Ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекцийӗнче ӗҫленӗ икӗ арҫын тӗлӗшпе пуҫарнӑ пуҫиле ӗҫе ҫывӑх вӑхӑтра суд пӑхса тухӗ. Вӗсене сӗтев илнӗшӗн айӑпласшӑн.
Улатӑр районӗнче ҫул-йӗр инспекторӗнче тӑрӑшнӑ икӗ инспектор кӑҫалхи ҫурла уйӑхӗн пӗр каҫхине руль умӗнчи ӳсӗр ҫынна тытса чарнӑ. Лешӗн транспорта тытса пыма ирӗк те пулман. Правӑна административлӑ майпа пӑсни ҫинчен калакан протокола ҫырмассине пӗлтернӗ пакунлисем. Анчах хӗрхеннипе мар. Укҫалла. 20 пин тенкӗ ыйтнӑ вӗсем. Укҫана водителӗн ҫурла уйӑхӗн 18-19-мӗшӗсенче парса татмалла пулнӑ.
Каланӑ вӑхӑт ҫитнӗ, укҫапа арҫын татӑлма васкаман. Ҫурла уйӑхӗн 21-мӗшӗнче пакунлисем водитель килне ӗҫри машинӑпа персе ҫитнӗ. Ӑна вӗсем парӑм пирки аса илтернӗ. Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче вӗсем хӑйсен паллаканнине водитель патне укҫа илме ӑсатнӑ.
Чӑваш Енри ҫынсене пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫене ҫирӗплетнӗ. Йышӑнӑва республикӑн правительствинче алӑ пуснӑ. Унта сӑмах кӑҫалхи виҫҫӗмӗш квартал пирки пырать.
Пирӗн республикӑра пурӑнакансене пурӑнма уйӑхсерен сахалтан та 8 пин те 791 тенкӗ кирлӗ. Сӑмах май, тӗрлӗ ҫулхисен тӗрлӗ виҫепе ҫырлахмалла. Вӑй питтисен уйӑхсерен пурӑнма кирлӗ чи пӗчӗк виҫе 9 пин те 331 тенкӗпе танлашать, пенсионерсен – 7 пин те 170 тенкӗпе, ачасен – 8 пин те 834 тенкӗпе.
Республика правительствин йышӑнӑвне ЧР Министрсен Кабинечӗн Пуҫлӑхӗ Иван Моторин ӗнер алӑ пуснӑ. Ӗнерех ӑна Чӑваш Енӗн влаҫ органӗсен официаллӑ порталне вырнаҫтарнӑ. Ӗҫлӗ хут ӑна официаллӑ майпа пичетленӗ хыҫҫӑн вунӑ кунтан вӑя кӗрессине палӑртнӑ.
Кӗркунне ҫитнӗ май хваттер тара илме хакланнӑ. Ҫапла пӗтӗмлетнӗ «МИР КВАРТИР» (чӑв. Хваттер тӗнчи) портал эксперчӗсем. Вӗсем хваттер тара илсе пурӑнни хӑш хулара мӗн хака ларнине пӗтӗмлетнӗ. 300 пин ҫынтан ытларах ҫын пурӑнакан 69 пысӑк хулана тишкернӗ.
Чи хаклӑ хула — Мускав. Унта пӗр пӳлӗмлӗ хваттер тара илме уйӑхсерен вӑтамран 32 пин те 907 тенкӗ кӑларса хумалла. Сочи тата Питӗр хулисенче те йӳнӗ мар. Вӗсенче 22 пине яхӑн ыйтаҫҫӗ. Ҫав вӑхӑтрах Шупашкар вӑл енчен йӳнӗ хуласен йышне лекнӗ. Кунта уйӑхсерен вӑтамран 6 пин те 954 тенкӗ тӳлесе хваттер тара илме пулать. Шупашкар виҫӗ пӳлӗмлӗ чи йӳнӗ пилӗк хула йышне те кӗнӗ. Ҫав вӑхӑтрах икӗ пӳлӗмлисен хуҫисем кӗр енне хаксене хӑпартнӑ иккен.
Чӑваш Енӗн тӗп хулинче транспорт реформи пуҫланать. Хула влаҫӗсем пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫакӑ раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн пулса иртӗ.
Шупашкар хула администрацийӗнче ларакан тӳре-шара транспорт сетье оптимизацилеме тата ҫул ҫине пысӑкрах автобуссене ытларах кӑларма палӑртса хунӑ.
Раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗ хыҫҫӑн 7, 12, 20, 22, 26, 30, 32, 33, 35, 41, 44, 46, 47, 52, 54-мӗш автобуссен ҫулӗ ылмашӗ. 1, 10, 14, 16, 18, 21, 23, 48, 49, 50, 51, 56, 59, 60, 60к, 61, 63, 65-мӗш номерлӗ автобуссем ҫӳреме пӑрахӗҫ.
Тепӗр ҫӗнӗлӗх те пулӗ. Пӗрлехи транспорт карттисӗр пуҫне ҫул укҫине банк карттисем урлӑ тӳлеме май туса парасшӑн. Ҫул укҫипе смартфон, ҫавӑн пекех Apple Pay, Samsung Pay тата Google Pay технологиллӗ урӑх гаджет урлӑ татӑлма ирӗк парӗҫ. Ҫӗнӗлӗх малтанласа сӑнав мелӗпе ӗҫлӗ.
2019 ҫулта Чӑваш Енре ялсенче вырнаҫнӑ 30 шкулта спортзала юсӗҫ. Ку тӗллевпе федераци хыснинчен - 28,2 миллион тенкӗ, республика хыснинчен 902 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Ку ӗҫе муниципалитетсем те тӳпе хывӗҫ.
Улатӑр, Патӑрьел, Элӗк, Ҫӗрпӳ, Муркаш, Шӑмӑршӑ, Шупашкар, Тӑвай районӗнсенче икшер шкула юсаса ҫӗнетӗҫ. Вӑрнар, Йӗпреҫ, Красноармейски, Комсомольски, Сӗнтӗрвӑрри, Пӑрачкав, Елчӗк тата Вӑрмар районӗсенче пӗрер шкул валли укҫа уйӑрнӑ. Канаш тата Етӗрне районӗсем чи телейлисем – вӗсенче виҫшер спортзал ҫӗнелӗ.
Палӑртмалла: Чӑваш Енре юлашки 5 ҫулта 150 шкулта юсав ӗҫӗсем ирттернӗ. Хальлӗхе вӗренӳ учрежденийӗсен 7 проценчӗ вуҫех те спортзалсӑр.
«Килти ҫӳп-ҫапа та пӗлсе пуҫтарма пулать. Елчӗксем вара ку ӗҫе йӗркелесе ҫитереймен-ха. Пуҫтаракан организаципе килӗшӳ тунӑ ҫынсем тул ҫутӑлсанах ҫӳп-ҫап витрисене, хутаҫӗсене, миххисене урама кӑларса хураҫҫӗ, мӗншӗн тесен ятарлӑ урнӑсем, контейнерсем ҫук. Вӗсем вара ҫынсем пурӑнакан ҫуртсем, лавккасем умӗнче темиҫе сехет выртаҫҫӗ. Ҫак вӑхӑтра унта йытӑсем, чӑхсем чакаланаҫҫӗ, хутаҫсене тустараҫҫӗ, сапалаҫҫӗ, ҫӳп-ҫап урам тӑрӑх вӗҫет. Хӑш чух машина килменни те пулать. Ун чухне урамра хутаҫсемпе михӗсем 1-2 кун та выртаҫҫӗ», — пӗлтерчӗҫ паян Чӑваш халӑх сайтне вӑл тӑрӑхрисем.
«Ҫӳп-ҫап пуҫтаракан организаципе килӗшӳ туманнисенчен те укҫа сӑптӑрас тесе шутланӑ. Ҫак сӑлтавпа ял тӑрӑхӗнче список тунӑ: ҫуртра миҫе ҫын пропискӑра тӑрать, ҫавсенчен кашнинчен укҫа пуҫтармалла», — тенӗ ҫырура. Юлашкинчен калани пирки Чӑваш халӑх сайчӗ ҫакна уҫӑмлатмаллах тесе шухӑшлать. Ҫӳп-ҫапшӑн ҫын шутне кура укҫа пухасси ҫӗршывӗпех йӑлана кӗчӗ. Ку вӑл Елчӗкри йышӑну мар.
Ҫӳп-ҫап контейнерӗсем пулсан аванни каламасӑрах паллӑ. Шупашкар районӗнчи Янӑш ял тӑрӑхӗнче те контейнерсем ҫук.
Сӑра тасатма ЧР Министрсен Кабинечӗн резерв фондӗнчен укҫа-тенкӗ уйӑрнӑ. Иван Моторин чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче алӑ пуснӑ распоряжение республикӑри влаҫ органӗсен сайтӗнче вырнаҫьӑ.
Пӗтӗмпе 10 785,54 тенкӗ уйӑрӗҫ. Ӑна Ҫӗмӗрле администрацине куҫарса парӗҫ. Ку укҫа-тенкӗпе Сӑрӑн сылтӑм енне тасатӗҫ.
