Шупашкар хулинче таксист ватӑ хӗрарӑма ултавҫӑсен капкӑнӗнчен ҫӑлса хӑварнӑ.
Ҫӗртме уйӑхӗн 18-мӗшӗнче такси водителӗ заказпа пырса ҫитнӗ. Кинемей хӑйӗн ӑҫта каймаллине каланӑ, анчах адрес приложенире кӑтартнипе тӳр килментен таксист ӑҫта каймаллине уҫӑмлатас тенӗ. Ватӑ ҫын ӑҫта каймаллине калайман. Адреса улӑштараймассине, машинӑна хӑй чӗнменнине пӗлтернӗ, кам такси чӗннине те каламан.
Таксист сисчӗвленнӗ, машинӑна чӗнсе илнипе телефонпа калаҫса пӑхма шухӑш тытнӑ. Телефонпа калаҫаканни хӑйӗнпе кинемейӗн мӑнукӗ тесе паллаштарнӑ, водитель тата ыйту парсан вӑл тарӑхма пуҫланӑ.
Водитель ватӑ ҫынпа калаҫма пуҫланӑ. Анчах хӗрарӑм калама хӑрани сиссен водитель йӗрке хуралҫисем патне шӑнкӑравланӑ. Вара кинемей хӑйӗн патне палламан ҫынсем банкран тесе шӑнкӑравланине, укҫана хӑрушсӑр счет ҫине куҫарма хушнине пӗлтернӗ.
Шупашкарта пурӑнакан Галина Кузьмина ҫӗтӗк-ҫатӑкран кавир ҫыхать. Ҫак ал ӗҫӗпе вӑл унчченех кӑсӑкланнӑ. Тӑватӑ ҫул каялла ватӑ ҫын суккӑрланса юлнӑ. Юратнӑ ӗҫе ватӑ ҫын пӗрех пӑрахман. Вӑхӑта ирттермелле кинемей халӗ те кавир ҫыхать.
Юлашки вӑхӑтра Галина Борисовнӑна Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центрӗн социаллӑ ӗҫченӗ Лина Емельянова пулӑшса пырать.
Кавирсене ватӑ ҫын тӑванӗсемпе пӗлӗшӗсене парнелет.
Банк ӗҫченӗсем 87-ри старике палламан ҫынсене укҫа куҫарса парассинчен хӑтарасшӑн пулнӑ – унпа калаҫнӑ, анчах ӳкӗте кӗртеймен.
Ултавҫӑсем старике ҫапла суйнӑ: укҫа палламан ҫынсен аллине ан лектӗр тесен ӑна «хӑрушсӑр счет» ҫине куҫармалла. Ватӑскер лешсем каланине икӗ эрне пурнӑҫланӑ. Вӑл банка пынӑ, кредит пайӗн ӗҫченӗсем сисчӗвленӗ, кун пирки полицейскисене те каланӑ. Анчах пенсионера никам та чарайман. Ултавҫӑсем ӑна ҫав тери вӑйлӑ ӗнентерсе лартнӑ.
Ҫапла старик темӗнле счетсем ҫине 2 миллион тенкӗ куҫарнӑ. Кредит илнӗ чухне вӑл укҫа дача тума тата ача кӗтекен мӑнукне пулӑшма кирлӗ тесе суйнӑ.
Хӑйӗн иртнӗ кун-ҫулне манакан халӑхӑн пуласлӑхӗ ҫук тесе шухӑшлаҫҫӗ Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен комплекслӑ центра ҫӳрекен кинемейсем. Унти Светлана Кириллова ӗҫ инструкторӗ пулӑшса-кӑтартса пынипе вӗсем масмак хатӗрленӗ.
Республика кунне халалланӑ ӑсталӑх лаҫҫине пухӑннӑ ватӑсене Светлана Леонидовна Масмак ятлӑ хӗрача ҫинчен халап пурри ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Ҫав хӗрача тӗрлӗ ҫиппе капӑрлатса пуҫа тӑхӑнмалли хатӗр ӑсталаса амӑшне парнеленӗ имӗш, унтан ҫав япалана масмак теме пуҫланӑ-мӗн.
«Кун пек ӑсталӑх лаҫҫи ӗҫлени пирӗн халӑхӑмӑрӑн эткерлӗхне упраса хӑварма пулӑшать», — тесе каланӑ масмак ӑсталама хутшӑнна кинемейсенчен пӗри, 78 ҫулти Ольга Усманова.
Ултавҫӑсем Шупашкарта пурӑнакан 82 ҫулти кинемее улталама тӑнӑ. Ун патне вӗсем килти телефон ҫине шӑнкӑравланӑ.
Паллӑ мар ҫынсем кинемее ватӑ ҫын ячӗпе такамсем шанчӑк хучӗ илнӗ тесе ӗнентернӗ. Ҫавна май укҫа-тенке хӑрушсӑр счёт ҫине куҫарса хумалла тесе асӑрхаттарнӑ.
Шӑнкӑравлаканни хӑйӗн пирки право хуралӗнче ӗҫлекен ҫын тесе каланӑ. Банка ҫитсе укҫана хӑрушсӑр счёт ҫине куҫарма хушнӑ.
