Чӑваш Енӗн Культура министерствин Культура программисен республикӑри дирекцийӗ «Ҫеҫпӗл» кинотеатр шӑпине татса парӗ. Ӑна вӑл тара парасшӑн. Кинотеатр ҫуртне тара илекене палӑртмалли аукциона ҫитес уйӑхӑн 5-мӗшӗнче ирттерӗҫ.

Аукциона хутшӑнса кинотеатра тара илес шухӑшлисен заявкӑна акан 30-мӗшӗччен парса ӗлкӗрмелле. Кино кӑтартакан ҫуртпа пӗрлех вӑл вырнаҫнӑ ҫӗр та ҫӗнӗ хуҫана куҫӗ.

Ҫуртӑн пӗтӗмӗшле лаптӑкӗ — 3208,5 тӑваткал метр. Ҫулталӑклӑха тара илес текенӗн 1,1 миллион тенкӗ кӑларса хумалла. Анчах ку вӑл — татӑклӑ хак мар-ха. Ку вӑл — аукционӑн пуҫламӑш хакӗ кӑна. Кам ытларах сӗнет, ҫавӑ выляса илӗ. Ҫуртӑн ҫӗнӗ хуҫин кинотеатра культурӑпа кану центрӗ евӗр усӑ курмалла, кино та унӑн кӑтартма пӑрахмалла мар.

Укҫаллӑ пулас тесен преступлени пирки пӗлтермелле. Ҫӗнӗ Шупашкар хула депутачӗсем иртнӗ уйӑхӑн вӗҫӗнче ҫавӑн пек йышӑну кӑларнӑ. Преступлени туни е ӑна хатӗрленни пикри пӗлтерекенсене укҫан хавхалантармалли ҫинчен калакан право актне хула прокуратури хатӗрленӗ. Депутатсем вара ӑна ырланӑ.

Укҫана тивӗҫес тесен тӗрӗс хыпарламалла. Пӗлтерни преступление уҫса пама пулӑштӑр. Судран е следствирен тарса ҫӳрекенсем ӑҫта пытаннине систерсен те укҫан хавхалантарӗҫ.

Хӑш хыпаршӑн мӗн чухлӗ тивӗҫесси преступлени йывӑрӑшӗнчен килет. Пӗчӗк тата вӑтам йывӑрлӑхлӑ преступлени туни е тума хатӗрленни пирки систерсен, сӑмахран, 500 тенкӗ тӳлӗҫ. Йывӑр тата уйрӑмах йывӑрри пирки евитлесен 1000 тенкӗ уйӑрмалла.

Ҫӗнӗ йӗрке ака уйӑхӗн 1-мӗшӗнчен вӑя кӗнӗ.

Ҫӗнтерӳ кунӗ ҫывхарса килнине Шупашкар ҫыннисемпе республикӑн тӗп хулин хӑнисем ҫу уйӑхӗн 9-мӗшӗчченех туйса илейӗҫ. Ака уйӑхӗн 28-30-мӗшӗсенче тата ҫу уйӑхӗн 5–7-мӗшӗсенче Шупашкарта Ҫӗнтерӳ парачӗн репетицине ирттерме палӑртнӑ. Репетици 14 сехетре Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ умӗнчи лапамра пуҫланмалла.

Парад репетицине вӑй-хал министерствисемпе ведомствисен ӗҫченӗсем тухмалла. вӗсем хитре, пӗр пек утма хӑнӑхӗҫ. Парада Александр Исаев полковник ертсе пырӗ, Чӑваш Енӗн ҫар комиссарӗ Александр Мокрушин йышӑнӗ.

Хӗрлӗ лапама ҫар техникине те кӑларӗҫ. Ҫав шутра ҫӑмӑл ҫар машинисем те, йывӑр танксем те, «Катюша» та пулӗ. Пӗтӗмпе – 60 единица техника. Парада авиаципе парашютистсене те явӑҫтарӗҫ.

Ҫӗнтерӳ парадне кӑҫал пуҫласа Шупашкарти шкул ачисем параппансемпе тухӗҫ. Казаксем те пулмалла.

Шупашкарти парксем ҫӑва тухма хӗрӳ хатӗрленеҫҫӗ. Ара, ҫынсене, ачасене илӗртмелле вӗт, канмашкӑн йыхравламалла.

Шупашкарти А.Г.Николаев ячӗллӗ ача-пӑча паркӗнче кӗҫех юмахри сӑнарсем пурӑнма тытӑнӗҫ. Хула администрацийӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх, унта тилӗпе йӑвача, Буратино, Шарик йыта пулмалла.

Арт-объектсене хула хыснинчи укҫапа туянӗҫ. Кун валли пӗтӗмпе 75 пин тенкӗ кирлӗ-мӗн. Юмахри сӑнарсене Ростов облаҫӗнчен туянӗҫ.

