Ыран, ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче черетлӗ сезон хупӑнӗ. Юбилейлӑ 90-мӗш сезона Юхма Мишшин «Шурҫамка» повеҫӗ тӑрӑх лартнӑ ӗҫпе хупӗҫ.
Асӑннӑ ӗҫе автор 1975 ҫултах ҫырнӑ. Ӑна ҫавӑн хыҫҫӑн 62 чӗлхе ҫине куҫарнӑ иккен. Анчах пӗр кашкӑр историне сцена ҫинче халиччен кӑтартман. Тӗнчери тӗрӗсмарлӑха нумай курса-тӳссе ирттернӗ кашкӑр ҫынсене шанма тата юратма пӑрахман. Вӑл ӗҫ куракансене килӗшессе шанаҫҫӗ. Спектакль 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Ҫакӑн пек хыпарланӑ Чӑваш патшалӑх университечӗн преподавателӗ тата ҫыравҫӑ Елен Нарпи Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче лартнӑ Ҫӗнӗ ӗҫ пирки.
Ҫӗртме уйӑхӗн 16-мӗшӗнче театр ҫинче чӑвашсен асамлӑ юмахне «Ух-х старик / Ух-х — властелин подземелья» ятлӑ спектакль кӑтартнӑ. «Телей пулчӗ пулӗ — спектакль сценарине ҫырма мана шанчӗҫ. Чӑвашла лартнӑ юмаха тӑвансемпех кайса куртӑмӑр. Туйӑмсем — тӗлӗнмелле! Сценарине ҫырнӑ чухне пӗр тӗрлӗ курӑнать иккен, сцена ҫинче мӗн кӑтартнине курса ларма вара пушшех интереслӗ. Тӗп режиссёр Байрас Ибрагимов чӑн-чӑн асамлӑх тунӑ пьесӑран. Артистсем выляни те ҫав тери ӗненмелле. Лолита Чекушкина ҫырнӑ кӗвӗ те шӑпах юмах валли. Пӗр сӑмахпа, ТЮЗ сцени ҫинче чӑвашсен авалхи асамлӑ тӗнчине кӗрсе пӑхма май паракан тепӗр селӗм спектакль ҫуралчӗ. Ку юмаха +0 тенӗ те, анчах вӑл аслисем валли те. Шӑпах ҫемьепе кайса курма меллӗ спектакль. 1 сехет пырать, сентябрьтен репертуарта пулать», — тесе хыпарланӑ халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче сценари авторӗ.
Вилӗмсӗр Ҫеҫпӗл Мишши ҫуралнӑранпа 2024 ҫулхи чӳк 16-мӗшӗнче 125 ҫул ҫитет. Паллӑ чӑваш поэчӗпе, драматургӗпе, прозаикӗпе, патшалӑх тата общество ӗҫченӗпе ҫыхӑннӑ куна палӑртасси ҫинчен ҫӗртме уйӑхӗн 9-мӗшӗнче республика Элтеперӗ хушу кӑларнӑ.
Паллӑ куна Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ те сумлӑн уявлама хатӗрленет. Унта 2024 ҫулхи кӗркунне «Ҫӗнӗ кун ывӑлӗ» спектакль кӑтартма шухӑшлаҫҫӗ. Пьесӑна Марина Карягина Ҫамрӑксен театрӗ валли ятарласа ҫырнӑ. Кӑҫалхи чӳк уйӑхӗнче Ҫамрӑксен наци театрӗсен «ҪеҫпӗлФест» фестиваль иртӗ. Юбилей ҫулӗнче театрта ӑсталӑх лаҫҫисем, форумсем, ҫавра сӗтелсем, тӗлпулусем йӗркелӗҫ.
Ӗнер, ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче, Марина Карягина тележурналист, поэт, сценарист, драматург ҫинчен Мускав режиссёрӗ ӳкернӗ фильма кӑтартассине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Аса илтерер: Мускаври режиссёр Александр Куприн пӗлтӗр Раҫҫейӗн Культура министерствин саккасӗпе Марина Карягина ҫинчен «Встречное течение. Амфистроф» документлӑ фильм ӳкернӗ. Ӑна ӗнер Чӑваш пашалӑх ҫамрӑксен театрӗнчи «Ҫеҫпӗл» кинозалта Шупашкарта иртекен XVI пӗтӗм тӗнчери кинофестивальте кӑтартнӑ.
«Поэзи ҫинчен кино ӳкерме пӗттте ансат пулмарӗ», – палӑртса хӑварнӑ Шупашкарти куракансемпе иртнӗ тӗлпулура режиссёр. «Фильма курсан Марина Карягинан сӑввисене вулас, вӗсене тарӑнрах ӑнланас килсе каять», — тенӗ Мария Готлиб журналист.
Шупашкарти П. Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗнчи халӑх театрӗ Б.Васильевӑн «А зори здесь тихие...» повеҫӗ тӑрӑх спектакль ят панӑ. Ӑна «Кунта шурӑмпуҫӗ лӑпкӑ...» ят панӑ.
Марина Карягина тележурналист халӑх тетелӗнчи хӑйӗн страницинче пӗлтернӗ тӑрӑх, И. Максимов-Кошкинский ячӗпе хисепленекен халӑх драма театрне Нина Панина режиссёр ҫут тӗнчерен кайнӑранпа Владимир Егоров ертсе пырать.
Сӑмах май каласан, ҫӗнӗ ӗҫпе «Раҫҫӗй 1» телеканалпа эфира тухакан хыпарсен кӑларӑмӗнче каласа кӑтартнӑ. Владимир Егоров режиссёра вара ытларикун, ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 9 сехет те 30 минутра уҫӑ эфира тухакан «Ирхи тӗпеле» йыхравланӑ.
