Калачёва (Ефремова) Светлана Михайловна, Мускав хулинчи «Русская гармонь» продюсер центрӗн юрӑҫи, вырӑс тата чӑваш культурине аталантарас енӗпе уйрӑмах палӑрнӑшӑн, чӑваш юррисемпе Раҫҫейӗн тӗрлӗ кӗтесӗнче пурӑнакан ентешсене куллен савӑнтарнӑшӑн тата 2022 ҫулта пултарулӑх ӗҫӗнче пысӑк ҫитӗнӳсем тунӑшӑн Красноармейски муниципалитет округӗнчи Нестер Янкас ячӗллӗ культурӑпа искусство тата литература пӗрлӗхӗн Преми лауреачӗн ятне тивӗҫнӗ. Лауреат ятне пама Чӑваш Республикин Красноармейски муниципалитет округӗнчи «Карайри кану центрӗ» бюджет учрежденийӗ тӑратнӑ.
Нестер Янкас ячӗллӗ пӗрлӗх 2022 ҫулшӑн литературӑпа ӳнерте тата культура аталанӑвӗнче палӑрнӑ пултаруллӑ ҫынсене Нестер Янкас ячӗллӗ Преми памашкӑн кандидатсем тӑратмашкӑн халӑх умне сӗнӳпе тухать. Кандидат ҫинчен калакан автобиографипе характеристикӑна тата ӑна тӑратакан организацин ыйтса ҫырнине Преми паракан комиссине 2023 ҫулхи нарӑсӑн 20-мӗшӗччен ҫитермелле.
Нестер Янкас ячӗпе хисепленекен преми тӗллевӗ ҫакӑн пек: чӑваш культурипе искусствине, литературипе чӗлхине аталантарас, культурӑпа истори палӑкӗсене упрас, халӑхсен туслӑхне ҫирӗплетес, ӳссе ҫитӗнекен ӑрӑва тӗрӗс-тӗкел воспитани парас, уйрӑм ҫынсен пултарулӑхне аталантарас, наци культурин ҫитӗнӗвӗсене халӑх хушшинче сарас енӗпе тунӑ ӗҫсемшӗн хавхалантарасси.
Премие чӑваш культурине, литературипе искусствине малалла аталантарас ӗҫре уйрӑмах палӑрнӑшӑн, республикӑмӑрти тата районти ял ҫыннисен тӗрлӗ социаллӑ сийӗн культура аталанӑвӗнчи халӑх пултарулӑхӗн хастарлӑхне ӳстернӗшӗн параҫҫӗ.
Премие уйрӑм пултаруллӑ ҫынсене, пултарулӑх коллективӗсене, шкулсемпе ача сачӗсене, патшалӑх предприятийӗсемпе учрежденийӗсене, коммерциллӗ фирмӑсене тата ӗҫ коллективӗсене пама пултараҫҫӗ.
Яла ӗҫлеме килнӗ вӗрентекенсене преми пама йышӑннӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ. Вӑл 2023 ҫулхи кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче вӑя кӗрӗ.
Ялта пӗрремӗш ҫул ӗҫлекен педагогсене ҫулталӑкне 20-шер пин тенкӗ хушса тӳлӗҫ. Иккӗмӗш ҫул вӑй хуракансене - 40-шер пин,виҫҫӗмӗш ҫул ӗҫлекенсене 60-шар пин тенкӗ парӗҫ.
50 пин ҫынран сахалрах пурӑнакан хулара тӑрӑшакан вӗрентекенсене малтанхи ҫул ҫулталӑкне - 10 пин, кайран - 20 пин, виҫҫӗмӗш ҫулхине 30 пин тенкӗ хушса тӳлӗҫ.
Чӑваш Енӗн Ҫамрӑксен патшалӑх премине 2021 ҫулшӑн Алексей Зотиков тивӗҫнӗ.
Преми илес ӗмӗтлисем 9 кандидат пулнӑ.
Алексей Зотиков — Чӑваш Енӗн Наци телерадиокомпанийӗ аслӑ редакторӗ. Вӑл «Символы Победы» (чӑв. Ҫӗнтерӳ символӗсем) телекӑларӑмсем хатӗрленӗ.
