Чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн режссёр-постановщикӗн, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисткин Наталия Сергееван пултарулӑх каҫӗ иртӗ.
Наталия Алексеевна «Чӗнтӗрлӗ чаршав» республика шайӗнчи театр конкурсӗн лауреачӗ, Екатеринбургра иртнӗ хальхи вӑхӑтри драматругин «Коляда-PLAYS» VII театр фестивалӗн гран-прине тивӗҫнӗ.
Режиссерӑн юбилейне халалланӑ каҫ театрта «Вӑйлӑ хӗрарӑм» спектакль кӑтартӗҫ. Ӑна Ярослава Пулиновичӑн пьеси тӑрӑх лартнӑ. Жанна ролӗнче – юбиляр.
Юбилей каҫе 18 сехетре пуҫланӗ.
Ҫӗрпӳ районӗнче пурӑнакан Матрена Сергеевна Александрова 100 ҫул тултарнӑ. Вӑл – Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин ветеранӗ.
Матрена Сергеевна 1942 ҫулта ҫара кайнӑ, Амур ҫинчи Комсомольск хулинче лекнӗ. Вӑл 596-мӗш батальонра ҫанталӑка сӑнакан пулнӑ. Ҫавӑн пекех чӑваш хӗрарӑмӗ Япони вӑрҫине хутшӑннӑ. Куншӑн ӑна «Японие ҫӗнтернӗшӗн» медальпе чысланӑ.
Киле вӑл 1945 ҫулта сержант званийӗпе таврӑннӑ. Унтан кладовщикре, ял канашӗн секретарӗнче, поварта ӗҫленӗ. Матрена Сергеевна пӗтӗмпе 50 ытла ҫул ӗҫленӗ, 6 ача ҫуратса ӳстернӗ. Халӗ вӑл Ҫӗрпӳ хулинче пурӑнать, 11 мӑнукӗшӗн, вӗсен 14 ачишӗн савӑнать.
Куславкка районӗн хаҫачӗ, «Ялав», тухма пуҫланӑранпа ӗнер, чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, 90 ҫул ҫитнӗ. Ун чухне ӑна «Штурм» ятпа кун ҫути кӑтартнӑ. Тепӗр ҫулталӑкран ятне ылмаштарса «Ленин ялавӗпе» теме тытӑннӑ. Чылай ҫул ҫавӑн пек ятпа пӗлнӗ район хыпарҫине. 1996 ҫулта ята черетлӗ хутчен ылмаштарнӑ май самана таппи ытйнине кура «Ленин» сӑмаха кӑларса пӑрахса «Ялав» теме тытӑннӑ.
1986 ҫултан пуҫласа кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн 27-мӗшӗччен хаҫат редакторӗнче Валентин Константинов тӑрӑшнӑ. Хальхи вӑхӑтра тӗп редактор тивӗҫӗсене Надежда Михайлова пурнӑҫлать. Редакцире Нина Богданова, Валентина Воробьева, Татьяна Кольцова журналистсем тата Марина Петрова дизайнер тӑрӑшаҫҫӗ.
Хаҫат эрнесерен чӑвашла тата вырӑсла тухса тӑрать. 2018 ҫултанпа район хыпарҫине 16 полосапа пичетленӗ, кӑҫалтан вӑл 12 полоса ҫине куҫнӑ.
Муркаш районӗнчи Москакасси ялӗнче пурӑнакан Неонила Белова 105 ҫул тултарнӑ. Вӑл халӗ 6 ачипе, 10 мӑнукӗпе, 22 кӗҫӗн мӑнукӗпе, вӗсен 3 ачипе савӑнса пурӑнать.
Неонила Белова колхозра ӗҫленӗ, унтан вӑрҫӑ пуҫланнӑ. 2 ҫулти Аримӑна талӑклӑха, е ытларахлӑха хӑварса окоп чавма кайнӑ. «Вӑл – тӗслӗх. Унӑн мӗн чухлӗ вӑй-хал. Вӑл нихӑҫан та хуҫӑлмасть», - теҫҫӗ ун пирки тӑванӗсем.
Ватӑскер кунсерен хусканусем тӑвать: картлашкапа 8 хут анса хӑпарать. Ҫапла вӑл сывлӑхне ҫирӗплетет.
