Электронлă вулавăш

 

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

 

Ах, эсир шур чечексем —

Улăхри чиперккесем!

Вăтанса сăпай хĕр пек,

Илĕртсе илемĕрпе,

Пăлхататăр чĕрене,

Йăл кулса инçетренех.

 

Тунăрсем черчен, çинçе!

Çăлтăр пек, вĕсем çинче —

Шурă-шурă çеçкĕрсем,

Ешĕл-симĕс çулçăрсем!

Ăшă çумăр уй-хирте

Шăварать сире ирпе.

 

Ан çиленĕр, эп сире

Парнелесшĕн пĕр хĕре.

Вăл хитре, пилеш пекех:

Йăрăс пӳллĕ, чăн пике!

Эп сире, ак, çавăнпа

Халь тататăп сывлăмпа.

Çĕпĕрти сив Тюменьрен

Эс çырмастăн темĕнрен

Пĕр çыру та ман пата.

Чăтăм пĕтрĕ, тупата.

Ман сана курас килет!

Самолет çине билет

Паянах кайса илеп —

Тюмене пырса çитеп!

 

— Ан ыраттăр манăн пуç!

Чĕрӳне, тархасшăн, уç, —

Тесе калăп эп сана,

Хулунта тĕл пулсанах.

 

Мĕн хуравлăн эс — пĕлмеп.

Анчах, пĕлтĕм-тĕк килме

Сан патна юратупа,

Киленетĕпех унпа!

 

Çавăнпа мана кĕт эс,

Хатĕрле улах кĕтес.

Эп сана çак тĕнчере

Çухатмастăп, пурпĕрех!

Шурăм пуç çатан карта çинче.

Кивĕ пӳрт. Сăрланă карлăксем.

Шур автан шет авăтать çинçен.

Ыйхăран вăраннă кайăксем.

 

Курăк витнĕ тăвăр кил хушши

Чыхăнать сирень шăршийĕпе.

Урамра кĕтӳçĕсен пушши

Шартлатать сунар пăшалĕ пек.

Çыварас тесе куçне хупсан та, Семен Петровича шухăшĕсем çывăрттармаççĕ. Юнашар кравать çинче тутлăн тĕлĕрекен Макар Макарча вăратас мар тесе, сывлăш çавăрма шикленсе выртнă хушăра, Семен Петрович пыр шăтăкĕ кăтăкланнипе — кхм! кхм! тесе ӳсĕркелесе илет.

— Тухтăр чĕлĕм туртма пăрах терĕ. Бронхит.

Семен Петрович, табак туртма виçĕ çул ĕлĕк мĕнле майпа тытăннине аса илсе, лаш хуйхăрса ярать. Табак туртма тытăнасси çапла пулнăччĕ.

Çĕнĕ пуçлăх килмелле тенĕ хыпар Семен Петровича тĕрлĕ майлă та шухăшлаттарнăччĕ.

«Киввин ăсне-йăлине пĕлсе çитернĕ хушăра çĕнни килсе кĕрсен мĕнле юрас?»

Çĕнни вунпĕр сехетте çирĕм минут кайнă вăхăтра пырса кĕрсе, служащисемпе «здоровă туса» сĕтел хушшине ларсан, Семен Петрович учрежденири ĕçсем мĕнле пыни çинчен ăна кĕске рапорт панăччĕ. Рапорт панă чухне ахальтен кăна çапла каланăччĕ:

— Халĕ, çитменлĕхсем кăштах пулсассăн та, эсир тĕреклĕ ертсе пынипе, пĕр эрнерех чи малта пыракан учреждени пулса тăма пултарăпăр, — тенĕччĕ.

Пуçлăх, сăрантан тунă портсигарне туртса кăлăрса, Семен Петровича:

— Тархасшăн! Именсе ан тăрăр. Туртса ярăр... Табак туртнă чухне пуç аванрах шухăшлать, — тенĕччĕ.

Малалла

Сан куçусем мана йĕрлеççĕ —

Сенкер куçсем.

Тĕлĕксене час-час кĕреççĕ

Çĕрле вĕсем.

Паянчченех эп манаймастăп

Ик тутуна.

Нихăçан та асран ямастăп

Сан уттуна.

Анчах, хăçан сана çухатрăм,

Хăш вăхăтра,

Телейĕме чăл-пар салатрăм

Хăш самантра?

Ӳкĕтлеме-ши пĕлеймерĕм

Пĕрле чухне,

Е ăнланса ĕлкĕреймерĕм

Эс кирлине?

Халь пĕтĕмпе эп ăнланатăп

Хам айăпа.

Кая юлсассăн та калатăп:

— Эс — ман шăпа!

Паян ирех вăрантăм та ăнлантăм —

Эп чи пуян хĕрарăм çĕр çинче.

Вут-юрату хăвачĕпе сăнлантăм —

Халь хĕмленетĕп туйăм тĕнчинче.

 

Çак çут тĕнче пĕр манăн халь, пĕр манăн.

Çут çăлтăрсем чунра, ик куçăмра.

Сенкер тӳпе, хĕвел, сар уйăх манăн,

Пин шăнкăрав янравĕ уттăмра.

 

Тусен, шывсен, çилсен хуçийĕ — эпĕ,

Пуянлăхăм вырнаçаймасть чунра.

