Патшалӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен комитечӗн ертӳҫи Наталья Тимофеева

Чӑваш Енре ӳлӗмрен Пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министерстви пулмӗ. Асӑннӑ ведомствӑн тивӗҫне малашне патшалӑх комитечӗ пурнӑҫлӗ. Ҫӗнӗ правительство йӗркеличчен министерствӑн ӗҫ-хӗлне Владимир Кузьмин ертсе пынӑччӗ. Министерство вырӑнне Патшалӑх комитечӗ туса хунӑ хыҫҫӑн ведомствӑна Наталья Тимофеева ертсе пыма тытӑннӑ. Кун пирки ӗнер, юпан 5-мӗшӗнче, Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев ятарлӑ Хушу кӑларнӑ.

Михаил Игнатьев Наталья Тимофеевашӑн халь шаннӑ ӗҫ ҫӗнӗ маррине, вӑл пуян опытлине палӑртнӑ. Чӑн та, унччен Н. Тимофеева пурлӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен министрӗн ҫумӗнче тӑрӑшнӑ.

Патшалӑх тата ҫӗр хутшӑнӑвӗсен комитечӗн функцийӗ министерствӑн пекех пулӗ. Ӗҫре унӑн «халӑх тӗрӗслевӗ» текен меслетпе усӑ курмалла. Кун пирки Михаил Игнатьев Элтепер сӗнсе хӑварнӑ.

Сергей Артамоновпа (сулахайри) Сергей Павлов

Республикӑн ял хуҫалӑх отрасльне Сергей Артамонов ертсе пырӗ.

Сергей Геннадьевич юлашки вӑхӑтра карьерӑра самай картлашка хӑпарнине палӑртмалла. Хӗрӗхе те ҫитмен хастар ҫав ҫын пӗр вӑхӑт Ҫӗрпӳ район администрацине ертсе пычӗ. Кайран ӑна Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацине куҫарчӗҫ. Унта вӑл Администраци ертӳҫин пӗрремӗш ҫумӗнче — шалти политика управленийӗн пуҫлӑхӗнче тӑрӑшрӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗн суйлавӗ хыҫҫӑн ҫӗнӗ правительство йӗркеленӗ май Сергей Артамонова ял хуҫалӑх министрӗ пулма шаннӑ. Асӑннӑ ведомствӑна унччен ертсе пынӑ Сергей Павлов Ҫутҫанталӑк ресурсӗсен тата экологи министерствин тилхепине тыттарнӑ. Ҫак тивӗҫре хальлӗхе вӑл — вӑхӑтлӑх пурнӑҫлакан шучӗпе.

ЧР Министрсен Кабинечӗн ытти пайташӗ пирки каласан, финанс министрӗ Светлана Енилина, ҫурт тӑвӑм министрӗн Олег Марковӑн, экономика министрӗн Владимир Аврелькинӑн, вӗренӳ министрӗн Владимир Ивановӑн тата юстици министрӗн Надежда Прокопьевӑн пуканӗсем хӑйсенчех сыхланса юлнӑ.

Патӑрьел район прокуратури сусӑрсен правине хӳтӗлес енӗпе епле тимленине тӗрӗсленӗ. Ку хутӗнче прокурорсем сусӑрсен машинӑсем лартмалли вырӑнсем пуррипе ҫуккине пӑхса ҫӳренӗ. Районти бизнес-инкубатор тата райпо урапа лартмалли вырӑнсенче сусӑрсен ураписем валли ятарлӑ вырӑн ҫителӗксӗр пӑхса хӑварнине асӑрханӑ. Ку вӑл федераци саккунне пӑсни пулать.

Саккунӗ вара ҫапларах калать: суту-илӳ, пулӑшу кӳрекен, тухтӑр ҫурчӗсен, спорт тата культурӑпа курав учрежденийӗсен урапа лартмалли вырӑнӗсенче сусӑрсен машинисем валли 10 процентран кая мар вырӑн пӑхса хӑвармалла. Пӗчӗк лаптӑк ҫинче вырнаҫнӑ-тӑк — сахалтан та пӗр машина валли. Вӑл вырӑнпа сусӑрсене тӳлевсӗр усӑ куртармалла. Ҫав вырӑна урӑх урапасен йышӑнма юрамасть.

Сусӑрсем пирки шухӑшламаншӑн бизнес-инкубаторпа райпо пуҫлӑхӗсене кӑлтӑка пӗтерме хушса хӑварнӑ.

Пирӗн республикӑра ҫӗрсене епле усӑ курнине палӑртма хальхи вӑхӑтра «Халӑх инвентаризацийӗ» пырать.

