Совет Союзӗн Паттӑрӗ Михаил Кузнецов

Шупашкар хулинчи Сосновкӑри ача-пӑча паркне Совет Союзӗн Паттӑрӗн Михаил Кузнецовӑн ятне панӑ. Тивӗҫлӗ хушӑва хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков алӑ пуснӑ.

Михаил Михайлович Кузнецов — 996-мӗш стрелок полкӗн салтакӗ пулнӑ, 1-мӗш Украина фронтӗнче ҫапӑҫнӑ. Чулхула облаҫӗнчи Шаранга облаҫӗнчи Иккӗмӗш Кузнецово ялӗнче 1923 ҫулта ҫуралнӑскер икӗ класс пӗтернӗ хыҫҫӑн колхозра ӗҫленӗ. Вӑрҫӑра вӑл пилӗк хутчен аманнӑ, вӗсенчен иккӗшӗнче — хытах.

1945 ҫулхи нарӑс уйӑхӗн 3-мӗшӗнче Михаил Кузнецов тата тепӗр ҫичӗ разведчик Одер шывӗ урлӑ ҫирӗп мар пӑрпа каҫса унти ҫӳллӗ вырӑна ярса илнӗ. Дивизин малти подразделенийӗсем пырса ҫитичченех плацдарма хӑйсен аллинче тытса тӑнӑ. Кузнецов ҫав ҫапӑҫура 20 тӑшмана персе пӑрахнӑ. Линдхен патӗнчи ҫапӑҫура вӑл батальонӑн йывӑр аманнӑ командирӗн ҫумне йӑтса тухнӑ тата полк ялавне ҫӑлнӑ. 1945 ҫулхи ака уйӑхӗн 10-мӗшӗнче ӑна Совет Союзӗн Геройӗн ятне панӑ.

Вӑрҫӑ хыҫҫӑн Шупашкарта тӗпленнӗ, 1-мӗш ТЭЦра слесарьте ӗҫленӗ. 1997 ҫулхи ака уйӑхӗн 20-мӗшӗнче вилнӗ. Ӑна Карачура патӗнчи ҫӑвара пытарнӑ.

Чӑваш Енри мотоциклистсен пӗрлӗхӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти ача-пӑча медицина центрӗнче йывӑр лару-тӑрӑва лекнӗ шӑпӑрлансен пӳлӗмӗсене ҫӗнетнӗ. Халӗ унта хӑтлӑ.

Пӗчӗкскерсем валли парнесемпе кирлӗ япаласем те илсе килнӗ. Унччен, юсаса ҫӗнетиччен, пӳлӗм тӗксӗм пулнӑ. Мотоциклистсем вара вӗсене мӗнпе те пулин савӑнтарасшӑн пулнӑ. Вӗсем пӳлӗмре юсав ӗҫӗсем ирттернӗ хыҫҫӑн унта хаваслӑх хуҫаланнӑ.

Вӗсем каҫхине те, канмалли кунсенче те ӗҫленӗ. Пӗр уйӑха яхӑн тӑсӑлнӑ ку. Мотоциклистсемшӗн ку йывӑр пулман — ачасене пулӑшма яланах хавас вӗсем.

Кӗҫех Ҫӗнӗ Шупашкарти хула пульницине ҫӗнӗ тӗп тухтӑр ертсе пыма тытӑнӗ. Галина Пуяндайкина ку должноҫре чылай ҫул ӗҫленӗ, халӗ вӑл унтан кайнӑ. Галина Алексеевна урӑх медицина учрежденине ӗҫе вырнаҫнӑ ӗнтӗ.

Пульницӑна кам ертсе пырасси паллӑ. Нарӑс уйӑхӗнче ку должноҫӗ 41 ҫулти Владимир Дубов йышӑнӗ. Хальлӗхе вӑл Шупашкар районӗн тӗп пульницин пуҫлӑхӗ.

Халӗ пульницӑна вӑхӑтлӑха Вера Алексеева ертсе пырать. Вӑл унччен Галина Пуяндайкинӑн ҫумӗ пулнӑ.

Юлашки вӑхӑтра «фанфурик» ыйтӑвӗ ҫивӗчленчӗ. Ку Иркутс облаҫӗнче спирт настойки ӗҫсе вун-вун ҫын вилнӗ хыҫҫӑн пуҫланчӗ.

