Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Эпир куçни Çĕпĕре

Çĕр çул ытла иртнĕ пуль.

Пирĕн тĕпри чăвашсем —

Хурăнташсем-пĕлĕшсем —

Кам пуррине ку таран

Пĕтĕмпелех мантăмăр.

Тайга вăрман ăшĕнче,

Çутă кӳлĕ хĕрринче,

Уçланкă пек хир туса,

Аккаласа тырă-пул,

Выльăх-чĕрлĕх усраса,

Хамăр пĕр ял пурнатпăр.

Хыпар-хăнар çырăвĕ,

Унтан-кунтан саламĕ,

Асаттесен çĕрĕнчен,

Атăл шывĕ çийĕнчен,

Пĕр сăмах та ку таран

Пирĕн пата çитмерĕ.

Кăçал кăна кĕркунне,

Тырă-пулă пуçтарсан,

Аслă Мускав хулинчен

Килчĕ кунта пĕр журнал —

«Ĕçлекенсен сассийĕ».

Алла илсен журнала,

Пĕтĕмпелех вуласа

Тухрăмăр-çке савăнса.

Нумай хыпар пĕлтĕмĕр:

Пирĕн тĕпре чăвашсем

Область туса хунă-мĕн;

Пысăк Мускав хулинче

Чăваш журнал тухать-мĕн.

Тĕрлĕ çĕрте тĕнчере

Мĕн-мĕн пулни çийĕнчен

Журнал çине çыраççĕ.

Тырă-пулă акасса,

Выльăх-чĕрлĕх усрасса,

Хурт-хăмăра мĕн майпа

Ăнăçлăрах пăхмашкăн

Унта çырнă вĕрентсе.

Малалла

Çул çинче

Ирхине. Хĕвел тухса сарăлсанах çичçĕр çитмĕл тĕcлĕ çеçке-çулçă çинче симĕссен-кăваккăн, хаклă ахах-мерчен пĕрчисем пек ялтăртатса курăнакан сывлăш шăрçисем куçсене ачашлаççĕ. Хĕвел тухнипе пĕрлех чечексем те хăйсен куçĕсене ытларах чарса савăнăçлăн пăхма тытăнаççĕ. Сатри вĕçен кайăксен концерчĕ уççăн та илемлĕрех янăрама тытăнать, кӳлĕ хĕрринче карăш картлатни, вăрман хĕрринче куккук куклани, ял енче автансем шарлатса авăтни, аслă улăха шăрçа пек сапаланса тухакан кĕтӳри выльăх сассисем тата ытти пĕтĕм чĕрчун сассипе пĕрлешсе пĕр сасă пулса кайнипе, темле симфониллĕ сумлă кĕвĕ янăранă пек туйăнать. Ку янăрав итлесе тăранма çук канлĕ, хаваслă. Ку сасăсем чĕрене çамрăклантараççĕ, чуна çĕклентереççĕ, пурăнас килтереççĕ пурнăçа. Чĕре паттăрланать. Çакăн пек вăхăтра пĕтĕм çĕршыва ыталас килет вара. Çакăн пек пуçланать çĕнĕ кун.

...Канаш станци чылай аякка, хыçа тăрса юлнă. Поезд сăрта хирĕç хулленрех, васкамасăр, чух хашлатса улăхать. Унăн йышлă кустăрмисем вĕçсĕр вăрăм чугун çулĕ тăрăх илемлĕ кĕвĕ каласа пыраççĕ. Халиччен поезд çине ларман çынна çав кĕвĕ тата илемлĕрех илтĕнет.

Малалла

Йĕре-йĕре кĕркунне

Сивĕ çумăр çутарчĕ.

Кикик-какак кайăк хур,

Тăррик-тăррик тăрнасем

Кăвак пĕлĕт айĕнчен,

Карталанса, ăшшалла

Пурте кайрĕç ăсанса.

Ирхине те каçхине

Ӳкет шур тăм çĕр çине;

Йывăç çулçи тăкăнчĕ,

Вăрман сăнĕ хуралчĕ.

Куллен-куллен — пĕрмаях

Сивĕ енчен сивĕ çул

Сивĕ шăнтса вĕрнипе

Пĕтĕм çĕр-шыв çӳçенсе,

Сиве шăнса пăрланчĕ.

