Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Хăçан сана çак çут тĕнчере шыранин усси çуккине ăнкарса илейĕп-ши эпĕ? Хăçан? Шухăшласа кăлартăм та сана — хама хам эсĕ çак çут тĕнчере пур тесе ĕнентертĕм. Мĕн тума кирлĕ пулчĕ-ха ку мана? Мĕн асапшăн хам валли хам сана шухăшласа тупрăм-ши? Пĕлетĕп-çке, ытла та лайăх пĕлетĕп мĕн тусан мĕн пулассине...

Эсĕ — пурнăçланма пултарайман ĕмĕтĕм.

Эсĕ — манпа нихăçан та пĕр алтăр куркаран юрату сим пылне ĕçме пултарайман ĕмĕтĕм.

Эсĕ — нихăçан та ман куçа тинкерсе унта тĕнче илемне шыраса тупма пултарайман ĕмĕтĕм.

Эсĕ — нихăçан та манпа пĕрле ту тăрринчен капланса шуса анакая шур юра киленсе сăнама пултарайман ĕмĕтĕм.

Эсĕ — нихăçан та тӳпенелле кармашакан хыр айĕнче ăмăр пĕлĕтсенчен пытанса, манпа юнашар тăрса, шăпăртатса çăвакан çумăра пӳрнесем витĕр сăрхăнтарса кăларма пултарайман ĕмĕтĕм.

Эсĕ — малалла шавласа та кĕрлесе ыткăнакан шыв сикки çумĕнче хĕмленсе çунакан кăвайтăн тӳпенелле ыткăнакан хĕлхемĕсене манпа пĕрле аллăмран ачашшăн тытса курма пултарайман ĕмĕтĕм.

…Эсĕ — ман тăрлавлă та шухă, техĕмлĕ те тĕлĕнмелле илемлĕ пурнăçăн пылакран та пылак, тутлăран та тутлă ĕмĕчĕ анчах...

Чечек пек илемлĕ ирхи хĕвелтухăç,

Хаваслăн та уççăн сывлать сĕм вăрман.

Хирте тăрисем ав çӳлтен çӳле ухрĕç,

Каçхи шăпчăксем те çаплах çывăрман.

Вăранчĕ хĕвел — йăвашшăн çутатрĕ,

Лаштра йывăçсен хушшипе çĕкленсе.

Ахахăн-мерченĕн çунса ялтăртатрĕç

Çĕрле сывлăмланнă тыр-пул уйĕсем.

Ял халăхĕ тăчĕ, кĕтӳ хăвалаççĕ,

Яшка пĕçереççĕ чипер инкесем.

Апат çиме тăрăр, — тесе вăратаççĕ,

Анчах тăрасах та килмест çамрăксен.

Ачашшăн пăхса йăл кулать сар хĕвелĕ,

Хĕрӳллĕ ĕçе тытăнаççĕ çынсем.

Таçта янăрарĕ çĕн юрă телейлĕн

Хĕвел хыр тăрне хăпарса çитнĕçем.

Сăлтав пуртан тăван-пĕтен

Пуçтарăнсассăн савăнма —

Анне юрриллĕччĕ тĕпел,

Атте тăшшиллĕччĕ такмак.

Ут пуçласан тăпăртатма

Кукалесе утас çулне

Юлташ сассиллĕччĕ выртма,

Савни куллиллĕччĕ ĕшне.

Кĕтсен те çук халь ĕçкĕре

Ни юрлакан, ни ташлакан.

Е выртмара, е ĕшнере

Чĕнсен те çук сас паракан.

Атте текех тухмасть ташша,

Анне юррисĕр-çке тĕпел.

Йĕрсе ăсатнă юлташа,

Савни пĕрлешнĕ юттипе.

Пуйăс иленнĕ перронта —

Пĕр хĕвĕшусĕр тĕлпулу.

Ним улшăнман, йăлт вырăнта,

Калăн, пулман та уйрăлу.

Йăлтăртатсан та çăлтăрла

Неонĕпе витринăсем

Сăрă паян ирхи хула,

Кăмăлсăр тĕлпулакансем.

Ăмăр та сăрă пĕлĕтсем

Сĕртĕнчĕç çӳллĕ çуртсене.

Татăкланса çĕтĕлнĕçем

Йĕпхӳллĕн ӳкрĕç ман çине.

Тăрук янăрарĕ çывăхра

Йĕс шăнкăрав пек хĕр кулли,

Ак ĕнтĕ çиçрĕ чунăмра

Вăй илнĕçем хĕвел шевли.

Янăрасассăн хĕр кулли

Сирĕлчĕç ăмăр пĕлĕтсем.

Халь сар хулам ик куç тулли,

Кăмăллă сăнлă ентешсем.

Сунман, пĕлмен сана тĕл пуласса...

Чĕре, ăнман чĕре, темле куçларĕ.

Пит ĕненмесĕр урăх курасса,

Çапах, çапах малашлаха шанса.

Пĕр кулянса та пĕр хавасланса

Вун-вун çынран пĕртен-пĕрне упрарĕ.

Анчах Джоконда евĕрех сăну

Тĕлĕкри пек хăш чух: халь-халь çĕтессĕн.

Вара сисмесĕр çуралать чĕнӳ

Иртин — иртни! Ан юлтăр куляну —

Çĕмĕрт сивви кăшт тĕкĕннĕ чуну

Чĕрĕлмеллех — мехел çитсессĕн!..

