Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлта вырнаҫнӑ СССР летчик-космонавчӗн Андриян Николаевӑн мемориал комплексӗ «Первый чувашский космонавт» (чӑв. Пӗрремӗш чӑваш космонавчӗ) акцие йыхравлать.

Ҫурла уйӑхӗн 11-мӗшӗ ҫӗршывӑн космонавтикинче тата чӑваш халӑхӗн историйӗнче паллӑ йӗр хӑварнӑ. Чӑваш ялӗнче ҫуралса ӳснӗ Андриян Николаев шӑп та лӑп ҫавӑн чухне тӗнче уҫлӑхне ҫӗкленнӗ.

Тӗнчери виҫҫӗмӗш летчик-космонавта сума сунине тата унӑн вилӗмсӗрлӗхне палӑртса Шуршӑлти музейра «Звездные братья» курав уҫӑлӗ. Уйӑхлӑх йӗркелесе «Пӗрремӗш чӑваш космонавчӗ» экскурсисем ирттерме, чӑваш кӑйкӑрӗ ҫинчен документлӑ фильмсем кӑтартма палӑртнӑ. Вырӑнти шкул ачисен «Восток-3» радиостанцийӗн уйӑхлӑхне ирттерӗҫ.

Чӑваш Енри пӗр хӗрарӑм упӑшки пулнӑ арҫына хӑратас тесе алимент шыраса илес тенӗ. Ҫав хут кӑҫалхи нарӑс уйӑхӗнче Ҫӗмӗрле тата Пӑрачкав районӗсенче, ҫавӑн пекех Ҫӗмӗрле хулинче ӗҫлекен суд приставӗсем патне ҫитсе выртнӑ.

Хӗрарӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, 37 ҫулти арҫын — калама ҫук явапсӑр. Хӑй вахтӑпа ӗҫлеме ҫӳрет пулин те 7-ри ачине укҫа-тенкӗпе пулӑшмасть. Арҫын ӑҫта ӗҫленине пӗлменнине ӗнентернӗ хӗрарӑм.

Явапсӑрскерне суд приставӗсем (ара, арӑмӗ каланӑ тӑрӑх ҫапла пулса тухнӑ-ҫке) шырама пуҫланӑ. Арҫын килӗнчех, унта унчченхи арӑмӗпе пурӑнать сӑмах суд приставӗсен хӑлхине кӗнӗ. Вӗсем тӗрӗслеме кайнӑ. Алӑка уҫнӑ хӗрарӑм курман-илтмен тесе тунма пӑхнӑ-ха. Анчах приставсем ӗненмен. Чӑн та, арҫын килтех пулнӑ. Шкапра пытанса ларнӑ. Хӗрарӑм хистенипе кӗрсе ларнӑ иккен.

Алимент парӑмне пухса янӑ арҫынна приставсем тытса кайнӑ. Суд хайхине 10 талӑка хупма йышӑннӑ.

Упӑшка пулнӑ этеме пуҫиле ӗҫ пуҫарса явап тыттарассине илтсен хӗрарӑм алимент шыраса илмелли хута каялла илнӗ. Уйрӑлнӑ мӑшӑрӗпе иккӗш шӑкӑл-шӑкӑл пурӑннине пӗлтернӗ, малашлӑх планӗсемпе паллаштарнӑ. Упӑшка пулнӑскере хӑратас тесе ҫеҫ алимент шыраса илме йышӑннине каласа кӑтартнӑ.

Малалла...

Утӑ уйӑхне пӗтӗмлетме вӑхӑт ҫитрӗ. Иртнӗ уйӑхра та эпир сахал мар ӗҫлерӗмӗр: икчӗлхеллӗ корпусри чӑвашла-вырӑсла пуплевӗшсен йышӗ 10 пин ытла ӳсрӗ, сӑмахсарсен сайчӗ Николай Ашмаринӑн черетлӗ томӗпе пуянланчӗ.

Хальхи вӑхӑтра электронлӑ сӑмахсарсен сайтӗнче 3-мӗшпе 5-мӗш томсем кӑна ҫитмеҫҫӗ. 3-мӗшне, унпа ӗҫлекен ҫын пире пӗлтернӗ тӑрӑх, туса ҫитернипе пӗрех. Пиллӗкмӗшӗпе те ӗҫлеме пуҫланӑ, ҫурла уйӑхӗ вӗҫлениччен хатӗрлесе пӗтерме шантарчӗҫ. Паянхи куна илес пулсан Н.И. Ашмаринӑн «Чӑваш сӑмахӗсен кӗнекинче» пурӗ 42,8 пин статья (иртнӗ уйӑхра 39,1 ҫеҫ пулса). Тата унсӑр пуҫне эпир тепӗр ӗҫ те пуҫларӑмӑр — Василий Егоров хатӗрленӗ чӑваш чӗлхин этимологи словарьне электронлатас ӗҫе. Вӑл та ҫак сайтра вырӑн тупасса шанатпӑр (ӗҫлекенни — Алина Иванова).

