Мария Соловьева тунӑ сӑн

Ҫӗнӗ Шупашкарти Химиксен тӑкӑрлӑкӗнчи 2-мӗш ҫуртри ҫынсем тӑваттӑмӗш эрне газсӑр пурӑнаҫҫӗ. Апат та ӑшӑтаймаҫҫӗ вӗсем, чей те вӗретеймеҫҫӗ. Газ ҫукки пӗтерет вӗсене.

Ҫуртра пӑрӑхсене улӑштарнӑ-мӗн. Анчах газа халь те яман. Пӑрӑха юпа уйӑхӗн пуҫламӑшӗнчех улӑштарнӑ. Урамра пӗр пайне пачах сыпӑнтарман-мӗн. Управляющи компанийӗ шантарса ҫеҫ пурӑнать.

Ҫынсен вара мӗн тӑвас? Ирӗксӗрех электричествӑпа ӗҫлекен плита илме тивет. Ҫуртра ачаллисем те пурӑнаҫҫӗ-ҫке-ха. Акӑ Наталья виҫӗ ача ҫитӗнтерет. Газ ҫукран вӗсене вӑл кӑритура та кӑлармасть — сивӗ унта.

Газ плитисене тӗрӗсленӗ хыҫҫӑн ҫакӑ палӑрнӑ-мӗн: вӗсем юрӑхсӑр, ӗҫлеттерме юрамасть. Ҫапла ӑнлантарать управляющи компанийӗ. Плитасене улӑштарма укҫа кирлӗ. Анчах ҫук. Ҫуртра кварплата тӳлеменнисем те нумай-мӗн. Компани хальлӗхе плитасене мӗн укҫипе туянмаллине пӗлмест.

Компани каланӑ тӑрӑх, вӗсем ҫынсемпе пуху ирттересшӗн. Анчах лешсем пӗр чӗлхе тупма ҫунмаҫҫӗ. Ара, хӑшӗ-пӗри коммуналлӑ тӑкакшӑн килекен квитанцисене шута илмест, укҫа тӳлемест-ҫке.

Шупашкарта урам шӑлакансем тупӑшӗҫ. Ку шухӑша республикӑн тӗп хулинче эрнесерен ирттерекен планеркӑра Алексей Ладыков сити-менеджер палӑртнӑ.

Планеркӑра тӗп хулана хӗлле юртан вӑхӑтра тасатса тӑрасси пирки самай калаҫнӑ. Шупашкар администрацийӗн пуҫлӑхӗн Алексей Ладыковӑн шучӗпе хальхи вӑхӑтра коммуналлӑ тытӑмсем унчченхи технологисемпе ӗҫлеҫҫӗ. Юр тем чухлӗ ҫусан та ӑна тасатса ӗлкӗрмелле. Ҫапах та ҫӗнӗ йышши технологисене пурнӑҫа кӗртесси пирки те шухӑшламалла. Сити-менеджер коммуналлӑ хуҫалӑх енӗпе ӗҫлекен хӑйӗн ҫумне Герман Александрова ҫак енӗпе шухӑшласа пӑхма сӗннӗ. Ытти хулара, сӑмахран, пӑра ирӗлтерекен хытӑ реагентпа усӑ кураҫҫӗ-мӗн. Хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Шупашкарӑн кашни районӗнче юр ирӗлтерекен стационарлӑ пунктсем кирли пирки каланӑ.

Юра тасатассине илсен, социаллӑ объектсенче ирхи ҫиччӗ валли тирпейлесе ӗлкӗрмелле. Уйрӑм ҫынсем пурӑнакан сектор пирки те манмалла мар. Урам шӑлакансене хавхалантарас тесе конкурс ирттерсен аван. Конкурса управляющи компанисем валли те йӗркелемелле.

Сӑнсем (16)

Шупашкарти кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ районӗнче Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче пуҫ хунӑ салтаксене халалланӑ астӑвӑм палли тинех хӑйӗн вырӑнне тупнӑ. Ӑна хӑйӗн вырӑнӗнчен илнӗренпе чылай ҫул хыҫа юлнӑ.

Кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ бульварӗнчи астӑвӑм паллине иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче, нумай хутлӑ ҫурта хӑпартнӑ чухне, илнӗ. ЧР Патшалӑх Канашӗнчи КПРФ фракцин ертӳҫи Дмитрий Евсеев хӑйӗн блогӗнче ҫырнӑ тӑрӑх, ҫулталӑк пуҫламӑшӗнче вӑл хула администрацине астӑвӑм хӑмине вырӑна лартмашкӑн ыйтса ҫырнӑ. «Ӑна нумай хутлӑ ҫурта тунӑ чухне илнӗ те ун пирки манса кайнӑ, вӑл вӑхӑтра ку модӑна кӗнӗ-ҫке», — ҫырнӑ Дмитрий Евсеев.

Астӑвӑм хӑмине вырнаҫтарнӑ чухне кӑлтӑк сиксе тухнӑ: архивра палӑк пирки ҫырнисем сыхланса юлман-мӗн. Ҫапах хӑмана хӑй вырӑнне лартнӑ. Таврари лапама хӑтлӑх та кӗртме шантарнӑ.

