|
Персона
 chgign.ru сӑнӳкерчӗкӗ Паян паллӑ тюрколог, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, филологи наукисен кандидачӗ Лия Левитская (23.11.1931-02.10.2009) ҫуралнӑранпа 90 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Мускавра ҫуралнӑ. Унти М.В. Ломоносов ячӗллӗ Мускаври патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ, каярах СССР Наукӑсен академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн институчӗн аспирантуринче ӑс пухнӑ. 1953-1955 ҫулсенче «Туркменская правда» хаҫат редакцийӗнче, 1956-1958 ҫулсенче Мускаври патшалӑх университетӗнче ӑслӑлӑх вулавӑшӗнчи востоковедени пайӗнче ӗҫленӗ. 1958-1989 ҫулсенче Наукӑсен академийӗн Чӗлхе пӗлӗвӗн институтӗнче тӑрӑшнӑ. Вӑл — «Историческая морфология чувашского языка» монографи авторӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Чӑваш чӗлхи
 «Ҫамрӑксен хаҫачӗн» «Контактра» страницинчи сӑнӳкерчӗк Тӑвай хӗрне Мария Никитинӑна Тик-Токра «Мультфильмри Маша», «Просто Мария», «Тӑвай хӗрачи» евӗр пӗлеҫҫӗ иккен. Кун пирки «Ҫамрӑксен хаҫачӗ» кӑларӑм хӑйӗн «Контактра» страницинче хыпарланӑ. Унта ҫырнӑ тӑрӑх, «Мария Никитина арҫын тумне тӑхӑнса «Сельсовет» юрра янраттарса, видео ӳкерсе палӑрнӑ». «Интернетра чӑвашла калаҫнӑран подписчиксем хушӑнсах пычӗҫ. Ӗҫтешӗм Антонина та манпа пӗр хум ҫинче пулчӗ. Унпа чӑвашла юрласа чылай видео ҫыртартӑмӑр», — каласа кӑтартнӑ хаҫатҫӑсене Мария. 85 ҫулти ашшӗ те хӗрӗн шӳчӗсене ырласа йышӑнать-мӗн. Мария телефон сутакан лавккара ӗҫлет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Харпӑр шухӑш
Вӗренӳ
Виталий Петрович Станьял ӑсчах Комсомольски районӗнчи Ҫӗнӗ Мӑрат вӑтам шкулӗн ачисемпе 2021 ҫулхи юпан 22-мӗшӗнче интернетпа калаҫнӑ. Ҫыхӑнӑва Шупашкарти коопераци институчӗн доценчӗ Эрбина Никитина тата шкул енчен Валентина Филиппова учительница йӗркеленӗ. Калаҫу йӗрне пичетлетпӗр. Паллашӑпӑр, яш тусӑмсем, Кӗтне хӗрӗ-каччи! Вӑй патӑр! Сирӗн «Вунҫич ҫулхи яш ӗмӗрӗ ҫитсе тӑчӗ пулмалла», манӑн вара, 82 ҫулхи чӑлах картӑн, «Аван-и, паллӑ мар ҫамрӑк ӑру» («Здравствуй, племя, младое, незнакомое») теесси кӑна юлчӗ-тӑр. Мӑрат-Тукай енче пулса курман эпӗ. Урмаелӗнче тутар ачисене вӗрентнӗ чухне утсӑр урапапа Шурута мордва пресветителӗн Макар Евсевьев ялне кайнӑччӗ, хаҫатра ӗҫленӗ вӑхӑтра ҫаврӑнса курнӑ. Чӑваш таврапӗлӳҫисен пӗрлӗхне йӗркелесен Каҫал енчи пайтах ҫынпа, районти музейпа паллашма тиврӗ. Герман Ксенофонтов, Владимир Григорьев, Алексей Краснов, Петр Таллеров краеведсемпе нумайччен тачӑ ӗҫлемелле пулчӗ. Ҫӗнӗ Мӑрат авалах Сӗве, Чӗмпӗр, унтан Тутарти Пӑва, хамӑрӑн Ҫӗрпӳ уесӗсене кӗнӗ, кайран Патӑрьел, Йӗпреҫ районӗсенче пулнӑ. |
|
Культура