Икчӗлхеллӗ корпусра вара паянхи кун 72 833 чӑвашла-вырӑсла куҫару мӑшӑрӗ шутланать. Иртнӗ уйӑхрипе танлаштарсан ку кӑтарту 10 750 ҫӗнӗ мӑшӑрпа пуянланнине кӑтартать. Ҫакна тума Владислав Николаевӑн икӗ пьеси (вӗсене вӑл пире хӑй тивӗҫтерчӗ) тата Леонид Агаков куҫарнӑ Валентин Катаевӑн «Полк ывӑлӗ» повеҫӗ май пачӗ. Унсӑр пуҫне ҫак хушӑра эпир саккунсене те сахал мар кӗртрӗмӗр.

Малалла...

forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Шупашкарта чукун ҫул ҫинче алхасакан виҫӗ ҫамрӑка тытса чарнӑ. Хайхискерсем «чун киленӗҫӗ» тупнӑ: ҫывхаракан пайӑс умӗнче рельс ҫине тӗрлӗ япала хунӑ, ӑна пуйӑс мӗнле таптаса кайнине сӑнанӑ.

Чукун ҫул ҫинче алхаснӑ ачасем 11-те, 13-ре тата 14 ҫулта. Вӗсем Мир проспекчӗпе Хула ҫум урамӗнче вырнаҫнӑ автомобиль тоннелӗ тӑрринче вылянӑ. Ачасем 16 ҫул тултарманнине кура вӗсен ашшӗ-амӑшне явап тыттарнӑ. Ку пӑтӑрмах пирки ҫамрӑксем вӗренекен шкула тата пурӑнакан вырӑнти полицие пӗлтернӗ – вӗсем ачасемпе профилактика ӗҫӗсем ирттерӗҫ.

Асӑрханӑр: чукун ҫул – вылямалли вырӑн мар. Кӑҫалхи ҫур ҫулта кӑна 80 ытла ҫамрӑка рельс тӑрӑх утнӑшӑн тытса чарнӑ.

forum.na-svyazi.ru сайтран илнӗ сӑнӳкерчӗк

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков пӗлтӗр тупӑш декларацийӗнче банк счечӗсене туллин кӑтартман-мӗн. Ҫакна прокуратура тӗрӗслев хыҫҫӑн тупса палӑртнӑ.

Ведомство администраци ертӳҫи тӗрӗс мар кӑтартусем панине палӑртсан Шупашкарти депутатсен хула пухӑвне представлени панӑ. Хула пухӑвӗ Алексей Ладыкова дисциплинарлӑ майпа явап тыттарнӑ. Мӗнле майпа явап тыттарнине туллин кӑтартман. Саккунпа килӗшӳллӗн, муниципалитет тӳре-шарине асӑрхаттару, выговор пама е ӗҫрен кӑларма пултараҫҫӗ.

Аса илтерер: Алексей Ладыков пӗлтӗр тӗп ӗҫ вырӑнӗнче 1 465 496 тенкӗ ӗҫлесе илнӗ, хушма тупӑш 3 пинпе танлашнӑ.

Улатӑрта пурӑнакан 61 ҫулти тата Шупашкарта кун кунлакан 62-ри икӗ арҫынна пӑши вӗлернӗшӗн суд тунӑ. Преступлени вӑхӑтӗнче пулна хатӗр-хӗтӗре, ҫав вӑхӑтра трактора та, патшалӑх валли туртса илнӗ.

Суд палӑртнӑ тӑрӑх, ҫак арҫынсем кӑҫал нарӑсан 4-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Кире поселокӗнчен 3 ҫухрӑм ҫурӑ аякрах тракторпа пӑшие йӗрленӗ та персе вӗлернӗ. Унтан вӗсем чӗрчуна пайланӑ, ашне пытарнӑ, ӑна тепӗр кун илсе тухма палӑртнӑ. Анчах хайхискерсене вӑрмантан тухнӑ чухне тытса чарнӑ. Арҫынсем хӑйсен айӑпне йышӑнман. Анчах вӗсен тумӗ ҫинче юн йӗрӗсем, пӑши ҫӑмӗ пулнӑ. Пӗрин ҫумӗнче ирӗклӗн усӑ курма юраман патрон тупнӑ.

Суд арҫынсене тӗрмене хупмасӑр айапланӑ: пӗрне – 3 ҫул та 2 уйӑхлӑха, теприне 3 ҫул та 8 уйӑхлӑха. Кунсӑр пуҫне вӗсене 2 ҫул сунара тухма юрамасть.

Ҫӗршыв ертӳҫи Владимир Путин чӑваш хӗрарӑмне чыслама йышӑннӑ. Раҫҫей Федерацийӗн патшалӑх наградисене парасси ҫинчен калакан хушӑва вӑл утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗнчех алӑ пуснӑ. Чӑваш Енӗн Гражданла оборона тата инкеклӗ ӗҫсен министерстви ун пирки ӗнер хыпарланӑ.