Уссӑр выртакан лаптӑксене асӑрхасан вӗсене шута илсе усӑ курма пуҫламалли пирки Чӑваш Енӗн Элтеперӗ ЧР Патшалӑх Канашне янӑ Ҫырура та каланӑччӗ. «Халӑх инвентаризацийӗн» пӗрремӗш тапхӑрӗ пӗлтӗр иртнӗччӗ. Усӑ курман ҫӗрсене ун чухне 765,6 гектар ҫинче 2219 участок асӑрханӑччӗ. Усӑ курман ҫӗрсене Ҫӗмӗрле районӗнче 362 лаптӑк, Шупашкар районӗнче 349 лаптӑк, Етӗрне районӗнче 127 лаптӑк, Красноармейски районӗнче 119 лаптӑк, Ҫӗрпӳ районӗнче 103 лаптӑк, Ҫӗнӗ Шупашкарта 117 лаптӑк асӑрханӑччӗ.

Вӗсен хуҫисене тишкерсен, ҫурри — уйрӑм ҫынсем. Муниципалитет тата патшалӑх харпӑрлӑхне ҫирӗплетменнисем 38,3 процент йышӑннӑ.

Хальхи вӑхӑтра «халӑх инвентаризацийӗ» малалла пырать. Вӑл кӑҫалхи раштавӑн 1-мӗшӗнче вӗҫленӗ.

Илга Понорницкая

«Книгуру» ятпа иртекен Пӗтӗм Раҫҫейри конкурс ачасемпе аслӑ классенчи ачасем валли ҫыракан авторсен чи лайӑх ӗҫне палӑртмалли ӑмӑртӑва хутшӑнма тивӗҫ 15 ӗҫе асӑннӑ. Списока Шупашкарта пурӑнакан Евгения Басова ӗҫӗ те кӗнӗ. Вӑл «Подросток Ашим» ӗҫе тӑратнӑ.

Автор пирки каласан, Евгения 1963 ҫулта Красноярскра (чӑв. Хӗрлӗҫыр) ҫуралнӑ. Кӑштахран вӑл инженер ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле Шупашкара куҫса килнӗ. Шкул пӗтернӗ хыҫҫӑн Мускаври патшалӑх университечӗн журналистика факультетне вӗренме кӗнӗ. Журналистика ӑсталӑхне сумлӑ ҫав аслӑ шкулта туптанӑ хыҫҫӑн вӑл Магадан хулине куҫса кайнӑ. Нумаях пулмасть Евгения Басова Шупашкара куҫса килнӗ. Халӗ вӑл профсоюзсен «Время» хаҫатӗнче корреспондентра тата дизайнер-верстальщикра тӑрӑшать.

Илга Понорницкая хушма ятпа ҫыракан автор ӗҫне 10–16 ҫулсенчи кирек епле ача та хаклаять. Ҫапла тӑвас тесен kniguru.info сайта кӗрсе регистрациленмелле те ӗҫсене вуласа вӗсене хакламалла.

Ричард Глоссипа хӳтӗлекенсен митингӗ

Каярах вӗлерӗҫ-ха. Ҫак ӗҫе вӗҫне ҫитерме кирлӗ эмел ҫукки хальлӗхе чӑрмав кӳнӗ.

Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи тӗрмесенчен пӗрне хупса хунӑ Ричард Глоссип ятлӑ ҫынна авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче укол туса вӗлермелле пулнӑ. Анчах тӗрме администрацийӗ эмелӗ кали ацетачӗ пулнине асӑрхаса ӗҫе вӗҫне ҫитереймен. Шучӗпе вара кали хлоричӗ кирлӗ пулнӑ.

Приговора пурнӑҫа кӗртессине Оклахома штачӗн тӗп прокурорӗ паллӑ мар вӑхӑта куҫарма хушнӑ. Ҫакӑ маларах асӑннӑ Ричард Глоссипсӑр пуҫне Бенджамин Коула тата Джон Гранта та пырса тивет.

Эмел йывӑрлӑхӗ тӗрмесенче юлашки вӑхӑтра тӑтӑшах сиксе тухать иккен. Ҫакӑн сӑлтавӗ — эмел кӑларакансем вӗлермелли химикатсене пама тӑхтаса тӑни.

Ҫынна вӗлермелле йышӑнусене Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенче кӑнтӑр енчи ҫичӗ штатра (Техас, Оклахома, Аризона, Миссури, Алабама, Флорида и Вирджини) йышӑнаҫҫӗ. 17 штатра тата Колумби федераци округӗнче ун пек йӑла ҫук.

Кӗрхи хитре кунсем вӗҫленсе пыраҫҫӗ, ҫавӑнпа ачасем ҫулҫӑсенчен, ытти япаласенчен хитре хатӗр-хӗтӗрсем ӑсталаҫҫӗ. Ача пахчисене ҫӳрекен шӑпӑрлансем те ашшӗ-амӑшӗпе пӗрле темӗн те тума юратаҫҫӗ.

