Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Мучи пикепе калаçать.

Пике ăшшăн-ăшшăн сăпайлăн кулать.

Мучи...

Мучи халь яш каччă!

Мучи çирĕмре!

Мучи — ăмăрт кайăк!

Мучи — арăслан!

Мучи туйми пулнă чĕри суранне.

Мучи манса кайнă килти карчăкне.

Мучи чунĕ халь — çеçке çурнă чечек...

Мучи пикепе калаçать.

Пике ăшшăн-ăшшăн кулать.

ÇУК ВАТЛĂХ!

ÇУК ÇАМРĂКЛĂХ!

ЧУН ТА ИЛЕМ —

АК

ĔМĔРНЕ ТЕ СӲНМЕН

ИК ХĔЛХЕМ!

Кăçалхи хĕл Марье миçемĕш хут ĕнтĕ пăлтăр алăкне аран-аран уçкаласа юр купи ăшне чăмать. Юрать-ха кĕреçи пăлтăрĕнчех тăрать унăн. Сарай таврашĕнче усрас пулсан ун патне ашса çитеес те çук. Капла пăлтăр алăкне те кĕреçе пулăшнипе çеç уçкалать. Уçать те алăкне тем пысăкăш ĕç тунă пек тарăннăн, ассăн сывласа ярать. Вара чунне лăплантарса пӳрте кĕрсе чей вĕретме лартать. Çĕрулми шуратса шӳрпе хатĕрлет. Хăш чухне чей ĕçнипех çырлахать. Пĕччен çыннăн апачĕ те ансах каймасть. Паян ак шывĕ те витре тĕпĕнче анчах. Чей вапли те çур чейник чами çеç пулчĕ. Яшка пĕçерес тесен кӳршĕсен пуссине каймалла. Унта çитме кунĕпех çул хывмалла. Марье чей вĕретрĕ те ирхи апата ларчĕ. Сĕтел çине мĕн пуррине кăларса хучĕ. Апат енчен Марье пит чухăнах мар. Мухтав Турра! Ывăлĕ Криша амăшне пăрахмасть. Укçа-тенкĕпе те пулăшать. Инçетри çурçĕртен шапашкăран ĕçлесе таврăннă чухне икĕ пысăк сумкăпа тем тĕрлĕ апат-çимĕç илсе килет. Хытса кайнă çăкăра алла илчĕ те темле хаклă япалана сăнаса пăхнă пек çавăра-çавăра пăхрĕ. Тĕрĕс те, Марьешĕн вăл паянхи кун нихçанхинчен те хаклăрах. Эрнипе пĕр чарăнми тăкать те çӳлти тӳпе юрне, лавккана çитсе килме те чĕр тамăк.

Малалла

Пусă урлă палан туртрĕ кăчăк.

Шурĕç икĕ енпе чечексем.

Хăш тĕле ларнă-ши пĕчĕк шăпчăк

Шыльăкри хĕр пекех пĕркенсе.

Тем тесен те сулламĕ сăлтавсăр

Тутăр евĕр шап-шур çеçкине.

Ах, пĕркенчĕк пек ешĕл пустав пур —

Кураймарăм илем кайăкне.

Чи кĕске каçсене ăсатать-ши?

Каçсерен лăпланса çывăрмасть.

Е хаяр куçсенчен пытанать-ши

Юрату юррине юрлама?

Çут çанталăк ăна асамланă —

Сасă панă чи янкăссине.

Тĕм ăшне мĕн пирки эс пытаннă?

Кăтартсамччĕ сăнна тĕнчене.

Шикленнĕ патшасем поэтсенчен,

Поэтсене дуэльсенче пĕтернĕ.

Элек-челек çӳрет вĕсем çинчен,

Чăн поэтсен шăпи ялан пит эрлĕ.

Поэт вăл мыскараçă та хăш чух,

Хăш чух поэт çатта та çапкаланчăк.

Анчах вăл нихăçан пулман ансух,

Вăл нихăçан та пулме çăткăн анчăк

Чи харсăр, ырă çын та — поэтах,

Вышкайсăр çӳллĕ чăн поэтăн шайĕ.

Ун ĕçе те, хисепĕ те пайтах,

Унпа пĕр президент та танлашаймĕ.

Поэт туять этемлĕх тивĕçне,

Çунать çап-çуттăн çулĕ çăлтăр витĕр.

Кайсассăн та кунтан ун тĕп ĕçне

Хур кайăк çулĕнчи тусан çеç вите.

Малалла-ха пурнăç, малалла...

П.Хусанкай

Чечек евĕр çулсене

Вăхăт вăтăрать.

Килчĕ тепĕр çуркунне —

Çитрĕм вăтăра.

Те нумай ку, те сахал. —

Тем каламалла...

Тамалман-ха вăй-хавал,

Пурнăç — малалла.

