Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче РСФСР тата Чӑваш АССР артисчӗ Николай Григорьев 75 ҫул тултарасси пирки пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ.
Ака уйӑхӗн 25-мӗшӗнче Николай Данилович хӑйӗн юбилейне К.В.Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче уявланӑ. Артиста сумлӑ юбилейпе саламлама ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов пынӑ.
Министр Николай Григорьев наци театр ӳнерне пысӑк тӳпе хывнине, унӑн пултарулӑхӗ Чӑваш Енӗн мухтавӗ пулнине палӑртнӑ. Николай Данилович пурнӑҫӗнче тӗрлӗ сӑнара калӑпласа куракансен кӑмӑлне ҫавӑрнӑ. Вӑл халӗ, Чӑваш патшалӑх культурӑпа ӳнер институтӗнче ӗҫлекенскер, профессионал кадрсене хатӗрлемешкӗн ҫӗнӗ мелсем шырать.
Сӑнсем (21)
ЧР Вӗренӳ министерствин «Эткер» центрӗнче ачасен «Ҫухатма юраманни пирки» экологи театрӗсен республика конкурсӗ иртнӗ.
Унта пӗтӗмпе Вӑрмар, Елчӗк, Красноармейски, Куславкка, Муркаш, Патӑрьел, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Улатӑр, Хӗрлӗ Чутай районӗсенечи, Шупашкар, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенчи 12 команда хутшӑннӑ.
Ача-пӑча ушкӑнӗсене жюри тӗрлӗ енчен хакланӑ: актер пултарулӑхне, жанрсене, тематикине, костюмсене. Эксперт комиссине командӑсен сценарийӗсем, ҫамрӑк артистсем тыткӑнланӑ.
Елчӗк районӗн шайӗнче иртнӗ конкурсра ҫӗнтернӗ «Эксперимент» театр студийӗ республика конкурсӗнче 2-мӗш вырӑн йышӑннӑ. Елчӗк шкулӗн ушкӑнӗн «Сказка о том, как Иванушка-дурачок святой источник в селе Яльчики защищал» (чӑв. Айван Иван Елчӗкри сӑваплӑ ҫӑлкуҫа хӳтӗлени пирки калакан юмах) постановки жюри пайташӗсене килӗшнӗ. Театр студийӗн ертӳҫи — Валентина Сергеевна Мартынова.
Ҫеҫпӗл Мишши ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ Чӑваш чӗлхин эрнипе килӗшӳллӗн республикӑри район-хулара наци постановкисене лартать.
Нумаях пулмасть Иосиф Трерӑн «Чӗрӗ сӑмах» ревю Тутарстанри Ҫӗпрел районӗнче тата республикӑри Элӗк районӗнче пулнӑ. Постановкӑна Чӑваш Ен Элтеперӗн грантне илмешкӗн тӑратнӑ. Спектакле курнӑ хыҫҫӑн Иосиф Дмитриев режиссер, театр артисчӗсем, Чӑваш Республикинчи аслӑ шкулсен преподавателӗсем районти шкулсенче чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсемпе тӗл пулнӑ, вӗренӳ, ҫамрӑксемпе ачасем хушшинче чӗлхене сарас ыйтӑва сӳтсе явнӑ.
Учительсем каланӑ тӑрӑх, наци спектаклӗсене кӑтартни лайӑх витӗм кӳрет. «Чӗрӗ сӑмах» постановкӑна вӗсем хӑйне евӗр вӗренӳ пособийӗ тесе палӑртнӑ. Унӑн чӗлхи ҫӑмӑл, вӑл чӑваш халӑхӗн историйӗпе паллаштарать.
Спектакль — чӑваш поэзийӗн сӑнӗ. Кунта Ҫеҫпӗл Мишшин, Геннадий Айхин, Петӗр Хусанкайӑн, Митта Ваҫлейӗн сӑввисем янӑраҫҫӗ. Авторсен хайлавӗсенче чӑваш халӑхӗн йӑли-йӗрки, савӑнӑҫӗпе хуйхи сӑнланнӑ.
Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ наци ӳнерне яланах пысӑк тимлӗх уйӑрать. Ӳсекен ӑру чӑваш пукане ӳнерӗ урлӑ (фольклор, автор юмахӗсем, хальхи чӑваш драматургӗсен пьесисем) хайӗн тӑван тӑрӑхӗ пирки нумайрах пӗлет, чӑваш халӑхӗн чӗлхипе, литературипе, йӑлипе ҫывӑхрах паллашать. Чӑваш пукане театрӗ ҫулсерен «Чӑваш чӗлхин эрнине» хутшӑнать, ачасене чӑваш культурипе паллаштарма тӑрӑшать.
Хальхинче Пукане театрӗн пултарулӑх ушкӑнӗ Чӑваш чӗлхин эрни умӗн наци постановкисене лартнӑ. Ака уйӑхӗн 15–18-мӗшӗсенче репертуарта чӑваш авторӗсен спектаклӗсем пулнӑ: Г.Азамӑн «Мулкач — ҫӗнтерӳҫӗ», Е.Лисинӑн «Хупах хӑлха Илюк». Ҫак кунсенче театр представленийӗсем Шупашкарти ача пахчисенче, вӑтам шкулсенче пулнӑ. Чӑваш чӗлхин эрнинче вара Пукане театрӗ пӗчӗк куракансене ҫӗнӗ спектакльпе савӑнтарӗ. Вӑл — «Атя, тилӗ, яра пар!» ятлӑ. Ӑна куракан епле йышӑннине хакламашкӑн спектакле икӗ ача пахчинче лартнӑ ӗнтӗ. Хулари 1-мӗш клиника пульницинче те унпа паллашни пирки ӗнер кӑна эпир сире пӗлтертӗмӗр. Эппин, премьера сцена ҫине куракансен сӗнӗвӗсене шута илсе тухӗ.
Ака уйӑхӗн 22–26-мӗшӗсенче Пукане театрӗ Шупашкарти, Ҫӗнӗ Шупашкарти ача пахчисене, вӑтам шкулсене ҫитӗ.
Ака уйӑхӗн 18-мӗшӗнче Хулари 1-мӗш клиника пульницин реабилитаци уйрӑмӗ ҫумӗнче «Ӳнер терапийӗ» реабилитаци пӳлӗмне ӳҫнӑ. Ӑна ЧР Сывлӑх сыхлавӗн министерстви, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ тата «Чӑваш Республикинчи хӗрарӑмсен канашӗ» общество организацийӗ йӗркеленӗ.
Ҫак пӳлӗме уҫма Хулари 1-мӗш клиника пульницин тӗп тухтӑрӗ Лидия Воропаева, Чӑваш патшалӑх пукане театрӗн директорӗ тата «Ӳнер терапийӗ» проект ертӳҫи Елизавета Абрамова хутшӑннӑ. Пукане театрӗ реабилитаци уйрӑмне чирлисен шухӑшлавне, хусканӑвне йӗркене кӗртме пулӑшакан практика материалӗ парнеленӗ.
Ҫӳлерех асӑннӑ пульницӑн реабилитаци уйрӑмӗнче инсультпа аптӑранӑ, пуҫа сиенлетнӗ ҫынсем сипленеҫҫӗ. Ҫавӑн пекех кунта нерв тытӑмӗн чирӗпе нушаланакансем, хусканупа тӗрев енчен сывӑ маррисем пур. Уҫӑлнӑ пӳлӗмре вӗсем валли тӗрлӗ заняти иртӗ: ӳкерӳ, графика, живопиҫ, музыка, юмах вулани…
Ӳнер чирлӗ ҫынсене хӑвӑртрах сывалма пулӑшнине ҫирӗплетнӗ. Проект ертӳҫисем пӳлӗмри занятисем ҫынсене психологи тӗлӗшӗнчен сывалма пулӑшасса шанаҫҫӗ, хаваслӑх туйӑмӗ вара чире парӑнтарма хӗтӗртӗ.