Юпа уйӑхӗн 22-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх культура тата ӳнер институчӗн ӳнер теорийӗн, историйӗн, музыка вӗрентӗвӗн тата юрлас ӑсталӑхӑн кафедрин доценчӗ Вероника Арисова 50 ҫул тултарнӑ.
Вероника Ивановна 1997 ҫулта Шупашкарти музыка училищинчен вӗренсе тухнӑ. Унта вӑл «Эстрадӑри музыка искусстви» специальноҫа алла илнӗ. Халӗ Чӑваш патшалӑх культура тата ӳнер институтӗнче эстрадӑпа джаз вокалне вӗрентет. 1998 ҫултанпа Вероника Арисова «Сингл» хальхи вӑхӑтри юрӑ студийӗн ертӳҫи тата саунд-продюсерӗ шутланать.
| ЮПА | 22 |
Нумаях пулмасть эпӗ сайтра «Якку пичче» ятлӑ аса илӳ статйи пичетлерӗм. Ӑна писатель Чӑваш халӑх поэчӗ Яков Гаврилович Ухсай ҫуралнӑранпа 110 ҫул ҫитнине халалларӑм. Ҫак статьяна Мускавра пурӑнакан поэтӑн аслӑ хӗрӗ Елена Яковлевна та вуланӑ, ман пата тав сӑмахӗ ҫырса ячӗ. Ҫавӑн пекех вӑл тинтерех кӑна хӑйӗн пурнӑҫӗнчи пӗр пӑтӑрмаха аса илнӗ. Ӑн иккен чӑваш хӗрӗ вилӗмрен ҫӑлса хӑварнӑ.
Инкек куҫа курӑнса килмест. Елена Яковлевна каласа панӑ тӑрӑх, ӑна пӗр кӗтмен ҫӗртен кӑшлавирус чирӗ аптратса ӳкернӗ. Больницӑна вӑхӑтра ҫитмен пирки чир ытла шала кайнӑ. Унӑн ирӗксӗрех «Васкавлӑ пулӑшу» чӗнме тивнӗ. Пулӑшу экипажӗн врачӗ – хӗрарӑм – Елена Яковлевнӑн докуменчӗсене пӑхнӑ та тӗлӗнсех кайнӑ.
— Эсир Яков Гаврилович Ухсай хӗрӗ-им? — тесе ыйтнӑ.
— Ҫапла, эпӗ, — хуравланӑ кил хуҫи.
— Эпӗ Чӑваш Республикинчен, — пӗлтернӗ хӗрарӑм-тухтӑр. — Сирӗн аҫӑр пирки те, унӑн сӑввисене те нумай вуланӑ. Сире халех Мускаври «Коммунарка» больницине илсе ҫитерӗп. Унта ҫак усал чиртен хӑвӑрт, пӗлсе сыватаҫҫӗ.
Чӑвашсен паллӑ ҫыравҫи, Чӑваш тата Пушкӑрт республикисен тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, пушкӑртсен Ф. Карим ячӗллӗ преми лауреачӗ Виталий Енӗш ҫак кунсенче 80 ҫул тултарчӗ. Сумлӑ юбилей ячӗпе ӑна Чӑваш кӗнеке издательствинче чысларӗҫ.
Издательствӑн генеральнӑй директорӗ А.С. Иванов ҫыравҫӑн пултарулӑх ҫулӗпе паллаштарчӗ. В.Г. Григорьев (Енӗш) Канаш районӗнчи Пратьякас Енӗш ялӗнче 1941 ҫулхи юпа уйӑхӗн 19-мӗшӗнче ҫуралнӑ. Совет Ҫарӗнчен таврӑнсан вӑл Пушкӑртстана тухса кайнӑ, Старлитамак тата Авӑркас районӗсен хаҫачӗсенче ӗҫленӗ. Кӗҫех ӑна Шупашкара «Капкӑн» журнал редакцине ӗҫлеме чӗнсе илнӗ, кунта вӑл пай пуҫлӑхӗ тата радактор ҫумӗ пулса нумай ҫул вӑй хунӑ.
