Шупашкар урамӗсемпе утнӑ чухне кашни утӑмра пӗлтерӳсем куҫ тӗлне пулаҫҫӗ. Хулара кӑна-и? Юлашки вӑхӑтра ялсенче те ҫакма пуҫларӗҫ: кам тислӗк сутать, тепри таксист пулӑшӑвӗ сӗнет…

Пӗлтерӳсем ҫакни тем мар-ха. Ку чылай чухне хамӑрах пулашать. Вӗсене вуласа ӑҫта тата мӗн йӳнӗрех туянмаллине пӗлетпӗр. Пӗлтерӳсем валли ятарлӑ вырӑн уйӑраҫҫӗ. Анчах ҫыпӑҫтарнӑ хутсене общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсенче те, подъезд алӑкӗсем ҫинче те, картасем ҫинче те курма пулать. Халӗ тата асфальт сарнӑ тротоур ҫине те ҫырма пуҫларӗҫ. Тӗслӗхрен, «Компьютер юсама пулӑшатӑп» тенине чылай куртӑм траотуарпа утнӑ май. Ҫавӑнтах телефон номерне ҫырса хунӑ.

Юлашки вӑхӑтра Шупашкарта общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсен павильонӗсене улӑштарчӗҫ. Илемлӗ, таса вӗсем, витӗр курӑнаҫҫӗ. Анчах хӑшӗ-пӗрин ҫине пӗлтерӳсем ҫыпӑҫтарса хуни кӑмӑла хуҫать. Ытларах ҫын курччӑр теҫҫӗ-ши? Ку кӑна мар – тин ҫеҫ вырнаҫтарнӑ павильонсем ҫине вандалсем ӑнланмалла мар сӑмахсем ҫырса хуни пушшех те сехрене хӑптарать. Кам ирӗк панӑ вӗсене ҫапла хӑтланма?

Тата подъезд алӑкӗсем, стенисем ҫине пӗлтерӳсем пырса ҫакни килӗшӳллӗ-и?

Малалла...

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлахӗ Алексей Ладыков Шупашкарти Калинин урамне Сергий Радонежский ятне парасси пирки постановлени ала пуснӑ.

Урам ятне Сергий Радонежский ятне парассине Шупашкар тата Чӑваш Епархийӗн тата республика ертӳлӗхӗ сӳтсе явнӑ.

Шупашкарти тӗп архитектор Вениамин Мамуткин ҫакна мӗншӗн тунине те ӑнлантарнӑ. Калинин кӗперне тусан Калинин урамӗ икке уйрӑлнӑ.

Урама Сергий Радонежский ятне парсан ҫамрӑксем те ӑна ытларах пӗлме тытӑнӗҫ.

Сергий Радонежский 1-мӗш ҫуртран пуҫласа 67-мӗшӗ патне тата 26-мӗш ҫуртран пуҫласа 50-мӗшӗ патне тӑсӑлӗ. Вӑл Хӗрлӗ лапампа Калинин урамне пӗрлештерӗ.

Шупашкарти Эгер бульварӗнчи 29-мӗш ҫуртра пурӑнакан пенсионерка хваттерӗнче шӑнса вилет. Ӑшӑ пӑрӑхӗсем сивӗпе пӗрех. Управляющи компанийӗ пулӑшу ыйтсан та сиввӗн хуравлать — хӑнк та тумасть.

Валентина Дёмкина хваттерӗнче ҫиелти тумпа ҫӳрет. Уринче — ҫӑматӑ, хулӑн нуски. Хваттерте — 19 градус ӑшӑ. Ку ӑшӑтакан хатӗр ҫутнипе кӑна-ха ҫапла. Пӗр эрне ҫакнашкал лару-тӑрура пурӑнать ветеран. Умра — хӗлле. Валентина Дёмкина мӗнле пурӑнмаллине пӗлмест, пӑшӑрханать.

7 ҫул каяллах ӑшӑ пӑрӑхӗсемпе кӑлтӑксем пуҫланнӑ-мӗн. Пӗрре вӗри вӗсем, тепре — ӑшӑ ҫеҫ. Ветеран шӑнас мар тесе пластик чӳрече те лартнӑ, стенасене ӑшӑрах тунӑ. Анчах ку та пулӑшмасть-мӗн.

Кӳршисем те ытлах килмеҫҫӗ ун патне. Туслӑ пулсан та. Ара, хваттерте шӑнса вилмеле-ҫке-ха. Аялти тата ҫӳлти хваттерсенчен те ҫакнашкал лару-тӑру-мӗн. Анчах вӗсенче тахҫанах никам та пурӑнмасть. Ҫапла Валентина Дёмкинӑн управляющи компанийӗпе пӗчченех ҫапӑҫма тивет.