Пӳлӗме уҫнӑ кун Чӑваш патшалӑх пукане театрӗ «Атя, тилӗ, яра пар!
Ҫӗмӗрле районӗнчи Турханти вулавӑшра ача-пӑча кӗнекин «Филиппок» театрӗ ӗҫлет-мӗн. Кӗҫех вӑл хупӑнмалла. Ҫук-ха. Яланлӑхах мар. Вӑхӑтлӑха. Унчен вара театр черетлӗ заняти ирттернӗ. Унта ачасем епле пьеса лартассине суйланӑ. Кӗҫӗннисем «Теремок» юмах лартӗҫ, аслӑраххисем А.Н. Нестерован «Вӑрман шкулӗ» пьесине суйланӑ. Юлашкинчен асӑннӑ хайлав туслӑх, килӗшӳпе ҫураҫу, тӗрӗс те тӑрӑшуллӑ пулма вӗрентет. Тӗп харкамӗсем — вӑрман чӗрчунӗсем.
«Филиппок» театра ҫӳрекенсем ҫапла вара ҫывӑх вӑхӑтра харӑсах икӗ премьерӑпа савӑнтарӗҫ.
Кӑҫал Культура ҫулталӑкӗ пулнӑ май республикӑри чылай ялта вырӑнти ушкӑнсем халӑха спектакльсемпе савӑнтараҫҫӗ. Ку лайӑх пулӑм, мӗншӗн тесен ял ҫынни Шупашкарти театрсен пули-пулми тухса ҫӳреймест. Чун вара «ҫимӗҫ» ыйтать.
Нумаях пулмасть ав Ҫӗрпӳ районӗнчи Чиркӳ ялӗнчи культура аталанӑвӗн центрӗ сцена ҫине Николай Айзман пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Ҫӳпҫипе хупӑлчи» спектакльпе тухнӑ. Постановкӑна 100 вырӑнлӑ залра кӑтартнӑ. Спектакль пуҫланиччен халӑх шавланӑ пулсан артистсем сцена ҫине тухсан шӑпланнӑ.
Постановка хыҫҫӑн курма килекенсем спектакле сӳтсе явнӑ, Татьяна Кузьминана, Марина Викторовӑна, Галина Гурьевӑна, Лиана Яковлевӑна тав тунӑ.
Вӑрнар районӗнчи Санарпуҫ ялӗнчи драма ушкӑнӗ ака уйӑхӗн 11-мӗшӗнче Ефим Никитин пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Хуняма» постановкӑна Ҫӗпрелте кӑтартнӑ. Ҫак спектакльпех вӗсем нумаях пулмасть Санарпуҫ клубӗн сцени ҫине тухнӑ. Ун чухне зала халӑх лӑк тулли пухӑннӑ.
Ушкӑн спектакле тӗплӗн, темиҫе уйӑх хатӗрленнӗ. Ҫакна Депутатсен пухӑвӗн Санарпуҫ ял тӑрӑхӗн депутачӗ Татьяна Михайлова пуҫарма сӗннӗ. Вӑл хӑй те рольсенчен пӗрине калӑпланӑ. Илемлӗх ертӳҫи Елена Михайлова та роле чунран вылянӑ.
Санарпуҫ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Оксана Александрова, Калининӑри РайПора ӗҫлекен Наталья Филиппова, Светлана Антонова библиотекарь, васкавлӑ медпулӑшун фельдшерӗ Валентина Дмитриева та спектакле хутшӑннӑ. Декорацисене культура учрежденийӗн директорӗ Маргарита Горшкова хатӗрленӗ.
