Иртсе кайнӑ канмалли кунсенче Тутарстанра Пӗтӗм Раҫҫейри драматургсен семинарӗ иртнӗ. Унта пирӗн республикӑран Марина Карягина хутшӑннӑ.
Паллӑ телеертӳҫӗ, пултаруллӑ поэт литературӑра драматурги жанрӗпе те тухӑҫлӑ ӗҫлет. Унӑн хайлавӗсем чӑваш сцени ҫинче вырӑн тупаҫҫӗ. Маларах Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗнче «Кӗмӗл тумлӑ ҫар» пьеса лартнӑччӗ, пӗлтӗр Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ куракан патне унӑн «Куккуклӑ сехетне» ҫитерчӗ.
Тутарстанри семинар пирки Марина Карягина Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, унта «ҫӗнӗ ҫынсемпе паллашнӑ — ҫӗнӗ тӗнчесем уҫнӑ». Семинар Тутарстанри ҫыравҫӑсен пӗрлӗхӗн ертӳҫин Данил Салиховӑн ялти ҫуртӗнче, Хусантан утмӑл ҫухрӑмра, иртнӗ. «Эрнекунран пуҫласа тунтикунччен 40 хӑнана пӑхма, тӑрантарма, вырнаҫтарма, юрама ансат мар. Чаплӑ пӑхрӗҫ. Эпир йӗркелесе ирттерейӗпӗр-и ҫапла усӑллӑ семинарсем?» — тесе ҫырнӑ Чӑвашри хальхи вӑхӑтри драматург.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ Раҫҫейри чи пысӑк тупӑшлӑ 25 театр йышне лекнӗ. Укҫа-тенкӗне РБК журнал шутласа тухнӑ. Пӗтӗмлетӳ савӑнмаллиех мар — хыснаран илекен укҫа-тенкӗне шута илмесен Раҫҫейре пӗр тупӑшлӑ патшалӑх театрӗ те ҫук. Театрсене тишкерме аналитиксем Раҫҫейри 650 патшалӑх театрӗн пӗлтӗрхи тупӑшӗсемпе тӑкакӗсене илнӗ.
Танлаштарӑмра пӗрремӗш вырӑна 7 823 млн тенкӗ пӗтӗмӗшле тупӑшпа Раҫҫей Пысӑк театрӗ йышӑннӑ. Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ рейтингра 19-мӗш вырӑна лекнӗ: пӗтӗмӗшле тупӑш 137 млн тенкӗ, комерциллӗ тупӑш — 16 млн тенкӗ, тӑкак — 100 млн тенкӗ. Чи нумай укҫаллисен йышне ҫавӑн пекех И.Гончаров ячӗллӗ Чӗмпӗрти драма театрӗ (17-мӗш вырӑн), Удмуртин вырӑс драма патшалӑх театрӗ (20-мӗш вырӑн) лекнӗ.
Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗ умӗнчи лапама юсасшӑн. Ун валли республика хыснинчен 9 мллион тенке яхӑн уйӑрнӑ. Лапамра чӑваш орнаменчӗ пулмалла. Юсав ӗҫне кӗркунне вӗҫлеме палӑртнӑ.
Аукциона выляса илекен подрядчикӑн пӗр уйӑхра юсав ӗҫӗсене вӗҫлемелле. Театр алӑкӗ патне илсе пыракан хӗрлӗ ҫул ҫаплипех юлӗ. Унта чӑваш орнаменчӗн паллисем пулӗҫ. Пӗтӗмпе — 9 штук.
Театр умӗнчи лапам халӗ чаплах мар, унта юсав ӗҫӗсем ирттермелле. Плитасем арканса пӗтнӗ. Малтанлӑха аукцион хакне 8 миллион те 700 пин тенкӗлӗх палӑртнӑ.
Паян, утӑ уйӑхӗн 10-мӗшӗнче, Ольга Ырсем ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнине халалласа астӑвӑм каҫӗ иртнӗ. Вӑл К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче 14 сехетре пуҫланнӑ. Унта пыракансем валли фойере сӑнӳкерчӗксен куравӗ йӗркеленӗ. Вӑл РФ тава тивӗҫлӗ артисткин тата Чӑваш Республикин халӑх артисткин пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ.
Театр сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, программа Ольга Ырсем пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштарнӑ. Спектакльти сыпӑксене те кӑтартнӑ. Надежда Кузьмина тата Сергей Павлов артистсен репертуарӗнчи юрӑсем янӑранӑ.
