Татьяна Андреева

Ҫак кунсенче Питӗр хулинче Пӗтӗм Раҫҫейри чи лайӑх педагогсене суйлаҫҫӗ. «Учитель года России – 2018» (чӑв. Раҫҫей вӗрентекенӗ — 2018) конкурс пырать. Ҫӗршывӑн 85 регионӗнчен суйланнӑ чи чаплӑ педагогсем, тӗрӗсрех, вырӑнсенчи конкурссенче палӑрнисем, темиҫе тапхӑрпа ӑмӑртӗҫ. Малтан — куҫӑн мар мелпе, кайран — куҫӑн. Пӗрремӗш тата иккӗмӗш куҫӑн тур Питӗрти 56-мӗш академи гимназийӗнче пулӗ. Абсолютлӑ ҫӗнтерӳҫӗ ячӗ юпа уйӑхӗн 5-мӗшӗнче палӑрӗ.

Чӑваш Енрен Раҫҫейри конкурса Шупашкарти 12-мӗш шкулта ӗҫлекен Татьяна Андреева хутшӑнать. 33-ри хӗрарӑм конкурс саманчӗсемпе тӗнче тетелӗнчи халӑх ушкӑнӗсенчен пӗринче паллаштарсах тӑрать, сӑнӳкерчӗксем вырнаҫтарать. Питӗр хулине вӑл ӑш пиллӗн кӗтсе илнишӗн тав тӑвать.

Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗн илемлӗх ертӳҫи Валерий Яковлев паян, авӑн уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен чертелӗ ҫуралнӑ кунне уявлать. Сцена ӑсти, театра илемлӗх ертӳҫи пулса чылай ҫул ертсе пыраканскер 79 ҫул тултарнӑ.

Валерий Яковлев Шӑмӑршӑ районӗнчи Виҫпӳрт Шӑмӑршӑ ялӗнче ҫуралнӑ. Унӑн хисеплӗ ячӗсем, тӗрлӗ премийӗсем питех те нумай. Вӑл — СССР халӑх артисчӗ. 2015 ҫулта вӑл Раҫҫей наци премийӗн лауреачӗ пулса тӑнӑ. Ун чухне вӑл «Ылтӑн маска» премие тивӗҫнӗччӗ.

Пӗр интервьюра, ҫак йӗркесен авторӗ пӗлнӗ тӑрӑх, иртнӗ ӗмӗрӗн 70-80-мӗш ҫулӗсене Валерий Яковлев театр ренессансӗ тенӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 90-мӗш ҫулӗсенче театр алӑкӗ умӗнче черетри халӑх тӗркӗшнине те вӑл аван астӑвать.

Улатӑр хулинче пурӑнакан Ираида Ктитор авӑн уйӑхӗн 23-мӗшӗнче пӗр ӗмӗрхи юбилейне паллӑ тунӑ. Ҫав ятпа хӗрарӑма хула администрацийӗ пуҫлӑхӗ Юрий Боголюбов килне кайсах саламланӑ. Ӑна вӑл Раҫҫей Президенчӗн Владимир Путинӑн саламне ҫитерсе панӑ.

Улатӑр хӗрарӑмӗ Питӗрте педагог пулма вӗреннӗ. Упӑшки ҫар ҫын пулнӑран вӑл унпа вунӑ ҫул Китайра пурӑннӑ. Улатӑр хӗрарӑмне Мао Цзэдунӑн (вӑл Китайри Коммунистсен партине йӗркелесе янӑ) «Китайпа Совет туслӑхӗ» медалӗпе ӑй вӑхӑтӗнче чысланӑ. Ӗҫ ветеранӗ тата тыл ӗҫченӗ виҫӗ ача ӳстерсе ура ҫине тӑратнӑ.

100 ҫулхи юбилейпа саламлама ҫитнӗ Улатӑр хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ кинемее сывлӑхпа пурӑнма сунса саламланӑ, парне тата чечек ҫыххи ӑшшӑн тыттарнӑ.

Ларура

Чӑваш Енри юбилейсем ҫӗршывшӑн пӗлтерӗшлӗ. Ҫак шухӑша республикӑн влаҫ органӗсен официаллӑ порталӗнче палӑртнӑ. Унта сӑмах 2019 ҫулта Шупашкарӑн 550 ҫулхине, 2020 ҫулта Чӑваш автономи облаҫне йӗркеленӗренпе 100 ҫул ҫитнине халалланӑ юбилейсем пирки пырать.

Палла кунсене уявлама РФ Президенчӗ ятарлӑ хушу кӑларнӑ. Ҫакна Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев юбилейсене хатӗрленмелли тата йӗркелемелли ӗҫ ушкӑнӗн ӗнер иртнӗ ларӑвӗнче пӗлтернӗ.

