Нумаях пулмасть Шупашкарта «Раҫҫей юррисем» фестиваль-марафон вӗҫленчӗ. Надежда Бабкина чӑваш тата ытти халӑхпа пӗрле Ҫӗнӗ Шупашкарта, хӑш-пӗр районта савӑнчӗ. Надежда Георгиевна Шупашкарта пулнӑ май Трактор историйӗн музейне ҫитсе курнӑ. «Трактор завочӗсем» концерн» ҫак кӗтменлӗхрен тӗлӗннӗ, хаклӑ хӑнана хисеплесе ЧЕТРАТ40 бульдозерӑн макетне парнеленӗ.
Т40 бульдозер копине «Промтрактор» АУО специалисчӗсем 1:43 масштабпа хатӗрленӗ. Надежда Бабкина ҫак парнене пысӑк хак панӑ, вӑл ӑна 4 ҫулти мӑнукне парнелеме шантарнӑ. Юрӑҫ каланӑ тӑрӑх, пӗчӗкскер ҫак тракторпа мӗн тумаллине пӗлетех. Тен, пурӑна киле профессионал бульдозерист пулма шухӑшлӗ.
Артистка тахҫан хӑй те трактор рулӗ умне ларнӑ-мӗн. Шкулта вӑл гусеницӑллӑ техникӑпа каяссипе зачет тытнӑ.
Республикӑра ача-пӑча валли тӗрлӗ конкурс час-часах йӗркелеҫҫӗ. Хальхинче шапӑрлансен ӳкерчӗкӗсен конкурсне пуҫарнӑ. Ҫӗнтерӳҫӗ ӗҫӗ канихвет чӗркенӗ хут ҫинче пулӗ.
Ака уйӑхӗн 30-мӗшӗ — пушар хуралӗн професси уявӗ. Ҫавна май РФ чрезвычайлӑ лару-тӑру министерствин Чӑваш Енри тӗп управленийӗ ачасен «Ачасем — хӑрушсӑрлӑхшӑн!» ӳнер конкурсӗ йӗркеленӗ.
Конкурс йӗркелӳҫисем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫӗнтернӗ ӳкерчӗке уяв умӗн Шупашкарти пӗр кондитер хапрӑкӗ кӑларма палӑртнӑ канихвет хучӗсем ҫине вырнаҫтарӗҫ.
Ӳкерчӗксен конкурсне ача пахчине ҫӳрекенсене, шкулсенче тата ӳнер шкулӗсенче вӗренекенсене, интернатсенче, ача ҫурчӗсенче пурӑнакансене хутшӑнма чӗнеҫҫӗ. Ҫӗнтерӳҫӗсене парнесемпе, пылак ҫимӗҫемпе чыслӗҫ.
Раҫҫейӗн Правительстви федераци пурлӑхне 2014–2016-мӗш ҫулсенче приватизацилессине прогноз планне ҫирӗплетнӗ иккен. Ҫавӑнта республикӑри икӗ объект: Шалти ӗҫсен министерствин типографийӗ тата Шупашкарти юханшыв порчӗ кӗнӗ.
«Акцийӗсем федераци харпӑрлӑхӗнчи акционер обществисене приватизацилени федераци хыснине укҫа кӳрессине ӳстерме, компанисене рынока кӑларма тата корпоратив управленийӗн меслетне ылмаштарма май парать», — тенӗ-мӗн РФ Правительствин сайтӗнче.
«Время Чувашии» (чӑв. Чӑваш Ен вӑхӑчӗ) информагентство асӑрханӑ тӑрӑх, приватизаци планне тӗрлӗ хулари аэропортсемпе юханшывсен порчӗсем кӗнӗ. Патшалӑх хӑш-пӗр банкри тата 20-е яхӑн издательствӑпа типографири хӑйӗн тӳпине те — акцисене — сутса яма шухӑшлать.
Шупашкарти Иван Яковлев проспектӗнче ҫул сарнине иртен-ҫӳрен асӑрханах ӗнтӗ. Туса пӗтерсен автомоболистсене лайӑх пулать-ха. Хальлӗхе вара ҫуран ҫӳресен пылчӑкра ҫӑрӑлма тивет.
Ҫула сарас ыйтупа ӗнер хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Герман Александров тӗрӗслев ирттернӗ. Ҫул юсакан «Чӑвашавтодор» предприятин яваплӑ ӗҫченӗсене вӑл электромеханика колледжӗнче вӗренекенсенчен ҫӑхав ҫитни пирки пӗлтернӗ. Ҫамрӑксем хӑмаран ҫапса тунӑ кӗпер евӗр каҫӑпа алтса хунӑ шӑтӑк урлӑ ҫӳреме тивнишӗн пӑшӑрханаҫҫӗ-мӗн. Каҫӑ шанчӑклипе шанчӑксӑррине хула тӳри хӑй тӗрӗсленӗ. Коллеждра вӗренекенсем ахальтен пӑшӑрханманнипе килӗшнине палӑртнӑ. Ҫӗрле ун пек ҫӳреме пушшех хӑрушӑ иккен. Автоҫула тӑвакансем кӑлтӑка ҫийӗнчех пӗтерме шантарнӑ.
Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ юсав ӗҫне графикран юлса пурнӑҫлани пирки те аса илтернӗ. Юсавҫӑсем инженери сечӗсене куҫарма тивнипе тӑсӑлса кайнипе сӑлтавлама пӑхнӑ-ха. Тӳре вара ӗҫе виҫӗ сменӑпа йӗркелесе хӑваласа ҫитме хушнӑ.
Иван Яковлев тата Мир проспекчӗсене ҫыхӑнтаракан ҫул ҫаврине ҫитес уйӑхра тума пуҫламалла.
Ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче 15:00 сехетре Чӑваш наци музейӗнче Сергий Радонежские халалланӑ «Чӗррисене чӗнетӗп» курав уҫӑлӗ. Ку — музейпе Шупашкар епархийӗн пӗрлехи ӗҫӗ.
Экспозицие Сергий Радонежский ҫуралнӑранпа 700 ҫул ҫитнине халалланӑ. Курав килекенсене Сергийӑн иконографийӗпе паллаштарӗ. Авалхи вырӑс культурипе ӳнерӗн Андрей Рублев ячӗллӗ музейри тата Сергиев-Посадри заповедник музейӗнчи турӑшсен копийӗсем пулӗҫ.
Курав 1380 ҫулхи Куликово уйӗнчи ҫапӑҫура Сергий Радонежский мӗнле пӗлтерӗш йышӑннине каласа кӑтартӗ.
Экспозицие манах пӳлӗмӗ евӗр йӗркелӗҫ, ҫавнӑнпа куракансен ҫав вӑхӑта куҫ умне кӑларма, манах пурнӑҫӗпе паллашма май пулӗ. Кунтах Сергий Радонежскин вӗренекенӗсемпе паллаштарӗҫ.
Проектпа килӗшӳллӗн вырсарни шкулӗсенче ача-пӑча ӗҫӗсен куравӗ йӗркеленӗ.
Нумаях пулмасть Муниципалитетсен административлӑ регламенчӗсене сӑнаса пыракан ӗҫ ушкӑнӗн ларӑвӗ иртнӗ. Унта Улатӑрпа Йӗпреҫ районӗсен тата Шупашкар хулин муниципалитет пулӑшӑвӗ кӳрессипе, тӗрӗсрех, ҫӗре тара парассипе ҫыхӑннӑ ӗҫлӗ хучӗсене тӗрӗсленӗ. Асӑнӑн районсен адмрегламенчӗсем Конкуренцие калакан саккунпа килӗшсе тӑманнине асӑрханӑ. Шупашкар хула администрацийӗн регламентӗнче те кӑлтӑк тупӑннӑ. Ӗҫ ушкӑнӗ муниципалитетсене ҫитменлӗхсене пӗтерме хушнӑ.
Сӑмах май, Мунипалитетсен административлӑ регламенчӗсене сӑнаса пыракан ӗҫ ушкӑнӗ ҫӗнӗ орган темелле. Ӑна нарӑс уйӑхӗнче кӑна йӗркеленӗ. Унӑн тӗллевӗ усламҫӑсене пулӑшу кӳнӗ чух администраци тӗлӗшӗнчен чӑрмав кӳрессине пӗтересси-мӗн. Йыша Усламҫӑсен правине хӳтӗлекен уполномоченнӑйӑн аппарачӗн, Юстици тата Экономика министерствисен, Шупашкар хула администрацийӗн элчисем кӗнӗ.
Ака уйӑхӗн 2-мӗшӗнче Шупашкарти Хӗрле тӳремре сусӑрсем валли туса кӑларнӑ ятарлӑ автобус хӑтлавӗ пулнӑ. Транспорта кӳмепе хӑпармалли хатӗрпе тивӗҫтернӗ. Вӑл салонра ытлашши вырӑн йышӑнмасть. Оборудовани малти алӑк патӗнче вырнаҫнӑ, автобус чарӑнсан урамалла тухать. Транспортра кӳмесемпе ҫӳрекенсем валли ятарлӑ вырӑнсем пур.
Автобусра сасӑллӑ сигнализаци те пур. Вӑл пулӑшнипе водитель сусӑр е ахаль ҫын тухма хатӗрленнине пӗлме пултарать.
ЧР Транспорт министерствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, автобус кирек мӗнле сийлӗ ҫулпа та кайма пултарать. Хальлӗхе общество транспорчӗн маршручӗсемпе пӗр ятарлӑ автобус ҫеҫ ҫӳрӗ. «Ансат тавралӑх» программӑпа килӗшӳллӗн республика валли ҫакнашкал тӑватӑ автобус туянма палӑртнӑ.
Шупашкарта общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсем епле вырнаҫнине тӗрӗслеме тытӑннӑ. Сумлӑ комиссие ҫул-йӗр инспекторӗсем тата инженери коммуникацийӗсене пӑхса тӑракан организацисен ертӳҫисем кӗнӗ.
Ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, сӑмахран, хула администрацийӗн пуҫлӑхӗн ҫумӗ Алексей Маклыгин ертсе пыракан ушкӑн Калинин районӗнчи 9 вырӑна ҫитсе пӑхнӑ: «Гастелло урамӗ», «Лакомка», «Ача-пӑча медицина центрӗ», «Больница комплексӗ», «Пролетари урамӗ», «Ҫӗнӗ автовокзал», «Энергозачасть», «Шупашкарти трикотаж», «Спартак» стадион» ятлӑ чарӑнусене.
Хула тӳрисене тӗрӗслеве пуҫарма хулара пурӑнакансем ҫӑхавлани хистенӗ. Ҫынсем чарӑнусем майлӑ вырнаҫманни е автоҫула ытла ҫывӑххи пирки пӑшӑрханнӑ. Кунта сӑмах халь тӑваканнисем пирки пырать. Вӗсем юр-ҫумӑртан хӳтӗлекенскерсем кӑна мар, суту-илӳ павильонӗллӗскерсем те. Ҫапла чарӑну тума ҫӗр лаптӑкне Шупашкар хула администрацийӗ аукцион урлӑ тара панӑ.
Чӑн та, халӑх ахальтен шалӑпламан иккен. Хальхи вӑхӑтри нормативсенче чарӑнусем ҫулран 3 метртан ҫывӑхрах пулмалла мар тесе палӑртнӑ иккен. Йӗркепе килӗшсе тӑманнисене нормативпа «ҫураҫтармалла».
Раҫҫейӗн чи лайӑх хулине палӑртма каллех конкурс ирттерессине пӗлтернӗ. «Раҫҫей хули» интернет-конкурса пуҫласа 2012 ҫулта ирттернӗччӗ. Ун чухне «наци символӗ» ята Смоленск хули тивӗҫнӗччӗ. Пӗлтӗрхи конкурсра малтисен йышне тӳрех Шупашкар тухнӑччӗ. Уншӑн сасӑлакансем ҫулталӑк тӑршшӗпех йышлӑ пулнине кура ҫӳлти ретре пынӑччӗ.
Кӑҫал та сасӑлава тӗнче тетелӗпе усӑ куракансен хушшинче ирттерме йышӑннӑ. Хальлӗхе Шупашкар малти виҫӗ хула хушшинxе пырать иккен. Юлашки икӗ эрнере вӑл пӗр позицие ҫухатнӑ. Чӑваш Енӗн тӗп хулишӗн хальлӗхе 40 пине яхӑ ҫын сасӑланӑ.
Пӗрремӗш вырӑнта Ӗпхӳ хули пырать. Иккӗмӗш вырӑнта — Майкоп. Шупашкар хыҫҫӑн Калининградпа Красноярск пыраҫҫӗ. Чылай ҫын юратакан Питӗр тата ҫӗршывӑн тӗп хули Мускав малти вунӑ хула йышне те кӗмен.
Пушӑн 27-мӗшӗнче Шупашкарти политехника институтӗнче ҫамрӑксемпе студентсен «Пуҫаруллӑ ҫамрӑк Чӑваш Ен: пултарулӑх тата хастарлӑх» уҫӑ ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференципе килӗшӳллӗн пуҫарулӑх проекчӗсен X республика конкурсӗ «Ҫамрӑксен ӑслӑлӑхпа пуҫарулӑх конкурсне хутшӑнакан» («УМНИК» — 2014) программӑпа уҫӑлнӑ.
Ҫамрӑк пуҫаруҫӑсене тата хӑнасене ЧР вӗренӳ министрӗн ҫумӗ Сергей Кудряшов, Шупашкарти политехника институчӗн директорӗ Александр Акимов тата ыттисем саламланӑ. «УМНИК» конкурса хатӗрленӗшӗн тата йӗркеленӗшӗн Шупашкарти политехника институчӗн ӗҫтешӗсене ЧР Вӗренӳ министерствин Хисеп грамотипе чысланӑ. Вӗсен йышӗнче — Василий Чегулов, Дмитрий Дементьев.
Кӑҫалхи конкурса республикӑри асла шкулсем, предприятисемпе организацисем хутшӑннӑ. Эксперт комиссийӗ 66 пуҫару проектне пӑхса тухнӑ. Шупашкарти политехника институчӗ те, паллах, хутшӑннӑ. Эксперт канашӗ куҫӑн майпа ирткен тура хутшӑнмашкӑн вӗсен 10 ӗҫне суйланӑ. Олег Тупкин «Информаци технологийӗсем» енӗпе, Александр Прокопьев «Хальхи материалсем тата вӗсене тумалли технологисем» енӗпе, Диана Самарская «Пуласлӑхри медицина» енӗпе, Александр Васильев, Павел Вторкин, Андрей Иванов, Дмитрий Михайлов, Андрей Овчинников, Алена Сафейкина, Александр Яковлев «Ҫӗнӗ приборсем тата аппарат комплексӗсем» енӗпе проектсене хӳтӗленӗ.
+18.3 °C