Республикӑра ҫӗнӗ ФАПсем хута ярас ӗҫ малалла пырать. Ял ҫыннисем куншӑн савӑнса пӗтереймеҫҫӗ. Ара, кивӗ ҫуртпа ҫӗннине ниепле те танлаштараймӑн-ҫке-ха.

Вӑрнар районӗнчиУпнер ялӗнче фельдшерпа акушер пунктне пӗлтӗр кӗркунне тума пуҫланӑ. Шалти ӗҫсене тӑвассине вара ҫуркуннене хӑварнӑ.

Ҫак кунсенче унта Вӑрнар район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Леонид Николаев тата районти тӗп пульницӑн тӗп тухтӑрӗ Николай Тинюков пулса курнӑ. Вӗсем хӑйсен ҫивӗч куҫӗсемпе ФАПа тӗрӗсленӗ, асӑрхаттарусем тунӑ.

Светлана Сафронова фельдшер та асӑрхаттарусемпе паллаштарнӑ. Строительсем ҫитменлӗхсене пӗтерме шантарнӑ.

ФАПпа ҫумӑнах — Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунисене халалланӑ палӑк. Леонид Николаев Ҫӗнтерӳ кунӗ тӗлне унта тирпейлӗх пулмаллине асӑрхаттарнӑ.

Статистика кӑтартӑвӗ лӑплантармасть. Республикӑри кашни 100 пин ҫын пуҫне 4464-шӗ куҫ курманнипе аптӑрать-мӗн.

Раҫҫейри 19 регионта куҫ ҫывӑхрине ҫеҫ курнипе аптӑракансен йышӗ питӗ нумай иккен. Унта кашни 100 пин ҫын пуҫне 3 пин тӗслӗх. Кун пирки РФ Сывлӑх министерствин сайтӗнче пӗлтереҫҫӗ.

Чӑваш Ен куҫ ҫывӑхрине ҫеҫ куракансен йышӗпе виҫӗ лидерсен йышне кӗнӗ. Палӑртрӑмӑр ӗнтӗ: 100 пин ҫын пуҫне 4464 чирлӗ ҫын.

Куҫ ҫывӑхрине ҫеҫ курнипе ытларах Ненецк автономи округӗнче аптӑраҫҫӗ-мӗн. Унта 100 пин ҫын пуҫне 8044 ҫын япӑх курать. Иккӗмӗш вырӑна Чукотка автономи округӗ йышӑннӑ. Унта кунашкал чирпе 518 ҫын нушаланать. Виҫҫӗмӗш — Чӑваш Ен.

Пӗтӗм тӗнчери сывлӑх сыхлавӗн организацийӗн специалисчӗсен шухӑшӗпе, куҫ ҫивӗчлӗхне социаллӑ политика шайлашуллӑ пулманни, япӑх экологи витӗм кӳрет.

Республикӑн Сывлӑх сыхлав министрӗн ҫумӗ Наиля Хайрлисламовна ҫынсем усал шыҫӑпа аптӑрани медицинӑра кӑна мар, социаллӑ пурнӑҫра та ҫивӗч ыйту пулса тӑнӑ. Ҫынсем пурнӑҫран уйрӑлнин сӑлтавӗсен шутӗнче ҫак чир пирӗн республикӑра виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑнать иккен. Унпа чирлекенсен йышӗ пысӑкланса пынине тӗрлӗрен ӑнлантараҫҫӗ. Тӗпрен илсен ҫавна ҫынсен ӗмӗрӗ вӑрӑмланса пынипе сӑлтавлаҫҫӗ-мӗн. Диагностика пахалӑхӗ ӳсни те чире тупса палӑртма май парать. 2015 ҫул пуҫланнӑ тӗле республикӑри онкологи диспансерӗнче 23 пин ҫын, е Чӑваш Енри халӑхӑн 1,9 проценчӗ, учетра тӑнӑ иккен.

Арҫынсене илсен, вӗсен сывлав органӗсен, апат хуранӗн, ӳт, простата, тӳрӗ пыршӑ ракӗпе ытларах чирлеҫҫӗ, хӗрарӑмсем — кӑкӑр парӗннипе, ӳтӗннипе, апат хуранӗннипе, ача ҫуратмалли органсеннипе. Юлашки ҫулсенче усал шыҫӑна малтанхи тапхӑртах тупса палӑртасси ӳссе пырать. Ҫакӑнта массӑллӑ диспансеризаци ирттернин тӳпи те самай-мӗн. Пӗлтӗрхи кӑтартусене илсен, тивӗҫлӗ сиплев хыҫҫӑн чирлисен 55 проценчӗн ӗмӗрӗ 5 е ытларах ҫула тӑсӑлать тесе ӗнентереҫҫӗ тухтӑрсем.

Кӑрлачӑн 24,31 тата нарӑсӑн 7-мӗшӗсенче республикӑри онкологи диспансерӗнче (Шупашкар хули, Гладков урамӗ, 31-мӗш ҫурт) Уҫӑ алӑксен кунӗ иртет.