Кашни сӑнар 1 метр ҫурӑ ҫӳллӗш пулӗ. Юмахри сӑнарсене ҫӗртме уйӑхӗн 1-мӗшӗнче, пӗтӗм тӗнчери ачасене хӳтӗлемелли кун, хӑтлӗҫ. Ун чухне ҫуллахи сезона та савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫӗҫ.

Шупашкарта Петров урамӗнче пурӑнакансем каллех сисчӗвленнӗ. Уйрӑмах — 13-мӗш ҫуртра пурӑнакансем. Ара, ҫуртран кирпӗчсем тӑкӑнма тытӑнсан сехре ан хӑптӑр-и?

Ҫуртра пурӑнакансем управляющи компанине кун пирки пӗлтернӗ, лешсем стена ҫинчи шӑтӑка цементпа хупланӑ.

Ҫав 13-мӗш ҫуртра пурӑнакан Ирина Кузьмина ака уйӑхӗн 6-мӗшӗнче ҫӗрле шаплатнӑ сасӑпа вӑранса кайнӑ. Вӑл тӳрех Петров урамӗнчи 9-мӗш ҫурт пирки аса илнӗ: ку та ишӗлме тытӑнмасть-ши? Ҫуртӑн умӗ кӑштах йӑтӑннӑ-мӗн.

Ҫынсем ирхине урамра темиҫе кирпӗч выртнине асӑрханӑ. Ҫурт тӑрри айӗнче вара — шӑтӑк. Телее, никам та суранланман.

«Теплый дом» управляющи команийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ятарлӑ комисси вырӑна ҫийӗнчех ҫитнӗ, шӑтӑка хупланӑ. Вячеслав Михайлов специалист каланӑ тӑрӑх, такам стена ҫинчи ултӑ кирпӗче ятарласа сиенлетнӗ. Управляющи команийӗ кун пирки полицие пӗлтернӗ. Вӗсен шухӑшӗпе, ахӑртнех, такам ҫапла майпа ҫӗнӗ ҫуртра хваттере тивӗҫесшӗн.

Ҫурт ҫынсемшӗн нимӗнле хӑрушлӑх та кӑларса тӑратмасть иккен.

Ака уйӑхӗн 7-мӗшӗнче Улатӑр хулинче тата районӗнче аварие пула газ пама пӑрахнӑ. Ҫапла майпа 10,3 пин ҫурт газсӑр тӑрса юлнӑ. Унта 43,7 пин ҫын пурӑнать.

Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, Улатӑрта ӗнер 13 сехет те 25 минутра газ пама пӑрахнӑ. Мӑкшӑ Республикинчи «Ардатов» тӗлӗнче пӑрӑх сиенленнӗ-мӗн. Ӑна пула «Улатӑр-1» патне кӗрекен объектсем шар курнӑ.

Улатӑр хулинче газсӑр тӑрса юлнӑ ҫуртсен йышӗнче — 7 шкул, 10 ача пахчи, сывлӑх сыхлавӗн 11 объекчӗ, 16 котельнӑй. Улатӑр районӗнче вара 6 шкул, 3 ача пахчи, сывлӑх сыхлавӗн 7 объекчӗ газсӑр юлнӑ.

Аварие пӗтермешкӗн Чулхула облаҫӗнчен ятарлӑ бригада килнӗ. ИӖМ управленийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ака уйӑхӗн 8-мӗшӗнче ир валли газ пама палӑртнӑ. Анчах Улатӑр мэрийӗ ку ака уйӑхӗн 9-мӗшӗнче ҫеҫ пуласси пирки хыпарланӑ.

Юлия Тихонова тунӑ сӑн

Шупашкарти 54-мӗш ача пахчинче йывӑр лару-тӑру. Унта ҫумӑрлӑ, нӳрӗ ҫанталӑкра ҫурт тӑрринчен шыв анать-мӗн. Ку ӗнер пулнӑ япала кӑна мар-мӗн. Икӗ ҫул ҫапла пурӑнаҫҫӗ унта.

Ачасен нӳрӗ кравать ҫинче ҫывӑрма, йӗпе урайӗнче утма тивет иккен. Воспитательсемпе заведующи нӳрӗклӗхе пӗтерес тесе тӑрӑшаҫҫӗ-ха, анчах усси пур-и?

Юлия Тихонова, ачасенчен пӗрин амӑшӗ, «Про Город» редакцинчен пулӑшу ыйтнӑ. Ачасене хӑш чухне кӳршӗ ушкӑнсенче вырнаҫтараҫҫӗ-ха. Воспитательсем вара шыв аннӑ чухне савӑтсем лартса тухаҫҫӗ. Анчах ку — хӑрушӑ. Кирек хӑш вӑхӑтра та пралук хыпса илме пултарать. Сигнализаци те темиҫе хутчен ӗҫлесе кайнӑ-мӗн.

