Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Пире пĕчĕкрен сăпкара эс ӳстертĕн,

Илсе Шетмĕпе Çавалтан вăй-хална.

Атте-аннесен çăкăрне эс çитертĕн —

Чунтан тав сăмахĕ калатпăр сана.

Пирĕн тĕллевĕмĕр,

Пирĕн телейĕмĕр —

Хамăр çуралнă юратнă Трак ен.

Мĕн-ши тӳсмерĕмĕр,

Нишлĕ ӳсмерĕмĕр —

Савнă Трак ен, эс татах тĕреклен!

Пире ыррине вĕрентсе эс çын турăн,

Умра — ăраскаллă та çутă тивлет.

Ĕçре пархатар кăтартатпăр маттуррăн,

Санпа мухтанса пурăнассăм килет.

Пирĕн тĕллевĕмĕр,

Пирĕн телейĕмĕр —

Хамăр çуралнă юратнă Трак ен.

Мĕн-ши тӳсмерĕмĕр,

Нишлĕ ӳсмерĕмĕр —

Савнă Трак ен, эс татах тĕреклен!

Эпир тăванла алла-аллăн утатпăр,

Малтан малалла инçете тинкерсе.

Пулас ăрусемшĕн çĕн шанчăк туптатпăр —

Пыратпăр куллен йывăра çĕнтерсе.

Пирĕн тĕллевĕмĕр,

Пирĕн телейĕмĕр —

Хамăр çуралнă юратнă Трак ен.

Мĕн-ши тӳсмерĕмĕр,

Нишлĕ ӳсмерĕмĕр —

Савнă Трак ен, эс татах тĕреклен!

Эпĕр питĕ телейсĕр çуралнă —

Аслă вăрçă пуçланнă çулта.

Аттесем çапăçу хирне кайнă —

Арçынсем сахалланнă ялта...

Аттесем вăрçăра парăнмарĕç —

Ăнланатпăр вĕсем тӳснине.

Аттесем вăрçăран таврăнмарĕç —

Пĕлеймерĕç эпир ӳснине.

Вăрçă шавĕ кĕрлерĕ те иртрĕ —

Арканмарĕ текех çирĕп мир.

Пуçсене шурă юрĕ те витрĕ —

Асатте те халь пулнă эпир.

Тахçанах пирĕнпе çук пулин те —

Манăçмаççĕ нихçан аттесем.

Нимле вăрçă ан курччăрччĕ ĕнтĕ

Паянхи ачасен ачисем!

Ачашлать питрен çурхи уç çилĕ

Пăсланать те çăп-çăра тĕтре —

Сарлака та симĕс уй-хир çийĕн

Явăнать шап-шуррăн пĕлĕтре.

Улăхать-çке тӳпене хĕвелĕ,

Ылтăн пек хĕмне вăл сапалать —

Ешерен калча çине телейлĕн

Савăнса пăхса йăл-йăл кулать.

Шуçăмпах вăраннă та тăрийĕ,

Çут хĕвелшĕн хытă хĕпĕртет —

Сăвăлать: «Ял-йышăмăр тыррийĕ

Калама çук хӳхĕм ӳстĕр!» — тет.

Ывăлăма — Артема халаллатăп

Ывăлăм, чун çутиçĕм... Эсĕ çут тĕнчене килсен маншăн çак çĕр çинче иккĕмĕш пурнăç пуçланнине туйрăм, пепкем. Нихăçан та, нихăçан та пĕччен пулмасса туйса, пĕтĕм чун хавалĕпе çапла пăшăлтатрăм: «Ывăлăм, ман чĕре таппиçĕм, ман чун çутиçĕм...» Маншăн кăвак хуппи уçăлчĕ, çут тĕнче çуталчĕ, ывăлăм.

Тĕпренчĕкĕм, ĕмĕтĕм... Эсĕ манăн пуриăçăмри чи çутă ĕмĕтĕм, ывăлăм. Сана чĕре айĕнче йăтса çӳренĕ чухнех çак çĕр çине ЭСĔ килессе — ЫВĂЛ килессе чун-чĕремпе туяттăм, сисеттĕм, ĕмĕтленеттĕм. Ĕмĕтĕмри ĕмĕтĕм пурнăçланчĕ: манăн ЭСĔ, ЭСĔ, ЭСĔ пур, ывăлăм.