Хыснаран уйӑракан укҫан (унӑн виҫине кӑтартнине курмарӑмӑр) пысӑк пайне историлле ҫуртсене хӑтлӑх кӳме тата юсаса ҫӗнетме ярӗҫ. Юхӑнса та ишӗлсе ларакан объектсене пӗтермелле, ҫул хӗррисене ҫуп-ҫапран, хуҫӑлса ӳкнӗ йывӑҫсенчен тасатмалла.

Ларӑва районсемпе хула администрацийӗсен пуҫлӑхӗсем те видеоконференцҫыхӑну мелӗпе хутшӑннӑ та, вӗсене райцентрсен сӑнне ылмаштарма тата уява хатӗрлентермелли мероприятисене халӑха явӑҫтарма хушнӑ.

Нумай хваттерлӗ ҫуртсене пӗр стильпе капӑрлатмалла. Пуҫаруллӑ бюджетировани мелӗпе (ансатрах каласан, тӑкаксен пӗр пайне халӑх шучӗпе саплаштарни) анлӑ усӑ курмаллине палӑртнӑ.

РФ Патшалӑх Думи паян пенси реформипе ҫыхӑннӑ саккуна йышӑннӑ. Тивӗҫлӗ канӑва тухма хатӗрленекен ҫынсене ӗҫе илменшӗн штраф тӳлеттерӗҫ. Сахал мар: 200 пин тенкӗрен кая мар.

Ку шухӑш пирки РФ Президенчӗ Владимир Путин та пӗлтернӗччӗ. Малашне Уголовлӑ кодексра тепӗр статья пулӗ. Ӳсӗмне кура ҫынна ӗҫе илменшӗн е кӑларса янӑшӑн ӗҫпе тивӗҫтерекене пуҫран шӑлмӗҫ.

Пенси реформине йышӑнма хатӗрленнӗ май ватӑрах ҫынсен ӗҫе вырнаҫас енӗпе йывӑрлӑхсем сиксе тухма пултараҫҫӗ. Чылайӑшӗ пенсие тума хатӗрленекен ҫынсене ӗҫе илесшӗн мар вӗт. Ҫакна шута илсе йышӑннӑ та ҫак саккуна.

Унччен социаллӑ ыйтусемпе ӗҫлекен вице-премьер Татьна Голикова ҫак саккун Уголовлӑ кодексӑн 145-мӗш статйи пекрех пулнине каланӑ (ача кӗтекен, пепки 3 ҫул тултарман хӗрарӑма ӗҫе илменни е ӗҫрен кӑларса яни).

Шупашкарти полицейскисем спорт лавккинчен кам тумтир вӑрланине тупса палӑртнӑ. Ҫак киревсӗр ӗҫе хулара пурӑнакан 18 ҫулти ҫамрӑк тунӑ тесе шухӑшлаҫҫӗ.

Калинин урамӗнче вырнаҫнӑ суту-илӳ центрӗнчи пӗр лавкка ӗҫченӗсем йӗрке хуралҫисенчен пулӑшу ыйтнӑ. Лавккаран такам куртка йӑкӑртнӑ-мӗн. Камне хӑйсем те курнӑ-ха. Ҫамрӑк каччӑ вӗсен куҫӗ умӗнчех сентре ҫинчи курткӑна тӑхӑннӑ та часрах тухса тарнӑ. Ҫил пек вӗҫсе тухса кайсан та сутуҫӑсем вӑл мӗнлескер пулнине асӑрхаса юлнӑ.

Каччӑна тепӗр талӑкранах тытса чарнӑ. Халӗ вӑл ҫакнашкал ытти преступленипе ҫыхӑннипе ҫыхӑнманнине тӗрӗслеҫҫӗ.

Чӑваш Енре авариллӗ ҫурт-йӗрте пурӑнакансем валли хӑтлӑ хваттерсене куҫараҫҫӗ.

Анчах хӑшӗ-пӗри ҫӗнӗ хваттере куҫасшӑн мар. Вӗсене сӗнекен условисем тивӗҫтермеҫҫӗ-мӗн. Пӗрисене ҫурт ҫывӑхӗнче шкул ҫукки шухӑшлаттарать, теприсене хваттер пӗчӗк пулни килӗшмест – ҫакнашкал тӗслӗхсем те тӗл пулаҫҫӗ.

Шупашкарта 25 авариллӗ ҫуртра пурӑнакан ҫынсем ҫӗнӗ хваттере куҫасшӑн мар. Шупашкар хула администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, халӗ ку ыйтӑва суд урлӑ татса параҫҫӗ.