Хӑйӗн передачисенче тележурналист архив ҫӑлкуҫӗсемпе усӑ курса йӗркеленӗ. Вӑрҫӑ ҫинчен вӑл символсем урлӑ каласа кӑтартнӑ. Сӑмахран, ГАЗ-АА, санинструктор сумкки, ҫӑпата, лаша, фронтран килекен ҫырусем, ҫӑкӑр чӗлли, салтак юррисем, хӗҫ-пӑшал.
Ҫеҫпӗл Мишши премине Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Эдурад Бахимисова пама йышшӑни пирки эпир ӗнер пӗлтернӗччӗ. Сумлӑ списока тата тепӗр ҫын лекнӗ. Вӑл – Звениговӑри аш-какай комбинаначӗн генеральнӑй директорӗ Иван Казанков.
Чӑваш Республикинчи Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн директорӗ Валери Туркай пӗлтернӗ тӑрӑх, Иван Ивановича та премие «чӑваш халӑхӗн авалхи йӑли-йӗркине упраса хӑварасишӗн ырми-канми ӗҫленӗшӗн, Тутарстанри Сиктӗрме ялӗн сӑн-сӑпатне тӗпрен ҫӗнетсе илемлетес ӗҫе уйрӑмах пысӑк тӳпе хывнӑшӑн» парас тенӗ.
Иван Казанков 1942 ҫулта Тутарстанри Сиктӗрме ялӗнче ҫуралнӑ. Чӑваш. Хусанти Бауман ячӗллӗ Ветеринари институтне вӗренсе пӗтернӗ. Вӑл РФ Патшалӑх Думин депутачӗ те пулнӑ.
Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченне Эдуард Бахмисова 2022 ҫулшӑн Халӑхсем хушшинчи Ҫеҫпӗл Мишши премине пама йышӑннӑ. Аса илтерер, фонд ертӳҫи — Чӑваш халӑх поэчӗ Валери Туркай.
Эдуард Константиновича Ҫеҫпӗл Мишши премине пама йышӑннин сӑлтавӗ — «чӑваш халӑхӗн авалхи йӑли-йӗркине упраса хӑварассишӗн ӗҫлени, Тутарстанри Сиктӗрме ялӗн сӑн-сӑпатне тӗпрен ҫӗнетсе илемлетес ӗҫе уйрӑмах пысӑк тӳпе хывни».
Эдуард Бахмисов 1949 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 10-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнчи Тури Чакӑ ялӗнче ҫуралнӑ. Хусанти пединститутра пӗлӳ илнӗ. Пӗр вӑхӑт Тутарстанри шкулсенче ачасене географи вӗрентнӗ.
1990 ҫулта ӑна К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш академи драма театрӗн директорӗ пулма йыхравланӑ, 1994 ҫулта Чӑваш наци музейӗн директорӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Эдуард Бахмисов Шупашкарти Сӑра музейне тата Кӳкеҫри «Бичурин тата хальхи самана» музейсене уҫассипе нумай ӗҫленӗ, Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхсен институтӗнче директор ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ.
Шупашкарти Татьяна Иванова пӗтӗм тӗнчери «Филантроп» премие тивӗҫнӗ. Ӑна культурӑпа ӳнер енӗпе ҫитӗнӳ тунӑ сусӑр ҫынсене параҫҫӗ.
Премие пама тытӑннӑранпа – 20 ҫул. Ҫав вӑхӑтра ӑна ҫӗнсе илессишӗн 36 ҫӗршыври тата Раҫҫейӗн мӗнпур регионӗнчи 10 пин ытла сусӑр конкурса хутшӑннӑ. 470 ҫын преми лауреачӗ пулса тӑнӑ.
Шупашкарти Татьяна живопиҫпе тахҫанах кӑсӑкланнӑ. 5 ҫул каялла 1-мӗш ушкӑнри инвалид пулса юлнӑ, ун чухне хӗр 80 процент таран суккӑрланнӑ. 2 ҫул каялла вӑл Шупашкар хулинчи халӑха социаллӑ пулӑшу паракан центрне ҫӳреме тытӑннӑ. Унта вӑл чун киленӗҫӗпе тепӗр хут кӑсӑкланма пуҫланӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче — Ҫамрӑксен кунӗнче — яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫа Чӑваш Республикин ҫамрӑксен патшалӑх премийӗпе чысланӑ. Хисепе республикӑра пурӑнакан 26 ҫамрӑк тивӗҫнӗ.
