|
Харпӑр шухӑш
Культура
Чӑваш писателӗсен Союзӑн президиумне, Союз председатӗльне Ольга Куликовӑна
Хиспеплӗ Ольга Григорьевна! Ӗнер, декабрӗн 4-мӗшӗнче писательсен Союзӗн съездне хутшӑнса курни-илтнипе ҫыратӑп ҫак ҫырӑва. Ҫырмаллах терӗм. Йӗркипе. 1. Съезд пуҫламӑшӗнче пулса-иртнӗ тавлашу-харкашу чӑтма ҫук киревсӗр. Хам курман пулсан ӗненместӗмччӗ те пуль. Ытла та нӗрсӗррӗн тыткаларӗҫ ҫамрӑкраххисем президиумра хушнӑ ӗҫе туса пыракан ватӑ ҫынна «сволӑчь, тух унтан, ват кӑркка, намӑссӑр…» сӑмахсемпе пӗтӗм халӑх умӗнче хаяррӑн тапӑнчӗҫ. Мӗнле чӑтрӗ-ши Кибеч юлташ? Ҫак «профессионаллӑ писательсен» калаҫма вӗренме паянхи вӑрӑ-хурах «сходкисенчен» тӗслӗх илни те пӑсӑк мар. Ав мӗнле культурнӑ калаҫаҫҫӗ вӗсем хӑйсен хушшинче! Пулса иртнипе ҫырлахма юрамаҫ (ҫаплах ҫыратӑп), вӗсен сумлӑ ячӗсене пӑхмасӑрах президиум протоколӗнче ҫырсах асӑрхаттармалла, каҫару ыйттармалла. Килӗшмесен акт ҫырса суда памалла. Ҫӗнӗ шӑпӑрпа хӑвалас, тасатас пулать. Цыпленков телеоператор кино та кӑларма пултарӗ… 2. Писательсен союзӗн ятӗнче «профессионаллӑ» сӑмах икӗ ушкӑна пӗрлештернӗ хыҫҫӑн хӑйӗн пӗлтерӗшӗвне ҫухатрӗ, чӑннипех каласан, хирӗҫлет те. |
|
Пӑтӑрмахсем
 Инстаграмри @umvd.cheboksary вырнаҫтарнӑ видеоран илнӗ скриншот Ӗнер Шупашкар хулинче Геннадй Айхи урамӗнче ҫамрӑк водитель ҫуран ҫӳрекене ҫапса кайнӑ. Инкек каҫхи 5 сехет иртсен пулнӑ. 48 ҫулти арҫын ҫуран ҫӳрекенсене каҫмалли паллӑ ӳкерсе хунӑ ҫӗрте ҫулӑн тепӗр енне васканӑ. 23 ҫулти водитель тытса пыракан «Форд Фокус» автомобиль ун ҫине пырса кӗнӗ. Шар курнӑ арҫынна васкавлӑ медицина пулӑшӑвӗн машини илсе кайнӑ. Патшалӑх ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекторӗсем пӑтӑрмаха тишкерсе тивӗҫлӗ йышӑну тӑвӗҫ. Ҫав вӑхӑтрах вӗсем водительсене те, ҫуран ҫӳрекенсене те ҫул урлӑ каҫнӑ чухне асӑрханма ыйтаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Сывлӑх
 orel-gazeta.ru сӑнӳкерчӗкӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ кӑшӑвруспа ҫыхӑннӑ черетлӗ хушӑва ӗнер алӑ пуснӑ. Документра каланӑ тӑрӑх, обществӑлла апатлану предприятийӗсем 2021 ҫулхи раштав уйӑхӗн 30-мӗшӗнчи 23 сехетрен пуҫласа 2022 ҫулхи кӑрлач уйӑхӗн 12-мӗшӗччен ӗҫлемӗҫ. Вӗсенчен апата киле илсе кайма вара чармӗҫ. Транспорта маскӑсӑр ҫынсене лартма юрамӗ. Предприяти-организаци ертӳҫисене 60 ҫултан аслӑрах, вакцинаци тутарман ҫынсене инҫет ҫыхӑну мелӗпе ӗҫлеттерме; кӑшӑлвирусран прививка тутаракансене икӗ кун кантарма сӗннӗ. Медицина хатӗрӗсем сутакан суту-илӳ объекчӗсене, влаҫ тата вырӑнти хӑй тытӑмлӑх органӗсене вара прививка тунине тӗрӗслесе кӗртме пӑрахӗҫ. Культура, спорт, потребитель рынокӗн объекчӗсене кӗме унчченхиллех е QR-код, е ПЦР-тест, е кӑшӑлвируспа чирлесе ирттерни ҫур ҫул ҫитменнине ҫирӗплетсе паракан справка кирлӗ пулӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Тӗнчере
