Раштавӑн 13-мӗшӗнче Чулхулара И.Я. Яковлев ҫуралнӑранпа 160 ҫул ҫитнине халалласа меропряти иртрӗ. Халӑх пухӑвне Чулхула облаҫӗн чӑваш культура тӗплӗхӗн ертӳҫи Анатолий Петрович Ефимов уҫрӗ — пӗрлӗх ҫинчен кӗскен пӗлтерчӗ, паян пухӑннӑ кун сӑлтавӗ пирки каласа пачӗ. Малалла Линда Лашневская сӑмах илчӗ — вӑл Иван Яковлевич Яковлев кун-ҫулӗ пирки тӗплӗн доклад турӗ. Ҫавӑн пекех чӑваш халӑх историйӗпе те паллаштарчӗҫ — А.П. Ефимов, Сӑкӑт Ванькки сӑвӑҫ чӑвашсем ӑҫтан тухнӑ, мӑн асаттесемпе асаттесем ҫинчен каласа пачӗҫ.

Мероприятине Чӑваш Ен ҫӗрӗнчен ятарласа икӗ ушкӑн килчӗ — Етӗрне районӗнчи Пӗрҫырлан Культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Сӑр Ен» халӑх пултарулӑхӗн ушкӑнӗ тата «Мерчен» ятлӑ юрӑпа ташӑ ушкӑнӗ. Икӗ ушкӑн пухӑннӑ ҫынсене халӑх юррисемпе паллаштарчӗҫ.

Малалла...

Тахҫантанпах кӗтни тинех пурнӑҫланчӗ теме юрать — Чӑваш Енре пӗрремӗш хут Ҫамрӑк ҫыравҫӑсен форумӗ иртрӗ. Юлашки ҫулсенче чылайӑшне хумхантаракан тӑван литературӑри проблемӑсене (ҫамрӑк авторсем сахалланни, литература ӑшӑхланса пыни, аслӑ тата кӗҫӗн ӑрури ҫыравҫӑсен хушшинче пултарулӑх ҫыхӑнӑвӗсем татӑлни тата ыт.те.) татса парас тӗллевпе пӗр сӗтел хушшине ларса канашлас самант ҫитнине кашниех туятчӗ пулӗ. Малалла та ҫаплах ним тумасӑр пурӑнсан пур пек ҫыравҫӑсем те сапаланса пӗтме пултарасса Культура Министерстви тата чӑваш писателӗсен икӗ союзӗ (професионал-писательсен тата М.Юхма ертсе пыраканни) вӑхӑтра асӑрханӑ. Чӑваш оперӑпа балет театрӗн керменӗнче уҫӑлнӑ Форума культура министрӗ Р.М.Лизакова ертсе пычӗ. Ҫамрӑк авторсене хумхантаракан ыйтусемпе "Хресчен сасси" Пичет ҫурчӗн директорӗ С.Л.Павлов, писательсен пӗрлешӗвӗсен председателӗсем И.Д.Вутланпа М.Н.Юхма, Чӑваш кӗнеке издательствин директорӗ В.П.Комиссаров сӑмах илчӗҫ.

Малалла...

Раштавӑн 17-мӗшӗнче Тутарстанри халӑхсен пӗрлехи туслӑхӗн ҫуртӗнче (Островский урамӗ, 23 ҫурт) К.В. Иванов ҫырнӑ «Нарспи» поэма пичетленсе тухнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ ятпа ӑслӑлӑхпа пултарулӑх каҫӗ иртӗ. Мероприяти 16 сехетра пуҫланать. Ӑна Тутарстанри чӑваш халӑхпа култура автономийӗ йӗркелет. Пултарулӑх каҫӗнче поэмӑн тутарла куҫарӑвӗн презентацийӗ иртӗ. Куҫараканӗ — Тутарстанӑн тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ, Чӑваш Енӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Ренат Харис.

Ҫавӑн пекех ытти хуласенче те ун йышши мероприятисем иртеҫҫӗ. Ак, кӗҫех (раштавӑн 13-мӗшӗнче) Чулхулара «Нарспи» пичетленсе тухнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалласа ятарлӑ каҫ иртӗ. Вӑл 13 сехетре пуҫланӗ.

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Раштавӑн 5-мӗшӗнче чӑваш филолгийӗпе культура факультетӗнче вӗренекен 13-06 группа студенчӗсен специализаципе ҫыхӑннӑ черетлӗ мӑшӑрӗ иртрӗ. Ертсе пыраканӗ – Федосия Ивановна.

Культура менеджментне вӗреннӗ май студентсем фандрейзингӑн тӗп ыйтӑвӗсене пӑхса тухрӗҫ. Кашни студент хӑй ҫырса хатӗрленӗ договорне (килӗшӳ хутне) ушкӑн умне тухса вуларӗ. Спонсор патне ҫырнӑ ҫырупа паллаштарчӗ.

