Чӑваш Енӗн тӗп хулинчи «Сад» микрорайона 10-мӗш номерлӗ троллейбус ҫӳреме тытӑнӗ. Кун пирки паян, ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков патӗнче иртнӗ канашлура сити-менеджерӑн ЖКХ енӗпе ӗҫлекен ҫумӗ Владимир Филиппов пӗлтернӗ.

Ҫӗнӗ маршрутпа троллейбуссем кӑҫалхи виҫҫӗмӗш кварталта хутлама пуҫлӗҫ, унта автономлӑ йӗркепе ҫӳрекен «мӑйракасӑр» пилӗк троллейбус яма палӑртнӑ. Вӗсем кашни 20 минутран ҫӳрӗҫ, ирхинехи та каҫхинехи халӑх йышлӑ вӑхӑтра — кашни 10 минутра.

Палӑртса хӑвармалла, 10-мӗш номерлӗ троллейбус Чукун ҫул вокзалӗнче тапранӗ те «Чапаев скверӗ», «Андриян Николаев космонавт урамӗ», «Тӗп пасар», «Богдан Хмельницкий урамӗ», «9-мӗш шкул», «Кошкино» тата «Сад» микрорайонти ытти чарӑнура пассажирсене лартӗ.

Ҫу кунӗсем ҫитнӗ хыҫҫӑн, ҫанталӑк ӑшӑтсан паянхи кун халӑх шашлӑк пӗҫерме васкать. Дачӑсемпе ялсенче, хула ҫывӑхӗнчи вӑрмансенче унӑн шӑрши сарӑлать. Ҫавӑнпа та эпир сире ҫак ҫимӗҫе хатӗрленӗ чухнехи вӑрттӑнлӑхсемпе паллаштарас терӗмӗр.

Шашлӑк сӑмах пирӗн чӗлхене вырӑссенчен кӗнӗ, лешӗсем вара ӑна крым тутарӗсенчен (şışlıq — йӗтӗр евӗр япала) илнӗ теҫҫӗ. Чӑвашла ӑна тӗрӗссипе «шишлӗх» темелле те, анчах тӳрреммӗн кӗменрен шашлӑк тени хута кӗнӗ. Сӑмах май, унашкал апат-ҫимӗҫ ячӗсем ытти халӑхсен те пур. Чылайӑшне эсир пӗлетӗр те. Кебаб, сӑмахран, азербанджансен ҫимӗҫӗ, шиш-кебаб — турккӑсен. Эрменсем унашкал апата хоровац теҫҫӗ, Грецире сувлаки пӗҫӗреҫҫӗ, яппунсем — якитори (хулара унашкал ят нумай, вӑл мӗне пӗлтернине малашне пӗлетӗр), корейсем — пулькоки, американсем — барбекю. Аша турат ҫинче ӑшаласси авалхи меслет шутланать, ҫавӑнпа та ку апат-ҫимӗҫӗн чӑвашла та ячӗ пулнах. Анчах тӗрлӗ сӑлтавсене пула эпир ӑна ҫухатнӑ.

Вӑрттӑнлӑхсем

Чи малтанах, мӗнле вутӑпа усӑ курни пӗлтерӗшлӗ. Чи лайӑххисен йышне хурӑн тата ҫирӗк кӗреҫҫӗ.

Малалла...

Ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче «Ирӗклӗх» общество пӗрлӗхӗ Республика Элтеперӗ патне ҫӗнӗ ҫыру шӑрҫаланӑ. Михаил Игнатьев ячӗпе янӑ ҫырура хастарҫӑсем республикӑри тӳре-шара федераллӑ саккуна сӗмсӗр пӑснине тупса палӑртнӑ. Сӑмах 149-ФЗ номерлӗ «Информаци, информаци технологийӗсем тата информаци хӳтӗлевӗ ҫинчен» саккун пирки пырать. Унӑн 8 статйин 5-мӗш пункчӗпе килӗшӳллӗн хӑйсен информацине тӳре-шара халӑх патне Интернет урлӑ вырӑсла тата республикӑсенчи ытти патшалӑх чӗлхисемпе ҫитермелле. Чӑваш Республикинче унашкал чӗлхе чӑваш чӗлхи шутланать.

«Ирӗклӗх» хастарӗсем пирӗн тӳре-шарасен сайчӗсене тишкернӗ хыҫҫӑн чылай ресурс ҫак саккуна пӑхӑнманнине тупса палӑртнӑ. Халӑх тетелӗсенче (выр. социальные сети) вара информацие йӑлт вырӑсла кӑна пӗлтерни ҫиеле тухнӑ. Ҫутҫанталӑк, вӗренӳ, информаци политикин министерствисен «Контактри» ушкӑнӗсенче ҫак кӑлтӑк тупӑннӑ.

