Культура
Светлана Гордееван Фейсбукри страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк Кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗшӗнче Чӑваш Енӗн Наци библиотекинче Литература ёлки иртессине эпир унччен пӗлтернӗччӗ-ха. Культура мероприятине Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен союзӗн пайташӗсем пухӑннӑ. Светлана Гордеева ҫыравҫӑ Фейсбукра пӗлтернӗ тӑрӑх, поэтсемпе писательсем иртсе кайнӑ ҫулталӑка пӗтӗмлетнӗ, пичетленнӗ кӗнекесем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. 2021 ҫул вӗҫӗнче кун ҫути курнӑ «Семь поэтов» сӑвӑ кӗнекине кӗме тивӗҫнӗ авторсем хӑйсен хайлавӗсене вуланӑ. Александр Шпаннагель, Светлана Гордеева, Наталья Селезнева, Валентина Белова, Раиса Воробьева хӑйсен сӑввисемпе паллаштарнӑ. Чӑваш Енри профессионал писательсен союзне ертсе пынӑ Лидия Филиппова пӗлтӗрхи ӗҫ-хӗле тишкернӗ, пӗрлешӗвӗн хальхи ертӳҫи Ольга Куликова (Улькка Эльмен) кӑҫалхи плансем ҫинчен каласа кӑтартнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Сывлӑх
galashovasv.ru сӑнӳкерчӗкӗ Кӑҫалхи ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре пурӑнакан 65 ҫын кӑшӑлвируса пула пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Ку вӑл — кӑрлач уйӑхӗн 13-мӗш тӗлне. Анчах ҫак цифра тӗрӗссипе пысӑкрах та пулма пултарать. Вилӗмӗн тӗп сӑлтавне патологоанатоми пӗтӗмлетӗвӗ хыҫҫӑн ҫеҫ татса калайраҫҫӗ. Ку тӗпчев валли 30 кун кирлӗ. Ҫапла уҫӑмлатнӑ республикӑн Сывлӑх сыхлав министерстви. Кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗ тӗлне илсен, пандеми пуҫланнӑранпа пирӗн республикӑри 4101 пациент кӑшӑлвируса пула вилнӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Апат-ҫимӗҫ
fbm.ru сайтран илнӗ сӑн Шӑккалат усӑлӑхӗ пирки тахҫанах калаҫаҫҫӗ ӗнтӗ, анчах тухтӑрсем ҫине-ҫинех ӑна епле ҫимелли ыйту патне таврӑнаҫҫӗ, вӑл организмшӑн ытла та усӑллӑ пулнине ӗнентереҫҫӗ. «Актуальные новости» (чӑв. «Ҫивӗч хыпарсем») тӗнче тетелӗнчи кӑларӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, кардиологсем ҫак анлӑ сарӑлнӑ пылака ҫини чӗре сывлӑхне тата пӗтӗм чӗрепе юн тымарӗсен системине пулӑшать тесе пӗлтернӗ. Тӗпчевсем кӑтартнӑ тӑрӑх, эрне хушшинче 28 грамм шӑккалат ҫини чӗрепе юн тымарӗсен чирӗсене 18% чакарать. Унсӑр пуҫне сикчевлӗ аритмие тата ытти тӗрлӗ чӗре чирӗсене аталантарас хӑрушлӑха чакарать. Сӑмах кунта кокао виҫи 70% каярах мар шӑккалат ҫинчен пырать, мӗншӗн тесен организма усӑ кӳрекенни — шӑп кокао шутланать те. Унсӑр пуҫне тӗксӗм е йӳҫӗ шӑккалатра, сӗтлипе танлаштарсан, сахӑрпа ҫу сахалрах. Паллах ӗнтӗ, ӑна виҫеллӗ ҫимелле, мӗншӗн тесен вӑл калориллӗ апат шутланать тата унра ҫӳлерех асӑннӑ сахӑрпа ҫу пур. Гипертонипе аптӑракансемшӗн те ҫак пылак ҫимӗҫ усӑллӑ, мӗншӗн тесен юн тымарӗсенчи шыҫҫа чакарать тата иммунитета ҫирӗплетет. Куллен тата виҫеллӗ пахалӑхлӑ шӑккалат ҫини, ҫакӑ темле парадоксла илтӗнет пулин те, диабет аталанма пултаракан хӑрушлӑха чакарать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
