Кӑҫал ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Шупашкарти ачалӑха сыхлакан уйрӑмӑн «хӗрӳ лини» телефонӗ ҫине 19 шӑнкӑрав килнӗ. Кусем 25 ачана пырса тивнӗ.

Сисчӗвленнӗ ҫынсем ҫак телефонпа шӑнкӑравласа аслисем ачисене тивӗҫлипе воспитани паманни, хӑйсене хаяррӑн тытни пирки каласа панӑ. Паллах, ведомство айккинче юлман, вырӑна ҫитсе тӗрӗслене.

Шупашкарти Мускав районӗн официаллӑ сайтӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, 6 ҫемьене шута илнӗ. 5 ачана медицина учрежденине сипленме янӑ. 1 шӑпӑрлана опекӑна илнӗ, 2 ачана социаллӑ реабилитаци центрне вырнаҫтарнӑ. Кунсӑр пуҫне ҫемьене сыхласа хӑварас тӗллевпе ӗҫченсем 22 ашшӗ-амӑшӗпе профилактика калаҫӑвӗ ирттернӗ.

Пӗтӗмӗшле илсен, 19 шӑнкӑравран 9-шӗ Шупашкарта пурӑнакансенчен пулнӑ. Кунсӑр пуҫне йӗрке хуралҫисем (2), управляющи компанийӗсем (2), медицина учрежденийӗсем (3) ачасем йывӑрлӑхра пулнине шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Нумаях пулмасть Ҫӗмӗрле хулинче чылайранпа кӗтнӗ савӑнӑҫ пурнӑҫа кӗнӗ. Авариллӗ ҫуртра пурӑннӑ 40 ҫемье ҫӗнӗ хваттер уҫҫине илнӗ. Вӗсене савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура панӑ.

Ҫурта чылай вӑхӑт хӑпартнӑ. Ҫӗнӗ ҫурта куҫнисен йышӗнче пенсионерсем те, ачасем те, вӑйпитти ҫынсем те пур. Вӗсем унччен бараксенче 10 ҫул ытла пурӑннӑ. Кӑмака хутнӑ, шыв урамран ӑснӑ.

Ҫынсене авариллӗ ҫуртран ҫӗннине куҫармашкӑн Ҫӗмӗрле валли 387 миллион тенкӗ уйӑрнӑ. 2017 ҫулччен унта 1000 ытла ҫынна ҫӗнӗ хваттере куҫармалла.

Чердаковсем ав ҫак куна 17 ҫул кӗтнӗ. Халӗ вӗсене икӗ пӳлӗмлӗ хваттер панӑ. Чердаковсен баракӗнчен пурте хваттерлӗ пулнӑ. Вӗсем черетре юлашки пулнӑ.

Халӗ Ҫӗмӗрле влаҫӗ программӑн иккӗмӗш тапхӑрне пурнӑҫлама тытӑннӑ. Проектсем хатӗр. Ҫитес вӑхӑтра застройщиксен конкурсне ҫӗнетӗҫ. Вӗсем ҫурта кӗске хушӑра хӑпартма пултаракансене кӗтеҫҫӗ.

Красновсен ҫемйи

Елчӗк районӗнче ЧР Элтеперӗн «Чӑваш Республикинче нумай ачаллӑ ҫемьесене пулӑшасси ҫинчен» хушӑвне пурнӑҫлас енӗпе чылай мероприяти ирттереҫҫӗ. Акӑ Ҫемье, юрату тата шанчӑклӑх кунӗнче районта нумай ачаллӑ пӗр ҫемьене тӳлевсӗр ҫӗр лаптӑкӗ уйӑрса панӑ.

Елчӗк район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Николай Миллин савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура Елчӗкри Красновсен ҫемйине 798 тӑваткал метрлӑ ҫӗр лаптӑкӗн сертификатне тыттарнӑ.

Паянхи кун тӗлне тӳлевсӗр ҫӗр лаптӑкӗ илмелли списока 122 ҫемьене кӗртнӗ. Ҫӗр лаптӑкӗ илес кӑмӑллисенчен чылайӑшӗ Елчӗк тӑрӑхӗнче пурӑнать. Унта — 40 ҫемье. Аслӑ Пӑла Тимеш тӑрӑхӗнче — 27 ҫемье.

Районта 85 лаптӑка ҫемьесене пама хатӗрленӗ. Хальлӗхе 74 ҫемье ҫӗр лаптӑкӗллӗ пулнӑ.

Шупашкарта пурӑнма юрӑхсӑр ҫуртсене ишес ӗҫ малалла пырать. Анчах хӑшӗ-пӗри, ҫӗнӗ хваттер параҫҫӗ пулсан та, хӑйсем патӗнчен куҫма хирӗҫ-мӗн.

Ҫавӑнпа Шупашкарта авариллӗ ҫуртра пурӑнакан, урӑх ҫӗре куҫма хирӗҫлекен ҫемьесен тӗлӗшпе иск заявленийӗ хатӗрлеҫҫӗ. Кун пирки ЧР влаҫӗсен официаллӑ порталӗ пӗлтерет.

