Ҫӗнӗ Шупашкарти 10-мӗш шкула ТЭЦ-1 предприятире ӗҫленӗ, Совет Союзӗн Паттӑрӗн Михаил Кузнецовӑн ятне панӑ. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Олег Бирюков кун тӗлӗшпе постановление алӑ пуснӑ.
Михаил Кузнецов 1923 ҫулта Чулхула облаҫӗнчи Иккӗмӗш Кузнецово ялӗнче ҫуралнӑ. 1942 ҫулта ӑна Хӗрлӗ ҫара илнӗ, Сталинград ҫапӑҫӑвне хутшӑннӑ, Украинӑна, Польшӑна ирӗке кӑларнӑ ҫӗрте пулнӑ. Пилӗк хут аманнӑ.
Фронтовик Одер юханшыв хӗрринче палӑрнӑ. Паттӑрлӑхне кура ӑна Совет Союзӗн Паттӑрӗ ятне панӑ. Вӑрҫӑ хыҫҫӑн вӑл Шупашкарта пурӑннӑ, 1954 ҫулта ТЭЦ-1 предприятире ӗҫленӗ. 25 ҫул тар тӑкнӑ вӑл унта.
Суйлав ҫывхарать тесе кам мӗн кӑна тума хатӗр мар-ши ӗнтӗ! Шупашкарта суйлав умӗнхи хура технологисем кӗрсе пыма тытӑнни пирки Чӑваш патшалӑх телекуравӗпе радиокомпанийӗ пӗлтерет.
Ҫӗнтерӳ кунӗпе саламланӑ хитре щитсене халӑх уйрӑмах йышлӑ ҫӳрекен вырӑнсенче касса пӗтернӗ иккен, хӑшӗсене сӑрӑпа вараланӑ. Шупашкар тӑрӑх тӳре-шара инспекци пухсах ҫӳренӗ те вандалсем пур плаката та тӗкӗнменнине асӑрханӑ.
Акӑ, Мир проспектӗнчи тата «Шупашкар» пасар патӗнчисенех илсен те ҫапла пӗтӗмлетме май килнӗ иккен. Сӑнсене тискерлетес тӗллев лартнисем плакатсене сиен кӳнипех ҫырлахман, унта ӳкернисене те сӑнсӑрлатнӑ-мӗн. «Мадагаскар» суту-илӳпе кану комплексӗ патӗнчи ҫавӑн пек плаката хула службисем комисси пырасса кӗтсе тӑман — пуҫтарса илнӗ.
Плакатсене ҫу уйӑхӗн каҫхине хур туса ҫӳренӗ имӗш. «Антей сервис» компанин ӗҫ тӑвакан директорӗ Наталья Ванеркина Олег Ялугинпа иккӗшӗн сӑнне йӑлтах касса илни пирки пӑшӑрханса пӗлтернӗ. Ялугин ҫурт-йӗрпе ҫыхӑннӑ ыйтусемпе потребительсен правине хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен пӗрлешӗве ертсе пырать.
Паян, ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче, Шупашкарти Мускав проспекчӗн 31Б («Ҫеҫпӗл» кинотеатра хирӗҫ) ҫурчӗ ҫине Паллӑ чӗлхеҫӗн Иван Андреевич Андреевӑн асӑну хӑмине ҫакма палӑртнӑ. Пуҫламӑшӗ 15:00 сехетре.
Андреев Иван Андреевич 1928 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗнче Элӗк районӗнчи Хитекушкӑнь ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Пирӗнтен 2011 ҫулхи раштавӑн 31-мӗшӗнче уйрӑлса кайнӑ. Вӑл хӑй вӑхӑтӗнче Василий Георгиевич Егоров патӗнче аспирантурӑра вӗреннӗ. Наукӑпа тӗпчев институтӗнче чӗлхе пай пуҫлӑхӗ пулнӑ, 30 ҫул Чӑваш патшалӑх университетӗнче студентсене вӗрентнӗ, декан пулса ӗҫленӗ. Юлашки вӑхӑтра Республикӑри вӗрентӳ институтӗнче вӑй хунӑ. Чӑваш чӗлхин синтаксисне, морфологине, сӑмах пулӑвне, орфографипе пунктуацине тӗпчесе 200 ытла ӗҫ, учебниксем ҫырса пичетленӗ.
Ҫу уйӑхӗн 18–23-мӗшӗсенче Шупашкарта кинофестиваль саккӑрмӗш хут иртӗ. Конкурс программине тулли метражлӑ 11 фильма кӗртнӗ. Сахал йышлӑ халӑхсен конкурсӗнче 13 ӗҫ тупӑшӗ. Пӗтӗмпе фестивальте ҫынсем 43 фильм курӗҫ. Вӗсенчен 37-шӗ илемлӗ фильм, 6-шӗ — документлӑ.