Палӑртмалла: «Авариллӗ ҫурт-йӗртен куҫарасси» муниципалитет программипе килӗшӳллӗн хулара 263 ҫурта ишсе антармалла. Вӗсенчен 222-шне ҫӗрпе танлаштарнӑ ӗнтӗ, тепӗр 15-шне халӗ ҫӗмӗреҫҫӗ. Пӗр ҫурта списокран кӑларнӑ, мӗншӗн тесен вӑл – культура еткерлӗхӗ.

Кадет корпусне уҫнӑ самант

Авӑн уйӑхӗн 1-мӗшӗнче хавхаланса та шавласа, хавасланса та хитре сӑмах каласа Шупашкарта Атӑлҫин федераци округӗнчи Чӑваш кадет корпусне уҫрӗҫ. Пӗлтерӗшлӗ пулӑма республика шайӗнчи тӳре-шара ҫеҫ мар, хӗрлӗ хӑйӑва тӗрлӗ ҫӗрти хаклӑ хӑнасене чӗнсех касрӗҫ.

Малтанласа кадетсене вӗренӳ сборӗ тесе Крыма тата Пермь хулине ӑсатрӗҫ. Анчах Ҫӗнӗ кадет корпусӗнче авӑн уйӑхӗн 24-мӗшӗнче те ачасем вӗренме тытӑнман иккен. Вӗсене ҫывӑрса пурӑнмалли корпуса паян вырнаҫтармалла пулнӑ имӗш. Анчах ку вӑхӑта каяраха куҫарнӑ иккен. Кадетсен ашшӗ-амӑшне вӗсен ывӑл-хӗрне инҫет вӗренӳ мелӗпе ӑс-тӑн парасси пирки систернӗ-мӗн. Александр Белов журналист ҫырнӑ тӑрӑх, ашшӗ-амӑшӗнчен швабра туянма та укҫа пухаҫҫӗ имӗш.

РФ Айӑплава пурнӑҫлакан федераци службин Чӑваш Енри управленийӗн ӗҫченӗсем айӑпланнӑ арҫынна шыраҫҫӗ. Вӑл Улатӑрти 8-мӗш колони-поселенирен тухса тарнӑ.

Чӑннипе, колони-поселенире йӗрке ҫирӗпех мар. Унта лекнисем тухса ҫӳреҫҫӗ. Йӗркепе килӗшӳллӗн, вӗсене хуралламаҫҫӗ. Иртен пуҫласа каҫчен айӑпланнисем ирӗклӗнех ҫӗрееҫҫӗ. Анчах вӗсен колони вырнаҫнӑ муниципалитет территорийӗнчен тухса кайма ирӗк ҫук. Ӗҫпе е вӗренӳпе ҫыхӑннӑ тӑк айӑпланнисем граждан тумне тӑхӑнма, хӑйӗн ҫумӗнче укҫа тата хаклӑ япала йӑтса ҫӳреме пултараҫҫӗ.

Паян ирхи 8 сехет те 15 минутра Улатӑрти колони-поселенире пурне те шутланӑ чухне пӗри курӑнман. Вӑл ӑҫта пулнине халӗ уҫӑмлатаҫҫӗ.

Алексей Федяров право сыхлавҫи Ҫӗпӗр тӑрӑхӗнчи «Новая газета - Регион» электрон хаҫатра чуна тивмелле аса илӳ пичетленӗ.

Унта вӑл Сӑр юханшывӗ ҫывӑхӗнчи чӑваш ялне сӑнланӑ. Паянхине тата виҫӗ теҫетке ҫула яхӑн каяллахине. Тата тӗрӗсрех каласан, 27 ҫул каяллахине.

Вӑл хӑйне, улттӑри ачана, аслашшӗ вӑрманти утара илсе кайнине аса илнӗ. «Ури уксахлать пулсан та манран хытӑрах утатчӗ, анчах эп тан пырайманнине кура ман утӑпа пыратчӗ», — ӑшшӑн аса илнӗ Алексей Федяров.

Автор аслашшӗн таса чӑвашла калаҫӑвӗпе киленнине тата чӑваш чӗлхи килӗшнине те палӑртнӑ. Тата ҫырма хӗрринче пушӑ ларакан, чалӑшнӑ ҫуртран хӑранине аса илнӗ. «Анчах хӑрамалла мар: пӳртре йӗрӗх пурӑннӑ чух шикленӳ ҫуралать — вӑл пӳрте ҫын килес мартан хӑрать. Вӑл кайсан пӳрт чалӑшать», — чуна тивмелле ҫырса кӑтартнӑ право сыхлавҫи.

Паян вара ял пушанать. Апла вӗсенчен йӗрӗх кайнӑ...