Тата ушкӑн Маяковский ячӗллӗ вулавӑшра, Шупашкар хулин администрацийӗн культура управленийӗнче пулса иртнӗ тӗлпулусем пирки хатӗрленӗ сайт материалӗсене сӳтсе яврӗ. Ҫакӑ кӑна та мар, студентсем пӗр-пӗрин хушшинче спонсорпа тӗл пулнӑ евӗр «лифт калаҫӑвӗ» йӗркелерӗҫ.

Ҫапла майпа иртеҫҫӗ ҫак ушкӑнӑн мӑшӑрӗсем. Студентсем договор (килӗшӳ) йӗркипе паллашни, спонсор патне ыйтса ҫырма вӗренни тата ытти те малашне питӗ кирлӗ пуласса шанса тӑраҫҫӗ.

Вӗренӳре мӗн чухлӗ йывӑртарах — ҫапӑҫура ҫавӑн чухлӗ ҫӑмӑлтарах теҫҫӗ. Эпир, ЧПУн чӑваш филологийӗпе культура факультечӗн 13-06 ушкӑн студенчӗсем, хамӑрӑн пулас профессипе ҫыхӑннӑ культурӑлла вырӑнсенче час-час пулма тӑрӑшатпӑр. Нумаях пулмасть акӑ эпир культурологи кафедрин аслӑ преподавателӗ Ф.И. Васильева ертсе пынипе Шупашкарти В.Маяковский ячӗллӗ библиотекӑра пулса куртӑмӑр. Вулавӑш пуҫлӑхӗ Вера Васильевна Ивченко пире библиотека ӗҫ-хӗлӗн уйрӑмлӑхӗсемпе паллаштарчӗ. ХХI ӗмӗрти библиотекӑра вӑй хураканӑн ӗҫӗ пӗрре те ҫӑмӑл мар мӗн: компьютер лайӑх пӗлмелле, тӗрлӗ карточкӑсем е документсем тунӑ чухне те хӑйӗн майӗ-мехелӗ пур. Вера Васильевна пире ҫакӑн пирки кӑсӑклӑ каласа ӑнлантарчӗ.

Н.В. Никольский ячӗллӗ педколеджра чӳкӗн 28-мӗшӗнче «Нарспи» поэма пичетленсе тухнӑранпа 100 ҫул ҫитнине халалланӑ фестиваль-конкурс пулса иртрӗ. Ку фестивальте, унта вӗренекенсем «Нарспи» поэмӑна тӗрлӗ халӑх чӗлхипе вуласа хӑйсен пултарулӑхне кӑтартрӗҫ. ЧПУн чӑваш филологийӗпе культура факультетӗнчи культурологи кафедринче вӗренекенӗсем те (театр ӑсталӑхӗ – ертсе пыраканӗ И.И. Иванов режиссер) педколледжа йыхравларӗҫ. Студентсем «Нарспи» поэмӑри сыпӑксене выляса пачӗҫ. Еленӑпа Татьяна Оливановӑсем тата Марина Михайлова Нарспи сӑнарне тӗлӗнмелле илемлӗ калӑпларӗҫ. Сетнер сӑнарне вылякан Руслан Улисов И.И. Иванов доцентран (Тӑхтаманран) нимӗн чухлӗ те кая юлмарӗ.

И.Н.Ульянов ячӗллӗ университетри чӑваш филологийӗпе культура факультечӗ Раҫҫей тата регион шайӗнче пулса иртекен ӑслӑлӑх конференцийӗсене, симпозиумсене хутшӑнассипе питӗ активлӑ ӗҫлет. Акӑ, тӗслӗхрен, раштавӑн 5-мӗшӗнче культурӑпа искусство институтӗнче «Взаимодействие традиционных и инновационных процессов в социокультурной среде» (Халӑх культури таврашӗнче иртекен йӑла-йӗркепе инноваци процесӗсен ҫыхӑнӑвӗ) ятпа иртнӗ ӑслӑлӑх конференцийӗнче И.В.Софронова, Г.Г.Ильина доцентсем тухса калаҫрӗҫ. Ҫавӑн пекех 3 курс студентки Чернова Светлана «Чӑвашсен йӑли-йӗркинче пуканепе усӑ курнин пӗлтерӗшӗ» темӑпа ҫырнӑ докладне вуларӗ.

2008 ҫулхи раштавӑн 17-20-мӗшӗсенче Калмӑк Республикин тӗп хулинче, Элистара, Раҫҫей шайӗнчи «Танцевальный фольклор народов России» (Раҫҫей халӑхӗсен ташӑ пултаруллӑхӗ) ятлӑ конференци иртмелле. Унта чӑваш ташши пирки тухса калаҫма пирӗн преподавательсенчен В.А.Милютин доцент каять.

Тутарстанра тухса тӑракан «Тӑван ен» хаҫат 75 ҫулхи юбилейне уявларӗ.