Фестивале режиссерсем, продюсерсем, театрпа кино актерӗсем, киноведсем, кинокритиксем хутшӑнмалла. Пӗтӗмпе — 40 ытла ҫын. Ытти ҫулсенчи пекех фестиваль президенчӗ Карен Шахназаров пулӗ.
Сахал йышлӑ халӑхсен конкурсӗнче Пушкӑрт, Тутар, Якут, Буряти, Чӑваш республикисенчи, Алтай крайӗнчи фильмсене кӑтартӗҫ.
Фестивальте чылай мероприяти ирттерме палӑртнӑ. Вӑл Шупашкарта кӑна мар, Етӗрне, Пӑрачкав, Красноармейски районӗсенче те иртӗ. Фильмсене унчченхи пекех тӳлевсӗр курма май пулӗ.
Фестивальте конкурса хутшӑнакан фильмсем:
• «Кино про Алексеева» (чӑв. Кино Алексеев ҫинчен), режиссерӗ Михаил Сегал (Раҫҫей)
• «Белая белая ночь» (чӑв. Шурӑ-шурӑ каҫ), режиссерӗ Рамиль Салахутдинов (Раҫҫей)
• «Как меня зовут» (чӑв.
Шупашкарта ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртекен Европа команда чемпионачӗ пуҫланиччен шутлӑ кунсем ҫеҫ юлчӗҫ. 38 кун кӑна. Ӑмӑртӑва ҫӑмӑл атлетсем кӑна мар хатӗрленеҫҫӗ-мӗн.
Михаил Игнатьев чемпионат вӑхӑтӗнче республикӑна килмешкӗн Олимп вӑййисен икӗ хут чемпионкине Елена Исинбаевӑна официаллӑ мелпе чӗннӗ.
«Чӑваш Ен» Патшалӑх телерадиокомпанийӗн спорт корреспонденчӗ Вячеслав Ильин Мускавра унпа тӗл пулнӑ.
— Эпир Мускавра ҫӑмӑл атлетика енӗпе иртнӗ тӗнче чемпионатӗнче лайӑх тупӑшрӑмӑр. Сочире пулнӑ хӗллехи Олимп вӑййисенче ҫӗнтертӗмӗр. Халӗ Шупашкарта Рио-де-Жанейрӑра иртекен Олимп вӑййисене хатӗрленӗпӗр, — тенӗ Елена Исинбаева спортсменка.
Чӑваш Енри колони-поселенирен ҫын тарнӑ. Анчах хайхи нумай вӑхӑт пытанса ҫӳреймен, часах ҫакланнӑ.
Хальхи тӗслӗхӗ 8-мӗш колонире пулса иртнӗ. Унтан 29 ҫулти арҫын тухса тарнӑ. Ӑна нумайлӑха та хупман-ха. 2 ҫул та 6 уйӑхлӑха. Асӑннӑ вӑхӑтлӑха арҫынна Пуҫиле кодексри виҫӗ статьяпа: вӑрланишӗн, усламҫӑ ӗҫне ура хунишӗн тата хӗненишӗн — пӗлтӗрхи ҫӗртме уйӑхӗнче Шупашкар хулинчи Ленин район сучӗн йышӑнӑвӗпе ӑсатнӑ.
Тӗрмере ирӗкри мар та, унта пӗр кунӗ те аран иртет пуль ҫав. Ларас вӑхӑта кӗскетес тенӗ-ши, тытсан вӑхӑта тӑсса парасси пирки шухӑшласа илмен-ши, анчах вӑл тарма шут тытнӑ. Колонири пӑтӑрмах пирки ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗнче каҫхи 21 сехет тӗлӗнче пӗлнӗ. Ирӗкре нумаях ҫӳреме май килмен, капкӑна ҫакланнӑ та.
Акан 24-мӗшӗнчен пуҫласа ҫу уйӑхӗн 5-мӗшӗччен Смоленск облаҫӗнче «Астӑвӑм вахти» иртнӗ. Унта Шупашкарти 57-мӗш шкулти «Набат» тата 5-мӗш гимназири «Атӑл» шырав отрячӗсем хутшӑннӑ.
Шыравҫӑсен лагерӗ Горбатовщинӑра вырнаҫнӑ. Унта 1941 ҫулта стрелоксен 91-мӗш чаҫӗ тӑнӑ. Ҫапӑҫусем хӗрӳ иртнӗ. Ҫухатусем питӗ пысӑк пулнӑ.
Шкул ачисем икӗ эрнере хӗрлӗ армеецсен ӳт юлашкисене шыранӑ. Малтанах вӗсем ҫапӑҫу карттине тишкернӗ. Пӗрремӗш куннех пӗтнӗ ял патӗнче салтак шӑмми-шаккине тупнӑ. Ҫав ял ҫапӑҫусене пула ҫӗр питӗнчен ҫухалнӑ. Инҫех мар Мосин винтовкине тата каска тупнӑ. Бомба ванчӑкӗсем, гильзӑсем тата ытти япаласем ҫапӑҫусем хаяр пулнине тепӗр хут ӗнентернӗ. Салтаксен юлашки ӳтне, пушмаксене, противогазсене тата ыттисене икӗ метр тарӑнӑшӗнчен чавса кӑларнӑ.