brl.mk.ru сайтри сӑн Пӗлтӗр Раҫҫейре амӑшӗн капиталне 3,9% ӳстерме палӑртнӑччӗ. Халӗ вара ӑна 8,4% хӑпартма йышӑннӑ. Кӑҫал пӗрремӗш ачашӑн паракан амӑшӗн капиталӗ 524,5 пин тенкӗпе танлашӗ. Иккӗмӗшне ҫуратнисене 693,1 пин тенкӗ параҫҫӗ. Анчах – пӗрремӗш ачашӑн амӑшӗн капиталне илмен пулсан ҫеҫ. Пӗрремӗшӗшӗн илнӗ пулсан ҫемьере иккӗмӗш ача ҫуралсан 168,6 пин тенкӗ параҫҫӗ. Пӗлтӗр каланӑ тӑрӑх, кӑҫал амӑшӗн капиталӗ 503,2 тенкӗ пулмаллаччӗ. Иккӗмеш ачашӑн вара – 665 пин тенкӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Пӑтӑрмахсем
"На связи" сайтран илнӗ сӑн Паян ҫӗрле Шупашкарта 19 ҫулти хӗрӗн пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Вӑл чӳречерен тухса ӳкни пирки Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ пӗлтерет. Ҫур ҫӗр иртни 3 сехетре Талвир урамӗнчи 4-мӗш ҫуртра пулнӑ ку. Хӗр миҫемӗш хутран ӳкнине пӗлтермен. Вӑл йывӑр суранӗсене пула ҫавӑнтах вилнӗ. Вырӑна оперативлӑ следстви ушкӑнӗ ҫийӗнчех ҫитнӗ. Халӗ следовательсем ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ҫурт-йӗр
Маргарита Красотинан Фейсбукри страницинчен илнӗ сӑнӳкерчӗк Шупашкарти «Мир Луксор» кинотеатр хупӑнӗ. Кун пирки Маргарита Красотина журналист Фейсбукра тепӗр ҫын хыпарлани тӑрӑх пӗлтернӗ. Чӑн та, cheb.media пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫурта 83 миллион тенкӗпе сутса ярасшӑн-мӗн. 1961 ҫулта хӑпартса лартнӑ ҫав ҫурт хула варринче. Унтан тем те тума пулать. Пурӑнмалли ҫурт-и, бизнес-центр-и, канупа суту-илӳ ҫурчӗ-и... Асӑннӑ кинотетарта — куракансем валли икӗ зал. Унта юсав ӗҫне пӗр 20 ҫул каялла туса ирттернӗ. Мӗн тӑвӑн, «ҫӳлтисем» лайӑхрах пӗлеҫҫӗ пулӗ — хӑҫан тата мӗн сутмаллине, мӗн тусан мӗн пулассине... Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
Иртнӗ ҫул Вӑрнар районӗнчи суд приставӗ Константин Григорьев машинӑпа киле кайма тухнӑ. Пӗр ял ҫывӑхӗнчен иртсе кайнӑ чухне вӑл пӗлӗтелле тӗтӗм хӑпарнине асӑрханӑ. Унта пӗр хуҫалӑхра сарай ҫуннӑ-мӗн. Константин ҫывӑхарах пынӑ. Таврара никам та курӑнман. Вӑл часрах пушарнӑйсем патне шӑнкӑравланӑ. Картишре ҫӑра тӗтӗм явӑннӑ. Ӑна хирӗҫ 72 ҫулти кил хуҫи тухнӑ. Вӑл пӳртре арӑмӗ тата сусӑр хӗрӗ пулнине пӗлтернӗ. Малтанах пристав шока кӗрсе ӳкнине пула хӑй тӗллӗн утайман хӗрарӑма урама илсе тухнӑ. Унтан хӗрӗ патне кӗнӗ. Лешӗ вара тӗттӗмре алӑка шыраса тупайман. Ӑна та урама илсе тухнӑ. Константин Григорьев хӑй паттӑрла ӗҫ тунӑ тесе шутламасть. Унӑн шухашӗпе, ун вырӑнӗнчен кирек мӗнле ҫын та ҫапла тӑвӗччӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Ял хуҫалӑхӗ
