Ӗнер, чӳк уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, чӑваш сӑвӑҫи Мария Волкова ҫуралнӑранпа 85 ҫул ҫитнине тӑван тӑрӑхӗнче, Вӑрмар районӗнче, паллӑ тунӑ. Ҫакӑн пирки Альбина Юрату сӑвӑҫ Фейсбукра пӗлтернӗ.
Мария Волкова 1933 ҫулхи чӳкӗн 7-мӗшӗнче Чӑваш Республикин Вӑрмар районӗнчи Карӑкҫырма ялӗнче юрист ҫемйинче ҫуралнӑ. Пысӑк Енккассинчи вӑтам шкул хыҫҫӑн Шупашкарти педагогика институтӗнче вӗреннӗ. 1960-1964 ҫулсенче Атӑл леш енчи санатори шкулӗнче чӗлхепе литературӑна вӗрентнӗ, ун хыҫҫӑн Кӳкеҫри шкул-интернатра вӑй хунӑ. 1966 ҫултанпа сывлӑхӗ хавшанипе литература ӗҫӗпе кӑна пурӑннӑ, 1976 ҫулхи юпа уйӑхӗн 31-мӗшӗнче вилнӗ.
Уява Чӑваш Енӗн Наци вулавӑшӗпе вырӑнти ял тӑрӑхӗ йӗркеленӗ. Унта Раиса Сарпи, Ангелина Павловская, Лидия Сарине, Раиса Воробьева, Альбина Юрату ҫыравҫӑсем хутшӑннӑ.
Паян, чӳк уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, Николай Воробьев ӑсчах ҫуралнӑранпа 125 ҫул ҫитнӗ. Вӑл Сарту облаҫне (ун чухне кӗпӗрне пулнӑ) кӗрекен Хвалынск хулинче 1894 ҫулта ҫуралнӑ.
Николай Воробьев этнограф, географ, истори наукисен докторӗ, профессор пулнӑ. Хусанти университетӑн географи факультетӗнче вӗреннӗ. Ҫурҫӗр-Хӗвелтухӑҫ археологи тата этнографи институтӗнче, Тутар АССРӗн патшалӑх музейӗнче ӗҫленӗ, Хусанти пединститутӑн географи факультечӗн деканӗ, Хусанти университет профессорӗ пулнӑ, СССР Наукӑсен академийӗн Чӗлхе, литература тата истори институчӗ Хусанти филиалӗнче тӑрӑшнӑ.
Николай Воробьев ертсе пыракан экспедици 1949–1951 ҫулсенче чӑваш халӑхӗн культурипе йӑлине тӗпченӗ. Вӑл ертсе пынипе каярах автор коллективӗ чӑвашсен пурлӑх культурин аталанӑвӗ пирки ӗҫ пичетленӗ.
Чӳк уйӑхӗн 5-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институтӗнче лару иртӗ. Истори наукисен кандидачӗ Георгий Матвеев ӑсчахӑн пурнӑҫӗпе тата пултарулӑхӗпе паллаштарӗ.
Силпи улӑхӗсем тавра пуҫланнӑ калаҫусем ҫинчен «Урал сасси» хаҫатра сентябрӗн 12-мӗшӗнче тата октябрӗн 2-мӗшӗнче пичетленнӗ статьясене вуларӑм, «Регионы России» журналта, «Чӑваш халӑх сайтӗнче», «Правда Краснояра ВКонтакте», «Идель.Реалии» сайтра тата ытти хыпарлав хатӗрӗсенче тухнисемпе паллашрӑм.
Чӑваш халӑхӗшӗн сӑваплӑ вырӑнсем шутланакан ҫӗре ют ҫӗршыв компанине арендӑна панине, Силпи сӑрчӗпе улӑхӗсене сысна каяшӗ айне тума шутланине ниепле те йышӑнма май ҫук. Хальхи технологи хӑватлӑ теҫҫӗ пулсан та, йышлӑ сысна комплексӗн пылчӑкӗпе шӑршине икӗ хуранта пытарса усрама май пулмасть. Халлӗхе Раҫҫейре ун пек тап-таса комплекссем никам та туман, ҫавӑнпа сысна витине Пелепей хули ҫумне е Шарлӑк (Шаровка) варрине лартмаҫҫӗ.
Халӑх сӑлтавсӑр шавламасть. Сысна комплексӗ Слакпуҫ ял хутлӑхӗнчи чӑваш ялӗсен малашлӑхне касса татать, ҫӑлкуҫсене варалать, сывлӑхшӑн пӑрӑнми хӑрушлӑх тӑвать. Кунта нимле юптару-тыттарупа, ӗҫ вырӑнӗ, инвестици ырлӑхӗ тенипе тӳрре тухма пулмасть.