Сӗнтӗрвӑрринчи «Пилеш» ача пахчинче кӗрхи курав иртнӗ. Вӑл «Чудинки из корзинки» (чӑв. Карҫинккари тӗлӗнтермӗшсем) ятлӑ. Ӑна ачасем ватӑсен кунне халалланӑ.

Курав ҫак номинацисемпе иртнӗ: «Улма-ҫырла бумӗ» (улма-ҫырларан тунӑ япаласем), «Сеньор Помидор патӗнче — хӑнара», «Очей очарование» (кӗрхи картинӑсем, панно, аппликаци), «Самоделки чудеса» (ҫутҫанталӑк материалӗнчен тунӑ композици), «Золотые руки воспитателя».

Куравра ачасемпе ашшӗ-амӑшӗ, воспитательсем хатӗрленӗ чылай ӗҫ пулнӑ. Вӗсем халӗ ача пахчин музейӗнче вырӑн тупнӑ.

Сӑнсем (17)

Иртнӗ канмалли кунсенче Атӑлҫи федераци округӗнче вӑйлӑ ҫил алхаснӑ. Шел те, вӑл пирӗн республикӑна та ҫитнӗ.

Вӑйлӑ ҫил республикӑри пур районта та пулнӑ. Ытларах Канаш тата Елчӗк районӗсем шар курнӑ. 28 кил-ҫурт, социаллӑ пӗлтерӗшлӗ 6 объект, нумай хваттерлӗ 5 ҫурт тӑкак тӳснӗ.

Ҫавӑн пекех Чӑваш Енри 80 яхӑн ялта электричество сӳннӗ. Вӗсенче — 3 пин кил-ҫурт шутланать, 7 пин ҫын пурӑнать.

Вӑйла ҫил хыҫҫӑн юлнӑ асар-писере ӗнерех, юпан 4-мӗшӗнче, йӗркене кӗртме тытӑннӑ. Электроэнергие паян каҫчен туса пӗтерме шантарнӑ.

Юпан 17-мӗшӗнче Шупашкарти Камера театрӗнче чӑвашсен тата удмуртсен «Аптӑра-фест» фестивалӗ пӗрремӗш хут иртет.

Ку Чӑваш Еншӗн ҫӗнӗлӗх. Пирӗн кӳршӗсем, удмуртсем, дизайн, электронлӑ кӗвӗ, хулари наци культурине йӗркелес енчен малта пыраҫҫӗ. Ӳнерӗн тепӗр енӗсем вара пачах тепӗр май — Чӑвашра аталаннӑ.

Чӑвашсемпе удмуртсен пӗр-пӗринчен вӗренмелли пур. Фестиваль программинче — чӑваш живопиҫӗн куравӗ, вулавсем, концертсем, модӑ кӑтартӑвӗ, ташӑ каҫӗ. Унта Праски Виттин, Владимир Ишутовӑн, Игорь Улангинӑн, Георгий Фомиряковӑн ӗҫӗсемпе паллашма май пулӗ. Литература пайӗнче Богдан Анфиногентов (Удмурт Республики), Дмитрий Воробьев (Чӑваш Ен), Алеша Прокопьев (Мускав-Чӑваш Ен), Иосиф Трер (Чӑваш Ен) тухса калаҫӗҫ.

Музыка пайӗнче «Ҫиларман» тата Dukes (Удмурт Республики) ушкӑнсем пулӗҫ.

Тепӗр ҫын чӗлхе-ҫӑвара питех те ирӗке яма юратать ҫав. Канаш районӗнчи Пайкилт ялӗнче пурӑнакансенчен хӑшӗсене хӑйсен ялӗнче пурӑнакан пӗр хӗрарӑм аптӑратсах ҫитернӗ курӑнать. Ӑнланнӑ тӑрӑх, ҫавскер ҫынсене хӑртма, кӳрентерме, хӑйне килпетсӗр тытма именсе тӑман. Ҫынсем аптӑранипе ял тӑрӑхне евитленӗ. Ӗлӗкхи йӑлапа тесен те тӗрӗсрех пулатчӗ-тӗр-ха. Мӑшӑрӗсене кӳреннӗ арӑмсем те маларах ял тӑрӑхне чупнӑ вӗт-ха. Кӳрентерекенсемпе шучӗпе халӗ йӗрке хуралҫисен ӗҫлемелле-ха.

Маларах асӑннӑ ял ҫыннисем эпир паҫӑр асӑннӑ хӗрарӑм пирки ял тӑрӑхне ҫӑхавланӑ. Ку ыйтупа ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ вырӑна пырса ҫитнӗ. Анчах вырӑнти ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхне те уяса тӑман 59 ҫулти ӳсӗр хӗрарӑм: хут ҫине ҫырма намӑс сӑмахсемпе ҫынсен умӗнчех хӑртса пӗтернӗ. Ҫакӑн пек пуҫтахланса ҫынна кӳрентернӗшӗн суд ӑна 10 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.