Вырӑнти халӑх каланипе тепӗр ҫапӑҫу вырӑнне палӑртма май килнӗ. Шкул ачисем тупнӑ япаласене «Астӑвӑм вахти» штабне панӑ.
Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ Марат Никитин режиссер пӗлтӗр кӗркунне Чӑваш Енре «Хорло» тулли метражлӑ фильм ӳкернӗ. Нумаях пулмасть ӑна Мускавра хӑтланӑ.
Унта Раҫҫей эстрада тата кино ҫӑлтӑрӗсем, шоу-бизнесменсем килнӗ. Ҫав йышра 2013 ҫулхи Раҫҫей чиперукӗ Анастасия Трусова та пулнӑ.
Марат Никитин режиссер пӗлтернӗ тӑрӑх, «Хорло» фильм Шупашкарта иртекен кинофестивале хутшӑнӗ.
Фильма кӗске вӑхӑтра ӳкернӗ-мӗн. 16 кунра хатӗрлеме тивнӗ. Анчах актерсем йӑлтах ӗлкӗрнӗ. Ӳкерӳ валли 100 пин доллар кирлӗ пулнӑ-мӗн. Фильма Красноармейски, Сӗнтӗрвӑрри, Канаш, Йӗпреҫ районӗсенче, Шупашкарта иртнӗ.
Халӗ Мускав сценарисчӗпе пӗрле «Нарспи» сценарипе ӗҫлеҫҫӗ. Марат Никитин Константин Ивановӑн поэмине киночӗлхене куҫарасшӑн-мӗн. Унӑн шухӑшӗпе, ку лайӑх фильм пулмалла.
Шупашкарти суту-илӳ сечӗн пекарӗсем Аслӑ Ҫӗнтерӳ ҫывхарнӑ май хӑйне евӗр курав йӗркеленӗ. Унта — илемлетнӗ ҫӑкӑрсем.
Ҫӑкӑра ҫулҫӑ, чечек евӗр илемлетнӗ. Питӗ кӑткӑс ӗҫ ку. Вӗсене чустаран тата мастикӑран тунине ӗненме те ҫук.
«Смак» сеть ку курава пӗр уйӑх маларах хатӗрленме тытӑннӑ. Пекарьсен шухӑшӗсем кӑпӑшка ҫӑкӑр ҫине куҫнӑ.
Курав «Ҫӗнтерӳҫӗсене кӗтетпӗр» ятлӑ. Ара, Раҫҫейре ҫӗнтерӳҫӗсене яланах ҫӑкӑр-тӑварпа кӗтсе илнӗ-ҫке. Пекарьсем ҫӑкӑра йӑлана кӗнӗ рецептсемпе пӗҫернӗ.
Ҫӑкӑрсем ҫинче — Ҫӗнтерӗве тата тӑнӑҫ пурнӑҫа кӑтартакан паллӑсем: гвоздика, Георги хӑйӑвӗ, шурӑ кӑвакарчӑн, тулӑ пучахӗ.
Шупашкарти 9-мӗш Пилӗкҫуллӑх проспектӗнчи курав ҫынсене ҫу уйӑхӗн 12-мӗшӗччен савӑнтарӗ.
Шупашкарта Анне палӑкӗ умӗнче ҫак кунсенче экологи шӑматкунлӑхне ирттернӗ. Анчах йӗркелӳҫӗсем унти ӳкерчӗкпе питӗ кӑмӑлсӑр пулнине пӗлтереҫҫӗ. Ҫӳп-ҫапа илсе тухмашкӑн килӗшӳ тунӑ организаци хӑйӗн тивӗҫне пурнӑҫламасть-мӗн.
Кун пирки «Про Город» хаҫата Нина Якимова пӗлтернӗ. Вӑл каланӑ тӑрӑх, Герцен урамӗнчи 3-мӗш ҫуртра пурӑнакансем Анне палӑкӗ ҫывӑхӗнче шӑматкунлӑх ирттернӗ.
Нина Якимова каланӑ тӑрӑх, ҫӳп-ҫап миххисене «Спецавтохуҫалӑх» организацин илсе тухмалла, анчах вӗсем ку ӗҫе тума хирӗҫленӗ. «Палӑк ҫывӑхне контейнер та пулин лартасчӗ», — тет Нина Якимова.
Шупашкар хула администрацийӗ ҫӳп-ҫапа илсе тухассине ЖКХ пайӗ йӗркелет. «Спецавтохуҫалӑх» хула администрацийӗнчен ҫыру илнине ҫирӗплетнӗ.
+12.3 °C