 Инстаграмри @nikita_tence страницӑран илнӗ сӑнӳкерчӗк Чӑваш Енри паллӑ ҫулҫӳревҫӗн, Никита Тӗнчене, ҫемйи Америкӑри Пӗрлешӳллӗ Штатсенчи Флорида штатӗнче тӗпленнӗ. Тепӗр енчен, тӗпленни пирки тата калама йывӑр-ха – туслӑ та йывӑрлӑхран хӑраман йыш пӗр вырӑнтан тепӗр ҫӗре куҫса ҫӳреме кӑмӑллать. Нумаях пулмасть ҫемье хӑй туяннӑ машина ҫине ларса Пенсильвани штатӗнчи Питтсбург хулинчен ҫула тухнӑччӗ. Вӗсем вӑрманта та ҫӗр каҫнӑччӗ. Пысӑках мар машинӑра (седанра) ҫемьепе ҫул ҫӳреме питех маррине Никита Ютубри хӑйӗн каналӗнче вырнаҫтарнӑ видеора маларах палӑртнӑччӗ-ха. Халӗ ҫемье АПШри кӑнтӑр енчи штатра, Флоридӑра, чарӑннӑ. Никитӑн мӑшӑрӗ Настя Инстаграмра хыпарланӑ тӑрӑх, ҫак утӑма тума вӗсене океан хистенӗ. Халӗ йыш океанпа юнашар вырнаҫнӑ хулара хваттер тара илсе пурӑнать. Питтсбургри ҫуртра пурӑннинчен унта хаклӑрах тӳлеме тивет иккен. Настя пӗлтернӗ тӑрӑх, вӗсем Никитӑпа иккӗшӗ те ӗҫлеҫҫӗ, анчах ӗҫ укҫи малтанхинчен пӗчӗкрех. Сӑмах май каласан, Питтсбургран ҫемье сӗтел-пукан, япаласем, теттесем хӑварса тухса кайнӑччӗ. Анчах мӑшӑр пуҫ усмасть, ирӗклӗхпе киленсе пурнӑҫпа туллин савӑнать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 Паян оперштаб ларӑвӗ иртнӗ. Ҫӗнӗ ҫул уявӗсем епле иртессине Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗпе пӗрле сӳтсе явнӑ. Ведомство ертӳҫин ҫумӗ Вера Головач пӗлтернӗ тӑрӑх, кӑҫал та, пӗлтӗрхи пекех, массӑллӑ мероприятисене ирттерме юрамӗ. Театрсемпе концерт залӗсенче спектакльсем кӑтартма юрать, анчах чӑрӑш тавра тӑрса юрлама ирӗк паман. «Хальлӗхе, шел те, чӑрӑш тавра тӑрса юрлама иртерех», - тенӗ Вера Головач. Аса илтерер: ача пахчисемпе шкулсенче те уявсем ушкӑнра, класра иртӗҫ. Ашшӗ-амӑшне унта QR-кодпа ҫеҫ кӗртӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 Авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче Ҫӗмӗрлере 7 ҫулти хӗрача пӗренесем айне пулса вилнӗччӗ. Вӑл унта хӑпарса кайсан ун ҫине 380 килограмм таякан пӗрене ӳкнӗ. Хӗрача вилнӗ. Кам айӑплӑ? Ҫакна суд татса парӗ. Пӗрене хуҫи тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Следстви версийӗ тӑрӑх, вӑл Чкалов урамӗнче пӗренесене никамран ирӗк ирӗк ыйтмасӑр хунӑ. Вӗсене хумашкӑн вӑл вырӑн хатӑрлемен, ҫирӗплетмен. Арҫын айӑпне йышӑннӑ. Ӗҫе кӗҫех суд пӑхса тухӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 Куславккари Горький урамӗнче ӗнер пушар алхаснӑ. Ҫулӑма 5 пушар автоцистерни сӳнтернӗ. Инкек пирки кӑнтӑрла шӑнкӑравласа пӗлтернӗ. Пушарнӑйсем вырӑна ҫитсе ҫурта кӗл купине ҫаврӑнма