|
«РБК дейли» хаҫат хыпарӗсем Турцире ислам тӗнне ҫӗнетеҫҫӗ. Анкара университечӗ ҫӗршывӑн премьер-министӑрӗ Реджеп Тайип Эрдоган пулӑшса пынипе исламӑн хӑшпӗр вырӑнӗсене пур енлӗ реформа тӑвассипе ӗҫлет. Тӗнӗн чылай шухӑшӗсене паянкунхи лару-тӑрӑва тата улшӑннӑ этеплӗхе шута илсе ҫӑмаллатма тӑрӑшаҫҫӗ. Вӗсем хадиссене (Мӑхамет пӳлӗх пурнӑҫ пирки каланисене, вӗрентнисене) ҫӗнӗрен ҫырса хурасшӑн, тӗн йӗркин хытӑ ҫирӗплӗхӗсене ҫӗмҫетес, ҫыннӑн правипе ирӗклӗхне уҫса парас тӗллеве пурнӑҫа кӗртесшӗн. Ҫак ӗҫсене Турцин паллӑ тӗн ӗҫченӗсем Тӗн ӗҫӗсен Аслӑ канашӗ (Диянет) ертсе пынипе тимлеҫҫӗ, ҫавна пурнӑҫласа ҫитес пилӗк ҫул хушшинче исламӑн хальхи ыйтӑвӗсене татса памалли пилӗк томлӑ пуххине пичетлеме палӑртнӑ. Ҫаплах, тӗслӗхрен, ҫӗршывра пыракан модернизаци 450 хӗрарӑма мӑсӑльман прави енӗпе ятарлӑ ӗҫтӗше хатӗрлеме хушу йышӑннӑ. Мӑсӑльман тӗнчишӗн ҫак вара халиччен пулман япала шутланать. Мӑхамет тӗнӗн ҫакнашкал турккӑ версийӗ Европа хаклӑхӗсем еннелле туртӑннӑ ислам пулать темелле, вӑл Турцие анӑҫ тӗнчипе тӑтӑш ҫыхӑнуллӑ пурнӑҫ тытма мел уҫать. Пурӗ те пӗлеҫҫӗ ӗнтӗ, Анкара пӗтӗм вӑйӗпе Европӗрлӗхе кӗресшӗн тӑрмашать. |
|
Нумай пулмасть «Питӗр чӑвашӗсем» хаҫатӑн ҫӗнӗ кӑларӑмӗ тухрӗ. 11 номер чи малтан «К.В. Ивановӑн «Нарспи» поэми — тӗнче литература классикин шедеврӗ» ятлӑ конференципе паллаштарать. К.В. Ивановӑн «Нарспийӗпе» ҫыхӑннӑ материалсем ку кӑларӑмра нумай: ара поэма тухнӑранпа 100 ҫул ҫитнӗ-ҫке! Хаҫат ку пулӑма ҫутатса памасӑр иртсе каиман. Ку кӑларӑмра эсир ҫавӑн пекех Праски Виттипе тата Чӑваш патшалӑх гуманитари ӑслӑлӑхӗсен институчӗн директорӗпе илнӗ интервьюпа паллашма пулать. Ку номере уҫласа илсен эсир «Хритун» юмахӑн малалли пайне, Анчӑкӑн 1920 ҫулхи «Йал пуххи» сӑввине, К. Тухханӑн «Сӗве Атӑла юхса кӗрет» маллалли пайне вулама пултаратӑр.
Хаҫат сайчӗ: http://peterchuvash.googlepages.com/ |
|
Паллӑ ӗнтӗ, пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче, Раҫҫейре президент суйлавӗ иртет. Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче вӑл кун икӗ хулана пӗрлештермелли ыйтӑва татса парӗҫ — референдум иртӗ. Ҫапах та, икӗ хулана пӗрлештерес умӗн хула пуҫлӑхӗсен умӗнче тепӗр ыйту тӑрать — Питтукасси патӗнчи каяш вырӑнне урӑх ҫӗре куҫарасси. Ку каяш вырӑнӗ 1984 ҫултах тулса ҫитнӗ ӗнтӗ, анчах та Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулисем ҫывӑхӗнче урӑх вырӑн тупма йывӑр пулнӑран (халӑх йышлӑхӗ пысӑк, тата пушӑ вырӑнсем ҫук) ӑна куҫарас ыйтӑва халӗ те татса паман. Каяш вырӑнӗн ыйтӑвне пуш уйӑхӗн 2-мӗшӗнче татса парасшӑн. Тутаркасси ял тӑрӑхӗнче ку кун референдум иртӗ, ял тӑрӑхӗн ҫыннисен Тури Макаҫ ялӗ ҫывӑхӗнче ҫӗнӗ каяш вырӑнне тума килӗшнипе килӗшменни пирки хуравламалла пулӗ.