Хальлӗхе тӗп хулара 6 ҫуртри ҫынсене куҫарнӑ тепӗр 38-шне ишсе антарма хатӗрлеҫҫӗ. Вӗсенче кӗҫех ҫутта, газа, шыва сӳнтерӗҫ.

Авариллӗ ҫуртрисене ҫӗнӗ хваттер параҫҫӗ. Хальлӗхе 594 ҫынна панӑ ӗнтӗ. Анчах 40 яхӑн ҫемье ҫӗнӗ ҫурта куҫма хирӗҫ. Мӗншӗн? Унта балкон ҫук-мӗн, хутра ытлашши нумай хваттер имӗш. Иск заявленине ҫавӑнпа хатӗрлеҫҫӗ ӗнтӗ. Ҫапла майпа ҫынсене ҫӗнӗ ҫӗре вӑйпах куҫарасшӑн.

Тӑлӑх ача хӑрӑк турат пекех. Унӑн та ҫемье ӑшшине туйса курас килет. Ача ҫурчӗсен ӗҫченӗсем, опекӑпа попечительлӗх органӗсем кун тӗлӗшпе ҫанӑ тавӑрсах ӗҫлеҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫулталӑк пуҫланнӑранпа, ултӑ уйӑхра, 13 тӑлӑх ачана шута илнӗ. Халӗ, телее, вӗсем пурте ҫемьесенче воспитани илеҫҫӗ.

Ҫӗнӗ Шупашкар администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 13 ачаран виҫҫӗшӗ — тӑлӑх. Тепӗр 10-шӗ социаллӑ тӑлӑхсем. 5 ачан ҫывӑх ҫыннисенчен пӗрне ашшӗ-амӑшӗн правинчен хӑтарнӑ. 2 шӑпӑрланӑн амӑшӗ тӗрмере ларать, 2-шне амӑшӗ хӑварнӑ. Пӗр ачан амӑшне шыраҫҫӗ.

Ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Ҫӗнӗ Шупашкарти медицина центрне ашшӗ-амӑшӗ ҫуралнӑ ачине хӑварасси пирки пӗлтерсе 5 хыпар ҫитнӗ. Кун хыҫҫӑн ҫав амӑшӗсемпе, ҫывӑх тӑванӗсемпе калаҫнӑ. Ҫакӑ пулӑшнипе тӑватӑ ачана ҫемьерех хӑварма май килнӗ. Пӗрне вара опекӑна панӑ.

Сӑмах май, Ҫӗнӗ Шупашкарта 2013 ҫулта 24 тӑлӑха тупса палӑртнӑ. 2014 ҫулта вара кунашкал 32 ачана шута илнӗ.

Ҫӗртме уйӑхӗн 27-мӗшӗнче Ҫӗрпӳре Чӑваш Республикин Элтеперӗн парнисене ҫӗнсе илессишӗн спорт ҫемйисен фестивалӗ иртнӗ.

Фестиваль сумӗ ҫулсерен ӳсет. Хальхинче унта хула тата район шайӗнчи ӑмӑртура ҫӗнтернӗ ҫемьесем хутшӑннӑ. Ҫӑмӑл атлетика эстафетинче, ишессинче, дартсра 31 ҫемье вӑй виҫнӗ.

Фествиале уҫнӑ чухне ЧР спорт министрӗн пӗрремӗш ҫумӗ Алексей Яковлев, Ҫӗрпӳ район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Казаков, Патшалӑх Канашӗн депутачӗ Валерий Андреев тата ыттисем тухса калаҫнӑ.

Фестиваль пӗтӗмлетӗвӗпе килӗшӳллӗн спортпа туслӑ ҫемьесене виҫӗ ушкӑнра палӑртнӑ. Паллах, ҫӗнтерни мар, фестивале хутшӑнни пӗлтерӗшлӗ. Ҫапла Красноармейски районӗнчи Артемьевсен ҫемйи те шухӑшлать. Вӗсем амӑшӗ Галина, ашшӗ Николай, ывӑлӗ Ярослав хутшӑннӑ. Вӗсем ача 9 ҫул тултарман ушкӑнсен йышӗнче тупӑшнӑ.

Ку йышӑну Чӑваш Еншӗн Республика кунӗнче хӑйне евӗр парне пек пулнӑ. РФ Правительствин ҫӗртме уйӑхӗн 24-мӗшӗнчи йышӑнӑвӗпе килӗшӳллӗн Чӑваш Республикине ҫамрӑк ҫемьесене социаллӑ тӳлев памашкӑн укҫа уйӑрнӑ.

«Ҫамрӑк ҫемьесене ҫуртпа тивӗҫтересси» программӑпа килӗшӳллӗн хальхинче Чӑваш Ен валли 158 557,16 пин тенкӗ укҫа уйӑрнӑ. «Ҫурт-йӗр» федераци программипе килӗшӳллӗн 2011–2015 ҫулсенче Чӑваш Ен валли 227 1140,58 пин тенкӗ уйӑрмалла. Ҫав шутра республика хыснинчен те — 166 929,1 пин тенкӗ. Вырӑнти хыснаран — 60 181,48 пин тенкӗ.