Малалла...

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Кивӗ Атикассинче ҫак кунсенче ҫӗнӗ аптека уйрӑмӗ уҫӑлчӗ. Ӑна валли Кив Атикассинчи райпо лавкин пӗр кӗтессинче вырӑн уйӑрнӑ.

Кӑрлачӑн 5-мӗшӗнче аптека уҫнӑ ятпа кунта савӑнӑҫлӑ пуху пулчӗ. Унта Чӑвашпотребсоюз председателӗ, Чӑваш Республикин Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Павлов, Хӗрлӗ Чутай райпо председателӗ, район пуҫлӑхӗ Александр Степанов, Хӗрлӗ Чутай администраци пуҫлӑхӗ Александр Башкиров, Кив Атикасси ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Юрий Чертов хутшӑнчӗҫ. Вӗсем аптека алӑкӗн умӗнчи хӗрлӗ лентӑна касма тивӗҫлӗ пулчӗҫ.

Аптека ирхи 8 сехетрен пуҫласа каҫхи 17 сехетчен, вырсарникунсӑр пуҫне, кашни кунах ӗҫлет. Медикаментсене сутма ку енӗпе ятарлӑ пӗлӳ илнӗ Ангелина Николавна Семеновӑна шаннӑ. Тинех «вӑрман урлӑри» ял халӑхӗ кирлӗ эмеле Чутая каймасӑрах туянма пултарӗ.

Сӑнсем (13)

Шупашкарта кӑрлачӑн 9–10-мӗшӗсенче профилактика акцийӗ иртӗ. Ҫав кунсенче кашниех хӑйӗн сывлӑхне тӳлевсӗрех тӗрӗслеттерме пултарать.

Диспансеризаци «Каскад» тата «Мега Молл» суту-илӳ центрӗсенче иртӗ. Кун пирки ЧР Сывлӑх министерстви пӗлтерет.

Тӗрлӗ ӳсӗмри ҫынсем, арҫынсемпе хӗрарӑмсем валли тӗрлӗ тӗреслев пулӗ. Кашниех юнри холестерин тата сахӑр шайне тӗрӗслеме, кардиографи тума, артери юн пусӑмне тӗрӗслеме пултарать. Хӑшӗ-пӗрин шалти органӗсене те ультарсасӑллӑ тӗрӗслев тӑвӗҫ.

Ҫавӑн пекех икӗ кун хушшинче специалистсемпе канашлама май пулӗ. Акци «Каскадра» кӑрлачӑн 9-мӗшӗнче 11 сехетрен пуҫласа 15 сехетчен иртӗ. «Мега Молра» кӑрлачӑн 10-мӗшӗнче ҫав вӑхӑтрах пулӗ.

Чирлисене сиплекенсем канмалли кунсенче кӑна мар, ҫӗрӗпех ӗҫлени паллӑ-ха. Анчах стационарта тата амбулаторинче тӑрӑшакансем Ҫӗнӗ ҫул тӗлӗнче епле ӗҫлӗҫ-ха?

Республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви кун пирки ҫапла пӗлтерет: паян, кӑрлачӑн 1-мӗшӗнче, тухтӑрсем канӗҫ. Кӑрлачӑн 2 тата 3, 5, 6, 8, 9, 10-мӗшӗнче, шӑматкунхи графикпа ӗҫлӗҫ, пулӑшӑва тухтӑрсем поликлиника графикӗпе кӳрӗ. Кӑрлачӑн 4 тата 7-мӗшӗсенче вӗсем уяв кунӗ тесе канмӗҫ. Кӑрлачӑн 11-мӗшӗнче те пульницӑсем ӗҫлемӗҫ — вӑл кун вырсарникуна лекет.

Вӑраха хӑвармасӑр пулӑшмалли чирлисене Шупашкарти 1-мӗш клиника пульницин йышӑну уйрӑмӗнче асӑннӑ кунсенче талӑкӗпех йышӑнӗҫ.

Лавккасенче хаксем ӳсме тытӑнсан аптекӑра та ҫак лару-тӑру пуласран пӑшӑрханнӑ халӑх. Ҫакна ЧР Сывлӑх министерстви сӑнасах тӑрать. Ҫапах хаксене унчченхи шайра сыхласа хӑварма май пур-и?

Ҫынсен сывлӑхӗ ытларах чухне куллен ӗҫекен эмелсенчен килет. Вӗсем кирлӗ препаратсен йышне кӗреҫҫӗ. ЧР Сывлӑх министерстви хыпарланӑ тӑрӑх, «хӗрӳ лини» ҫине эмел хакланни пирки тӑтӑшах пӗлтереҫҫӗ.

