Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Хурланса та йĕрĕç, ячĕшĕн те.

Савăнса та йĕрĕ кам та камĕ...

...Ан кӳрен те, ан çиллен те ĕнтĕ:

Эсĕ пулăн — ман ăсатаканăм.

Умăмра та пырĕç. Хыçăмра та.

Йăтаканĕ — тертлĕн йывăрланĕ.

Вăхăт витĕр тинкерсе куратăп:

Эсĕ пулăн — юнашар пыранĕ.

Чавĕç шăтăк. Тăвĕç хĕресне те.

Тупăкрин шăм-шакĕ тинех канĕ...

...Пурте пăхĕç шăтăка. Пĕр эсĕ

Пулăн пуçсем çийĕн пăхаканĕ.

Пуçсем çийĕн, йывăç çийĕн сăнăн

Тӳпене. Унта — ялтравлă каçă.

Пĕлĕн çавăнпа: ăçта ман чунăм...

...Пĕлнĕскер - эс тӳпепе калаçăн...

Шурă хурăн речĕн

Вĕçсĕрлĕхĕнче

Эс утса çӳретĕн

Шурă юр çинче.

Аллăма тăсатăп —

Инçĕш çухалатъ.

Урана пусатăп —

Вăхăт çыхланать.

Пурнăç ятлă юмăç

Темĕн йĕкĕлтет:

Тунă утăм — йăнăш,

Туманни — инкек.

...Пăтрава сиретĕп

Хама хам çĕнсе...

Эс утса çӳретĕн

Шурă юр çинче.

Пĕррехинче, хĕллехи хĕвеллĕ уяр çанталăкра, эпир Мишукпа сунара кайрăмăр. Çӳресен-çӳресен куян куртăмăр. Куянĕ ик-виç утăмрах ларать иккен. Пăшалпа петĕмĕр, пуля вĕçсе çитеймерĕ. Юр чăмаккипе петĕмĕр, куян вилсе кайрĕ. Мишукпа çĕклеме пуçларăмăр, çĕклейместпĕр. Пĕччен киле çити йăтса çитрĕм. Тирне çивĕч çĕçĕпе сӳме тапратрăмăр. Сĕвĕнмест, алăпах сӳрĕмĕр. Хурана чиксе пĕçересшĕнччĕ, кĕмест, турилкке çинче пĕçертĕмĕр вара. Шӳрпи хытă вĕренипе мулкач турилккерен тухса ӳкнĕ. Кушак курнă та пиçнĕ куяна мăрлата-мăрлата çисе янă.

Мулкач хӳри кĕске пулчĕ, çисе те юлаймарăмăр.

Пбр хĕр çӳçне саратнă, кăпкалатнă,

Çӳхе тути çинче сăр — кĕп-кĕрен.

Шур кăкăрне çурри таран кăтартнă,

Купарчине силлет пусмассерен.

Пăхма — чуна çĕклет, тӳрех калатăп,

Ик куç харши — ик пĕкĕ — хуп-хура.

Сăнатăп чарăнса — ыран манатăп.

Эп ăнланмастăп пуль юратура?

Теприн пит-куçĕ — амăш панă тĕсĕ,

Çӳçне йӳле вăл янă — шывсикки.

Юхать шур акăш евĕр. Хыççăн эсĕ

Пăшăлтататăн: «Пирĕшти иккен».

Тĕллерĕ куçĕпе — чун хĕвелленчĕ,

Хĕм-сĕлкĕш сĕртенчĕ чун хĕлĕхне,

Вăй-халăм çĕтрĕ, юнăм вĕриленчĕ...

Ыйха шыратăп халĕ каçсерен.

Ик сарпики те хӳхĕм те ятуллă...

Пуçра ман пăтранать халь пĕр ыйту

(Ун тупсăмне пĕлсен — телейлĕ пулăп);

Мĕн япали вăл чăн-чăн юрату?..

Ман асăма ыйтмасăрах эс кĕрĕн,

Каç кӳлĕм ăшă çумăр килнĕ пек...

Хура кантăк çине ӳкерĕн терĕ

Куççуль пек йĕрĕ шыв тумламĕпе.

Кăвак куçусемпе хирĕç пăхса тинкерĕн.

Ик аллупа мана хулран тытсан

Калас сăмаххăмсем пĕрер-пĕрерĕн

Чĕлхе çинчех шăпланчĕç вутланса.

Хама манса, сана чунпа шыратăп,

Анчах эс ĕнтĕ вĕçсĕр инçетре.

Асаплану — ку манăн пысăк айăп —

Манпа туллашĕ тăр пĕчченлĕхре.

Телейлĕ чух эс — сан асна эп кĕмĕп,

Асаилӳ çуратмĕ çĕн асап.

Ун чух эп ăçтине, тен, эсĕ пĕлмĕн,

Анчах ыйтмасăр кĕрĕн ман аса.

Сан ятпа чĕнетĕп эпĕ

Çывăх хĕр-тусăмсене.

Хамран хам та тĕлĕнетĕп:

Пĕлтерет-ха ку мĕне?