Шупашкар урамӗсемпе утнӑ чухне кашни утӑмра пӗлтерӳсем куҫ тӗлне пулаҫҫӗ. Хулара кӑна-и? Юлашки вӑхӑтра ялсенче те ҫакма пуҫларӗҫ: кам тислӗк сутать, тепри таксист пулӑшӑвӗ сӗнет…

Пӗлтерӳсем ҫакни тем мар-ха. Ку чылай чухне хамӑрах пулашать. Вӗсене вуласа ӑҫта тата мӗн йӳнӗрех туянмаллине пӗлетпӗр. Пӗлтерӳсем валли ятарлӑ вырӑн уйӑраҫҫӗ. Анчах ҫыпӑҫтарнӑ хутсене общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсенче те, подъезд алӑкӗсем ҫинче те, картасем ҫинче те курма пулать. Халӗ тата асфальт сарнӑ тротоур ҫине те ҫырма пуҫларӗҫ. Тӗслӗхрен, «Компьютер юсама пулӑшатӑп» тенине чылай куртӑм траотуарпа утнӑ май. Ҫавӑнтах телефон номерне ҫырса хунӑ.

Юлашки вӑхӑтра Шупашкарта общество транспорчӗн чарӑнӑвӗсен павильонӗсене улӑштарчӗҫ. Илемлӗ, таса вӗсем, витӗр курӑнаҫҫӗ. Анчах хӑшӗ-пӗрин ҫине пӗлтерӳсем ҫыпӑҫтарса хуни кӑмӑла хуҫать. Ытларах ҫын курччӑр теҫҫӗ-ши? Ку кӑна мар – тин ҫеҫ вырнаҫтарнӑ павильонсем ҫине вандалсем ӑнланмалла мар сӑмахсем ҫырса хуни пушшех те сехрене хӑптарать. Кам ирӗк панӑ вӗсене ҫапла хӑтланма?

Тата подъезд алӑкӗсем, стенисем ҫине пӗлтерӳсем пырса ҫакни килӗшӳллӗ-и?

Малалла...

Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлахӗ Алексей Ладыков Шупашкарти Калинин урамне Сергий Радонежский ятне парасси пирки постановлени ала пуснӑ.

Урам ятне Сергий Радонежский ятне парассине Шупашкар тата Чӑваш Епархийӗн тата республика ертӳлӗхӗ сӳтсе явнӑ.

Шупашкарти тӗп архитектор Вениамин Мамуткин ҫакна мӗншӗн тунине те ӑнлантарнӑ. Калинин кӗперне тусан Калинин урамӗ икке уйрӑлнӑ.

Урама Сергий Радонежский ятне парсан ҫамрӑксем те ӑна ытларах пӗлме тытӑнӗҫ.

Сергий Радонежский 1-мӗш ҫуртран пуҫласа 67-мӗшӗ патне тата 26-мӗш ҫуртран пуҫласа 50-мӗшӗ патне тӑсӑлӗ. Вӑл Хӗрлӗ лапампа Калинин урамне пӗрлештерӗ.

Шупашкарти Эгер бульварӗнчи 29-мӗш ҫуртра пурӑнакан пенсионерка хваттерӗнче шӑнса вилет. Ӑшӑ пӑрӑхӗсем сивӗпе пӗрех. Управляющи компанийӗ пулӑшу ыйтсан та сиввӗн хуравлать — хӑнк та тумасть.

Валентина Дёмкина хваттерӗнче ҫиелти тумпа ҫӳрет. Уринче — ҫӑматӑ, хулӑн нуски. Хваттерте — 19 градус ӑшӑ. Ку ӑшӑтакан хатӗр ҫутнипе кӑна-ха ҫапла. Пӗр эрне ҫакнашкал лару-тӑрура пурӑнать ветеран. Умра — хӗлле. Валентина Дёмкина мӗнле пурӑнмаллине пӗлмест, пӑшӑрханать.

7 ҫул каяллах ӑшӑ пӑрӑхӗсемпе кӑлтӑксем пуҫланнӑ-мӗн. Пӗрре вӗри вӗсем, тепре — ӑшӑ ҫеҫ. Ветеран шӑнас мар тесе пластик чӳрече те лартнӑ, стенасене ӑшӑрах тунӑ. Анчах ку та пулӑшмасть-мӗн.

Кӳршисем те ытлах килмеҫҫӗ ун патне. Туслӑ пулсан та. Ара, хваттерте шӑнса вилмеле-ҫке-ха. Аялти тата ҫӳлти хваттерсенчен те ҫакнашкал лару-тӑру-мӗн. Анчах вӗсенче тахҫанах никам та пурӑнмасть. Ҫапла Валентина Дёмкинӑн управляющи компанийӗпе пӗчченех ҫапӑҫма тивет.

Управляющи компанийӗ ҫакна нимӗнпе те ӑнлантараймасть. Тӗрӗслев ирттернӗ вӗсем — йӗркеллех. Халӗ тепӗр хутчен тӗрӗслеме шантарнӑ-ха та… Валентина Васильевна вара хваттерӗнче шӑнса пӑсӑлнӑ та пыр шыҫҫипе аптӑранӑ.