Управляющи компанийӗ ҫакна нимӗнпе те ӑнлантараймасть. Тӗрӗслев ирттернӗ вӗсем — йӗркеллех. Халӗ тепӗр хутчен тӗрӗслеме шантарнӑ-ха та… Валентина Васильевна вара хваттерӗнче шӑнса пӑсӑлнӑ та пыр шыҫҫипе аптӑранӑ.

Малалла...

Маршрут таксийӗсем ҫил пек вирхӗнсе ҫӳрени сехрене хӑптарать-ха. Тепӗр тӗслӗх пирки вуласа пӑхсан ку тарама темелле-ши… Шупашкарта пӗр маршрут ҫынсене пачах саккунсӑр майпа илсе ҫӳренӗ-мӗн.

Вӑл — 33-мӗш маршрутпа ҫӳрекенскер. Ҫавна май «Шупашкарти пассажирсен 2-мӗш автотранспорт предприятийӗ» кооператива 100 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Ку монополипе кӗрешекен саккуна пӑсни-ҫке-ха. Ҫапла ЧР Арбитраж сучӗ штраф хунӑ.

Кӑҫалхи ака уйӑхӗнче кооператив пассажирсене ҫак маршрутпа килӗшӳ тумасӑрах илсе ҫӳренӗ. Ку ӗҫ вара Раҫҫей саккунне пӑсни пулать. Куншӑн организацие административлӑ явап тыттарнӑ.

Роза Викторовна тунӑ сӑн

«Про Город» хаҫата Шупашкарта пурӑнакан Роза Викторовна пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗп хулара такамсем кӑҫал ҫуркунне шӑматкунлӑхра лартнӑ йывӑҫсене тӑпӑлтарнӑ.

Ку ӗҫе юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче тунӑ-мӗн. Хӗрарӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, вандалсем Психиатри пульници умӗнче лартнӑ хунавсене, 12 йывӑҫа, тӑпӑлтарса кӑларнӑ та ҫавӑнтах персе хӑварнӑ. Ку хура ӗҫе пӗрремӗш хут кӑна тумаҫҫӗ-мӗн. Хунавсене лартсанах 70-шне кӑкланӑ-мӗн. Анчах ун чухне вӗсене пӗрлех илсе кайнӑ пулмалла.

Экологи управленийӗнче кун пирки пӗлеҫҫӗ. Вӗсене Психиатри пульницин тухтӑрӗ шӑнкӑравласа каланӑ. Паллах, кӑкланӑ хунавсене ҫӗнӗрен лартӗҫ. Ҫак ӗҫӗ пульница ӗҫченӗсем пурнӑҫлӗҫ.

Нумаях пулмасть Шупашкара «Ревизорро» кӑларӑм ертӳҫи Елена Летучая килсе кайни пирки шавларӗҫ. Ун чухне вӑл виҫӗ апатланӑша тӗрӗсленӗ, вӗсенчен пӗрне ҫеҫ ырланӑ. Каярахпа Шупашкарти апатланӑшсем пирки телекуравпа кӑтартнӑ.

Елена Летучая Шупашкарти «Ехрем хуҫа» ресторанра пулнӑ. Наци апатне сӗнекен ресторан чаплӑ пулмалла пек те… Анчах Елена Летучая унта таракансене те, йӗпе хуртсене те курнӑ.

Кӑларӑм экран ҫине тухсан «Ехрем хуҫа» ресторанпа Роспотребнадзор кӑсӑкланнӑ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче те йӗркене пӑснине тупнӑ. Анчах акт хальлӗхе ҫырман.

«Ехрем хуҫа» ресторан халӗ те ӗҫлет, ҫынсене апатлантарать. Ертӳлӗх кун пирки нимӗн те каласшӑн мар.

Ку хыпар водитель правине илме ӗмӗтленекенсене уйрӑмах кӑсӑклантарӗ. Ара, водителе вӗренме шут тытнисем чи малтан тӗплӗн шухӑшлаҫҫӗ: ӑҫта каймалла?

Апла ку сире пӗлмешкӗн: Шупашкарти виҫӗ автошкул лицензисӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ вӗсен ҫынсене урапапа ҫӳреме вӗрентме юрамасть. Унчченхи пекех ӗҫлеме тытӑнас тесен вӗсен ЧР ҪҪХПИн требованийӗсене пурнӑҫлама тивӗ.

ЧР Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерствинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «Стелс», «Профессионал» автошкулсен тата «Профессионал» вӗренӳ центрӗн правана вӗрентмешкӗн лицензи ҫук.