 Чӑваш кӗнеке издательствин «Контактра» страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк Чӑваш наци вулавӑшӗнче «Варкӑш» литература клубӗ малалла ӗҫлет. Раштав уйӑхӗнчи тӗлпулура клуб хастарӗсем Владимир Степановӑн «Хӗр пӗркенчӗкӗ» мистикӑллӑ калавне сӳтсе явма йышӑннӑ. Вӑл нумаях пулмасть «Ҫамрӑксен хаҫатӗнче» пичетленнӗ. Сӑмах май каласан, иртнӗ эрнерери тӗлпулура Лидия Саринен «Шур пӗркенчӗк» кӗнекине тишкернӗ (сӑнӳкерчӗкре). Чӑваш кӗнеке издательствинче пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗлпулуӑва кӗнеке авторӗ хӑй те хутшӑннӑ, «ҫавна май калаҫу тата та интереслӗрех, кӑмӑллӑрах» йӗркеленнӗ. Кӗнекен пӗрремӗш экземплярне ҫыравҫӑ Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ музей заведующине Антонина Андреевӑна парнеленӗ. «Варкӑшри» тӗлпулуӑва хутшӑннӑ Антонина Васильевна чылай хайлаври ӗҫсем чӑн пурнӑҫра камсемпе пулса иртнине пӗлнине, прототипсене палланине палӑртса хӑварнӑ. Чӑваш наци вулавӑшӗн ӗҫченӗ Ольга Тимофеева хакланӑ тӑрӑх, «Лидия Саринен хайлавӗсем ҫутӑ, ырӑ, ҫӑмӑллӑн вуланаҫҫӗ, чун та вӗсене ӑшшӑн йышӑнать, ытлашши шыв юхтарни ҫук, чӗлхи ансат, хитре. Сӑнарсем идеал мар, кашнин хӑйӗн ҫитменлӗхӗ пур, ҫавӑнпа вӗсем вулакана ҫывӑх. Чӑн пурнӑҫри ҫынсем пекех». Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Политика
 myshared.ru сӑнӳкерчӗкӗ Паян Чӑваш Енӗн промышленность тата энергетика министрӗн ҫумӗ пулма Ольга Григорьевӑна ҫирӗплетнӗ. Вӑл унччен ӑҫта ӗҫленине ҫак самантра пӗлместпӗр. Ҫавӑн ятлӑ хӗрарӑм Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацийӗнче темиҫе ҫул ӗҫленӗ. Унта вӑл хула администрацийӗн экономика тата финанс енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ, унран пӗрремӗш ҫум пулса тӑрӑшнӑ. Ҫапла вара промышленность тата энергетика министрӗн тивӗҫӗсене пурнӑҫлакан Александр Кондратьевӑн ҫумӗсем халӗ иккӗн пулса тӑнӑ. Ҫавсен йышӗнче — Борис Марковцов тата Ольа Григорьева. Унсӑр пуҫне пӗр пулӑшуҫӑ пур. Вӑл — Светлана Кузьмина. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 chnmuseum.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӳк уйӑхӗн 26-мӗшӗнче пирӗн республикӑра кӑҫалхипе иккӗмӗш ҫул Чӑваш тӗррин кунне уявлӑпӑр. Ҫавна май Чӑваш наци музейӗ «Я и чувашская вышивка» (чӑв. Эпӗ тата чӑваш тӗрри) флешмоб ирттерессине пӗлтернӗ. Тӗрӗ — халӑхӑн чӑн-чӑн пуянлӑхӗ. Вӑл тӗнче культурин эткерлӗхӗн пӗр пайӗ шутланать. Тӗрӗ тӑван халӑхӑмӑрӑн чунне, унӑн шалта пытаннӑ кӑмӑлне, тӗнче курӑмне уҫса парать. Чӑваш тӗррипе капӑрлатнӑ сӑмса тутри-и вӑл е кӗпе-и — кашни хатӗрте хӑйӗн асамлӑхӗпе вӑрттӑнлӑхӗ пур. Флешмоба хутшӑнас тесен кашни ҫынах хӑйӗн сӑнӳкерчӗкне (унта чӑваш тӗрри пулмалла) #ЯиЧувашскаяВышивка хэштегпа вырнаҫтарма пултарать. Музей ӗсченӗсем сӑнӳкерчӗксенчен коллаж хатӗрлесе учреждени сайтӗнче тата тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчи хӑйӗн страницисенче вырнаҫтарӗҫ. Пурин ытла лайк пухнӑ автора музей парнепе хавхалантарӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Кӳршӗре