Вырӑнти халӑха пӑтратас шутпа халӗ Слакпуҫӗнчи шкула кам ятне парасси пирки тавлашу пуҫарнӑ.
Паян, юпа уйӑхӗн 23-мӗшӗннче, Иван Яковлева сума суса Шупашкарта астӑвӑм кунӗ иртӗ.
Чӑваш халӑхне ҫутта кӑларнӑ ҫынна хисеплекенсем Шупашкарта Чӑваш Ен Наци вулавӑшӗ умӗнче вырнаҫнӑ палӑк умне пухӑнӗҫ. Мероприяти 13 сехетре пуҫланмалла.
Иван Яковлева асра тытнине палӑртса митинг ирттерекенсем хушшинче — Чӑваш Ен Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн министерстви, Шупашкарпа Чӑваш епархийӗ тата ыттисем.
Иван Яковлев XIX ӗмӗрӗн иккӗмӗш ҫурринче, XX ӗмӗр пуҫламӑшӗнче ӗҫленӗ. Вӑл чӑваш шкулӗсем валли учительсем хатӗрлекен Чӗмпӗрти чӑваш шкулне уҫнӑ, чӑваш алфавитне йӗркеленӗ, православи литературине чӑвашла куҫарнӑ. Иван Яковлев 100 ытла кӗнекепе брошюра пичетленӗ, 400 ытла шкул уҫнӑ.
Ҫеҫпӗл Мишши премийӗн кӑҫалхи лауреачӗсем паллӑ. Кун пирки Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗн ертӳҫи Антонина Андреева Фейсбукра пӗлтернӗ.
Лауреатсен йышӗнче — Александр Николаевич Тукмаков тата Магомед Ахмедович Ахмедов.
Александр Тукмаков — СССР летчик-космонавтӑн А.Г. Николаевӑн Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти мемориал комплексӗн ертӳҫи. Магомед Ахмедов — Далестанри писательсен союзӗн правленийӗн ертӳҫи, Дагестан поэчӗ. Малтан каланине Андриян Николаевӑн асра тытма нумай тӳпе хывнишӗн, мемориал комплексне аталантарассишӗн тӑрӑшнӑшӑн Ҫеҫпӗл Мишшин лауреачӗн ятне пама йышӑннӑ. Дагестан поэчӗ вара Ҫеҫпӗл Мишшин пултарулӑхне Дагестанра сарнӑшӑн, Чӑваш Енпе Дагестан туслахне аталантарнӑшӑн тивӗҫнӗ.
Лауреатсене Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн учредительсем палӑртнӑ.
Чӑваш Ен тӗп хулинче ҫуралнӑ Евгения Леванова тӗнче чемпионки ята пилӗкмӗш хут тивӗҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.
Нумаях пулмасть вӑл И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче пулас журналистсемпе тӗл пулнӑ. Ҫамрӑксем унран ӳлӗмрен, спорт карьерине вӗҫленӗ хыҫҫӑн, кам пулас килни пирки ыйтнӑ. Евгения аслӑ шкулта вӗренме, спорт журналисчӗ пулма ӗмӗтленет.
Евгения ашшӗ-амӑшӗ, Екатерина Леонидовна тата Анатолий Юрьевич, сӑмах май, Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. Чемпионкӑн кукашшӗ Леонид Георгиевич Ефремов (1948—2016 ҫҫ.) Чӑваш патшалӑх университетӗнче проректор пулса 26 ҫул ӗҫленӗ. Раҫҫей Федерацийӗн аслӑ шкулӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, профессор пулнӑ.
Чӑваш патшалӑх художество музейӗ «Сын Чувашии Андриян Николаев» (чӑв. Чӑваш Ен ывӑлӗ Андриян Николаев) курав йыхравлать. Вӑл юпа уйӑхӗн 2-мӗшӗнче уҫӑлнӑ.
Экспозицие паллӑ художниксен, скульпторсен: Николай Овчинниковӑн, Александр Лактионовӑн, Никита Сверчковӑн, Лев Кербелӗн тата Юрий Ксенофонтовӑн, Элли Юрьевӑн — ӗҫӗсенчен хатӗрленӗ. Унтах графика ӑстисен: Станислав Ивановӑн, Виктор Ступинӑн, Анна Бубнован, Николай Карачарсковӑн — пултарулӑхӗпе паллашма май пур.