Михаил Игнатьев патне янӑ ҫырура «Ирӗклӗх»-сем федераллӑ саккуна пӑсасран тивӗҫлӗ хушусем пама, малашнехи ӗҫре саккуна пӑхӑнса ӗҫлеме ыйтса ҫырнӑ.

Малалла...

Ҫy yйӑxӗн 5-мӗшӗнче каҫxи 6 сехет те 40 минутрa Ҫӗнӗ Шупашкарти Тӗкӗрҫ катинчи ҫырмара ача виллине тупнӑ. Кун пирки «Про Город» (чӑв. «Хула пирки») кӑлаpӑм хыпарлать.

Пӗчӗк ача виллине иртен-ҫӳpeн асӑpxaнӑ. Ӑна курнисем пӗлтернӗ тӑpӑx, пепке виллине ҫырмаран илсе хӑпартнӑ. Paҫҫeй следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ кун пек пӑтӑрмах чӑнах та пулнине ҫирӗплетнӗ.

«Вилӗ aчана тупнӑ вырӑнта халӗ следовательсем ӗҫлеҫҫӗ. Ку ача чӗpӗ ҫypалнӑ-и е амӑшӗн варӗнчех вилнӗ-и — ҫaкна судпа медицина тӗпчевӗ yҫӑмлатӗ», — теҫҫӗ управленин пресс-службинче.

Асӑнса хӑвармалла, Раҫҫee пӑлхатнӑ кун йышши пӑтӑрмах Шупашкарта кӑҫaлхи наpӑc yйӑxӗн 2-мӗшӗнче пулнӑччӗ. Ун чухне ҫамрӑк xӗpapӑм хӑйӗн тин ҫypaлнӑ ачине ҫӳп-ҫaп контейнерне тухса пӑpaxнӑччӗ.

Сар.ru сӑнӗ

Шупашкарти ҫӗнӗ кӑнтӑр районӗнче тӗрлӗ йышши чечек калчине саккуна пӑсса сутнине тупса палӑртнӑ. Суту-илӗве йӗркеленӗ ҫын административлӑ йӗркене пӑснине шута илсе тӗрӗслевҫӗсем протокол ҫырнӑ. Кун пирки «Мой город Чебоксары» (чӑв. «Ман хула Шупашкар») портал пӗлтерет.

Хулари Калинин район администрацийӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, Эгер бульварӗнчи 32-мӗш ҫурт ҫывӑхӗнче саккуна пӑсса чечек калчи сутнине ӗнер, ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче, асӑрханӑ. Ҫавна май сутуҫа ку ӗҫрен пӑрӑнмалли ҫинчен асӑрхаттарнӑ.

Каласа хӑвармалла, протокола Шупашкар хула администрацийӗ ҫумӗнчи ятарлӑ комисси пӑхса тухӗ. Саккунпа килӗшӳллӗн ку ӗҫ-пуҫшӑн ахаль ҫынна — 1-2 пин тенкӗлӗх, должноҫри ҫынна — 3-7 пин тенкӗлӗх, юридици сӑпачӗсене 30-50 пин тенкӗлӗх штрафлама пултараҫҫӗ.

Канаш район администрацийӗн финанс пайӗн пуҫлӑхӗ тӗлӗшпе уголовлӑ пилӗк ӗҫ пуҫарнӑ. Следовательсен шухӑшӗпе, вӑл ӗҫ вырӑнӗпе усӑ курса пысӑк укҫа йӑкӑртнӑ.

Раҫҫей следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ хыпарланӑ тӑрӑх, ӗҫ-пуҫ акӑ епле пулнӑ: 2011 ҫултан пуҫласа 2016-мӗшӗччен хайхи пуҫлӑх райадминистраци ертӳҫи ирӗк памасӑрах, саккуна пӑсса 10 хушу кӑларнӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ — хӑйне преми парассипе, тепӗр ҫиччӗшӗ материаллӑ пулӑшу кӳрессипе ҫыхӑннӑ. Ҫак хушусене пурнӑҫласа бухгалтери ӗҫченӗсем хыснари 97 пин тенке ӑна куҫарса панӑ.

Палӑртса хӑвармалла, пай пуҫлӑхӗ саккуна пӑснине следстви комитечӗн тата Шалти ӗҫсен министерствин экономика хӑрушсӑрлӑхӗн тата коррупципе кӗрешекен пайӗн ӗҫченӗсем пӗрле ҫыхӑнса ӗҫленӗрен тупса палӑртнӑ.

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев кӗпӗрнаттӑрсен наци танлаштарӑмӗнче ҫӳлерех хӑпарнӑ. Кӑҫалхи пуш-ака уйӑхӗсенче вӑл 34-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Аса илтерер: икӗ уйӑх каялла 41-мӗш вырӑнта пулнӑ.