Ырсем Ольга Ивановна 1892 ҫулхи ҫӗртмен 24-мӗшӗнче Куславкка районӗнчи Куснарта ҫуралнӑ. Театр сцени ҫине тухиччен Ольга Ивановна ялта ачасене вӗрентнӗ, кайран Хусанти педагогика институтӗнче вӗренсе тухнӑ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн сцени ҫинче ҫӗр ытла сӑнара вылянӑ. Куракансене вӑл Нарспи (1922), Пинерпи (1927), Анисса (1943), Анюк («Энтип», 1949), Пелегея («Кукушка все кукует», 1974) сӑнарсенче яланах асра юлнӑ. Сцена ҫинчен Ольга Ивановна 1978 ҫулччен кайман. 1979 ҫулхи ҫурлан 3-мӗшӗнче вӑл пирӗнтен уйрӑлса кайнӑ.
К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ хӑйӗн 100 ҫулхи юбилейне халалласа ял-ял тӑрӑх «Ялта» спектакльпе гастрольсемпе ҫӳрет. Утӑ уйӑхӗн 6-мӗшӗнче театр труппи (Федор Павлов пьеси тӑрӑх лартнӑ «Ялта»-ра пӗтӗм ушкӑн вылять. Ҫав шутра — Раҫҫей Федерацийӗн тата Чӑваш Республикин халӑх артистки Нина Яковлева, РФ тава тивӗҫлӗ артисчӗсем Любовь Федорова, Владимир Семенов, Чӑваш Республикин халӑх артисчӗсем Валентина Ситова, Иван Иванов, Сергей Иванов тата ыттисем выляҫҫӗ) Елчӗкри Культура ҫуртӗнче кӑтартнӑ.
Театр ушкӑнне вырӑнти «Варкӑш» ансамбль юрӑ-ташӑпа кӗтсе илнӗ. Тӳре-шарасенчен район администрацийӗн культура пайӗн пуҫлӑхӗ Антонина Александрова ӑшшӑн йышӑннӑ.
Кӗркунне театр гастрольсене малалла тӑсӗ. Ун чухне вӑл 18 района ҫитсе килӗ.
Паян Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗн тӗп режиссерӗ Иосиф Дмитриев-Трер 70 ҫул тултарчӗ. Сумлӑ ҫыннӑн юбилейне кӗркунне, театрта черетлӗ сезон уҫӑлсан, чыслӑн уявлама палӑртнӑ.
Вӑлах — поэт, вӑлах — куҫаруҫӑ, вӑлах — актер, вӑлах — режиссер, вӑлах — драматург. Пӗр сӑмахпа, тӗлӗнмелле нумай енлӗ тата тӗлӗнмелле пултаруллӑ ҫын. «Саншӑн кам вӑл Иосиф Дмитриев-Трер?» ыйтӑва пиртен кашни расна хуравлать пулӗ.
«Кил умӗнчи лаштра йӑмра
Пуҫне сулларӗ тухӑҫа,
Ял хушшинчи ват куками
Пил пачӗ ӗмӗр манайми.
Ҫут сывлӑмпа ура йӗпенчӗ,
Килтен тухсан хӗвел хӗрелчӗ», — тахӑҫан вуланӑ сӑвӑ йӗркисемпе кӗрсе юлнӑ асӑма Иосиф Дмитриев. Е тата «Килен-каян, яту ят пултӑр, иртен-ҫӳрен, ҫулу ҫул пултӑр. Мана пӗччен хӑварӑр» йӗркесем. Йӑнӑшмастӑп пулсан, вӑл та унӑн. Арпаштартӑм пулсан айӑп ан ту, вулаканӑм тата хисеплӗ Иосиф Александрович.
Иосиф Трер Ҫӗрпӳ районӗнчи Йӳҫкассинче ҫуралнӑ. Ленинградри патшалӑх театр, музыка тата кинематографи институтӗнче актер уйрӑмне, каярах Мускаври А. В. Луначарский ячӗллӗ театр искусствин институтне вӗренсе пӗтернӗ.
Чӑваш Енре пурте хаклӑ. Республикӑн сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче паян иртнӗ уявра тухтӑрсем Ҫакӑн пек девизпа ӗҫленине палӑртса хӑварнӑ. Унта республикӑн медицина отраслӗнче тӑрӑшакансене професси уявӗпе саламланӗ.