Палӑртмалла: Ҫӗмӗрле хулишӗн Сӑр юханшывӗ шыв ҫӑлкуҫӗ шутланать. Ҫӗмӗрле водоканалӗ ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх ӗҫӗшӗн те пӗлтерӗшлӗ. Предприяти ҫынсене сивӗ шывпа тивӗҫтерет.
Чӑваш Енре ачасемпе ҫамрӑксем валли чӑвашла ҫырнӑ чи лайӑх алҫырусене палӑртнӑ. Вӗсене пичетлеме хыснаран укҫа уйӑрӗҫ. Виҫӗ ҫӗнтерӳҫӗ хушшинче 200 пин тенкӗ пайланӑ.
Чӑваш Енӗн Цифра аталанӑвӗн тата массӑллӑ коммуникаци министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, конкурса 12 автор 14 алҫыру тӑратнӑ.
«Шкул ҫулне ҫитменнисем тата кӗҫӗн шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» ята Александр Михайловӑн «Ҫулҫӳревҫӗ Уланкӑсем» ӗҫӗ тивӗҫнӗ. Ӑна 50 пин тенкӗ уйӑрӗҫ.
«Вӑтам шкул ҫулӗнчисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — Сергей Павловӑн «Асамлӑ кӗпер», «Аслӑ ҫулсенчи шкул ачисем валли ҫырнӑ чи лайӑх хайлав» — Галина Антонован (Матвееван) «Мӑшӑр ҫунат» алҫырусем. Сергей Павловпа Галина Антонована 75-шер пин тенкӗ парӗҫ.
Ҫӗнтерӳҫӗ-алҫырусене килес ҫул пичетлӗҫ.
Шупашкарти мӑшӑр «Пятница!» телеканалпа пыракан «Тӑватӑ туй» проекта хутшӑнассине Чӑваш халӑх сайчӗ ӗнер пӗлтернӗччӗ. Чӑн та, Чӑваш Енри Софья ятлӑ хӗре (вӑл ял хӗрӗ иккен) тата Мускавран ун патне ҫураҫма персе ҫитнӗ Дениса ӗнер 19 сехетре эфира тухнӑ телекӑларӑмра кӑтартрӗҫ.
Пирӗн ентешсен туйӗ ҫутҫанталӑкра иртрӗ. Мӑшӑрланма вӗсем 500 пин тенкӗ тӑкакланӑ. Проекта хутшӑнакан пӗр мӑшӑр туй ирттерме, сӑмах май, 2 миллион тенкӗ кӑларса хунӑ. Ют хуларан килнӗ, конкурса хутшӑнакан хӗрсем Софья туйне тиркесе калаҫрӗҫ. Пӗрне унӑн платйи килӗшмен иккен, теприне — ӗҫме-ҫиме. Каччине хурлакан та пулчӗ, туя саманчӗсене пӑрахӑҫлама хӑтланни те. Проектри икӗ хӗр туя тиркесе пӑрахса кайрӗҫ.
Апла пулсан та Софьяпа Денис иккӗмӗш вырӑн йышӑнчӗҫ. Анчах вӗсем телекӑларӑмӑн романтика ҫул ҫӳревне каяймӗҫ. Ку парне мала тухакан мӑшӑра лекет.
Йӗпреҫ районӗнчи Березовка яялӗнче пурӑнакансем Йӗпреҫе илсе ҫитерекен ҫул питӗ япӑх лару-тӑрура пулни пирки пӗлтерсе РФ Президенчӗ патне петици ҫырни ҫинчен сайтра хыпарланӑччӗ. Шӑтӑк-путӑклӑ ҫула 2019 ҫулта юсама пуҫлӗҫ ахӑртнех. Кун пирки ЧР Транспорт министерствин сайтӗнче пӗлтернӗ.
Хальлӗхе ӑна мӗнле укҫапа тӑвас ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ. Ӑна ахаль кӑна юсанипе ҫырлахма ҫук, вӑл 1-2 ҫултан каллех арканӗ. Ҫула тӗплӗн юсамалла, ку вара ҫӗннине сарнипе танах.
Аса илтерер: петицие йӗреҫсем Change.org сайтра вырнаҫтарнӑ. 20 ҫухрӑм ҫула 10 ҫул ытла юсаман. Автобус икӗ рейс тӑвать, анчах хӑш чухне вӑл та килмест. Таксистсем вара 1000 тенкӗ ыйтаҫҫӗ.
-7.1 °C