Чул чĕреллĕ эсĕ. Санăн юн тымарĕсенче юн мар, шыв юхать. Ниепле те вăхăт тупса мана шанкăравламастăн. Çур сăмах та пулсан каламастăн. Чунăма лăплантармастăн. Эпĕ вара асапланатăп та асапланатăп. Çавăн чухлĕ асапланма пулать-шим? Пуçăмри шухăшăмсемпе чĕрене çивĕч çĕçĕ евĕр пайăн-пайăн ваклатăп. Кам валли ваклатăп? Мĕн тума ваклатăп?

Миçе ĕмĕр пурăнма пултарать-ши асап чĕрере? Чĕре тĕпĕнче ерипен çывăрса кайса çĕнĕрен те çĕнĕрен вăранмалли вăрттăнлăха пĕлет-ши вăл? Кам вут пăрахса тăрать-ши асаплану кăвайтне? Чĕре-ши е чун-ши? Тен, пурнăçланайман ĕмĕтĕм?

Мĕн тума кĕтетĕп-ши эпĕ санран пĕрех хут шăнкăрав? Пĕлетĕп-çке нихăçан та шăнкăравлас çуккине. Пĕлетĕп-çке! Мĕн пĕлмелли мар унта. Ытла та ансат вăл, çав тупсăм. Ĕмĕрсен тупсăмĕ... Çăлтăрсен тупсăмĕ... Ытла та ансат... Эсĕ мана юратмастăн! Çав анчах!..

Йӳç асилӳллĕ кĕçĕр шăплăх,

Йывăрăшпе пусать... пусать...

Хĕл каçĕ — вĕç-хĕррисĕр чăтлăх,

Шеллевсĕр шухăш — хĕç-турат.

Пĕлетĕп лайăх: ĕçкĕм-тертĕм

Сĕм чăтлăха илсе кĕрет.

Туса сăлтавсăр кӳрентертĕм,

(Курка çеç лайăх ӳсĕре).

Пуç кăшт хĕрсессĕн ăсăм катăк,

Çыртма пĕлместĕп чĕлхене.

Халь çавăнпа ак тăрăнатăп

Эп çивĕч хĕç-турат çине.

Пăшăлтатать чун-чĕм, мăнтарăн:

«Куклен те чĕркуççи çине

Ыйт каçару, эп пуртă парăп...

Вăл кастăрах тăмсай пуçне».

Каçарĕ-ши кӳреннĕ тусăм

Ăсне çухатнă ухмаха?

Ах, мăраланчăк-çке пит шуçăм.

Хăçан-ши сирĕ чăтлăха?

Пурнăç — вăрăм вĕрен,

Тăршшĕ — ман ĕмĕре.

Явăнать, сӳтĕлет

Иккĕлле, виççĕлле.

Çухалассăм килмест

Çĕр çинчен, тĕнчерен:

Ман тăван килĕме

Пуснă халь вĕлтĕрен.

Ятăма çĕклеме,

Килĕме таврăнма,

Картишне тасатма

Тытрăм эпĕ кӳме.

Эй, çĕлен пек утсем!

Чуптарса, уттарса

Халь вĕçтерĕр вĕçсех,

Шăнкрава янратса.

Çитрĕм эп килĕме

Çĕр хута, çĕр çурса.

Ак тăрать вăл: хӳме,

Чӳрече... эх, курсам...

Нумай иртрĕç çулсем,

Нумай пулчĕç çулсем...

Тăван кил, тăван кил,

Аса ил, аса ил...

Пурнăç — вăрăм вĕрен,

Тăршшĕ — ман ĕмĕре.

Явăнать, сӳтĕлет

Иккĕлле, виççĕлле...

«Садра çунать хĕрлĕ пилеш вучахĕ,

Анчах вăл никама та ăшăтмасть», —

Чуна кĕрет Есенинăн сăмахĕ,

Вăл çуратать çĕн юрă, çĕн сăмах.

Хуркайăк картисем, ăçта вĕсем халь

Вĕсемсĕрех халь йывăр-ха чуна.

Тен, çавăнпах-ха шухăшсем пит шухă,

Тен, çавăнпах садра пилеш çунать.

Садра халь кĕркунне пек хăш чухне.

Асри ачалăх уйăх пек çап-çутă.

Çут пайăрка пек сӳннĕ çуркунне.

Садра халь кĕркунне, ман пурнăçра та.

Анчах вăл çуркунне пек хăш чухне.

Асри ачалăх уйăх пек çап-çутă,

Çут пайăрка пек сӳннĕ çуркунне.

Хĕрлĕ палан та пилеш

Савнă анне пахчинче,

Халь эс манпа ан кӳлеш

Иртнĕ кун-çул вĕçĕнче.

Килтĕм эп халь инçетрен.

Улшăннă йăлт тăван кил.

Ма савăнмастăн, сирень,

Мĕншĕн шăплантан эс, çил?

«Альăк-çке килчĕ», — тесе

Савнă пахчаçăм хыçне

Хирĕç тухмарĕ кĕтсе.

Алăк уçмарĕ анне.

Тăлăххăн, хурлăхлăн, тен,

Пĕр иртĕхсе, шăхăрса,

Аскăнчăк çил-çулçӳрен,

Иккĕн юрлар-и ларсах?

Çак пилешпе палана,

Çак кăн-кăвак сирене

Ват аннеме курнăнах

Эп ыталап пĕчченех.