Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

(«Хусан чăвашĕсем» ушкăнĕпе «Сувар» хаçат йĕркеленĕ «Юратусăр юрату» конкурсне)

Пĕр-пĕрне килĕштерсен —

Çунат хушнăн туйăнать.

Ĕмĕрлĕхе пĕрлешсен —

Чун-чĕре хавхаланать.

Куçран куç пăхса кулсан —

Йăл-йăл кулă асамлать.

Алла-аллăн тытăнсан —

Утма та çăмăл пулать.

Ăшпиллĕн çупăрласан —

Ăшра ăшă хум чупать.

Кăмăл-туйăмне туйсан —

Вут-çулăм ярса хыпать.

Пĕр-пĕрне сума сусан —

Телейлĕх тĕнчи çумрах!

Пĕр шухăшлă пурăнсан —

Кĕтет çĕр çинчи çăтмах.

Эсĕ мана, чун савнийĕм,

Сăнӳкерчĕк парнелерĕн.

Сан сăнна савса тинкертĕм:

Малашлăх пулĕ-ши пирĕн?

— Нихăçан мар пулмин кăна,

Хăш пĕр чух аса ил, — тенĕ.

— Ман чĕрере… эсĕ кăна!, —

Хитре çырса эрешленĕ.

Пăлханнипе, савни сана,

Пĕлейрĕм-ши эп тав тума?

Чĕреме илтĕн тыткăна,

Çав сереперен çук тухма.

Эпĕ санăн, пĕр сан анчах.

Эсĕ камăн-ши, савниçĕм?

Шăпам сан аллунта йăлтах,

Сансăр çутă кун та тĕксĕм.

Пирĕшти эп пулса пырăп

Эс утас çулу умĕнче.

Сан сăнӳкерчĕкне усрăп,

Хамăн асамлăх арчинче!

Чăн юратупа саватăп,

Савăнăç кӳретĕн чуна.

Çулăмпа хыпса çунатăп,

Ман чĕрере… эсĕ кăна!

Ай, мĕнле чипер иккен

Чĕвĕлти хĕрсен сăмахĕ.

Итлесен сана, пике,

Уйăх илĕ, çĕр пăрахĕ.

Эп сана итленипех

Тăрлăккин тăрса юлатăп.

Сăмахпа çеç сиккипех

Эс мана савса пăхатăн.

Сăмахху çырла пек сан,

Тути пурĕпĕр пилешĕн:

Калаçан манпа вăлтса,

Чун тӳррийĕ хăвăн — лешĕ.

Класра 20 ача: 10 арçын ача, 10 хĕрача. Парттăсем хушшине икшерĕн ларса тухрĕç. Пурте савăнăçлă, пурин умĕнче те — тĕрлĕ тĕслĕ чечексен çыххи. Çĕнĕ вĕрентекен те вĕсене чунтанах килĕшрĕ. Унăн ячĕ те илемлĕ: Илембина Николаевна. Мĕнлерех янравлă илтĕнет-ха тата. Паллашу кунĕ аван иртрĕ. Илемпи ăш-чиккинче паян çуркуннехи евĕр пылак туйăм хуçаланать. Телейлĕ вăл паян. Учительсем те ăна килĕштерчĕç, вăл та — вĕсене.

Вера аппа паян туя хатĕрленнĕ пек ăшталанать: икĕ пысăк кукăль пĕçерчĕ, сăра вĕретрĕ, хур пусрĕ. Пӳртрен тухакан тутлă шăршă урамаллах сарăлнă. Кăмăлĕ те аппан уçă. Вăл йăлтах хатĕрлесе çитерсен Илемпие кĕтме пуçларĕ.

Сергейăн та кăмăлĕ аван. Мĕн тăвăн, юратса пăрахрĕ вăл Илемби Николаевнăна (ăна Сергей çапла чĕнет), ун сăнарĕ куç умĕнчен кая пĕлмест. Хăйĕн туйăмне палăртмасть çеç хальлĕхе. Хĕрпе юлташла, шăкăл-шăкăл калаçать. Çав тери туслашса кайрĕç вĕсем çак 3-4 кун хушшинче. Пиччĕшĕпе йăмăкĕ пек. Вера аппа вара ăшĕнче ĕмĕтленкелесе те илет:

— Эх, Илемпи ман кинĕм пулинччĕ, тăван хĕре юратнă пек юратăттăм, Тур хуштăрах çапла пулма.

— Тинех, Илемпи килет, — терĕ Сергей хĕре хирĕç кĕл чечек çыххи йăтса тухса. — Ку Сире, Николаевна юлташ.

Малалла

Мăнукăма — Лаш Таяпара пурăнакан Ксюшăна (Иванова Ксения Вадимовнăна)

Юратап сана,

Мăнукăм — Ксюша.

Кĕвĕ яр кăна —

Эс яран ташша.

Пĕчĕк чиперкке,

Иккĕ тултаран.

Кĕрен тĕлĕке —

Ман асра ялан.

Сăвă калама,

Мăнукăм, ăста.

Пырасчĕ курма —

Эс инçе, ялта.

Тен, аннӳ пекех,

Çырăн сăвăсем.

Сан Çăлтăр — çӳлтех

Çутатать, пĕлсем!

Эпĕ — мамай сан —

Алина Тайпи.

Малашлăхăм ман —

Ксения Тайпи.

2011,01,10

Ах, пырса калаçаймарăм,

Пирĕнтен уйрăличчен.

Тăпруна кăна пуç тайрăм

Васкаса пырса çитсен.

Чăрсăр яшлăхун хыпарĕ

Илтĕнмест пачах унта:

Черӳнте камсен кăварĕ

Çулăм чĕртрĕ Турханта?