Кредит учрежденийӗнче ӗҫлекенсем кинемее укҫа парас вырӑнне полицие чӗнсе илнӗ. Ҫапла вара ватӑ ҫыннӑн укҫине ултавҫӑсен вӑрлама май килмен.
Паян, ҫӗртме уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, социаллӑ ӗҫченсем хӑйсен професси уявне паллӑ тӑваҫҫӗ.
Ҫак ӗҫе суйласа илнисен тивӗҫӗ — ватлӑхра пулӑшу кирлӗ ҫынсене пулӑшасси, пӑхасси. Социаллӑ ӗҫчен ӗҫӗ лавккаран таварпа эмел туянса килсе панипех вӗҫленмест. Вӗсен выртакан ҫынсене те пӑхма тивет. Унсӑр пуҫне кил-ҫурта тирпейлесе памалла, апат пӗҫерсе ҫитермелле.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене твиӗҫтерекен комплекслӑ центрта 20 ҫул ытла социаллӑ пулса ӗҫлекен Светлана Юрина каланӑ тӑрӑх, профессие чун тата чӗре ыйтнипе суйланӑ. Паян вӑл хулари 10 ватта пӑхса тӑрать. «Ҫынна хӗрхенмесен ку ӗҫре ӗҫлейместӗн», — тет ӳрӗк хӗрарӑм.
Шупашкар хулинчи халӑхӑн соцалливӗҫтерекен комплекслӑ центрӑ стационар уйрӑмӗнче пурӑнакан ватӑсем кашни тунтикун ал ӑсталӑхӗпе аппаланаҫҫӗ. Занятие Валентина Никитина инструктор ирттерет.
«Ватӑ ҫынсем ӗҫе пуҫӑниччен хумханаҫҫӗ. Мантан пулмасть, эпӗ ӳкерсе курман текелесе именеҫҫӗ. Анчах эпӗ вӗсене туса пӑхма сӗнетӗп. Хам вара кирлӗ таран пулӑшса-кӑтартса пыратӑп, — тет Валентина Михайловна. — Пултарулӑх ӗҫӗпе аппаланни ҫынна хавхалантарать, ватӑ ҫын та кун пек чухне маттур туять, хӑй пултарнине кура хавасланать».
Ватӑсем тӗрлӗ сӑрӑпа ӳкереҫҫӗ, чустаран тӗрлӗ япала ӑсталаҫҫӗ.
Ҫӗмӗрлере пурӑнакансем ташша пуҫтарӑннӑ. «60-мӗш ҫулсенчи ретро дискотека» каҫа вырӑнти халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центр йӗркеленӗ.
«Паян эпир питех те савӑнтӑмӑр! Эпир совет саманине аса илтӗмӗр, вӑл вӑхӑтри юрӑсене юрларӑмӑр, пионер пулнине аса илтӗмӗр. Хамӑн пӗрремӗш галстука ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче ҫыхнине астӑватӑп. Ҫанталӑк сулхӑнччӗ: ҫумӑрччӗ тата вӑйлӑ ҫилччӗ», — тесе палӑртнӑ Ираида Кандюкина.
Ҫу уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Красноармейски округӗнчи Ыхракассинче пушар пулнӑ. Унта ҫулӑм ҫурта, сарая, ампара тӗп тунӑ.
Пушар 130 тӑваткал метр лаптӑк ҫинче алхаснӑ. «Хӗрлӗ автан» ташлама пуҫлани пирки ҫӑлавҫӑсем патне каҫхи 6 сехетре хыпар ҫитнӗ.
Шел те, кил хуҫи хӗрарӑмне, 92 ҫулти кинемее, ҫӑлма май килмен. Халӗ пушар мӗнрен тухнине тепчеҫҫӗ.
Палӑртмалла: ҫулталӑк пуҫланнӑранпа республикӑра 532 пушар пулнӑ, вӗсенче 30 ҫын вилнӗ, 29 ҫын суранланнӑ.
Шупашкар хулинче пурӑнакан икӗ пӗр тӑван пӗр кунта 1,5 миллион ытла тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. Ҫав укҫан ытларах пайне вӗсем кивҫен илнӗ. Ултавҫӑсемпе ватӑсем пӗр хваттерте, юнашар пӳлӗмсенче, калаҫса ларнӑ.
Йӗрке хуралҫисенчен 68 ҫулти хӗрарӑм пулӑшу ыйтнӑ. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, ун патне Патшалӑх пулӑшӑвӗн порталӗнчен текен арҫын шӑнкӑравланӑ. Кинемее вӑл ун ячӗпе такам кредит илесшӗн тесе хӑратса ӳкернӗ. Ҫав вӑхӑтра хӗрарӑм хӑйӗн 72 ҫулти аппӑшӗ патӗнче хӑнара пулнӑ. Ҫынна шанакан хӗрарӑм хӑйӗн телефонӗ ҫине ятарлӑ приложени вырнаҫтарнӑ. Ултавҫӑсем кӗҫех аппӑшӗ патне те шӑнкӑравланӑ. Вӑл тепӗр пӳлӗмре пулнӑ. Вӑл та ултавҫӑсен капкӑнне ҫакланнӑ. Ултавҫӑсене иккӗшӗ пӗтӗмпе 1,5 миллион ытла тенкӗ куҫарса панӑ. Ҫав укҫан пысӑк пайне кредит илнӗ.
+11.3 °C