Малалла...

Маршрут таксийӗсем ҫил пек вирхӗнсе ҫӳрени сехрене хӑптарать-ха. Тепӗр тӗслӗх пирки вуласа пӑхсан ку тарама темелле-ши… Шупашкарта пӗр маршрут ҫынсене пачах саккунсӑр майпа илсе ҫӳренӗ-мӗн.

Вӑл — 33-мӗш маршрутпа ҫӳрекенскер. Ҫавна май «Шупашкарти пассажирсен 2-мӗш автотранспорт предприятийӗ» кооператива 100 пин тенкӗ штраф тӳлеттермелле тунӑ. Ку монополипе кӗрешекен саккуна пӑсни-ҫке-ха. Ҫапла ЧР Арбитраж сучӗ штраф хунӑ.

Кӑҫалхи ака уйӑхӗнче кооператив пассажирсене ҫак маршрутпа килӗшӳ тумасӑрах илсе ҫӳренӗ. Ку ӗҫ вара Раҫҫей саккунне пӑсни пулать. Куншӑн организацие административлӑ явап тыттарнӑ.

Роза Викторовна тунӑ сӑн

«Про Город» хаҫата Шупашкарта пурӑнакан Роза Викторовна пӗлтернӗ тӑрӑх, тӗп хулара такамсем кӑҫал ҫуркунне шӑматкунлӑхра лартнӑ йывӑҫсене тӑпӑлтарнӑ.

Ку ӗҫе юпа уйӑхӗн вӗҫӗнче тунӑ-мӗн. Хӗрарӑм пӗлтернӗ тӑрӑх, вандалсем Психиатри пульници умӗнче лартнӑ хунавсене, 12 йывӑҫа, тӑпӑлтарса кӑларнӑ та ҫавӑнтах персе хӑварнӑ. Ку хура ӗҫе пӗрремӗш хут кӑна тумаҫҫӗ-мӗн. Хунавсене лартсанах 70-шне кӑкланӑ-мӗн. Анчах ун чухне вӗсене пӗрлех илсе кайнӑ пулмалла.

Экологи управленийӗнче кун пирки пӗлеҫҫӗ. Вӗсене Психиатри пульницин тухтӑрӗ шӑнкӑравласа каланӑ. Паллах, кӑкланӑ хунавсене ҫӗнӗрен лартӗҫ. Ҫак ӗҫӗ пульница ӗҫченӗсем пурнӑҫлӗҫ.

Нумаях пулмасть Шупашкара «Ревизорро» кӑларӑм ертӳҫи Елена Летучая килсе кайни пирки шавларӗҫ. Ун чухне вӑл виҫӗ апатланӑша тӗрӗсленӗ, вӗсенчен пӗрне ҫеҫ ырланӑ. Каярахпа Шупашкарти апатланӑшсем пирки телекуравпа кӑтартнӑ.

Елена Летучая Шупашкарти «Ехрем хуҫа» ресторанра пулнӑ. Наци апатне сӗнекен ресторан чаплӑ пулмалла пек те… Анчах Елена Летучая унта таракансене те, йӗпе хуртсене те курнӑ.

Кӑларӑм экран ҫине тухсан «Ехрем хуҫа» ресторанпа Роспотребнадзор кӑсӑкланнӑ. Тӗрӗслев вӑхӑтӗнче те йӗркене пӑснине тупнӑ. Анчах акт хальлӗхе ҫырман.

«Ехрем хуҫа» ресторан халӗ те ӗҫлет, ҫынсене апатлантарать. Ертӳлӗх кун пирки нимӗн те каласшӑн мар.

Ку хыпар водитель правине илме ӗмӗтленекенсене уйрӑмах кӑсӑклантарӗ. Ара, водителе вӗренме шут тытнисем чи малтан тӗплӗн шухӑшлаҫҫӗ: ӑҫта каймалла?

Апла ку сире пӗлмешкӗн: Шупашкарти виҫӗ автошкул лицензисӗр тӑрса юлнӑ. Халӗ вӗсен ҫынсене урапапа ҫӳреме вӗрентме юрамасть. Унчченхи пекех ӗҫлеме тытӑнас тесен вӗсен ЧР ҪҪХПИн требованийӗсене пурнӑҫлама тивӗ.

ЧР Вӗренӳпе ҫамрӑксен политикин министерствинчен пӗлтернӗ тӑрӑх, «Стелс», «Профессионал» автошкулсен тата «Профессионал» вӗренӳ центрӗн правана вӗрентмешкӗн лицензи ҫук.

Ку мӗнпе ҫыхӑннӑ? Ҫӳлерех асӑннӑ шкулсен автодрома тара тытас документсемпе йывӑрлӑхсем сиксе тухнӑ. Права илекенсем унта вӑхӑта чылай ирттереҫҫӗ-ҫке-ха.

Ҫапла автошкулсем документсене йӗркене кӗртиччен пулас водительсене йышӑнмӗҫ.