Виталий Енӗш ытларах кулӑшпа сатира жанрӗсенче ӗҫлесе палӑрнӑ. Вӑл ачасем валли те нумай ҫырнӑ тата куҫарнӑ. Ҫавӑн пекех православи тӗнӗн кӗнекисене чӑвашла куҫарса тата якатса ҫитерес ӗҫре нумай тимленӗ, «Вырӑсла-чӑвашла православи словарӗ» (1995), «Чиркӳ ҫулӗ» (2002), «Чӑн тӗн букварӗ» (2006) «Суйласа илнисем» (2011) тата ытти кӗнекесем пичетлесе кӑларнӑ.
Тӗлпулура В. Енӗш хӑй пултарулӑхӗн малтанхи тапхӑрӗ, куҫару ӗҫӗн йывӑрлӑхӗ пирки каласа панӑ, ыйтусене хуравланӑ.
Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ 98-мӗш сезона юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче уҫма палӑртнӑ. Мероприятие Александр Ангаров ҫуралнӑранпа 75 ҫул ҫитнине халаллӗҫ. Вӑл 1976 ҫултанпа ансамблӗн тӗп балетмейстерӗ пулса ӗҫленӗ. Кӑҫалхи юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче 75 ҫул тултарнӑ. Хӑй вӑл Украинӑри Ужгород хулинче ҫуралнӑ. Мускаври культура институтӗнче вӗреннӗ. Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗнче 30 ҫул тӑрӑшнӑ.
«Мелодии родного края» (чӑв. Тӑван тӑрӑх ҫеммисем) концерт программине маэстрӑн лайӑх постановкисем: «Тӑван Чӑваш Ен», «Лармара», «Вӑйӑра» вокалпа хореографи сюитисем, «Урам савӑнать», «Тӑхӑрпӳ», «Кӑкшимке» хореографи номерӗсем — кӗрӗҫ. Вӗсем ансамблӗн ылтӑн фончӗ шутланаҫҫӗ.
Куракансем валли ҫӗнӗ ӗҫсем те хатӗрленӗ. Лолита Чекушкина музыкипе «Чуна уҫма юрла, тӑван» сюита, Анатолий Шалаевӑн ӗҫӗ тӑрӑх — инструментсен номерӗ.
Концерт курма Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменне каймалла. Мероприяти юпа уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 18 сехет те 30 минутра пуҫланӗ.
Ҫак кунсенче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче сумлӑ ҫынсен паллӑ кунӗсене уявлаҫҫӗ.
Раҫҫей тава тивӗҫлӗ артистки, Чӑваш халӑх артистки Валентина Смирнова-Геворкян театр труппинче ӗҫлеме пуҫланӑранпа 30 ҫул ҫитнӗ. Вӑл 1959 ҫулхи юпа уйӑхӗн 8-мӗшӗнче Вӑрнар районӗнчи Кӳлхӗрринче ҫуралнӑ. Шупашкарти Ф.П. Павлов ячӗллӗ музыка училищинчи вокал уйрӑмӗнчен, Сартури В. Собинов ячӗллӗ патшалӑх консерваторийӗнчен вӗренсе тухнӑ. 2000 ҫултанпа вӑл Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче вӗрентет, профессор.
Ӗнер, юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче вара, оперӑпа балет театрӗн балет труппин илемлӗх ертӳҫи Данил Салимбаев 50 ҫул тултарнӑ.
Чӑваш Енӗн промышленность тата энергетика министрӗ пулнӑ Юрий Волошин паян 80 ҫул тултарнӑ.
Юрий Петрович Харьков хулинче ҫуралнӑ, унтах вӑл ӗҫ биографине пуҫӑннӑ. 1983 ҫулта вӑл Шупашкара куҫса килсе Промышленность тракторӗсен заводӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. 1998 ҫулта ӑна Ҫӗмӗрлери ятарлӑ автомобильсен заводне ертсе пыма шаннӑ. Каярах вӑл Чӑваш Енӗн Правительствинче ӗҫленӗ. Унта Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — промышленность тата энергетика министрӗ пулнӑ.
Ӗҫтешӗсем хакланӑ тӑрӑх, Юрий Волошин — принципа пӑхӑнакан, ҫирӗп ыйтакан, тӗрӗслӗхшӗн ҫунакан тата хӑйӗн ӗҫне парӑннӑ ҫын.
+29.3 °C