Шурӑ халатлисене республика Элтеперӗ ячӗпе Иван Моторин премьер-министр саламланӑ май тухтӑрсене ырласа ырӑ сӑмахсем каланӑ. Вӑл палӑртнӑ тӑрӑх, «пирӗн пурнӑҫа ҫуттине кӗртессипе – этем пурнӑҫне ҫӑлассипе» – халӗ 28 пин ҫын ӗҫлет. Тата вӑл Чӑваш Енре медицинӑна аталантарассишӗн ҫине тӑнине палӑртнӑ.
ЧР сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов кӑҫалхи ҫул медицинӑра: «Чӑваш Енре кашни паха», - лозунгпа иртнине палӑртнӑ. Тухтӑрсен ӗҫне пысӑка хурса хакланине палӑртса вӗсене вӑл ӗҫшӗн тав тунӑ.
Республикӑри офтальмологи клиникин тӗп тухтӑрӗ, ЧР Патшалӑх Канашӗн депутачӗюДмитрий Арсютов юрласа панӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 8–12-мӗшӗсенче Чӑваш Енре Раҫҫей Федерацийӗн регионӗсенчи тӗп архитекторсен XL канашӗн ларӑвӗ иртет. Республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев ларӑва савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ ҫӗре хутшӑннӑ. Паллӑ пулӑм Шупашкарти Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче иртнӗ.
«РФ тӗп архитекторсен канашӗн 40-мӗш юбилей ларӑвне килнӗ хӑнасене чӑваш ҫӗрӗ ҫинче кӗтсе илме эпир питӗ хавас», — тенӗ Михаил Игнатьев. «Ҫынсем хваттер илессишӗн кӑна тӑрӑшмаҫҫӗ. Таврара тирпейлӗх хуҫалантӑр, инфратытӑм чаплӑ пултӑр тесе пирӗнтен ыйтаҫҫӗ», — тенӗ унта Михаил Игнатьев.
Пилӗк кунлӑх юбилейлӑ канаш вӑхӑтӗнче архитекторсем хула илемне кӗтессипе ҫыхӑннӑ нумай-нумай ыйтӑва пӑхса тухӗҫ, архитектура енчен Шупашкарти илемлӗ вырӑнсемпе паллаштарӗҫ.
Шупашкар районӗнчи кинеми-мучисем социаллӑ пулӑшу кӳрекен центр пулӑшнипе вӗҫӗмех тӗрлӗ ҫӗре тухса ҫӳреҫҫӗ. «Социаллӑ туризм» проекта пурнӑҫа кӗртнӗ май йӗркелекен экскурсисемпе ҫулҫӳревсене ватӑсем кӑмӑлпах хутшӑнаҫҫӗ. Алла туя тытни те ҫула тухма вӗсене чӑрмав кӳмест.
Шорккари ваттисен ҫуртӗнче пурӑнакансем нумаях пулмасть Шупашкарти К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрне ҫитнӗ. Ҫурт ертӳҫи Лариса Афанасьева вӗсене «Туя туй пек тaвар-и?» спектакле илсе кайнӑ. Арсений Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑскере Шорккари ватӑсем кӑмӑлласа йышӑннӑ. «Камит пӗр самант пек иртсе кайрӗ. Ун пек хаваслӑ спектакльсене тата кайса курма хатӗр», — теҫҫӗ ваттисен ҫуртӗнче канлӗх тупнӑ ватӑсем.
Ака уйӑхӗн 26 тата 27-мӗшӗсенче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче «Туя туй пек тӑвар-и?» спектакль лартӗҫ. Премьерӑна Арсений Тарасов драматург пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ. Спектакль режиссерӗ тата художникӗ — СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев.
Республикӑн Культура министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ялти пӗччен пурӑнакан Егор мучи патӗнче ҫамрӑк хӗрарӑм пурӑнма пуҫлать. Ватӑ куншӑн савӑнать, хӑйӗн телейне вӑл халӑхпа пайлас тесе пысӑк уяв йӗркелет. Анчах Марук аппа ҫакна кура сисчӗвленет. Ҫитменнине, мучине вӑл хӑй те куҫ хывнӑ. Ялти пӑтӑрмах мӗнпе вӗҫленнине спектакле кайса курсан пӗлме май килӗ. Академи драма театрӗнчи спектакль яланхиллех 18 сехет те 30 минутра пуҫланать.
+4.3 °C