Министерство ӗҫченӗсем волонтерсем пулӑшнипе хаксене тӗрӗсленӗ. Аптекӑсенче хаксем ытлах ӳсмен-мӗн. ТОП-30 эмелсен хакӗ авӑн уйӑхӗнчи пекрех-мӗн. ТОП-30 эмел йышне валериана настойӗ, пустырник, пуҫ ыратнине ирттермелли эмелсем кӗреҫҫӗ. Вӗсене аптекӑра рецептсӑрах туянма пулать. Вӑтамран ку медикаментсем 11 процент хакланнӑ.

Ытларах йӳнӗ эмелсем хакланнӑ иккен. Тӗслӗхрен, валидол. Ҫавӑн пекех БАДсен хакӗ ӳснӗ. Вӗсем эмел шутне кӗмеҫҫӗ.

ЧР Сывлӑх министерствине эрнесерен хаксем пирки пӗлтерсех тӑраҫҫӗ.

Раштавӑн 24-мӗшӗнче ЧР Сывлӑх министерстви ҫавра сӗтел ирттернӗ. Унта «Ачасен сывлӑхӗн ӑслӑлӑх центрӗн» психотерапевчӗ Владимир Чубаровский профессор хутшӑннӑ.

Владимир Чубаровский Чӑваш Енре ҫитес вӑхӑтра ачасен тата куҫӑм вӑхӑтӗнчи ҫамрӑксен сывлӑхне сыхлакан центрсем уҫӑлассине пӗлтернӗ. Вӗсем темиҫе енпе ӗҫлӗҫ.

Психотерапевт ку центрсем ачасен психики, кӑмӑлӗ улшӑннине палӑртма пулӑшнине пӗлтернӗ. Ку учрежденисем ачан хӑйӗн ҫине алӑ хума туртӑм пуррине, ӑна стресс, невроз, фоби аптӑратнине палӑртма пулӑшӗ.

Ҫавра сӗтелре ЧР Вӗренӳ тата Сывлӑх министерствисем ҫыхӑнса ӗҫлесси пирки те сӑмах тапратнӑ. Вӗсем ачасен сывлӑхне сыхлас енӗпе республика программи хатӗрлемелли ҫинчен калаҫнӑ.

Александр Разумовский

Ҫӗршывра ачасене сиплес ӗҫе аталантарассишӗн тӑрӑшаҫҫӗ. Май килнӗ таран пульницӑсене ҫӗнӗ хатӗр-хӗтӗрпе тивӗҫтереҫҫӗ.

Чӑваш Ене Раҫҫейри паллӑ тухтӑрсенчен пӗри кӗҫех килмелле. Мускаври сывлӑх сыхлавӗн департаменчӗн ача-пӑча тӗп хирургӗ, ача-пӑча хирургӗсен Раҫҫей Ассоциацийӗн президенчӗ, профессор Александр Юрьевич Разумовский Республикӑри ача-пӑча клиника пульницине раштав уйӑхӗн 26-мӗшӗнче ҫитмелле.

Ку пулӑм Чӑваш Республикинчи ача-пӑча хирурги службине тунӑранпа 45 ҫул ҫитнипе ҫыхӑннӑ. Тӗлпулура ача-пӑча хирургинчи юлашки вӑхӑтри ҫитӗнӳсем пирки лекци вулӗҫ, специалистсем валли ӑсталӑх класӗ ирттерӗҫ.

Ҫаван пекех профессор пульницӑри стационарта йывӑр чир-чӗртен сипленекен ачасем пирки канашлӗ.

Ача ҫуратмалли ҫуртсен ҫӗнӗ хатер-хӗтӗрпе тивӗҫтереҫҫӗ. Патӑрьелти тӗп пульницӑна хальхи йышши икӗ реанимаци тытӑмӗ тата фитотерапи ҫутаткӑҫӗ илсе килнӗ.

Аппаратсене тин ҫуралнӑ ачасем валли кӑларнӑ. Тин ҫут тӗнчене килнӗ пепкесене кислород кирлӗ. Вӗсен температурине виҫеҫҫӗ. Кювез — ачасене пӑхмалли инкубатор, «сарамакран» сипленмелли фитотерапи.

Патӑрьельти тӗп пульница 4 районти хӗрарӑмсене йышӑнать: Патӑрьел, Комсомольски, Шӑмӑршӑ, Елчӗк районӗсене. Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнчи ача кӗтекен хӗрарӑмсене те кунта илсе килеҫҫӗ. Кӑҫал кунта 546 ача кун ҫути курнӑ.

Медицина хатӗр-хӗтӗрӗн сертификатне тӗп тухтӑра Чӑваш энергосбыт компанийӗн ертӳҫи Константин Афанасьев панӑ. Пӗтӗмӗшле сумма — 450 пин тенкӗ.

Патӑрьел район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Глухов социаллӑ инфратытӑма тимлӗх уйӑракан предприятисем пурришӗн савӑннине пӗлтернӗ. Чӑваш энергосбыт компанийӗ Русгидро пуҫарнӑ «Энергипе ҫуралнӑскер» ыркӑмӑллӑх акцине иккӗмӗш хут хутшӑнать.

Малалла...