Йăлтти-ялтти сикекен

Мулкач-карсак шуралсан,

Уя-хире, вăрмана,

Çырма-çатра таврашне,

Хура çĕре шуратса,

Чылай хулăн юр çурĕ.

Иртсе кайрĕ хура кĕр,

Килсе çитрĕ шурă хĕл.

Кăлтăр-кăлтăр урапа

Арпалăхра, йĕтемре,

Кускăчсене пуçтарса

Ларать ĕнтĕ хуйхăрса.

Юман тупан çунийĕ

Юр çунăшăн савăнать,

Çавăнпа та вăл ĕнтĕ

Лупасайне кĕнĕ те,

Туртисене тăратса,

Пăхса ларать юсанса.

Çара çуна вăрмана

Ула кĕсре хыçĕнчен

Шура юра йĕрлесе,

Каять килет час-часах.

Малалла

Хăш чух пулать студент чухне:

Çиме те çук студентăн.

Анчах та ку нимех те мар:

Юлташăн пур, пĕр тенкĕ пур,

Атя пайлар, юлташăм...

Каллех хавас, каллех юрлать

Каллех ĕçлет студент.

Хăш чух пулать студент чухне:

Туртма та çук студентăн.

Анчах та ку нимех те мар:

Юлташăн пур — çунать, сӳнмен...

Хăвар тĕпне, юлташăм...

Хăш чух пулать студент чухне:

Çи-пуç начар студентăн.

Анчах та ку нимех те мар:

Юлташăн пур — ун ик кĕпе,

Пĕрне мана, юлташăм...

Кивçен илет, билет илет,

Хĕр çавăтать хулран.

Студент хавас, каллех юрлать.

Каять театра...

Улăхĕпе-улăхĕпе çӳрерĕм,

Сан сăну пек чечек шыраса.

Тин çуралнă мăкăнь шăп сан пек,

Çеçки çинче сывлăм — куллу пек.

Татса илес терĕм — каçарах —

Ма тататăн терĕç сывлăмлах.

Пахчипеле-пахчипеле çӳрерĕм,

Сан куçу пек çырла шыраса.

Пиçсех çитмен çĕмĕрт куç пекех,

Санăнни пек хăмăр тĕслĕрех.

Татса илес терĕм — каçарах —

Ма тататăн терĕç хăмăрлах.

Çĕрĕпеле-çĕрĕпеле çӳрерĕм,

Саншăн ăшă сăмах шыраса.

Чунăм теес — чунна витеймест,

Тусăм теес — хăю çитеймест,

Калаттăм пуль калас сăмахах

Пулнă пулсан эс хам тантăшах.

Куçне уçать кăна Çтаппан,

ярса тытать тулли стакан.

Пелкет хăй: «Чирлĕ, гриплă эпĕ,

спиртпа анчах ăна сиплетĕп».

Çимесĕр-мĕнсĕр ĕçнĕрен

Çтаппанăн пуç хытах хĕрет.

Тăсса ярать хут купăсне:

«Нихçан манаймăп савнине!»

Пуçлать кулма та шавлама.

Сăмси çунать — писев кăшман.

Ĕçет, выртать, тăрса ларать,

каллех ĕçет, татах выртать.

Тăранчĕ? Çук! Каçпа каллех

сĕтел çапсах ыйтать эрех.

Хăй пеккисем пур пуль тесе

тухса сĕнккет лавкка енне.

Пелкет хăй: «Чирлĕ, гриплă эп,

спиртпа кăна мура сиплеп».

Сысна вăл, тет кашни çынах.

Çапла. Çтаппан — сысна. Чăнах!

Шупашкарти Çĕнĕ кăнтăр районĕнчи пĕр лавкка тĕлĕнче юсав ĕçĕ пырать. Кĕçех унта йăлтăр-ялтăр çăмăл машина çитрĕ. Кабинăран лавкка хуçипе пĕчĕк ывăлĕ тухрĕç. Рабочисен ĕçне тĕрĕсленĕ хыççăн асли шала кĕчĕ, шăпăрлан хăйăр купи çинче вылярĕ. Ашшĕпе кунта час-часах килкелет вăл, анчах ача-пăчапа хутшăнмасть, ытларах пĕччен çӳрет.

Ешĕл курăк çинчи шĕвĕрккесем çав ачана асăрхарĕç те унталла чупрĕç. Анчах лешĕ вĕсене çывăха ярасшăн пулмарĕ.