Кĕçĕн Елчĕкĕн, Хусанăн,

Кам хавалĕ хаклăрах?

Чун пама тивмен-и санăн

«Шурăмпуç» журналăра?

Ивановпала эс тантăш,

Харсăр пултăн эсĕ те.

Кĕçтука курман пулсан та,

Тытрăн пысăк ĕмĕте.

«Чăваша театр кирлĕ», —

Терĕн те пĕр камитне

Мольертан куçартăн вирлĕ,

Кăтартма спектакльне.

Авалхи пăлхар мухтавĕ,

Тыткăнланăччĕ сана.

Эс роман çырма пĕр авăк,

Хатĕрлентĕн чунтанах.

«Паттăр пул, чăваш таврашĕ,

Шав хунатăр ăрăву.

Пирĕнте — пăлхар малашĕ!» —

Çакăн пекчĕ йыхраву.

Чăвашла малтан сăнларăн

Хамăр халăх кун-çулне.

Атăл паттăра сумларăн

Йышăнса ун ĕç-хĕлне.

Хăвăртрах тăван поэзин

Хăватне чĕртес тесе,

Çивĕч мел шырарăн эсĕ,

Кĕвĕлерĕн çĕнетсе.

Чăн чăваш сăнарĕ пултăн,

«Аптраман таврашĕнче».

Малалла

Пĕри сана тăван тăвасшăн,

Тепри тиркесшĕн кĕвĕçсе.

Темле сăмах та аршăн-аршăн

Пĕр хушă çаврăнчĕ вĕçсе.

Калаçрĕ тем те кӳршĕ-аршă,

Ай, терĕ, çӳçĕ! Куç харши!

Эс ан çиллен-ха кирлĕ маршăн,

Йăли çапла кӳрши-аршин.

Умна телей килсе çитсессĕн,

Тăратĕç шилĕк варрине,

Вара парнелĕх тутăр эсĕ

Витсе хур ют çăвар çине.

Аслăччĕ, хаваслăччĕ

Эпир утнă çул —

Мĕншĕнех-ши касăлчĕ,

Вĕчерхенчĕ чун?

Ватă çын иртетчĕ-и —

Тайрĕ пуç сана,

Тен, хăта, тен, евчĕ-и —

Ху пĕлсен кăна!

Йĕкĕт çын кулайрĕ йăл

Хирĕç тĕл пулсан.

— Тăван ял хавасĕ вăл, —

Терĕн вăтанса.

Мĕн калайăп ĕнтĕ эп,

Вĕçсĕр çулçӳрен?

— Ан вăтан телейӳнтен,

Вăтанма пӳрмен.

Савнисем хавас пулсан,

Куллисем таса...

Пил хурса та ыр сунса,

Юлтăм эп тăрса.

Çул юппи çул савăлĕ

Уйăрчĕ икке.

Кам-ши халĕ савăнĕ

Саншăн, сар пике?

Те чăнах, те тĕлĕкчĕ,

Туйăнчĕ-ши, тен —

Урпа хирĕ тĕлĕнчĕ

Ман пĕчченлĕхрен.

Çил çинче силлерĕ те

Вăрăм хылчăкне,

Çула май, пилленĕ пек,

Авăнчĕ темччен.

...Ах, ытла та аслăччĕ

Эпир утнă çул.

Пурпĕр икке касăлчĕ —

Чипер кай, сыв пул!

— Хыпар илтрĕн-и, Свистулькин? — ыйтрĕ таçталла хылаланакан пĕлĕшĕнчен Штопоров.

— Мĕнле хыпар? — тăп чарăнса тăчĕ лешĕ.

— Илтмен? Эппин, чупах хăвăн çулупа.

— Кала эсĕ, вара пĕлетĕп.

— Ыттисем каламан тăк эпĕ те шарламăп.

— Ну тус пек пул, кала...

— Юрĕ, итле эппин... Çук, калас мар пуль. Тен, сана пачах та пĕлтерме юрамасть ăна. Çылăха хам çине илем мар.

— Ан хăра, никама та пĕлтерместĕп эпĕ. Кала!..

— Ыттисем эпĕ персе янине пĕлсен вара?

— Мĕнле пĕлччĕр эпĕ çăвар та уçмастăп пулсан...

— Кун пеккине шарламасăр тăраймастăн пуль... Ĕненместăп.

— Пулă пек чĕмсĕр пулăп!

— Юрĕ, шанатăп ĕнтĕ. Хыпарĕ çапларах... Лар эсĕ. Атту илтсен кайса ӳкĕн те... Тем курăн санпа.

— Пуçла!

— Çук, çапах та каламасăр чăтам-ха. Хама тем тăвĕç.

— Эсĕ мана питĕ лайăх пĕлетĕн. Курман, пĕлмен çынсем мар.

— Ан кӳрен. Вăхăт çитсен сана алă пустарсах калĕç. Мана кайран хăраса пурăнма мĕне кирлĕ?..

— Капла каламастăн пулсан кĕленче лартатăп!

— Çур пулăштухшăн вараланас-и?

— Литр лартсан мĕнле?

Малалла

«Каскадсем», «Мега-Молсем»

Ӳссе ларчĕç тем чухлех.

Анчах унта çӳреме

Енчĕк тĕпĕ çӳхерех.

Ача сачĕ, шкул çинчен

Сахалрах шутлать тӳре.

Паянхи куна вĕсем

Питĕ кирлĕ-çке пире.

Пурпĕр шанчăк пур паян:

«Çĕнĕ Шăпăр» пуçлăхра.

Халăх нушине туйсан,

Тен, тасатĕ çӳп-çапран.