паман, ҫулӑма сӳнтернӗ. Анчах пӳрт тӑрри вӑйлах сиенленнӗ. Ҫулӑм кӳршӗсем патне те куҫма ӗлкӗрнӗ. Пушарнӑйсем 1927 ҫулта ҫуралнӑ кил хуҫи хӗрарӑмне ҫӑлнӑ. Халӗ ҫулӑм мӗнрен тухнине уҫӑмлатаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 "На связи" сайтри сӑн Шупашкарти Пролетари урамӗнчи 15-мӗш ҫуртра пурӑнакан икӗ пӳлӗмлӗ хваттере ҫӳп-ҫап купине ҫавӑрнӑ. Анчах вӗсене унтан ниепле те кӑларса яраймаҫҫӗ, мӗншӗн тесен хваттерте ачасем пропискӑра тӑраҫҫӗ. Амӑшӗпе ывӑлӗ эрехпе иртӗхеҫҫӗ, коммуналлӑ тӑкаксемшӗн тӳлемеҫҫӗ. Ҫитменнине, вӗсем пӗр кӗтӳ кушак усраҫҫӗ, ҫӳп-ҫап контейнерӗсенчен ӑпӑр-тӑпӑр киле сӗтӗреҫҫӗ. Ҫав хваттерте кил хуҫи хӗрарӑмӗн хӗрӗ тата мӑнукӗсем пропискӑра тӑнӑран вӗсене унтан кӑларса яраймаҫҫӗ. Лешсем вара Мускавра пурӑнаҫҫӗ. Суд амӑшӗпе ывӑлне килте тирпейлеттерме йышӑннӑ. Ҫурт-йӗр фончӗ ҫӳп-ҫапа илсе тухма пулӑшнӑ, икӗ КамАЗ ӑпӑр-тапӑр илсе тухнӑ. Анчах тепӗр ҫултанах хваттер каллех ҫӳп-ҫаппа тулнӑ, парӑм 500 пин тенкӗрен иртнӗ. Кӳршисем ку хваттерпе мӗн те пулин тума ыйтаҫҫӗ. Халӗ Шупашкар хула администрацийӗ Калинин районӗн судне хваттере кӗме ирӗк ыйтса тавӑҫ тӑратнӑ. ____ Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 tamala.pnzreg.ru сайтри сӑн Социаллӑ тӳлев фончӗ ачана пӑхнӑшӑн пособи паман. Прокуратура тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫеҫ тӗрӗслӗх ҫиеле тухнӑ. Хӗрарӑм кӑҫал кӑрлач уйӑхӗнченпе ачана пӑхассипе отпускра пулнӑ. Соцтӳлев фончӗн Чӑваш Енри уйрӑмӗ ӑна уйӑхсерен 10 пин тенке яхӑн куҫарса панӑ. Анчах утӑ уйӑхӗнче тӳлев килмен. Акӑ мӗн пулнӑ иккен: утӑ уйӑхӗнче ашшӗ «больничнӑй» 5 кун илнӗ те ачапа ларнӑ. Ҫавна пула амӑшне утӑ уйӑхӗнче ача пӑхнӑшӑн пособи паман. Прокуратура тӗрӗслесен фонд тӳлеве куҫарса панӑ. Айӑплисене дисциплинарлӑ майпа явап тыттарнӑ: выговор панӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Раҫҫейре
 Валентин Макаров. suvargazeta.ru сӑнӳкерчӗкӗ «Каллех ҫухату, каллех ҫыравҫӑ...», — пӗлтернӗ Тутарстанри «Сувар» хаҫат асӑннӑ республикӑри Ҫӗпрел районӗнчи Алешкин-Саплӑк ялӗнче пурӑнакан хисеплӗ таврапӗлӳҫӗ Валентин Макаров пурнӑҫран уйрӑлса кайни ҫинчен. Валентин Макаров 1941 ҫулта Ҫӗпрел районӗнчи Алешкин-Саплӑк ялӗнче ҫуралнӑ. Тракторист-машиниста вӗренсе тухнӑ, колхозра та ӗҫленӗ, ялти клубра заведующи те, шкулта учительте те, ҫав вӑхӑтрах таврапӗлӳ енӗпе те кӑсӑкланнӑ. «Пӗтӗм тӗнчери историе пӗлнипе кӑна мар, хамӑр тӑван ҫӗршыв ҫинчен пӗлни хаклӑ тупра. Ачасене хамӑр таврана вӗрентме тӑрӑшмалла», — тесе шухӑшланӑ Валентин Фёдрович. Вӑл — «Пирӗн тӑрӑхпа Алешкин-Саплӑк ялӗн аваллӑхӗ», «Жизнь, отданная авиации» кӗнекесен авторӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
-0.7 °C