Амӑшӗ каланӑ тӑрӑх, унта воспитательсем лайӑх. Анчах «ҫӳлтисем» ҫурта юсама укҫа уйӑрмаҫҫӗ-мӗн. Е кӑшт параҫҫӗ, анчах ку ҫителӗксӗр. Юлия Тихонова тӳре-шара ҫӗнӗ ача пахчисем уҫнипе пӗр вӗҫӗм мухтаннине, анчах вӗсем киввисем пирки маннине палӑртать.

Шупашкар хула администрацийӗнче кун пирки пӗлеҫҫӗ-мӗн. Вӗсем ҫурт тӑррине юсамашкӑн укҫа уйӑрнине пӗлтернӗ. Ӑна ҫулла юсамалла-мӗн.

Раҫҫей Ҫӗнтерӳ кунне паллӑ тунӑ май Мускавра «Чӑваш Ен — Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче» ятпа уяв кӑҫӗ ирттерме палӑртнӑ.

Каҫ Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин тӗп музейӗнче ака уйӑхӗн 14-мӗшӗнче 14 сехетре пуҫланмалла.

Пуш уйӑхӗн 30-мӗшӗнче Чӑваш Республикин РФ Президенчӗ ҫумӗнчи тулли праваллӑ элчи Леонид Волков музей директорӗн ҫумӗсемпе Татьяна Беляевӑпа, Михаил Михальчев майор генералпа тӗл пулнӑ. Унта вӗсем уява мӗнлерех ирттересси, сценари пирки калаҫнӑ.

Татьяна Беляева палӑртнӑ тӑрӑх, Ҫӗнтерӳ кунӗ умӗн чылай регион, общество организацийӗсем Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫин тӗп музейӗнче мероприяти йӗркелеме пулӑшу ыйтаҫҫӗ. Анчах музей Леонид Волков, Мускаври чӑвашсен наципе культура пӗрлешӗвӗсем патриотлӑх воспитанийӗ енӗпе хастар ӗҫленине кура мероприяти ирттерме пӗр иккеленмесӗрех ирӗк панӑ.

Мероприятие пурне те чӗнеҫҫӗ, унта тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ.

Килте саккунлӑ мар майпа упракан хӗҫ-пӑшала полицейскисене тавӑрса парсан укҫа тӳлӗҫ. Унччен те хавхалантарнӑ-ха. Халӗ вара Шупашкар хула администрацийӗпе РФ Шалти ӗҫсен министерствин хулари управленийӗ икӗ енлӗ килӗшӳ тунӑ.

Хӗҫ-пӑшалпа хӗҫ-пӑшал хакӗ пӗр мар. Яка кӗпҫеллӗ пемелли сунар пӑшалне тавӑрса парсан 8 пин тенкӗ тӳлӗҫ. Маларах уншӑн 2 пин тенкӗ кӑна лекнӗ. Мина, граната, снаряд, кӑскетнӗ кӗпҫеллӗ винтовка полицейские тавӑрса парсан 10 пин тенкӗ пама тытӑннӑ. Маларах уншӑн 2–3 пин тенкӗрен ытла лекмен. Каснӑ кӗпҫеллӗ сунар пӑшалне тавӑрса парсан та хавхалантармалли укҫана шеллемӗҫ. Малтанхи пек 2 пин тенкӗ мар, 8 пинех парӗҫ. Детонатор йышши вак-тӗвеке йӗрке хуралҫисем патне ҫитерсен те ахаль тумӗҫ. Маларах 800 тенкӗ тӳленӗ тӗк халӗ тепӗр 200 тенкӗ хушса тӳлеме пуҫланӑ.

«Аҫтаха» чуччу

Шупашкарти «Лакрей вӑрманӗ» культурӑпа кану паркӗнче, вӑл муниципалитетӑн предприятийӗ шутланать, кӑҫал ҫӗнӗ аттракцион вырнаҫтарӗҫ. Хула ҫыннисемшӗн юратнӑ кану вырӑнӗсенчен пӗри пулса тӑнӑскере ватти-вӗтти ҫӳрет. Пӗчӗккисем уйрӑмах юратаҫҫӗ унта пулма. Тем тӗрлӗ чуччу та пур-ҫке.

Лакрей вӑрманӗ ҫулла валли «Аҫтаха» аттракцион туянма палӑртнӑ. Вӑл 4,2 миллион тенкӗ тӑрать иккен.

«Аҫтӑрха» никӗссӗрех тӑмалла. Кирлӗ вӑхӑтра ӑна салатса пуҫтарма, урӑх вырӑна та куҫарма пулать. 12-ӗн лармалли вырӑнлӑскерпе харӑс 24-ӑн ярӑннайӗс. Унпа 6 ҫултан аслӑрах ачасем те, аслисем те ларса ҫаврӑнма юрать.

Халӗ кирлӗ хутсене хатӗрлессипе ӗҫлеҫҫӗ. Ҫуллахи тапхӑр уҫӑлнӑ вӑхӑта, ҫу уйӑхӗн пуҫламӑшӗ валли, аттракциона туянса ӗлкӗресшӗн.