|
|
Чӑваш наци конгресӗ пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗнче «Кӗмӗл сасӑн» черетлӗ конкурсне ирттерет. Конкурса чӑвашла юрлама пӗлекен 16-35 ҫулхи ҫамрӑсем хутшӑнма пултараҫҫӗ. Енчен те эсир ку конкурса хутшӑнса палӑрас тетӗр пулсан, нарӑс уйӑхӗн вӗҫӗччен заявка ямалла. Заявка ҫумне 10х15 сӑнӳкерчӗк тата икӗ юрӑн (вӗсенчен пӗри халиччен илтменни пулмалла) фонограммине ярса памалла. Вӑхӑчӗ хӑвӑрт шӑвать. Ӗнер кӑна нарӑс уйӑхӗ пуҫланнӑччӗ, паян ак вӗҫленсе те пырать. Ҫапах та виҫӗ кун сирӗн пур — ӗлкерме те пулать.
Конкурса ярса панӑ юрӑсене итленӗ хыҫҫӑн вӗсенчен чи лайӑххисене суйласа илеҫҫӗ те пуш уйӑхӗн 21-мӗшӗ тӗлне Шупашкара чӗнӗҫ. Унта ҫитессипе, киле таврӑнассипе ҫыхӑннӑ ҫул тӑкакӗсене командировкӑна яракан ен саплаштарать. Шупашкарта вара йышӑнакан ен тӳлет, вырнаҫтарать, апатлантарать.
Конкурсра ҫак номинацисем пулӗҫ: национализмпа патриотизм тематикипе чи лайӑх юрӑ; чи лайӑх композитор; чи лайӑх поэт; чи лайӑх ҫӗнӗ юрӑ; куракана килӗшнӗ чи лайӑх юрӑ. Номинацисем нумай, тупӑшса пӑхмалли сӑлтавӗ те пур пек туйӑнать. |
|
Виталий Адюков (Этюк Витти) 50 ҫул тултарчӗ. Шупашкарти Трактор тӑвакансен культура керменӗнче ҫак ятпа пултарулӑх каҫӗ иртрӗ. Этюк Витти тата чӑваш юрӑҫисем халӑха хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ. Виталий Адюков хисеплӗ ятсем илмен пулин те чӑн-чӑн халӑх артисчӗ пулса тӑрать. Вӑл чӑвашсен авалхи кӗвӗ хатӗрӗсене ӑсталакан та, ҫӗршер юрӑ авторӗ те, халӑх юррисене ҫӗнӗ пурнӑҫ паракан та. Кирек мӗнле уявра та Этюк Витти такмакӗсемпе ура хуҫса ташланине курма тӳр килет. Нумаях пулмасть Виталий "Аннене анне тееҫҫӗ" кинора ӳкерӗнчӗ. Виталий Адюкова вӑрӑм ӗмӗр, иксӗлми телей, пултарулӑх ҫулӗнче ҫӗнӗ ҫитӗнӳсем сунар! |
|
Ҫапла, паян, нарӑсӑн 21-мӗшӗнче, пӗтӗм тӗнче тӑван чӗлхе кунне палӑртать. Пирӗншӗн, чӑвашсемшӗн, паллах тӑван чӗлхе вырӑнӗнче чӑваш чӗлхи шутланать. Ку уява 1999 ҫулхи чӳк уйӑхӗнче ЮНЕСКОн 30-мӗш тӗп конференцийӗнче палӑртма йышӑннӑ. 2000 ҫулта вара ӑна пӗрремеш хут уявланӑ. Уяв тӗллевӗ — тӗрлӗ чӗлхелӗхе тата тӗрлӗ културӑлӑха упрасси. ЮНЕСКО палӑртнӑ тӑрӑх ҫитес вӑхӑтра тӗнчери 6 пин чӗлхерен ҫурри пӗтме пултарать. Ку уява ПНОн Тӗп Ассемблейи те ҫирӗплетнӗ (Α/RES/56/262-мӗш резолюци). Шел те, Чӑваш Ен администрацийӗн сайтӗнче ку уяв пирки пӗлмеҫҫӗ пулас... |
|
Нарӑсӑн 15-мӗшӗнче Шупашкарти «ЮНИТЭКС» хушма пӗлӳ паракан центрта «Шырав» ятлӑ республикӑри ӑстӑлӑхпа тӗпчев конференцийӗ иртрӗ. Конференцине Вырӑс Чукалти пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан тӗп шкул ачисем те хутшӑнчӗҫ. Андреев Михаилпа Улюков Сергей вара финала та тухрӗҫ. Финалта Республикӑри пур районӗсемпе хулисенчен пурӗ 57 ача тупӑшрӗҫ.