Ывăлăмçăм, сывлăшăм... Санăн сывлăшупа — эпĕ, эсĕ — манăн сывлăшпа сывлатпăр. Этем çак çĕр çинче сывлăшсăр пĕр минут та пурăнма пултараймасть, эпĕ те сансăр пĕр самант та пултараймастăп, ывăлăм.

Пепкемçĕм, пăхаттирĕм... Манăн вăй-хăватăм, иксĕлми мулăм. Пĕчĕк те çепĕç аллусемпе мăйран нихăçан уйрăлмасла ыталаса илетĕн. Пире никам та, нимĕнле усал вăй та, нимĕнле çил-тăвăл та уйăрайманнине туйса хама юмахри паттăртан та вăйлăрах туятăп. Вăй парса тăракан хăватлă ПĔЧĔК. ЭТЕМ, эсĕ манăн пăхаттирĕм, ывăлăм.

Малалла

Кашни курăка, чĕрчуна, этеме

Чунăм ăшшипе çупăрлассăм-ăшăтассăм килет.

Кашни курăка, чĕрчуна, этеме

Чĕрем çут телей, юрату пехиллет.

Эй, Турă!

Тавах сана мана юратма вăй панишĕн,

Хĕвел пек, чуна юрату вырнаçнишĕн.

Кашни курăка, чĕрчуна, этеме

Юратма пултарнишĕн,

Турăлла туйăмпа ăш-чике тултарнишĕн

Хама калама çук телейлĕ туятăп,

Самантсерен, усламçă евĕр, путăп.

Пуянлăхăма усламçăлла çич çăра хыçне пытармастăп.

Çичĕ алăк хыçне çынсенчен, çук, тармастăп.

Юрату — юрату çуратать!

Чунăм сад пахчинче çут-шевле чечексем, тусăм, тат!

Сан валли çитĕнтертĕм вут-сад.

Эй, этемсем, эп сире юрататăп!

Юрататăп.

Эппин, сăвăсем татах çурататăп...

Йăлкăшаççĕ çăлтăрсем

Каçхи çӳлĕ тӳпере.

Куç хĕсеççĕ тек вĕсем

Уйăх çийĕнчи хĕре.

Кĕвенти çине çакса

Тăрă шывлă ик витре,

Акăш евĕр ярăнса

Хĕр пырать утса хитре.

Çак пике час-час, анчах,

Макăрать-çке хурланса.

Çăлтăрсем çине пачах

Пăхаймасть вăл савăнса.

Çĕр çине çеç вăл пăхать

Çутă уйăх çийĕнчен.

Пăлханать вăл, тарăхать

Тăнăран çӳлте пĕччен.

Улăхасшăн эп ӳссен

Çак хĕр хыççăн, тупата,

Уйăха çити. Пĕччен

Тек ан тăтăр вăл унта.

Çитĕп, калăп пикене:

— Вăхăт иртрĕ сан йĕрме.

Ан манпа, эс, çĕр çине:

Килтĕм эп сана илме.

Эп каллех — асамлă хулара,

Пĕр-пĕрне кунта эпир юратнă.

Ак, сăнатăп та йĕри-тавра,

Ăнланатăп хам кама çухатнă.

Асăрхатăп: урамсем — çавах,

Унчченхи пек парксемпе скверсем те.

Ăшшăн йăлкăшать хĕвел. Анчах

Çук çумра халь эсĕ, тем тесен те.

Акă сан çурту — куç умĕнче.

Ун балконĕнче кĕпи такамăн

Çакăнса тăрать вĕрен çинче

Вĕлкĕшсе çилпе вăрах.

Вăл камăн?

Санăн упăшкун пуль çав кĕпе?

Унăн пулмасассăн, камăн пултăр?

Пĕр ача чупать, ав, сиккипе

Выляса-кулса.

Вăл — санăн?

Култăр.

Ак — аллея, кунта эп сана

Пирвайхи хут юратса чуп турăм.

Инçетрен те шуррăн курăнать

Ĕмĕте çуратнă йăрăс хурăн.

Эп сывлатăп халĕ сывлăшпа,

Хăшĕнпе-тĕр иксĕмĕр сывланă.