Чӑваш Енре те ку ыйтӑва куҫран вӗҫертмеҫҫӗ. Шупашкарта аптекӑсене тепӗр хутчен тӗрӗсленӗ. Полицейскисем спирт настойкисене сутнипе сутманнине тимлӗ сӑнанӑ.

Рейда Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков хушнипе ирттернӗ. Хальхинче вӑл Ленин районӗнче йӗркеленнӗ. Гагарин умӗнчи 10 аптекӑна тӗрӗсленӗ: «Масковит», «Гагарин урамӗнчи аптека» тата «Ладушка».

Рейд вӑхӑтӗнче нихӑш аптекӑра та спирт настойкине сутнине тупса палӑртман. Анчах пакунлисем куна чарӑнмӗҫ, рейдсене тата ирттерӗҫ.

Аса илтерер: 2016 ҫул вӗҫӗнче РФ премьер-министрӗ Дмитрий Медведев «фанфуриксене» 30 кунлӑха сутма чарнӑ.

Шупашкар хулинче урамсене тата картишсене юртан тасатсах тӑраҫҫӗ. Пӗрремӗш юр чӳк уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчех ӳкнӗ. «Дорэкс» акционерсен обществи ҫав вӑхӑтранпа 152 пин кубла метр юр турттарнӑ. Ҫав шутран 142 кубла метрне чӳк тата раштав уйӑхӗсенче илсе тухнӑ. Предприятин диспетчер служби пӗлтӗр ҫав тапхӑрта мӗн чухлӗ турттарнине те танлаштарса пӑхнӑ. Ун чухне 49 пин кубла метр кӑна пуҫтарӑннӑ, 2014-мӗш ҫулта вара — 31 пин.

Чӑваш Енӗн Транспорт тата ҫул-йӗр хуҫалӑхӗ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, хулари юра икӗ полигонта пухаҫҫӗ: Калинин районӗнче («Промтрактор» савутӑн тасатмалли сооруженийӗ ҫывӑхӗнче) тата Мускав районӗнче (Б. Хмельницкий урамӗнче). Вӗсенче юра талӑкӗпех йышӑнаҫҫӗ. Сӑмах май, юра управляющи компанисемпе ытти предприяти-организацисем те турттарса каяҫҫӗ.

Раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче Раҫҫейре спиртлӑ шӗвексене, 25 процент ытлараххисене, сутма чарнӑ. Ку йышӑну 30 талӑк вӑйра пулӗ.

Ҫак тапхӑрта Роспотребнадзор 70 ытла суту-илӳ тата усламҫӑсене объектне тӗрӗсленӗ, йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ.

Спиртлӑ 26 шӗвеке лабораторие тӗрӗслеме илсе кайнӑ. Продукци йӗркепе килӗшсе тӑманнине тупса палӑртман. Сутма юраман шӗвеке лавкка сентрисем ҫинче асӑрханӑ. Кунашкал икӗ тӗслӗх пулнӑ. Шупашкарти «Ярмарккӑ» суту-илӳ комплексӗнче «Огуречный», «Персиковый», «Грейпфрутовый», «Медовый» лосьонсем сутнӑ. Пӗтӗмпе 147 штук. Ку 14,7 литрпа танлашать.

Кун пирки ШӖМе пӗлтернӗ. Канашра «Промхозстройра» вара пӗр «Медовый» тоник сутнӑ.

Шупашкарта пурӑнакан Мария Яковлевӑна таракансем мӑй таран йӑлӑхтарса ҫитернӗ пулмалла. Юлашкинчен вӑл вӗсене пухса управляющи компанине илсе кайма шухӑшланӑ.

Кун пирки Мария Яковлева «Про Город» хаҫата пӗлтернӗ. Пӗр ҫуртра пурӑнакансем таракансенчен ывӑнса ҫитнӗ. Вӗсем кун пирки управляющи компанине пӗрре мар ҫӑхавланӑ. Анчах таракансем пӗтмен.