Ирхи тĕнчен асамлăхне халь эпĕ

Сан куллунта куратăп çак кунра.

 

Çак иксĕлми пуянлăха эс патăн,

Вĕçĕ-хĕррисĕр уçлăх — чĕрере.

Вут-чĕремри хĕм-чечеке эс татăн,

Эс туйăн, пĕлен, саншăн эп — пĕрре!

Тĕксĕм-тĕксем пĕлĕтсем

Хупăрларĕç тӳпене.

Салху-кичем шухăшсем

Ярса илчĕç чĕрене.

 

Савнă, пĕчĕк чĕппĕмсем,

Мĕн калас-ши ман сире?

Савăнăçлă сăмахсем

Тупас килет-çке сĕре.

 

Хуйхă тулнă чĕрере

Епле тупас савăнăç?

Хуйхă, кай эс, чĕмере,

Лăпкă пултăр пурăнăç.

 

Ларăр часрах, ачасем,

Юмах ярса парам-ха.

Чун патĕнчи сăмахсем

Çак юмахрах юлччăр-ха.

Эс мĕнле пурăннине

Ман пĕлесчĕ.

Эс мĕнле сывланине

Ман итлесчĕ.

 

Эсĕ лайăх пурăнсан

Чун лăпланĕ.

Сан çинчен хыпар пулсан

Шăм-шак канĕ.

 

Темĕн чухлĕ шыраса

Тупаймарăм.

Паллакансенчен ыйтса

Пĕлеймерĕм.

 

Шанчăка тĕпе хурса

Сăвă çыртăм.

Шурă хурăна пăхса

Сăнна куртăм.

 

Эс мĕнле пурăннине

Çеç пĕлесчĕ.

Эс мĕнле сывланине

Çеç илтесчĕ.

I

Кăмака умĕнчи чăланта çутă. Шурă тутăрлă, кăвак çитсă кĕпеллĕ хĕрарăм плита çипе лартнă савăтсене асăрхаса тăрать. Акă çатма чашăлтатма та тытăнчĕ. Хĕрарăм ăна плита хĕрринерех шутарчĕ. Унччен те пулмарĕ, симĕс чейникри шыв та вĕресе пăсланма пуçларĕ. Хĕрарăм ăна сĕтел çине илсе лартрĕ те, чăлантан пуçне кăларса, тĕттĕм пӳлĕмелле пăхрĕ.

— Валя, тă-ăр, — терĕ хĕрарăм тӳлек сассипе ачашшăн. Сасă пулмарĕ. Вăл вара тĕттĕм пӳлĕме тухрĕ. Стена çумне аллипе ярса кăч тутарчĕ те шурă абажурлă лампочка пӳлĕме çутатрĕ. Пӳлĕм варринче — таса çивитти сарнă пысăк сĕтел. Ун çинче финик пальми илемлĕн сарăлса ларать. Шурă занавеска карнă икĕ чӳрече хушшинче — юман этажерка, унта — хулăн кĕнекесем. Комод çинче тĕкĕр йăлтăртатать. Стена çумĕнче — пукансем. Икĕ тимĕр кравать. Пĕри, пысăкки, чăлан çумĕнче; тепри, пĕчĕкреххи, — кăмака çумнерех. Пысăк кравачĕ çинчи кăвак çивиттипе шурă питлĕ минтерне лайăх тирпейлесе хунă.

Хĕрарăм пĕчĕкрех кравать патне пычĕ.

— Тăр, Валя, тăрах, хĕрĕм, — терĕ вăл. — Хам ĕçе тухса кайсан, сана вăратакан та пулмĕ. Кукаму çук халĕ. Шкултан тăрса юлăн тата, тăрах.

Малалла

Такăр çул — умра,

Сарă хĕр — çумра.

Манпа ун валли

Хатĕр «Жигули».

Тупнă ĕнерех

Эп сăра, эрех,

Çĕн магнитофон —

Янăрать салон.

Хĕрĕн йăл кулли,

Аллăмри алли

Пăлхатать чуна,

Илĕртет мана

Вĕçтерме халех

Вăрмана каллех

Çĕн «Жигулипе»

Виçĕм кунхи пек.

Манăн куç çиçет,

«Жигули» вĕçет

Хăвăрт малалла,

Сĕм вăрманалла.

Симĕс те маттур

Пĕр уçланкă пур

Çав сĕм вăрманта:

Пит хитре унта.

Ешерет çаран,

Курăк — мăй таран.

Курăк хушшинче

Тĕрлĕрен чечек

Илĕртет куçа,

Çавăрать пуçа.

Çитрĕмĕр кăна

Çак шăп вырăна —

Черккене эрех

Ятăм эп тӳрех.

Çĕклесе ăна

Сыпрăм кăшт кăна.

Тепĕр черккене

Сĕнтĕм пикене.

Кĕлетки пикен

Пит чипер иккен,

Хĕрлĕ — тутисем,

Сарă — çӳçĕсем.

Куçĕнчен пăхсан —

Юнă вĕрĕ сан,

Кăкăрти чĕрӳ

Тапĕ пит хĕрӳ.

Авăтать куккук,

Кăкăрта — тук, тук!

Юн чăнах вĕрет!

Малалла