Ку мӗнпе ҫыхӑннӑ? Ҫӳлерех асӑннӑ шкулсен автодрома тара тытас документсемпе йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ. Права илекенсем унта вӑхӑта чылай ирттереҫҫӗ-ҫке-ха.

Ҫапла автошкулсем документсене йӗркене кӗртиччен пулас водительсене йышӑнмӗҫ.

Шупашкар хула администрацийӗ ҫӗнӗ масар вырӑнӗсене хатӗрлесе ҫитернӗ. Шупашкар районӗнчи Явӑш ялӗ патӗнчи 11 тата 12-мӗш номерлӗ ҫӑвасенче пытармалли вырӑн сахалланса юлнине кура хула администрацийӗ 2-шер гектарсемлӗ 8 лаптӑк туяннӑччӗ. Халӗ ҫав ҫӗрсене хӑтлӑх кӗртсе пӗтернӗ.

Ку ӗҫе пурнӑҫлама конкурс ирттерсе «Эльбрус» ятлӑ тулли мар яваплӑ обществӑна тата «Ритуал пулӑшӑвӗ» муниципалитетӑн унитарлӑ предприятине палӑртнӑ.

«Эльбрус» обществӑн асфальтпа бетонтан ҫул сармалла пулнӑччӗ, «Ритуал пулӑшӑвӗн» — карта тытса ҫаврӑмаллаччӗ. Хальхи вӑхӑтра ҫула 1.7 миллион тенкӗлӗх сарнӑ. Карти те хатӗр. Ӑна тытма 447,35 пин тенкӗ тухса кайни пирки Шупашкар хула администрацийӗ хыпарлать.

17-мӗш номерлӗ масара хӑтлӑх кӳртесси малалла пырать.

Ӗҫ пахалӑхне хула администрацийӗн ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тата хӑтлӑх кӗртессипе ӗҫлекен управленийӗ хакласа тӑрӗ.

Сӑнсем (5)

Чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗнче «Раҫҫей халӑхӗсен пӗрлӗхлӗ ҫемйи» фестиваль иртӗ. Курава тата концерта Шупашкарти пултарулӑх ушкӑнӗсем тата республикӑри наци культурин пӗрлӗхӗсем хутшӑнӗҫ.

Уяв программи Хӗрлӗ лапамра та иртӗ. Ҫавӑн пекех Халӑх пӗрлӗхӗн кунӗ умӗн вулавӑшсем ятарлӑ программа хатӗрленӗ. Шкулсенче вара патриотлӑх концерчӗсем иртӗҫ.

Хула администрацийӗнче халӑха хӗлле мӗнле кантармалли пирки те шутлаҫҫӗ. Конькипе тата йӗлтӗрпе ярӑнассине уйрӑмах пысӑк тимлӗх уйӑрӗҫ. Хоккей лапамӗсене нумайлатма та палӑртнӑ.

Хӗлле йӗлтӗрпе ярӑнмалли 17 йӗре хута ярӗҫ. Вӗсем Берендей вӑрманӗнче тата Атӑл леш енче те пулӗҫ. Леонид Черкесов йӗлтӗр йӗрӗсене шкул стадионӗсенче те тумаллине каланӑ.

Юпа уйӑхӗнчен пуҫласа 22-мӗшӗнче Шупашкар урамӗсемпе «хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫӳреме тытӑннӑ. 4-мӗш маршрутпа ҫӳрекенсене ИӖМ ӗҫченӗсем ир-ирех кӗтсе илнӗ, хӑрушӑ лару-тӑрура хӑйсене мӗнле тытмаллине аса илтернӗ.

Символикӑллӑ тата ҫӑлав службин номерӗсемлӗ троллейбуса ыттисен хушшинче тӳрех асӑрхама май пулнӑ. Кунсӑр пуҫне МЧС ӗҫченӗсем троллейбусра пушарнӑйсен тата ҫӑлавҫӑсен сӑнӳкерчӗкӗсене вырнаҫтарнӑ. Тӗп лозунг кабина умӗнче пулнӑ. Айккисене ҫӑлав службин номерӗсене ҫырса тухнӑ.

Троллейбус управленийӗ МЧСран тӑтӑшах пулӑшу ыйтать. Ҫавӑнпа 882 троллейбуса вӗсене реклама тӗлӗшпе усӑ курма панӑ. Ҫакна ҫынсем МЧС номерӗсене пӗлччӗр тесе тунӑ. Ҫакнашкал социаллӑ реклама халӑха номерсене астуса юлма пулӑшать.

«Хӑрушсӑрлӑх троллейбусӗ» ҫулталӑкӗпех 4-мӗш маршрутпа ҫӳрӗ