lenta.ru сӑнӳкерчӗкӗ Вӑрмар районӗнчи «Зеленая долина» (чӑв. Симӗс айлӑм) потребитель кооперативне хыснаран грант мелӗпе пӗлтӗр 38 миллион тенкӗ укҫа уйӑрса панӑ. Снабженипе сбыт тата тирпейлес енӗпе ӗҫлекен кооператив хӑй вӑхӑтӗнче ҫӑкӑр завочӗ пулнӑ Вӑрмарти комплекса грантпа усӑ курса тата хӑйӗн укҫине хушса туяннӑ. Халӗ унта сӗт завочӗ уҫасшӑн. «Мӗнпур производство пӳлӗмне тӗплӗн юсаса ҫӗнетесшӗн те сӗт завочӗ уҫасшӑн. Эпир палӑртнӑ пек пулса пырсан ҫурла уйӑхӗнче ӑна ӗҫлеттерсе ямалла. Чӗр-тавара, ахӑртнех, хамӑр фермерсенчен тата, тен, урӑх районсенчен туянӑпӑр. Малтанхи вӑхӑтра 15-20 ҫынлӑх ӗҫ вырӑнӗ пулӗ. Кайран лимонад тата кӑлпасси туса кӑларакан цехсем уҫасшӑн», — шухӑш-ӗмӗчӗпе паллаштарнӑ кооператив директорӗ Сергей Михайлов кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗнче хӑйсем патӗнче пулнӑ район администраци пуҫлӑхне Дмитрий Иванова. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
Зоя Санджиева. cap.ru сӑнӳкерчӗкӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти «Хевел» компание ҫӗнӗ пуҫлӑх ертсе тӑма тытӑннӑ. Тилхепене Зоя Санджиевӑна тыттарнӑ. Ку хыпара республикӑн влаҫ органӗсен порталӗнче паян пӗлтернӗ. Зоя Санджиева предприяти директорӗ пулса кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗн 11-мӗшӗнчен ӗҫлеме тытӑннӑ. Унччен те вӑл ҫав компанирех тӑрӑшнӑ. Маларах хӗрарӑм компанин «Хевел Региональная генерация» хушма организацине ертсе пынӑ. Ҫӗнӗ Шупашкарти заводӑн хӗвел модулӗсене 2021 ҫулта Калмӑк Республикинчи, Свердловск тата Оренбург облаҫӗсенчи, Краснодар крайӗнчи, Казахстанри хӗвел электростанцийӗсене тума ӑсатнӑ. Хӑш-пӗр продукципе хамӑр ҫӗршыври тата чикӗ леш енчи уйрӑм ҫынсен килӗнче те усӑ кураҫҫӗ. Ҫӗнӗ ертӳҫӗпе паян Чӑваш Ен Элтеперӗ Олег Николаев тӗл пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Культура
Чӑваш республикин ачасемпе ҫамрӑксен вулавӑшӗ ҫамрӑк авторсен «Ҫӗнӗ ятсем уҫатпӑр — Открываем новые имена» литература конкурсӗ малалла пынине аса илтерет. Кулленхи, шучӗпе саккӑрмӗш, хальхи чӑваш ҫырулӑхне йӗркеленӗренпе 150 ҫул ҫитнине халалланӑ. Ӗҫсене 2022 ҫулхи пуш уйӑхӗн 1-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ. Кӑҫалхи ака уйӑхӗн 25-мӗшӗ тӗлне пӗтӗмлетӗҫ. Литература конкурсне ӗҫсене чӑвашла та, вырӑсла та ярса пама юрать. Хутшӑнакансен ӳсӗмӗ — 15 ҫултан пуҫласа 35 ҫул таран. Хайлавсен калӑпӑшӗ 12 шрифтпа хатӗрленӗ А4 форматлӑ 20 страницӑран ытла пулмалла мар. Конкурс йӗрки-шывӗпе туллин вулавӑшӑн сайтӗнче паллашма пулать. Конкурс йӗркелӳҫисем палӑртнӑ тӑрӑх, чи лайӑх ӗҫсене республикӑри хаҫатсенче пичетлесе кӑларӗҫ, ҫавӑн пекех вӗсем конкурс ячӗпе тухакан литература хайлавӗсен пуххин улттӑмӗш кӑларӑмне кӗрӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (19.01.2025 15:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 742 - 744 мм, 0 - 2 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Князев Иван Михайлович, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ тухтӑрӗ ҫуралнӑ. | ||
| Тенюшев Иван Яковлевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Григорьев Иван Григорьевич, чӑваш ҫыравҫи ҫуралнӑ. | ||
| Петров Николай Петрович, чӑваш чӗлхи тӗпчевҫи, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, профессор ҫуралнӑ. | ||
Пулӑм хуш... |