Пӗрремӗш кӑларӑмӗ 1933 ҫулта пичетрен тухнӑ. Вӑл вӑхӑтра хаҫат 1000 тиражпа, «Коммунар» ятпа пичетленнӗ. Хаҫатӑн Ҫӗпрелте хӑйӗн типографийӗ пулнӑ. Вӑхӑт шунӑ ҫеммӗн хаҫат та улшӑнса пынӑ. 1967 ҫулта ячӗ «Ҫӗнӗ ҫул» (выр. «Новый путь») пулса тӑнӑ. Хальхи ятпа 1998 ҫулхи кӑрлачӑн 7-мӗшӗнчен пуҫласа тухать. Редактор вырӑнне тӗрлӗ вӑхӑтра А. Гатауллин, М. Ильмурзина, Е. Жирнова, Р. Замалтдинова, тата ыттисем йышӑннӑ.

Паян хаҫат 5 пинлӗ тиражпа тухать. Тӗп редактор — Т.П. Игнатьева. Хаҫат учредителӗ — ТР «Татмедиа» массӑллӑ ҫыхӑну агентстви.

Хаҫат малашне те вулакансен кӑмӑлне каясса шанатпӑр! Малашне те интереслӗ, пурнӑҫри пулӑмсене туллин ҫутатма сунатпӑр!

Хыпар ҫӑлкуҫӗ

Чӑваша Чӑваш пулма тата Чӑваш пулнӑшӑн пӗр пайтасӑр пулӑшакан кунта та сахал, инҫетри Турци ҫӗр-шывӗнче пурӑннӑ Кемаль Чапрас тӑванӑмӑрӑн вара чун ӑшши тӑван турккӑ халӑхӗшӗн те, хурӑнташ ытти тӗрӗк халӑхӗсемшӗн те ҫитетчӗ.

Ҫав шутра чӑвашсем валли те.

Вӑл йыхравланипех Ҫӗньял пултарулӑх ҫуртӗн артисчӗсем Турцири фестивальсене темиҫе те хутшӑнчӗҫ, лауреатсем пулса таврӑнчӗҫ, чӑваш юрри-кӗввине телеэфир урлӑ та пӗтӗм тӗнчене янраттарчӗҫ.

Чӑваш ҫамрӑкӗсем те Кемаль Чапрас пулӑшнипех хурӑнташ патшалӑхсенчи университетсенче тӳлевсӗр вӗренеҫҫӗ.

Журналист пулнӑ май, вӑл хӑй те Чӑваш Ене темиҫе те ҫитсе курнӑ, чӑвашсем ҫинчен нумай статья ҫырса кӑларнӑ.

Ҫавӑнпах Ҫӗньял Пултарулӑх Ҫуртӗнче 2008 ҫулхи раштавӑн 12-мӗшӗнче Асӑну концерчӗ иртет. Вӑл 18:00 сехетре пуҫланать.

ЧӐВАШ ЧУНӖ

Аслӑ Концерт

1. „Ахрӑм” ансамбль (ертӳҫи Николай Алексеев)

2. „Ҫӗньял” фольклор ансамблӗ (ертӳҫи Земфира Яковлева)

3. „Ҫӑлкуҫ” ташӑ ансамблӗ (ертӳҫи Андрей Патри)

4.

Малалла...

2008 ҫулхи раштавӑн 1-3-мӗшӗсенче Хусанта «Раҫҫей Федерацийӗн ҫӗнӗ вӗренӳ саккунӗсен условийӗсенчи вӗрентӳ тытӑмӗн патшалӑх тата тӑван чӗлхисем» темӑпа регионсен наукӑпа практика семинарӗ иртрӗ. Унта чӑваш, якут, пушкӑрт, палкар, хакас, алтай, тува, тутар тата ытти хӑш-пӗр тӗрӗк халӑхӗсен чӗлхе тата вӗрентӳ специалисчӗсем хутшӑнчӗҫ. Тӗп ыйту — вӗренӳ стандарчӗсенчи наци компоненчӗн пуласлӑхӗ. Тӳрӗрех каласан, наци компоненчӗ текен ӑнлану ҫук ҫӗнӗ саккунта. Ҫакӑ тӑван чӗлхене, тӑван халӑх историне вӗрентес йӗркене урӑх ҫулпа чуптарать. Вырӑс мар чӗлхесен патшалӑх чӗлхин статусне, вӗрентӳ саккуне кӗртнӗ улшӑнусемпе пӗтерсе, наци республикисенче тӑван чӗлхене вӗрентес ыйтӑва шкулсемпе общественнӑҫ аллине парас шухӑш тӗп вырӑнта тӑрать. Ку мӗн патне илсе ҫитерме пултарни каламасӑрах паллӑ. Малашне ку саккунпа килӗшӳллӗн Республикӑн патшалӑх чӗлхине вӗрентес ӗҫ - патшалӑх ыйтӑвӗ тата ӗҫӗ мар иккен, уйрӑм ҫынсен, тӗрлӗ пӗрлешӗвсен тата шкулсен ӗҫӗ.

Чӑваш е ытти наци чӗлхисене вӗрентес ыйтӑва патшалӑх мар, ашшӗ-амӑш пухӑвӗсенче татса пама пуҫласан, паллах, ним ыррине те ан кӗт.

Малалла...