Патӑрьел районӗнчи Тури Чакӑ ялӗнче пурӑнакан Надежда Мулгачева «За спасение погибавших» (чӑв. Вилекенсене ҫӑлнӑшӑн) медале тивӗҫнӗ.

Инкек 2017 ҫулхи ҫурла уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пулса иртнӗ. Ялти пӗр арҫын ача велосипедпа ярӑннӑ чух пӗвене кӗрсе ӳкнӗ. Ача пулӑшу ыйтса хытӑ кӑшкӑрнӑ. Лавккана ял хӗрарӑмӗсемпе кайма тухнӑ Надежда сасса илтсе шыва чӑмнӑ. Йышри хӗрарӑмсенчен ишме пӗлекенӗ те вӑл ҫеҫ пулнӑ. Пӗрре чӑмсах ачана тупайман. Володя вӑл вӑхӑта шыв тӗпне кая пуҫланӑ. Ҫапах та хӗрарӑм ачана вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑ.

Раҫҫейри чи хӑрушсӑр региона палӑртнӑ. Регионсенчи ыйтусенче тӗпчекен институт хӑш тӑрӑхра епле пурӑннине шута илнӗ. Ятарлӑ танлаштарӑм палӑртнӑ тӑрӑх, Чукотка автономи округӗнче криминаллӑ лару-тӑру енчен питех те лӑпкӑ.

Рейтинга йӗркелекенсем ҫапӑҫакан-харкашакансемпе хӗнекен-вӗлерекенсене картса пынипех ҫырлахман. «Российская газета» (чӑв. Раҫҫей хаҫачӗ) пӗлтернӗ тӑрӑх, Росстатӑн, Федерацин налук службин, Тӗп прокуратурӑн, Шалти ӗҫсен министерствин, Федерацин казначействин, Раҫҫей банкӗн кӑтартӑвӗсене шута илнӗ. Тепӗр майлӑ каласан, преступлени тунине кӑна мар, шалу тата ӗҫсӗрлӗх виҫине, чухӑнлӑх индексне тата ыттине те тӗпе хунӑ. Чукотка тӑрӑхӗ пур енчен те хӑтлӑ регион пулса тӑнӑ.

Ҫурла уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Чӑваш Енре вӑйлӑ ҫил алхасӗ тесе асӑрхаттарать Раҫҫейӗн Инкеклӗ ӗҫсен министерствин Чӑваш Енри управленийӗ. Унтисене республикӑн Гидрометцентрӗ ҫапла систернӗ.

Гидрометцентр пӗлтернӗ тӑрӑх, паян пирӗн тӑрӑхра ҫил ҫеккунтра 12-17 метр хӑвӑртлӑхпа вӗрӗ.

Вӑйлӑ ҫилпе электролини тата ҫыхӑну линийӗсем татӑлас хӑрушлӑх пулӗ. Вӑйсӑр ларакан конструкцисем персе анма пултарӗҫ.

Вӑйлӑ ҫил вӑхӑтӗнче тӳнме пултаракан вырӑнсенчен ҫынсен пӑрӑнмалла. Машинӑсене йывӑҫсем ҫывӑхне лартмалла мар.

Ҫак эрнере пирӗн республикӑра ҫанталӑк сивӗтессине Чӑваш халӑх сайчӗ маларах пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенчи самай сулхӑн ҫанталӑк, чӑн та, кӗркуннехине аса илтерет.

Китай инвесторӗсем, ахӑртнех, кун пеккине кӗтмен. Ара, республикӑри ҫынсем ют ҫӗршыв ҫыннисем хайсен тӑрӑхӗнче (Муркаш, Ҫӗрпӳ, Шупашкар районӗсенче) савут ҫӗклессине хирӗҫленӗ, Шупашкар районӗнчи Илпеш ялӗн ҫыннисем пикета та тухнӑ. Халӗ инвесторсем проекта ытти регионта пурнӑҫласси пирки шутлаҫҫӗ.

Китай компанийӗ савут ҫӗклеме 10 миллиард тенкӗ тӑкаклама палӑртнӑ, ӑна ҫитес ҫул виҫҫӗмӗш кварталта тума тытӑнмалла пулнӑ. Малтан сӗт савутне Муркаш тӑрӑхӗнче вырнаҫтарма палӑртнӑ, анчах халӑх хирӗҫленӗ. Ҫӗрпӳ тата Шупашкар районӗсенчи ҫынсем те инвесторсен проектне ырламан. Китай ҫыннисем савута Чулхула облаҫӗнче е Тутарстанра ҫӗклесси пирки шутлаҫҫӗ.

Ҫитменнине, инвесторсен урӑх чӑрмавсем те сиксе тухма пултаратчӗҫ: республикӑра сӗт ҫитмест, халӑх ӑна ытлах ӗҫмест.