«Сирӗн ӗҫӗрсемпе эпӗ хам паллашма тӑрӑшрӑм. Сирӗн кӑтартӑвӑрсем, ҫитӗнӗвӗрсем пире мӑнаҫланмаллипех мӑнаҫланма хистеҫҫӗ. Пирӗн пуласлӑх сирӗн ҫирӗп аллӑрта пулассине ӗненетӗп. Пирӗн ҫамрӑксем хастар, пултаруллӑ, ӑс-хакӑл енчен те пуян тавракурӑмлӑ, ҫав тери пысӑк тӗллевсем палӑртса вӗсене пурнӑҫа кӗртессишӗн ырми-канми тӑрӑшаҫҫӗ», – мухтанӑ ҫамрӑксене республика Элтеперӗ Олег Николаев.
2021 ҫулшӑн Ҫамрӑксен патшалӑх премине илме пӗтӗмпе 37 проект тӑратнӑ. Проектсенчен ытларах пайӗ спортпа ҫыхӑннӑ. Литературӑпа, культурӑпа, журналистикӑпа ҫыхӑннисем те пулнӑ.
Пултарулӑх енӗпе ӑнӑҫу тӑвакан Чӑваш Енре пурӑнакан сусӑрсен «Филантроп» пӗтӗм тӗнчери премие ҫӗнсе илес шанчӑк пур.
Ун пек конкурса пуҫласа 2000 ҫулта ирттернӗ. Ӑна 2 ҫулта пӗрре йӗркелеҫҫӗ. Ҫак ҫулсенче унта 36 ҫӗршыври тата ҫӗршывӑн мӗнпур регионӗнчи 10 пин ытла ҫын хутшӑннӑ. Премие пурӗ 470 ҫын тивӗҫнӗ.
«Филантроп» премие ӑслӑлӑхпа техника, вӗрентӳ, культура, литература тата ӳнер енӗпе палӑрнисем хутшӑнаяҫҫӗ.
Красноармейски салинчи Культура ҫуртӗнче Нестер Янкас ячӗллӗ культурӑпа искусство тата литература пӗрлӗхӗн 2021 ҫулхи Преми лауреачӗсене чысларӗҫ. Пӗрлӗхӗн ертӳҫи Прокопьев И.А. (Иван Чураль), наградӑсем парас енӗпе ӗҫленӗ комиссин председателӗ Михайлов В.М. (Аксар Чунтупай) Премие тата Лауреат ятне ҫак уйрӑм ҫынсене пама йышӑнни ҫинчен пӗлтернӗ:
Степанов Александр Иванович (Пӑртта) артиста, драматурга тата сӑвӑҫа. Тӑван театрта 70 ытла сӑнар калӑплама пултарнӑшӑн, драматургире 12 пьеса ҫырса сцена ҫине кӑларнӑшӑн тата 2021-мӗш ҫулта «Хӗллехи юратуллӑ каҫсем» (повесть, калавсем, пьесӑсем) пичетлсе кӑларнӑшӑн тивӗҫнӗ. Лауреат ятне пама Чӑваш Республикин Шупашкарти «Трак ен» ентешлӗх тӑратнӑ.
Порфирьева Елена Юрьевна (Эншей) радиожурналиста тата эстрада юрӑҫине. Чӑваш эстрадине аталантарса ҫӗнӗрен те ҫӗнӗ юрӑсем шӑратнӑшӑн, чӑваш культурине Интернет-медиа анлӑшӗнче сарма тӑрӑшулӑх кӑтартнӑшӑн, обществӑшӑн тунӑ сумлӑ ӗҫсемшӗн тата Чӑваш патшалӑх радикомпанинче илемлӗ передачӑсем хатӗрленӗшӗн тивӗҫнӗ. Лауреат ятне пама Чӑваш Республикин Красноармейски муниципаллӑ округӗнчи Хӗрарӑмсен канашӗ тӑратнӑ.
+4.3 °C