Малтанлӑха шутланӑ тӑрӑх, уйӑрнӑ ҫав укҫа-тенкӗпе 550 ҫамрӑк ҫемье ҫурт-йӗре лайӑхлатма пултарӗ.

Республика кунӗ ҫывхарас умӗн, ҫӗртме уйӑхӗн 23-мӗшӗнче, Хӗрлӗ Чутай районӗнче паллӑ пулӑм пулнӑ. Вӑл уйрӑмах социаллӑ тӳлеве тивӗҫнӗ ҫынсен асӗнче чылайлӑха юлӗ.

Ҫак кун Хӗрлӗ Чутай тӑрӑхӗнче «Ялсен 2014–2017 ҫулсенчи тата 2020 ҫулчченхи аталанӑвӗ» федераци проекчӗпе килӗшӳллӗн ҫынсене ҫурт тумашкӑн е туянмашкӑн социаллӑ тӳлев панӑ.

Район администрацийӗн пуҫлӑхӗ Александр Башкиров савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура ҫамрӑк ҫемьесемпе специалистсене, ялта ӗҫлесе пурӑнакан ҫынсене саламланӑ, свидетельствӑсем панӑ.

Социаллӑ тӳлеве камсем тивӗҫнӗ-ха? И.Н.Лисаев фермер хуҫалӑхӗнче механизаторта ӗҫлекен Юрий Тибогайкина, «Нива» ЯХПКн хуралҫине Петр Данилова, «Коминтерн» ЯХПКн кассир бухгалтерне Наталия Егоровӑна, «Ирӗклӗх» колхозӑн ӗҫченне Ирина Ягодейкина тата вулавӑш ӗҫченне Вера Терентьевӑна панӑ. Александр Башкиров ҫамрӑксене свидетельство тыттарнӑ май ҫурт тӑвас ҫӗрте ӑнӑҫусем суннӑ.

Кӑҫалхи 10 уйӑхра Чӑваш Енре 8154 ҫемье мӑшӑрланнӑ. Уйрӑлакансен йышӗ 4008-па танлашнӑ. Ку цифрӑсене республикӑн Юстици министерстви пӗлтерет.

1000 ҫын пуҫне уйрӑлассине кӑҫалхи 9 уйӑхпа илес тӗк пирӗн рсепублика Раҫҫейри регионсем хушшинче тӑххӑрмӗш вырӑн йышӑнать. Атӑлҫи федераци округӗнче уйрӑлассин коэффицентне тишкерсен, Тутарстанпа тата Мӑкшӑ Республикипе эпир тан пыратпӑр. Тепӗр майлӑ каласан, пӗчӗк — 3,9, Раҫҫейре ку цифра — 4,7.

ЗАГС органӗсем уйрӑлакансем хушшинче ыйтӑм ирттереҫҫӗ. Унта хутшӑннӑ 3124 ҫынран 4,2 проценчӗ ҫулталӑк та пурӑнман, ик ҫулпа утма тӗв тунӑ. Мӑшӑрланнӑ хыҫҫӑн малтанхи 5 ҫулта уйрӑлма тӗв тунисем — 32,5 процент. Уйрӑлакансенчен 27 проценчӗ ҫемьеллӗ пурнӑҫпа 5–10 ҫул пурӑннӑ, 28,3 проценчӗ — 10 ҫултан тытӑнса 25 ҫулччен, 8,2 проценчӗ чӗрӗк ӗмӗр пурӑннӑ хыҫҫӑн уйрӑлнӑ.

«Известия» хаҫат ҫырнӑ тӑрӑх, РФ Финанс министерстви амӑшӗн капиталне сахал тупӑшлӑ ҫемьесене ҫеҫ партарасшӑн. Кун пирки хаҫат министр ҫумӗ Айрат Фаррахов калани пирки пӗлтерет.

Айрат Фаррахов каланӑ тӑрӑх, ку программӑна малалла тӑсмалла е тӑсмалла мар пирки, ҫӗнӗ мел шырамалли ҫинчен тавлашаҫҫӗ. Чи кирли — ҫемье тупӑшне шута илни. Министр ҫумӗн самахӗсем тӑрӑх, ача ҫуралассине ӳстермелли урӑх мелсем те пур-мӗн. Пурне те укҫа пӗр пек уйӑрни тӗрӗс мар-мӗн.

Министр ҫумӗ программа вӗҫленсен ача ҫуралассине ӳстермелли урӑх мел шыраса тупмаллине палӑртать. РФ Экономика министерствинче ку шухӑша ырлаҫҫӗ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, амӑшӗн капиталӗ ача ҫуралассине ӳстермест имӗш, ҫемьесене пепкене кун ҫути маларах парнелеме хӗтӗртет ҫеҫ.

Унччен амӑшӗн капиталне 2017 ҫулччен тӑсма шухӑшланине, анчах татӑклӑ йышӑну туманнине пӗлтернӗччӗ.