Подъездра ҫӳп-ҫап пемелли провод пур. Ҫынсен шухӑшӗпе, таракансем ҫавӑнпа пӗтмеҫҫӗ. Мария Яковлева таракансене ятарласа тытма пуҫланӑ. Вӗсене курупкана пуҫтарнӑ. Хӗрарӑм ӑна управяющи компанине йӑтса каясшӑн, унти ӗҫченсене кӑтартасшӑн.

Управляющи компанийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх вара, ҫав ҫуртра пурӑнакансем таракансем пирки ҫӑхав ҫырман.

Шупашкарти 62-мӗш вӑтам шкула Геннадий Волков ятне панӑ. Республикӑн тӗп хулинчи тӳре-шара этнопедагогика никӗслевҫине сума суса ҫав вӗренӳ учрежденине хисеплӗ ҫын ятне парас шухӑшлине эпир пӗлтернӗччӗ. Шупашкарти урамсене, лапамсене, ытти территорие ят парас енӗпе лару пӗлтӗрхи юпа уйӑхӗнче иртнӗччӗ.

Асӑннӑ шкулта юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче педагогсен «Хавхалану» фестиваль-конкурсне ирттересcине йӑлана кӗртнӗ. Кӑҫалхи вӗренӳ ҫулӗнче «Школьный музей как средство формирования этнокультурной компетентности учащихся» (чӑв. Шкул музейӗ — вӗренекенсен этнокультура компетенцине йӗркелемелли хатӗр) проектпа ӗҫлеме тытӑннӑ.

Аса илтеретпӗр, Раҫҫейӗн Ӑслӑлӑх академийӗн академикӗ ятне илес ыйтупа яваплисем патне асӑннӑ вӗренӳ учрежденийӗ хӑй тухнӑ.

Шупашкар хула администрацийӗ пилотсӑр вӗҫекен комплекссем туянма палӑртать. Вӗсене хулари тӳре-шара пуш уйӑхӗн вӗҫӗччен илесшӗн.

Туянма шухӑшланисен списокне вӗҫекен икӗ хатӗр, ҫӗр ҫинчи управлени икӗ станцине (вӗсем ноутбук никӗсӗ ҫинче ӗҫлӗҫ), темиҫе модульпе ытти хушма аксессуара кӗртнӗ. Комплексӑн пуҫламӑш хакӗ — 12,476 млн тенкӗ. Пилотсӑр вӗҫекен хатӗрсене хула администрацийӗ те, Чӑваш Енӗн Шалти ӗҫсен министерствин подразделенийӗсем те усӑ курӗҫ.

Вӗҫекен аппаратӑн 250–1200 метра хӑпарма пултармалла, хӑвӑртлӑхӗ пӗр сехетре 65–100 километр ҫӗнмелле. Ҫунаттин сарлакӑшӗ 2750 миллиметртан кая мар пулмалла, 2950 миллиметртан сарлакине те илесшӗн мар. Пӗрре вӗҫсе хӑпарсан 3 сехетрен кая мар сывлӑшра ҫӳренине те шута илӗҫ.

Раштав уявӗнче республикӑра пурӑнакан 4000 ача валли чӑн-чӑн праҫник пулнӑ. Вӗсене «Шупашкар-Арена» пӑр керменӗнче иртнӗ «Кӗлпике» представление йыхравланӑ. Ачасене пылак парнепе те савӑнтарнӑ.

Кӑрлач уйӑхӗн 7-мӗшӗнче хулари тӗп елка иртнӗ. Пӗрремӗш тата иккӗмӗш хутра шӑпӑрлансем юмахри тӗрлӗ сӑнарпа пӗрле чӑрӑш тавар ҫаврӑннӑ. Унта Хӗл Мучипе Юрпике те килнӗ.

Кун хыҫҫӑн «Кӗлпике» балет пуҫланнӑ. Унта Олимп чемпионӗсем Наталья Бестемьянова, Андрей Букин, Раҫҫей тава тивҫлӗ тренерӗ Игорь Бобрин хутшӑннӑ. Ку юмаха Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче кӑтартнӑ. Пурте пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ: Кӗлпике пушмакне ҫухатать. Ку юмахра вара вӑл конькипе ярӑнать. Ҫавӑнпа йӑлтах ӑнланас тесен юмаха вӗҫне ҫити курмалла.

Спектакльте хальхи йышши технологисемпе усӑ курнӑ. Ӑна паян та кӑтартнӑ.