 Паянтан Тутарстанра общество транспортне QR-кодпа ҫеҫ кӗртеҫҫӗ. Ирхи 7 сехет ҫурӑра транспортран вакцинациленмен 500 ытла ҫынна кӑларса янӑ. Пассажирсем кӑмӑлсӑр-мӗн. Пӗр хӗрарӑма трамвая кӗртмен те вӑл полици чӗннӗ. Ҫавна май транспорт ҫур сехет хускалайман. Метрора та хирӗҫӳсем-тавлашусем-мӗн. QR-кодсӑр кӗртекен такси хакӗсем ҫӗпре ҫинчи пӗк ӳссе ларнӑ – ҫапла ҫырать Бизнес.Online. Паянтан Тутарстанра транспорта QR-кодсӑр 18 ҫул тултарман ҫынсене ҫеҫ кӗртеҫҫӗ. Аслисенчен код е медотвод пулнине кӑтартакан справка ыйтаҫҫӗ. Ку хула тулашӗнче, муниципалитетсен хушшинче ҫӳрекен транспорта та пырса тивет. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 Кӳкеҫре пурӑнакан 29 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Вӑл пӗлӗшне вӗлернӗ тесе шутлаҫҫӗ. Следстви версийӗ тӑрӑх, чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнче вӑл Шупашкарти пӗр общежитире 37 ҫулти пӗлӗшӗ патне хӑнана кайнӑ, хӑй ӳсӗр пулнӑ. Унпа пӗрле савнийӗ те пынӑ. Хӑна кил хуҫине савнийӗ ҫумне кӗвӗҫнӗ. Вӗсем хирӗҫсе кайнӑ. Хӑна ҫӗҫӗ ярса тытнӑ та 37 ҫулти арҫынна кӑкӑрӗ тӗлӗнчен чикнӗ. Лешӗ ҫавӑнтах вилнӗ. 29 ҫулти арҫынна тытса чарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 Чӳк уйӑхӗн 21-мӗшӗнче «Элӗк – Ишек» ҫулӑн 20-мӗш ҫухрӑмӗнче «Киа Рио» машина хирӗҫ килекен «Форд Фокус» ҫине пырса кӗнӗ. «Киа» ҫапӑннӑ хыҫҫӑн кювета чӑмнӑ. «Киа Рио» машинӑра 7 ҫулти ача пулнӑ. Ӑна, суранланнӑскере, пульницӑна илсе ҫитернӗ. Аса илтерер: нумаях пулмасть машина хыҫне пӳремеч кӑкарса пӗлӗшӗсене ярӑнтарнӑ водителе тытса чарнӑ. Хӗрарӑмӑн водитель прави те пулман. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 politring.com сайтри сӑн Канашра урнӑ тилӗ ҫынсене ҫыртнӑ. Ҫавна май унта чӳк уйӑхӗн 19-мӗшӗнчен карантин пулнине палӑртнӑ. Хушӑва ЧР Элтеперӗ Олег Николаев алӑ пуснӑ. Чӳк уйӑхӗн 17-мӗшӗнче Канаш урамӗнчи 4-мӗш ҫурт путвалӗнче тилӗ тупнӑ. Унта пытаниччен вӑл тӑватӑ ҫынна тапӑнса ҫыртма ӗлкӗрнӗ. Вӗсене Канашри пульницӑн травматологи уйрӑмне янӑ. Вӗсене тата ҫак ҫынсемпе хутшӑнннӑ ЖКХн 2 ӗҫченне сиплеҫҫӗ. Путвалти тилле чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен станци ӗҫченӗсем тата сунарҫӑсем тытнӑ. Биометариала республикӑри лабораторие илсе кайнӑ.Тилӗ урнӑ чирпе аптӑрани палӑрнӑ. Канашра карантин пулнӑ май эпидемие хирӗҫ мероприятисене туса ирттернӗ. Тилле тупнӑ путвалта икӗ хутчен дезинфекци тунӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
-1.7 °C