— Сире кунта выляттармастăп. Ку — манăн территори, — терĕ сарă пуç кĕскен. Ăна-куна кĕтменскерсем тăпах чарăнчĕç.

— Эпир пурте пĕрле вылятпăр, пире никам та сан пек хăваламасть, — парăнмарĕ ушкăнрисенчен пĕри. Ыттисем хăйăр çине вырнаçрĕç. Хуçа ачи аллине лекнĕ муклашкапа «юттисене» пеме хăтланчĕ, ашшĕне калассипе хăратрĕ.

Çав вăхăтра арçын хăрушшăн кăшкăрни шартах сиктерчĕ. Лавкка патĕнче ĕçлекенĕн ури бетон плита айне пулнă иккен. Пăлханса ӳкнĕ пĕр рабочи таçта чупрĕ, тепри инкеке лекнĕ çын çумĕнче хыпкаланать. «Лум! Лум!» — кăшкăрать вăл. Çуртсен енчен часах икĕ арçын вĕçтерсе çитрĕ, плитана ушкăнпа çĕклесе рабочие хăрушлăхран хăтарчĕç.

Малалла

В славном городе Москве каменной,

В переулочке Второмаринском

Проживает он штатным дворником

В детском доме-то четырнадцатом.

В голодовочку, в революцию

Поступает он в это милое

Учреждение. Нашептанием

Прислужением завам домом-хоз

Благоденствует дворник Вася тот.

Все продукты он на себе таскал:

Кофе, сахар, чай, масло, какао.

По порядочку заведенному

От сараев он все ключи себе

Под подушечку кладет на ночь сам.

Со ключами-то все покойнее —

Как хозяином заведения.

Дьячков Вася сам себя чувствует.

Всех работниц он из-за этого

Может Вася так больше подчинить.

Из Рязанской, слышь, он губернии

Из села-то, вишь, Киселевски быть.

Время старое, где работал он,

Знает Вася сам да и темный лес.

Он усы крутит длиннорыжие,

Языком вертит перед завами.

Им поклонится по-монашески —

Сколько Вася-то нелюбимых им

Выгнал правдою и неправдою,

Клеветой своей лиц технических.

Что дружит-то он, неизвестно как,

Малалла

Вспоминаешь ли — в большом городе

Обучались мы в одном вузе-то,

Был профессор там черноглазенький,

На носу носил очки светлые.

Как бывалоче, семинарии

Проводили мы очень милые.

Держал ручки он по карманчикам.

Так вопросики задаваючи,

Подходил-то он весьма ласково:

— Как вы смотрите, что вы скажете

По возникшему по вопросику.

Часто страху-то задавал же он,

Деканатом раз напугал он нас.

Педагогику наизнаночку

Не найдешь теперь в школе трудовой.

А кирпичики — некаленые,

А студентики — немудреные.

Пĕр пуп хăйĕн ĕнине çитерме утă вăрлама кайсан: «Эй, тур, çырлах, çын ан куртăрах, аминь, аминь», — тесе сăх сăхать, тет.

Пупсем паян мăн куна,

Тăнкăл-танкăл чан çапса,

Прихут ушкăн халăхне

Чиркӳ патне чĕнеççĕ.

Мăн тияккăн хушнипе

Уксах Таник, хăрах куç,

Хĕвел аннă-анманах

Хыпаланса чан патне

Тапăлтатса ухнă та,

Ик аллипе чансене,

Кантрисене тытнă та,

Лĕнкĕл-ленкĕл тутарса,

Мăнттай чанăн пăявне

Чавсипеле çаклатса,

Турткалашса-хăтланса,

Уксах ури пуçĕпе

Мăнттай чанăн хăмине

Пуса-пуса чан çапать.

Калăм кунĕ майĕпе

Пуп таврашĕ, тиечук,

Ватă-вĕтĕ этемсем

Вĕтĕнеççĕ мунчара.

Алтăр-алтăр ăш шывпа

Мунча чулне чашкăртаç.

Хурăн-çăка милĕкпе

Ӳте-тире пиçертеç.

Мунча кĕрсе тухнисем:

Кăвак сухал стариксем,

Чĕтре пуçлă карчăксем,

Качча каяс хĕрĕсем,

Пĕве çитнĕ яшăсем,

Шăри-шари вĕт-шакăр —

Малалла