Андреев Михаил финалта «Сӗтел лампи» проектпа паллаштарчӗ, Улюков Сергей — «Ҫӳретмелли ҫипҫелен» («Управляемый воздушный змей») проекта кӑтартрӗ. Михаил проекчӗ те Сергей проектчӗ те ачасемпе комисси членӗсене кӑсӑклантарчӗ. Сергей вара 3-мӗш вырӑн та йышӑнчӗ.
|
|
Нарӑсӑн 19-мӗшӗнче Вӑрмар районӗнче «Аван - Полимер» ТМЯО уҫӑлчӗ. Предприятине Чупай ялӗнче ҫуралса ӳҫнӗ Павловсем тата район пулӑшнипе уҫма май тивнӗ. «Аван - Полимер» шӑвармалли шлангсем туса кӑларӗ, ҫулталӑк хушшинче 12-15 миллион тенкӗ тупӑш илме палӑртнӑ. Хальлӗхе унта 33 ҫын ӗҫлет, каярах ӗҫ вырӑнӗсен шутне 55 ҫитерме палӑртнӑ.
Мероприятине чӑваш юрри-ташшисемпе пуҫларӗҫ. Ҫавӑн пекех хӑйсен сӑмахӗсене «Аван – Полимер» пуҫлӑхӗ О. Ильин, район пуҫлӑхӗ В. Кириллов, Чӑваш Ен экономикӑпа суту-илӳ аталанӑвӗн министрӗн ҫумӗ А. Быченков тата ыттисем тухса сӑмах каларӗҫ. Хӗрлӗ хӑйӑва Вячеслав Кирилловпа Олег Ильин татрӗҫ.
|
|
Ӗнер, нарӑсӑн 19-мӗшӗнче, Ырашпулӑх ял тӑрӑхӗн юрӑ-тавӑ ушкӑнӗсем хӑйсен пултарулӑхне кӑтартрӗҫ. Концерт пуҫланас умӗн ял тӑрӑхӗн ертӳҫи Валерий Андреев 2007 ҫула пӗтӗмлетсе сӑмах каларӗ. Курма килнӗ хӑнасене уйрӑмах Шӑплат ял клубӗ ҫумӗнче ӗҫлекен «Хавас» ушкӑн юррисемпе ташшисем кӑмӑла кайрӗҫ. Вӑрмар районӗн сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ҫитес вӑхӑтра ҫакӑн йышши концертсем Пысӑк Енкасси, Аслӑ Пинер, Келкеш, Кавал ял тӑрӑхӗсенче иртӗҫ.
|
|
Конференцине ЧПУн чӑваш филологийӗпе культура факультет деканӗ В.Г. Родионов уҫрӗ. Ҫавӑн пекех конференцине вӗрентӳ министр ҫумӗ Матвеев В.В., университетри ӑслӑлӑхпа тӗпчев пайӗн пуҫлӑхӗ В.В. Афанасьев тухса сӑмах каларӗ. Конференцине пухӑннӑ хӑнасене уйрӑмах Чӑваш академи драма театрӗн артисчӗ Иванов И.И. хатӗрленӗ «Нарспи» поэмӑри сценӑсем кӑмӑла кайрӗҫ. Рольсенче Иванов И.И. хӑй, тата университет студенчӗсем хутшӑнчӗҫ. |
+12.3 °C
