Электронлă вулавăш

Ку сайтра эсир чăвашла çырнă хайлавсене тупма пултаратăр. Пур хайлава та авторĕ, çырнă çул тăрăх çăмăллăн тупма пулать. Ку архива ятарласа хатĕрленĕ — сире килĕшекен хайлавсене эсир ку сайтра та, уйрăммăн уçласа илсе те вулама пултаратăр.

Пӗлме: хайлавсем вырнаҫтармалли йӗрке.

Ĕмĕр иртет, тăван, кун юлать,

Сарă хĕвел вăлтса йăл кулать:

Эпир йӳтесе те вилме выртсан,

Ку тĕнчене кун мар — чун юлать.

Ватăласпа пĕр ĕç ик алла:

Туя тытса сĕнксе лармалла.

Мĕншĕн йĕм тĕп çĕре перĕниччен

Пурăнмалла тунă çаплалла.

Çакă юррăм пултăр умсăмах,

Юрлас юррăм пултăр хыçсăмах.

Вăйпитти те вăхăта асаилсен,

Анне юрри килет асăма:

«Атăл урлă кĕпер хывнă иккен,

Эпир каçаймасăр юлнă иккен,

Çамрăк ĕмĕр иртсе кайнă иккен,

Эпир сисеймесĕр юлнă иккен».

Эпир сисеймесĕр юлнă иккен,

Кĕперрине сӳтсе кайнă иккен.

Эпир хут вĕренсе те чап илнĕ чух

Пурнăçĕ те иртсе кайнă иккен.

Ах такăр мар килчĕ утма çул,

Утмăл кукăр килчĕ утмăл çул.

Анне пиллĕхĕпе те, Тур çырнипе

Пуçăм сывă паян, кăмăл — çу.

Хĕвел тухать ĕмĕр тухăçран,

Тĕксĕмленсе килет анăçран.

Апла пурăнтăм-и эп, капла-и, —

Усси пултăр çакă пурнăçран:

Мăнуксене парам вак укçа,

Малалла

Юратуçăм! Пĕр сана шыратăп

Григорий Илепер.

I

— Марина, эпĕ йăмăк патне кайса килес тетĕп-ха, — терĕм тантăшăма ĕç пĕтерсе радио çуртĕнчен тухсан.

— Мана пăрахса хăварасшăн-и вара? — куçне вылятрĕ тусăм.

— Пуçра та пулман унашкал шухăш. Пĕрлех каятпăр, — аллинчен тытрăм ăна.

Эпир троллейбуссем чарăнакан тĕле утрăмăр. Пире кирлĕ транспорт часах чарăнчĕ те, салона кĕтĕмĕр. Темшĕн пĕтĕмĕшĕ, ватти те вĕтти те, куçĕсемпе тӳрех манăн чĕркуççинчен чылай çӳлерехри юбка айĕнчен курăнакан çара урасем çине тăрăннăн туйăнса кайрĕ те, пите хĕрлĕ сăн çапнине сисрĕм. «Ах ку кĕске юбкăна! Мĕншĕн тăхăнатăп-ши ăна пĕрех хут?» — тарăхрăм хама-хам. Марина мана айăкран чавсипе çын сисмелле мар кăлт тĕкрĕ те:

— Люба, сана хыçалти кĕтесри каччăсем куçĕсемпе çисех яраççĕ, — терĕ.

Малалла

Тĕк пек хурсем ирпе туп-тӳррĕн

Сĕнксе утаççĕ уй-хире.

Вĕсем пекех эп хам та сӳрĕк,

Ир сулхăнĕ çӳçентерет.

Эп хурсене илсе çӳретĕп

Аял кастарнă хăмăлпа.

Хĕвел мăран.

Васкаччĕ, тетĕп.

Выляс килет ман юлташпа.

Хĕвел анать. Вут пек хĕралчĕ,

Ки-как, ки-как текелесе,

Тайкаланса утса килеççĕ

Мăн пĕсехеллĕ шур хурсем.

Юрататăп чунтан мăшăра

Чĕресем юнашар тапнăран.

Çĕр çинче ăруран ăрăва

Хунав янă этем мăшăртан,

Чĕртнĕ вутă сӳнмест мăшăрпа,

Мăшăрпа йывăç-курăк хăрмасть.

Юрату тутăхмасть мăшăрпа,

Мăшăрпа чун-чĕре ватăлмастъ.

Çавăнпах пуль, эппин, кĕркунне:

— Пул ман мăшăр, — тет каччă хĕрне.

Çавăнпах пуль, ара, асанне

Чуп тăвать асатте сухалне.

Сир, анне, чӳрече каррине,

Кармашать кун çути тӳпене.

Ах, аннеçĕм-анне, кĕçĕр йăмăк çукран

Чĕлкĕм куç çĕрĕпе эп хупман.

Ах, пулманччĕ капла нихăçан, —

Йăмăк халь те килмен вăйăран.

Уç, анне, кантăка ик енне,

Çĕмĕрт кăчăк туртать хăй патне.

Ах, аннеçĕм-анне, мăшăрпа вăйăран

Йăмăк килчĕ киле — суя мар.