Çав-çавах асран-тĕсрен

Шухăшлатăн та:

Хĕрхенетĕн чĕререн

Иртнĕ вăхăта.

Кайрĕ пуль ĕмĕрлĕхе

Шух ачалăх ман.

Сулăнатăп хĕрĕхе

Çамрăклăхăмран.

Пурпĕрех-çке, тусăмсем,

Килес кунăм шеп.

Çитĕнеççĕ ачамсем —

Ашшĕ пултăм эп.

Умăмра халь анлă çул —

Çитĕпĕр алла...

Кулянма сăлтаве çук,

Пурнăç — малалла.

Арăслан, арăслан,

Читлĕх ăшĕнче тăран.

Ма усал, хаяр сăнран?

Хăрамастпăр санăран.

Эсĕ ху та ан хăра —

Кӳрентермĕпĕр сана.

Ача çуратмалли çуртра ача кăшкăрнă сасă илтĕнсе кайрĕ. «Тепĕр пĕчек çын çуралчĕ, анчах унăн пурнăçĕ телейлĕ е телейсĕр пулĕ», — терĕ акушерка Вера Ильинична ачана çуса тасатнă хыççăн. «Амăшĕ ăна пурнăç парса хăй вилчĕ», — сăмах хушрĕ тин çеç кунта ĕçлеме килнĕ Литюк. Çак ачана тухтăрсем чăваш ятне пачĕç. Акă арçын ача Эскетен ятлă та пулса тăчĕ.

Йывăр çынна çурçĕр иртни икĕ сехетре пульница илсе килчĕç. Шартлама сивĕ паян. Çулсем пăрлак пулнипе Эскетен амăшне ача çуратмалли çурта кирлĕ вăхăтра илсе çитереймерĕç тухтăрсем. Вара Эскетен амăшĕ нумай юн çухатнипе вилчĕ.

Анчах калама та маннă. Кӳршĕ ялта Кăйкăр ятлă лаша тиха хăмланă. Тиха имшер те вăйсăр пулать. Кăйкăр хăйĕн тăван чунĕ вăйсăр пулнине курать. Тин çеç çуралнă мĕскĕн ура çине тăрайманнине курсан амăшĕн чунĕ кӳтсе килет, анчах чăтаймасть вăл, куççĕнчен шыв пек тăрă куççуль юхтарать, чунĕ, çын чунĕ евĕр, хурланма пуçлать.

Эскетен часах упаленме те пуçларĕ. Ача çуратмалли çуртран тухтăрсем ăна сывалса çитсен кукамăшĕ патне кайса ячĕç. Кĕçех ăна кукамăшĕ (Полина аппа) пăхма пуçларĕ. Тăван хĕрне юратнă пек юратса йăпатса лăпкаса ӳстерчĕ вăл.

Малалла

Ункă шывĕ тăрă-тăрă,

Тутлăн, шăппăн тĕлĕрет.

Шыв çинче илемлĕ, йăрă

Пĕр чĕкеç вĕçсе çӳрет.

Илеме туйса хăюллăн

Кайăк чăпăрт чуп тăвать.

Тĕлĕкре ачашшăн кулнăн

Юхăм пичĕ пăч путать.

Тепре!

Унтан тата тепре!

Унтан тата, тата тепре!..

Атя çак Каç,

кĕçĕрлĕхе,

пач шеллеместпĕр пĕр-пĕрне!

Мĕскер кĕтет унта —

лере —

çăтмах-и, тамăк-и —

пĕрех!

Тепре! Тепре!

Тата тепре!

Унтан тата, тата тепре!

Вилме эп хатĕр...

ирхине

май пур пулсассăн

чĕрĕлме

мана эс «ЧĔРĔЛ!» тенĕрен

мана эс «ПУРĂН!» тенĕрен...

Тепре! Тепре!

Тата тепре!

Унтан тата, тата тепре!

Хывсам, хывсам тумна, пикеçĕм,

Пăрах именчĕклĕн кулма.

Çак саманта кĕтсе пĕр вĕçĕм,

Чунна çунтарнă эс нумай.

Эп сан умна чĕркуçленетĕп,

Ас-тăнăма йăлт çухатса.

Чĕтрет ӳт-пĕвĕм. Вĕçертетĕп

Тӳммӳсене хыпаланса.

Ак кăкăру тинех шуралчĕ,

Айваннăн, шуххăн, ĕнтрĕкре.

Сив урайне ӳксе çухалчĕ

Çӳхе кĕпӳ — кĕрен тĕтре.

...Сĕтел çинчи çурта та сӳнчĕ.

Сехет пăрахрĕ сас пама.

Пĕр вăрттăн ĕмĕт кĕçĕр тулчĕ.

Çĕн Чун пуçларĕ пурăнма.