Ак, пыратăп пирĕн урампа.

Тĕрĕсрех, ман мар вăл халĕ — санăн.

Паян тĕл пултăм пĕр хĕре —

Сăнпа сана аса илтерчĕ.

Вĕри вут-çулăм чĕрере

Каллех хыпса илсе пĕçерчĕ.

Сан ик туту пек ун тути,

Сенкер куçсем те, калăн, санăн.

Сар çӳçĕсем, кулли, утти,

Чун пăлхатмах санне ăшанă.

Хĕрпе калаçрăм киленсе,

Уç кăмăлпа эп ăшшăн култăм.

Кайран, сана аса илсе,

Хаш! сывласа, пĕччен çеç юлтăм.

I

Чинкей ялĕн пĕренерен лартнă клубĕнче çамрăксем кармун кĕввипе, урай тусанĕ мачча таранах йăсăрланса хăпарнине пăхмасăр, сиксе ташлаççĕ. Кармунçи, кăтра çӳçлĕ те типшĕм, вăтăралла çывхарнă хусах каччă, стена çумĕнчи пукан çине ларнă та аллинчи инструментне шеллемесĕр «ĕçлеттерет». Пуçне малалла пĕкнĕ вăл, кармунĕ çине хунăпа пĕрех. Çамки çинчен тар шăпăртатса юхать. Тарне çумĕнче ларакан савнийĕ — Верук, аллинчи алтутрийĕпе шăла-шăла илет, хăйĕн Çимунĕ çине юратуллăн пăхать. Клуб алăкĕ, тулти ноябрь уйăхĕнчи сивве пăхмасăрах, яри уçă. Мĕншĕн тесен, ăна хупăнса-уçăлса ĕлкĕрме те май çук: пĕрисем кĕреççĕ, теприсем тухаççĕ. Ташлакансем хушшинче хĕрсем нумайрах. Каччисем вара сахалрах тата вĕсем шăлт çамрăкскерсем: вунулттă-вунсакăр çулхискерсем. Вĕсенчен аслăраххисем те — кармунçă Çимун пеккисем, пур, анчах вĕсем сайра. Мĕн калăн, Аслă Аттелĕх вăрçи пĕлтĕр çеç чарăнчĕ. Вăл, ирсĕрскер, çак икĕ ту хушшинче вырнаçнă, Хурамал çырми тăрăх тăсăлакан илемлĕ чăваш ялĕнчен те нумай çамрăка ĕмĕрлĕхех çăтрĕ. Анчах пурнăç малаллах тăсăлать çав, хăйĕннех илет. Паян та, акă, кино хыççăн çамрăксем клубра ташлама юлчĕç, савăнаççĕ.

Малалла

Поэт пулас тесен этем пулмалла.

Таса ĕмĕт-кăмăлпа тулмалла.

Хĕвел пек çутă чунлисем кăна

Çӳлелĕхе çĕклеççĕ Ас-тăна.

Поэт тени вăл чуххăм лаша мар

Пар-парлатса инçе çула чупма.

Вăл йывăр лав мĕкĕрленсе туртать,

Ун мăйĕнчен пурнăç чыс-çăк уртать.

Çав чыс-çăка çӳле çĕклес тесен,

Уямалла поэтăн пур тĕсе,

Асамата та ун асамлама,

Çич тĕслĕ тĕс тупса асăмлама

Хăюлăх та, хăват та тупмалла,

Хăйне анчах хăюллăн шанмалла.

Шав малалла, шав малалла утма,

Çынсен чунĕсенче хĕлхем çутма

Ун хăйĕн Прометейăн çунмалла,

Шануллăн Çĕн куна ăнтăлмалла.

Асап килсен ăна çĕнтермелле.

Тĕрĕслĕхе çынна пĕлтермелле.

Кĕрлеттерсе, хăюллă сасăпа,

Юрламалла хĕвеллĕ касăпа!

Асапсене çĕнсе тасалсан çеç,

Уя-хире тухса чунсем вĕçеç!

Чун вĕçмесен поэт пуласси çук!

Поэт пулсан чеен куласси çук!

Чеелĕхе поэзи юратмасть.

Чееленсе поэт чун хуратмасть!

Поэзи çуралать вут-кăварта!

Малалла