Анастасия Рыжкова (малти ретре, сулахайра пӗрремӗшӗ)

Илемлӗх конкурсӗсем вӗҫӗмех иртеҫҫӗ. Тӗрлӗ шайра йӗркелеҫҫӗ вӗсене. Ӗнер Шупашкарти клубсенчен пӗринче «Чӑваш Ен мисӗ 2014» илемлӗх конкурсӗ пулнӑ.

Унччен хӗрсем икӗ уйӑх хушши конкурса ҫине тӑрса хатӗрленнӗ. Пӗри тепринчен чипер пикесене (яш чух пурте хитре теме пӑхӗ те тепӗр вулакан, ун пек ҫирӗплетни тӗрӗсех мар-тӑр) палӑртма тӳресене ҫӑмӑл пулман имӗш. Вӑрӑм та ҫинҫе хӗрсен илемӗпе киленекен тӳресем Анастасия Рыжкова ыттисенчен хитререх тесе йышӑннӑ. Ҫӗнтерӳҫӗ-пикен каярах Раҫҫей шайӗнчи илем конкурсӗнче Чӑваш Ен чысне хӳтӗлеме тивӗ.

Следстви комитечӗн тӗпчев управленийӗн Ҫӗрпӳ районӗнчи пайӗ вӑл тӑрӑхри сиплев учрежденийӗсенчен пӗринче тӑрӑшакан тухтӑр тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Шур халатлисене тӗпчевҫӗсем сӗтев илнӗ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Тухтӑр ака уйӑхӗн 29-мӗшӗнче районта пурӑнакан пӗр хӗрарӑмран 2 пин тенкӗ укҫа илнӗ имӗш. Тупрана лешӗ хӑй чирлине ӗнентерекен хут ҫырса панишӗн тухтӑра сӗннӗ. Больница хучӗ илме шухӑшланӑ хӗрарӑм таса сывах пулнӑ иккен. Ӗҫ-пуҫ ҫиеле епле тухнине следстви управленийӗн сайтӗнче вырнаҫтарнӑ кӗске информацире ӑнлантарса паман.

Халӗ ку ӗҫпе тӗпчев малалла пырать.

Кӑҫалхи пӗрремӗш кварталта Чӑваш Енри вӑтам ӗҫ укҫи 19,1 пин тенке ҫитнӗ. Пӗлтӗрхи кӑрлач–пуш уйӑхӗсенчипе танлаштарсан шалу 10,4 процент ӳснӗ. Цифрӑсене Чӑвашстат пӗлтернӗ.

Чи нумай ӗҫлесе илекенсем ӑслӑлӑхпа укҫа-тенкӗ сферисенче тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсенче шалу 41,7 тата 32,2 пиншер тенке ларнӑ. Социаллӑ страхованире те аван укҫа тума пулать — уйӑхри вӑтам шалу 29 пине ларнӑ. Чи пӗчӗк ӗҫ укҫи — пир-авӑр тата ҫӗвӗ производствинче: унта уйӑхне — 9,8 пин. Хам енчен калас тӑк, юлашкинчен каланине ӗненесех килмест. Ара, паллакан ҫӗвӗҫсем укҫа аван, страхованиринчен кая мар, илнине пӗлтереҫҫӗ. Тен, шалӑвӑн пӗр пайне вӗсене «конвертра» тӳлеҫҫӗ пулинех.

Официаллӑ ҫӑлкуҫ пӗлтерни тӑрӑх, тупӑш пулӑ тытассин тата пулӑ ӗрчетессин сферинче уйрӑмах ӳснӗ. Унта вӑй хуракансем пӗлтӗрхи пӗрремӗш кварталтинчен кӑҫал 58 процент ытларах илеҫҫӗ иккен. Тимӗр-тӑмӑр туса илекенсен ӗҫ укҫийӗ вара 2,7 прцент чакнӑ.

РФ Ял хуҫалӑх министерствинчен килнӗ Петр Чекмарев, республикӑн ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов

Чӑваш Ене Раҫҫейӗн Ял хуҫалӑх министерствин ӳсентӑран департаменчӗн директорӗ Петр Чекмарев ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче килсен республикӑна ял хуҫалӑх енӗпе хытах критикленӗ пулать. Федераци ведомствин тӳре-шари Чӑваш Ен юлашки вӑхӑтра ака лаптӑкне 247 пин гектар ҫухатнӑ, пӗрчӗллисене туса илессине икӗ хута яхӑн чакарнӑ тенӗ имӗш.