Чӑваш Енре ӗҫлесе пурӑнакан тата тепӗр темиҫе ҫынна тава тивӗҫлӗ ятсем панӑ.
Элӗк районӗнчи тӗп клуб тытӑмӗнчи халӑх театрӗн режиссёрне Инна Афанасьевӑна тата Шупашкарти ача-пӑча ӳнерӗн 1-мӗш шкулӗн преподавательне Ольга Рудаковӑна «Чӑваш Республикин культурӑн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ» хисеплӗ ят пама йышӑннӑ. Хушӑва республика Элтеперӗ Олег Николаев ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче алӑ пуснӑ.
Элӗкри халӑх театрӗ пирки темиҫе сӑмахпа та пулин тӗплӗнрех пӗлтерес килет. Асӑннӑ театра В.И. Волков ятлӑ ҫын 1934 ҫулта пуҫарса янӑ. Хӑй тӗллӗн вӗреннӗ атистсем 1968 ҫулта А. Эсхел ӗҫӗ тӑрӑх «Виҫӗ туй» спектакль лартнӑ. Ҫав ҫулах коллектива халӑх ятне панӑ.
2007 ҫултанпа коллектива Инна Афанасьева ертсе пырать. Инна Витальевна Хусанти культура институтӗнче вӗреннӗ.
Паян, ҫу уйӑхӗн 25-мӗшӗнче, Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн директорӗ Елена Николаева 50 ҫул тултарнӑ.
Елена Николаева 1973 ҫулта Етӗрне районӗнчи Тури Ачак ялӗнче ҫуралнӑ. И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ вӑхӑтрах шкулта чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентме тытӑннӑ. 2002 ҫулта вӑл Республикӑн халӑх пултарулӑхӗн ӑслӑлӑхпа методика центрне ӗҫлеме пуҫланӑ, каярах вӑл Республикӑн культура программисен дирекцине куҫнӑ.
Ҫамрӑксен театрӗн директорӗнче вӑл 2011 ҫултанпа ӗҫлет. Театрта палӑртнӑ тӑрӑх, культура учрежденине Елена Николаева ертсе пыма тытӑннӑранпа театр пурнӑҫпа тан утма тытӑннӑ.
Спектакльсем лартма театра тӗрлӗ ҫӗрти пултаруллӑ режиссерсене, художниксене тата композиторсене пӗрмаях чӗнсе илеҫҫӗ. Театр ӗҫченӗсем хӑйсен пултарулӑхне Мускавра, Питӗрте тата Хусанта туптаҫҫӗ.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Иркутскри сцена ҫине тухӗ. Ҫӗртме уйӑхӗн 3-мӗшӗнче вӗсем унта Н. Гоголь повеҫӗ тӑрӑх лартнӑ «Шинель» романтикӑлла драмӑна кӑтартӗҫ.
Аса илтерер: асӑннӑ спектакль Культура.рф порталӑн чи лайх трансляцийӗсен йышне лекнӗччӗ. Чӑвашсен «Шинель» спектакльне пӗр каҫра 58 604 хутчен пӑхнӑччӗ.
Шупашкарти артистсем «Байкал талисманӗ» театр фестивальне хутшӑнма хатӗрленеҫҫӗ.
Телеграмри «Пуринчен малтан. Ҫывӑрса юлмасан» каналта пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫав вӑхӑтрах йӑхташӑмӑрсем «Чӑвашсен ҫӗр ӗҫӗ Акатуйран Чӳклеме таран» фестиваль ирттерме палӑртнӑ.
Марина Карягина тележурналист, поэт, сценарист, драматург ҫинчен Мускав режиссёрӗ ӳкернӗ фильма Шупашкарта кӑтартӗҫ.
Аса илтерер: Мускаври кино ҫуртӗнче чӑвашсен паллӑ ҫыравҫине, телертӳҫӗне тата кино ӑстине Марина Карягинӑна халалланӑ каҫ иртнине эпир пӗлтернӗччӗ. Ҫав каҫ поэтӑн ҫӗнӗ кӗнекине хакланӑ, Марина Карягина ҫинчен «Встречное течение. Амфистроф» документлӑ фильм кӑтартнӑ. Ӑна Мускаври режиссёр Александр Куприн Раҫҫейӗн Культура министерствин саккасӗпе ӳкернӗ.
Ҫав фильма ҫу уйӑхӗн 30-мӗшӗнче 18 сехетре Шупашкарта, Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче, хӑтлама палӑртнӑ. Ҫав тӗллевпе пултарулӑх ушкӑнӗ Шупашкара килсе ҫитӗ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ тифлокомментариллӗ спектакль кӑтартӗ. Унта кун пеккине халиччен лартман.
Тифлосасӑллӑ пӗрремӗш спектакле ҫӗтме уйӑхӗнче кӑтартӗҫ. Кун валли Корней Чуковскин «Муха-цокотуха» спектакльне суйласа илнӗ.
Тифлокомментириллӗ спектакле начар илтекен куракансем валли ятарласа хатӗрлӗҫ. Репертуарти ҫав ӗҫе ятарлӑ куракансен пӗтӗм тӗнчери VIII «Одинаковыми быть нам необязательно» (чӑв. Пирӗн пӗр пек пулмасан та) фестивалӗнче кӑтартӗҫ. Мероприяти ҫӗртме уйӑхӗн 25-28-мӗшӗсенче Шупашкарта иртӗ.
+9.3 °C