Сан сăнна аса илмесер,

Каласса сисмесĕрех —

Чĕлхене килетĕн эсĕ

Темĕншĕн час-час сĕре.

Ăнланатăп: эсĕ манăн

Шанчăкăм, телейĕм мар,

Сан яту, тем асамланăн,

Пулчĕ ман кача тăвар.

Хăв сăнна аса илмесĕр,

Хама хам сисмесĕрех,

Сан ятпа чĕнетĕп эпĕ

Хамăн тантăш тус-хĕре.

Çут тĕнчене çĕр каçиччен

Шур чатăр карнă-çке.

Пăхатăп та чӳречерен —

Ытла та капăр-çке.

Шап-шурă кĕмĕл хăй çинчен

Тăкать хуллен йăмра.

Çунашкапа тăвайккинчен

Пулать-ши ярăнма?

Паян — Кĕçĕн çăварни. Тӳпе те хĕллехи пек тĕксĕм мар. Ирех хĕвел пăхать. Пӳрт тăрринчен тумла тумлать. Çӳлтикасра туй пулмалла. Халĕ туйсене ĕлĕкхи пек лашасемпе мар, машинăсемпе ирттереççĕ. Ирхинех туй машинисем унталла-кунталла кумма пуçларĕç. Куршак Павăлĕ ывăлне авлантарать.

Куршак Павăлĕн çывăх тăванĕсем, ик-виç çын, туй пуçтарма тухнă. Вĕсем сăра чӳлмекне йăтса, ялти тăванĕсем патне килĕрен-киле кĕрсе тухрĕç. Туй сăрине астивсе пăхрĕç, туй лайăх ирттĕр тесе пехиллерĕç кашниех.

Нинук аппа та ывăлне çапла авлантарма, килне кин кĕртме, мăнукĕсене утьăкка сиктерме ĕмĕтленсе пурăнатчĕ. Çук çав, çырмарĕ Турри...

Ăçтан сиксе тухрĕ-ши вĕсен тĕлне Чечен вăрçи? Мĕншĕн-ха вăл унăн пĕртен-пĕр ывăлне, пĕртен-пĕр шанчăкне туртса илчĕ? Çук, ниепле те йышăнмасть амăш чĕри çакна, килĕшме пултараймасть вăл çак тĕрĕсмарлăхпа.

Паян та акă праçник ячĕпе ирех кăмака хутса ячĕ. Кăмака умĕнче икерчĕ пĕçерчĕ. Кăмаки ĕлкĕрсен шаркку лартрĕ, кукăльсем хыврĕ.

Тĕлĕкĕнче те час-часах курать вăл Димăна. Акă куннехинче те...

— Анне, эсĕ мана кĕтсе те ывăнтăн пулĕ, кăлăхах хуйхăратăн эсĕ маншăн. Эпĕ тĕрĕс-тĕкелех таврăнтăм, аннеçĕм, — терĕ Дима, юпа пек хытса тăнă амăш патне ыткăнса.

Малалла

Çăлтăрлă çу каçĕ,

Уйăх тӳпере.

Куçусем çунаççĕ

Çут мерченлĕхре.

Вăштăр-вăштăр çилĕ

Вăрттăн сĕртĕнет.

Эх, чее-çке, тилĕ

Кĕвĕçтĕр-ха, тет.

Култăр та чуп тутăр —

Çук вĕчĕрхенӳ,

Ӳтӳнте çеç чуптăр

Ĕнтекен чĕнӳ.

...Çăлтăрсем çухалчĕç,

Уйăх ыйхăра.

Юрату саманчĕ

Чăтăмсăр, кăра.

Ĕшенсе телейлĕн

Хупăнчĕç куçсем.

Эх, мĕнле илемлĕ

Ытарми каçсем...

Иртет те ĕмĕр... Канăç, канăç.

Сар курăк хушшинчи улман

Туссем те, юлташсем те манĕç,

Нимскер те, тейĕç, ун юлман.

Юлсан юлать юн тĕслĕ шанăç,

Ăнкарайман сăмах тĕшши.

Çак хĕвелтухăç, хĕвеланăç,

Шап-шурă акăшсен ташши.

Юлсан — юлать. Юлсассăн — лайăх.

Е юлмасан та пултарать:

Тĕнче тенин ăс-пуçĕ — халăх,

Вăл çуратать те — пытарать.

Юлсан — юлать. Юлсассăн — лайăх,

Е юлмасан та пултарать.

Хавхалану — хавхаланмалăх

Леш тĕнчере те, тен, пырать.

Юлсан — юлать ман кăмăл — Уншăн

Тăр-тăр чĕтрен хăва хуллин.

Ĕç-пуç юлать тата çич куншăн

Чее тăшман йӳç куллин.

Юлан — юлать...

Çырăнайман пĕр ушкăн юрă,

Эп ташламан чăваш ташши.

Килес хĕлсен шап-шурă юрĕ,

Ăшăтайман телей ăшши.

Юлсан — юлать. Юлсассăн — лайăх.

Е юлмасан та пултарать.

Тĕнче тенин ăс-пуçĕ — халăх,

Вăл çуратать те — путарать.