Республикӑра пулнӑ май вӑл Шӑмӑршӑ, Патӑрьел, Комсомольски тата Ҫӗрпӳ районӗсенче пулнӑ. Унти хуҫалӑхсем ӗҫе аван йӗркеленине палӑртнӑ. Тепрехинче вӑл маршрута хӑй йӗркелеме, кая юлса пыракан районсене ҫитме, акаламан-сухаламан ҫӗрсене пӑхса ҫаврӑнма шантарнӑ-мӗн.

Кайран Чекмарев Ҫӗрпӳре иртнӗ канашлӑва хутшӑннӑ. Унта республикӑн правительствин вице-премьерӗ — ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов тата республикӑн Патшалӑх Канашӗн депутачӗсем Николай Маловпа Олег Мешков, хӑш-пӗр район администрацийӗн пуҫлӑхӗсем, фермер хуҫалӑхӗсен ертӳҫисем пулнӑ.

«Атӑлҫи тӑрӑхӗнче пулнӑ виҫӗ регионтан пуринчен ытла мана Мӑкшӑ республики килӗшрӗ.

Малалла...

«Клуб ГАЗ-21» «Ретро» общество организацийӗн машинисем

Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче ҫӗнтернӗренпе 69 ҫул ҫитнине халалласа Чӑваш Республикин «ГАЗ-21 клубӗ» «Ретро» (ятне ҫырни ҫыпӑҫуллах мар пек те, пӗлеҫҫӗ пуль — ӑна йӗркелекенсем ятне ҫавӑн пек шухӑшласа кӑларнӑ) общество организацийӗ «Шупашкар — Муркаш — Элӗк — Вӑрнар — Хӗрлӗ Чутай — Етӗрне — Шупашкар» маршрутпа авточупу йӗркелеме шут тытнӑ. Ҫула вӗсем ӗнер тухнӑ.

Элӗкри пирки вырӑнтисем пӗлтернӗ тӑрӑх, асӑннӑ сала тӑрӑх ГАЗ-67, ГАЗ-69, ГАЗ-21, М-20 «Победа», ГАЗ-14 «Чайка», DODGE-WC61 машинӑсем колоннӑпа тӗп урам тӑрӑх иртнӗ. Унтан машинӑсем Культурӑпа кану паркӗ патне ыпрса чарӑннӑ. Авточупӑва хутшӑнакансене район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Куликов саламланӑ.

Клуб историйӗ пирки калас тӑк, ӑна 2009 ҫулхи ака уйӑхӗнче пуҫарнӑ иккен. Ун чухне пӗр шухӑшлӑ виҫӗ ҫын пӗр шухӑшлӑ пулнӑ. Ик ҫулта йыш 25 ҫынна ҫитнӗ. Клуб пайташӗсем хамӑр ҫӗршывра кӑларнӑ машинӑпа мотоциклсен историне упраса хӑварасшӑн-мӗн. Хастарсем Шупашкарта тата республика шайӗнче иртекен мероприятисене хутшӑнаҫҫӗ.

Сӑнсем (6)

Ӗнер Шупашкарта пурӑнакан Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫин ветеранӗсене машинӑна лартса хула кӑтартса ҫӳренӗ.

Акцие «Автомоболистсен ассоциацийӗ» общество организацийӗ йӗркеленӗ. Хула тӑрӑх ватӑсене икӗ сехет хушши ярӑнтарса ҫӳренӗ. Хисеплӗ ватӑсене Шупашкарти чи илемлӗ вырӑнсене илсе ҫитернӗ.Ҫулҫӳрев Ҫӗнтерӳ лапамӗнчен пуҫӑннӑ. Унта ветерансемпе автомобилистсем чечек хунӑ та малалла хускалнӑ. Ҫула экскурсовода та лартса тухнӑ, вӑл хула историйӗпе паллаштарса ҫӳренӗ.

Хула курса ҫӳреме пур ветеран те килӗшмен иккен. Теприсем сывлӑх хавшаккине пула тухайман. Машинӑна ларса ярӑнас кӑмӑллисем саккӑрӑн тупӑннӑ.

Сӑнсем (18)

Ҫапла шухӑшлаҫҫӗ Ҫӗрпӳ районӗнчи пӗр ялта пурӑннӑ 45 ҫулти арҫын пирки тӗпчевҫӗсем. Тӑванӗсем вӑл вилнӗ тесе шухӑшламан иккен, ҫухалнӑ тесе пурӑннӑ.

Арҫын Шупашкарти автомастерскойсенчен пӗринче ӗҫленӗ иккен. Унӑн айӑпне пула унта пушар хыпса илнӗ, машина чӗрӗлсе кайнӑ, мастерской та кӑштах шар курнӑ. 12-ри тата 14-ри ачасен, иккӗшӗ те — хӗр иккен, ашшӗ вӑрмана кӗрсе ҫакӑннӑ пулать. Ӗҫре ӑна лайӑхпа хакланӑ имӗш, ӗҫекен ҫын тесе те каламан, виҫеллӗ сыпкаланӑ-мӗн.