Спектакль сюжечӗ кашнине ҫывӑх. Унта аслӑ ӑрурисемпе ҫамрӑксен хутшӑнӑвӗ пирки. Куракансем геройсемпе пӗрле куляннӑ, савӑннӑ.
Сӑнсем (10)
Ӗнер, акан 11-мӗшӗнче паллӑ чӑваш драматургӗ Николай Терентьевич Терентьев ҫут тӗнчерен уйрӑлса кайнӑ. Сывпуллашу ыран, 11 сехетре, Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗнче иртӗ.
Терентьев Николай Терентьевич 1925 ҫулхи акан 17-мӗшӗнче Канаш районӗнчи Кӑшнаруй ялӗнче ҫуралнӑ. А.В. Луначарский ячӗллӗ ГИТИСра чӑваш студинче, И.Я. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш паташлӑх педагогика институтӗнче, А.М. Горький ячӗллӗ Литература институтӗнче литераутра курсӗнче вӗреннӗ.
Николай Терентьевич пурӗ 50 ытла пьесӑпа сценарий ҫырнӑ. Вӗсене 15 чӗлхене куҫарнӑ — пушкӑртла, украинла, эстонла. Чи паллӑ ӗҫсем: «Ҫӗрпе хӗр», «Ҫӑлтӑрсем сӳнмеҫҫӗ», «Куккук ҫаплах авӑтать», «Кайри мала, хуркайӑксем», «Хумсем ҫырана ҫапаҫҫӗ», «Пушар лаши» тата ыттисем. Вӑл ҫырнӑ пьесӑсене Чӑваш Енри, ҫавӑн пекех Чӗмпӗр, Брянск, Барнаул облаҫӗсенчи театрсенче лартнӑ. Хӑш-пӗрисене Мускаври МХАТ-ра та кӑтартнӑ. «Сансӑр пурнӑҫ ҫук» пьесине вара ҫӗршывӑн 10 ытла хулинче лартнӑ.
Литературӑпа ӳнер тӗлӗшӗпе пысӑк ӗҫсем тунӑшӑн ӑна РСФСР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ, Чӑваш Республикин халӑх ҫыравҫи, Чӑваш АССРӗн тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ хисеплӗ ятсене панӑ.
Комсомольски районӗн ҫыннисем Пӗтӗм тӗнчери театр кунне ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнче уявланӑ. Ҫак кун Каҫал ен халӑхӗ премьерӑна васканӑ.
Культурӑпа кану центрӗнче В.Х.Зайцева яччӗллӗ халӑх театрӗ Н.Айзманӑн пьеси тӑрӑх хатӗрленӗ «Кай, кай Ивана» спектакль кӑтартнӑ. Режиссерӗ — Лариса Носова.
Паллах, премьера умӗн сцена ҫинче уяв ячӗпе саламсем янӑранӑ. Культурӑпа кану центрӗн директорӗ М.А.Илларионова зала пухӑннӑ ҫынсене Культура ҫулталӑкӗпе тата Театр кунӗпе саламланӑ.
«Кай, кай Ивана» спектакльти рольсене Виталий Хораськин, Лидия Карзакова, Владимир Павлов, Валентина Курицына, Алексадра Петрова, Валерий тата Галина Ванюркинсем, Алевтина Исаева, Нина Антонова, Лариса Носова, Тит Титов, Владимир Павлов тата «Каҫал» халӑх фольклор ансамблӗн артисчӗсем калӑпланӑ. Сасӑ операторӗн тивӗҫне Виктор Кокшин пурнӑҫланӑ.
Халӑх премьерӑна килӗштернӗ. Ҫакна тӑвӑллӑн алӑ ҫупни те ҫирӗплетнӗ. Спектакль лартакансем сцена ҫинче чӑваш халӑхӗн наци уйрӑмлӑхне уҫса панӑ. Артистсем сӑмах «вӑййи» тата хусканусем урлӑ чӑваш халӑхӗн хӑйне евӗрлӗхне ҫутатнӑ.
+5.3 °C