Экспертсем Михаил Игнатьевӑн ҫитӗнӗвӗсен шутне республикӑра Президент суйлавӗ лайӑх иртнине кӗртнӗ. Ҫынсем суйлава кайнин, Владимир Путиншӑн сасӑланин кӑтартӑвӗсем Раҫҫейринчен иртнӗ.

Экспертсене пӗлтӗр республикӑра тулаш суту-илӳ ӳсни те савӑнтарнӑ. Кун пирки Михаил Игнатьев Ялтӑра иртнӗ пӗтӗм тӗнчери экономика канашлӑвӗнче каланӑччӗ.

Сӑр урлӑ хывнӑ кӗпер патне эстакада тӑвасси те, Шупашкар аэропортне реконструкцилеме пуҫласси те Элтеперӗн сумне ӳстернӗ. Экспертсен критика та пулнӑ: вӗсен шухӑшӗпе, «Трактор савучӗсем» концерн панкрута тухсан вырӑнти влаҫ тухӑҫлӑ ӗҫлемен.

Модель агентствин сӑнӳкерчӗкӗ

Турцире Пӗтӗм тӗнчери «Miss Apollon 2018» илемӗх конкурсӗ иртет. Унта Чӑваш Енри чиперуксем те хутшӑнаҫҫӗ. Вӗсем ытти ҫӗршыв пикисемпе ҫак ята тата коронӑна тивӗҫессишӗн тупӑшӗҫ.

Тӗнче шайӗнчи конкурс кастингӗ витӗр Чӑваш Енри темиҫе пике тухнӑ. Финал Турцири Дидим хулинче ҫу уйӑхӗн 8-мӗшӗнче иртӗ. Пирӗн модельсем унта ҫитсе отеле вырнаҫнӑ ӗнтӗ, финала хӗрсех хатӗрленеҫҫӗ.

Палӑртмалла: Турцие Александра Николаева, Евгения Матвеева, Ванесса Васильева тата Марина Панова кайнӑ. Вӗсем Шупашкарти «Волга Моделис» модель агентствинче ӑсталӑхне туптаҫҫӗ. Пикесем Турцие хӑйсем тӗллӗн кӑна кайман, педагогӗсем те пӗрле пынӑ.

Калининград облаҫӗнче Балти флочӗн матросӗпе пӗлӗшӗ судра явап тытнӑ. Вӗсем «Ҫӗнӗ Шупашкар» ҫар карапӗ ҫинчен ҫур тонна ытла топливо вӑрлама тӑнӑшӑн суд сакки ҫине ларнӑ.

Ҫак хура ӗҫе пурнӑҫлама матроса пӗлӗшӗ пулӑшнӑ. Анчах иккӗшӗн те, Иван Пуховский аслӑ матросӑн тата унӑн пӗлӗшӗн Валентин Шкалевӑн, суд сакки ҫине ларма тивнӗ. Вӗсене преступлени вырӑнӗнче полицейскисем тытса чарнӑ.

Следстви тата суд ҫирӗплетнӗ тӑрӑх, 2017 ҫулхи раштав уйӑхӗнче ҫак ҫамрӑк арҫынсем «Ҫӗнӗ Шупашкар» тральщик базинчен 590 килограмм топливо вӑрлама тӑнӑ. Пӗтӗмпе – 17 пин те 760 тенкӗлӗх. Балти гарнизон ҫар сучӗ Пуховские – 30 пин тенкӗлӗх, Шкалева 27 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ.

Сӑмах май, БТ-212 тральщике «Ҫӗнӗ Шупашкар» ята пӗлтӗрхи раштав уйӑхӗнче панӑ.

Ҫу уйӑхӗн 3-мӗшӗнче республикӑра «Ҫулталӑкри вӗрентекене» тата «Ҫулталӑкри воспитателе» суйланӑ. Ҫак ятсене кӑҫал кам тивӗҫнӗ-ха?

Шупашкарти 12-мӗш шкулта ачасене математика вӗрентекен Татьяна Андреева чи маттурри пулнӑ. Ҫак ята тивӗҫессишӗн пӗтӗмпе Чӑваш Енри 123 педагог тупӑшнӑ. Татьяна Андреева Раҫҫей шайӗнчи конкурса хутшӑнӗ, Чӑваш Ен чысне хӳтӗлӗ.

Чи лайӑх воспитатель вара Ҫӗмӗрлере пурӑнать. Елена Михайлова хулари «Родничок» ача пахчинче вӑй хурать. Кӑҫал вӑл «Ҫулталӑкри чи лайӑх воспитатель» ята тивӗҫнӗ.