Ҫакӑннӑ арҫын тӑхӑннӑ капюшонлӑ куртка кӗсйинче парӑма кӗрсе кайни ҫинчен калакан хут пулнӑ иккен. Чылай вӑхӑт ҫакӑнса тӑнипе арҫыннӑн аял пайӗ пулман — ҫӗрме ӗлкӗрнӗ.

Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн, ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, Куславккара хирӗҫтӑрусенче пуҫ хунӑ ентешсене халалласа палӑк уҫнӑ.

Историксем шутланӑ тӑрӑх, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи хыҫҫӑн Раҫҫейри ҫар ҫыннисем 33 хирӗҫтӑрӑва хутшӑннӑ. Палӑка Афганистанра, Чечняра, ытти хирӗҫтӑрура вилнӗ салтаксене халалланӑ. Ӑна уҫнӑ ҫӗре паттӑрла вилнӑ салтаксен тӑванӗсене, общество организацийӗсен председателӗсене, Куславккара пурӑнакансене чӗннӗ.

Куславкка хула тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ, хирӗҫтӑрӑва хутшӑннӑ Гофман А.В. пухӑннисене Ҫӗнтерӳ кнӗпе саламланӑ, палӑка уҫма пулӑшнӑшӑн тав тунӑ. Ҫавӑн пекех «ЧР Афганистан ветеранӗсен союзӗ» общество организацийӗн председателӗ Кашаев И.М., сумлӑ ытти хӑнасем хутшӑннӑ.

Сӑнсем (28)

Чӑваш Ен велосипедисчӗсем Аслӑ Ҫӗнтерӳ кунӗ ячӗпе «Спица ҫинчи хӗвел» акци ирттереҫҫӗ. Ҫамрӑк ӑрун ҫарпа патриотлӑх воспитанине парас тӗллевпе велочупу иртнӗ. Юбилейлӑ чупӑва, кӑҫалхипе 10-мӗш хут иртнӗскере, Аслӑ Ҫӗнтерӳ пулнӑранпа 69 ҫул ҫитнине халалланӑ.

Элӗк район администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, велосипедҫӑсем «Ҫӗнӗ Шупашкар — Шупашкар — Элӗк» ҫула парӑнтанӑ. «Боевая» команда Элӗк ял тӑрӑхне паян ҫитнӗ. Ыран вӗсем Аслӑ Ҫӗнтерӗве халалланӑ уява хутшӑнӗҫ.

Шупашкарта ача-пӑча клиника больницинче «беби бокс» лартасшӑн. Хӑш-пӗр хӗрарӑм ача ҫуратсан унран тискер мелпе хӑтӑлать: урамра хӑварать, ҫӳп-ҫап витрине хурать… Ҫакнашкал амӑшӗсем валли ятарласа «беби бокс» лартасшӑн. Ҫапла майпа ачан сывлӑхӗ сиенленмӗ.

ЧР Сывлӑх министерстви «Шанчӑк сӑпки» ыркӑмӑллӑх фондне пулӑшма йышӑннӑ. «Беби бокса» (е ӑна «пурнӑҫ чӳречи» теҫҫӗ) проектпа килӗшӳллӗн лартӗҫ.

«Беби бокс» — кравать, унта ачине пӑрахма шухӑшланӑ амӑшӗсем пепкине ҫавӑнта хӑварма пултараҫҫӗ. Унта пӗчӗкскере сивӗ пулмӗ. Ачана «беби бокса» хурсан сасӑ сигналӗ пулӗ, ҫавӑнпа тухтӑрсем кун пирки ҫийӗнчех пӗлӗҫ. Пепке ҫинче суран йӗрӗсем ҫук-тӑк ача хӑварнӑ хӗрарӑм тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫармӗҫ. Пур-тӑк амӑшне шырама пуҫлӗҫ.

«Беби боксра» сигнал пулсанах тухтӑрсем ача патне пырӗҫ, ӑна специалистсем патне илсе кайӗҫ, вӗсем анализсем илӗҫ. Хӑварнӑ ача пирки полицие тата опека органне пӗлтерӗҫ.

«Беби бокссене» кӑҫал вырнаҫтарма палӑртнӑ. Ку хӗрарӑм хӑйӗн тин ҫуралнӑ ачине вӗлересрен сыхласса шанаҫҫӗ. Ара, ҫулсерен кунашкал пӑтӑрмах 130 хут ытла пулать-ҫке.

Малалла...