Андриян Николаева пула пӗтӗм тӗнче Чӑваш Енпе чӑвашсем ҫинчен пӗлнӗ.
Экспозиципе Шупашкарти 10-мӗш вӑтам шкулта (вӗренӳ учрежденийӗ А.Г. Николаев летчик-космонавт ячӗпе хисепленет) вӗренекенсем паллашнӑ та ӗнтӗ.
Экспозици раштав уйӑхӗн 1-мӗшӗччен ӗҫлӗ.
Паян, авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, РСФСР халӑх артисчӗн, Чӑваш АССР халӑх артисчӗн, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗн Виктор Родионовӑн асӑну хӑми патне чечек хунӑ.
Артиста хисеп туса театр актерӗсем, журналистсем, актерӑн тӑванӗсем пухӑннӑ. Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи, СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев Виктор Родионова аслӑ артист тени сахал тесе хакланӑ. «Сцена хыҫӗнче вӑл пӗр сӑмах каласанах, ура ярса пуссанах ӑна тӑвӑллӑн алӑ ҫупса кӗтсе илетчӗҫ», — тенӗ вӑл. Унӑн уйрӑмах ӑнӑҫлӑ сӑнарӗсем камитсенче палӑрнине каланӑ.
СССР халӑх артисчӗ Вера Кузьмина Виктор Родионовпа пӗрле вӗреннӗ. «Унӑн Левитанла сасси, иниеллигентлӑхӗ, хӑйне епле тытни пурне те тыткӑнланӑ», — тенӗ Вера Кузьмина.
Паян театрта Виктор Родионовӑн астӑвӑм каҫӗ иртӗ.
РСФСР халӑх артисчӗ, Чӑваш АССР халӑх артисчӗ, К. Станиславский ячӗллӗ патшалӑх премийӗн лауреачӗ Виктор Родионов (22.07.1924-19.05.1987 ҫҫ.) ҫуралнӑранпа 95 ҫул ҫитнине халалласа астӑвӑм каҫӗ иртӗ. Ӑна авӑн уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче ирттерӗҫ.
Астӑвӑм каҫӗнче Виктор Родионов пурнӑҫӗпе пултарулӑхне аса илӗҫ. Унтан «Туя туй пек тӑвар-и?» спектакле кӑтартӗҫ. Спектакле Арсентий Тарасов пьеси тӑрӑх лартнӑ. Астӑвӑм каҫӗ 18 сехетре пуҫланӗ.
Виктор Родионов Сӗнтӗрвӑрри хулинче ҫуралнӑ. 1941 ҫулта Чӑваш музыка училищинчен, виолончелипе композици класӗнчен вӗренсе тухнӑ, 1947 ҫулта — А. Луначарский ячӗллӗ Мускаври театр ӳнерӗн патшалӑх институтӗнчен. Чӑваш театрӗнче музыкант, артист пулса ӗҫленӗ.
Шупашкар хулинче пурӑнакансем Террористсене пула вилнисене асӑнмалли куна хутшӑнӗҫ. Вӑл мероприятие авӑн уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ирттерме палӑртнӑ. Ӑна Бесланти шкула авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче 15 ҫул каялла террористсем ярса илнӗ куна асӑнса йӗркелӗҫ. Тӗп мероприятисем П.П. Хусанкай ячӗллӗ ячӗллӗ культура керменӗнче пулӗҫ.
Ҫав кун шкулсенче класс сехечӗсем иртӗҫ, вулавӑшсенче — калаҫусемпе кинолекторисем. Шупашкарти общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсенче волонтёрсем террора хирӗҫле хутсем валӗҫӗҫ.
Тӗп лапам, маларах каларӑмӑр ӗнтӗ, П.П. Хусанкай ячӗллӗ культура керменӗ пулӗ. Унта 17 сехетрен пуҫласа 18 сехетчен «Бесланская трагедия. 10 лет спустя» (чӑв. Беслан трагедийӗ. 10 ҫул иртсен) фильм кӑтартӗҫ. Росгвардин управленийӗ, Кинологи службин центрӗ, Чӑваш Енри Шалти ӗҫсен министерстви ятарлӑ программӑсем хатӗрлӗҫ.
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (23.12.2024 03:00) тӗтреллӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 753 - 755 мм, -1 - 1 градус сивӗ пулӗ, ҫил 1-3 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвелтухӑҫ енчен вӗрӗ.
| Мускав район сучӗ ЧАП пӗтермелли йышӑну тунӑ. | ||
Пулӑм хуш... |