Ах, кĕмерĕ киле хапхаран,

Сывлăм çийĕн ик йĕр юнашар.

Тух, аннеçĕм, тух алăк умне,

Именет пуль çĕн мăшăр кĕме.

Ах, аннеçĕм-анне, йăмăка ан ятла,

Ыр сунса ыр кун-çул халалла...

Çил ачи сиксе шăпăр калать,

Шур сиренĕм туй çумĕ суйлать.

Кӳренместĕп яшлăхăм иртнишĕн,

Яшлăха ăсатрам яш пулса.

Хушăран çеç

Васкаса кайнишĕн

Яшлăха илетĕп ятласа.

Яшлăхăм тепре килес пулсассăн,

Хăна тăвăп, — тетĕп, — сар пылпа.

Яшсемпе халь

Амăртма тăрсассăн,

Юнать ватлăх кукăр туяпа.

Эпĕ купери вырăна вырнаçрăм кăна, апат çиме ларасшăнччĕ:

— Ырă каç пултăр! Манăн 9-мĕш вырăн, — тесе çамрăк хĕрарăм кĕчĕ.

— Ырă каç! Сирĕнпе пĕрле çул тытма хавас, — кĕтсе илтĕм çулçӳрев пускилне

Халĕ купе номерĕ хакланнă пирки пĕччен пуласран куляннăччĕ ĕнтĕ. Çук, манăн шăпи урăхларах пулчĕ — çул-çӳрев тусне пачех.

Çамрăк хĕрарăм васкамасăр саланчĕ. Эпĕ унăн хутаççисене, чемоданне кирлĕ вырăна хума пулăшрăм, Вăл вара, тĕкĕр çине пăхса илемленнĕ хыççăн ман çине тӳррĕн пăхрĕ те: — Мана Света теççĕ, сана мĕнле? — терĕ.

— Эпĕ Миша ятлă, — хуравларăм хăвăрт чипер хĕр çине пăхса.

Таса та йăлтăртатакан хăмăр куçĕ, илемлĕ сăрпа сăрланă куç харшипе хупаххи яка çамкине тата илемлетет. Кăшт сăрланă çӳçĕ атте-анне панă сăна урăхлатать пулин те, хăйне май тепĕр майлă илеме кăтартать.

— Эсир пур хĕре те çисе ярас пек кĕтсе илетĕр-и? — терĕ хĕр ман куçран хăтăлса.

Эпĕ пĕр самант ним калама та аптрарăм. Пуç малалла шухăшлама вăтанчĕ курăнать, чĕлхене пĕр сăмах та килмерĕ. Алли кăна васкамасăр апат-çимĕç хутаçран кăларчĕ. Аш-пăшне, çăкăрне каскаласа хунă хыççăн: «Атя апат çиер. Килте апат анмарĕ. Санпа апат анатех пулĕ тетĕп,»- терĕм. Хам та асăрхамарăм, кулса ятăм.

Малалла

Юрий Сементере

Çак ĕмĕр пĕтĕмпех хура та шурă,

Тăратпăр акă ĕмĕр вĕçĕнче,

Тем-тем курса тем-тем чăтсан та, Юра,

Пире çапса хуçмарĕ çут тĕнче.

Хури — хурах. Çак çĕр çине килсессĕн

Сăпка юрри илтмерĕмĕр санпа —

Пире пăвса тăкас тесе çиллессĕн

Тăшман çуйхашрĕ урмăш сасăпа.

Шурри — шурах. Хĕвеллĕ ăраскалăн

Пире валли те çитрĕ ыр хĕлхем —

Хăйсем пĕтсен те, йăх юнне тăсмалăх

Пире çăлса хăварчĕç аттесем.

Кайран санпа ăнлантăмăр - тĕнчемĕр

Хура та шурă çеç те мар иккен.

Курма пĕлсен — пĕр вĕçсĕр ун илемĕ:

Кăвак та ешĕл, йăмăх та кĕрен...

Курма, илтме пĕлсессĕн çутçанталăк —

Пин çутăллă, пин кĕвĕллĕ илем,

Çавна куллен çынна астутармалăх,

Çав илемпе чуна савăнтармалăх

Çут тĕнчене килеççĕ поэтсем.

Валерий Яновлева

Куç умĕнче те çын чун-чĕринче

Нихçан никам ăнланайми тĕнче,

Самант пире телей илсе килет те,

Самант çав телеех туртса илет.

Кулатпăр-и куççулĕ тухиччен,

Йĕретпĕр-и куççулĕ юлмиччен,

Турри пире темле шăпа пӳрсен те

Вăл панă ĕмĕр пит кĕске иккен!

Тавах кун-çулăма, тавах, тавах,

Тем-тем курса ăнлантăм эп хамах —

Тĕнче хитре. Çак тĕнчене юратăр,

Ыр çынсене юратăр уйрăмах.

Тĕнче хитре хĕвел кулса тăрсан,

Тĕнче хитре чун канăçлă пулсан.

Чăвашăмсем, пĕрне-пĕри каçарăр,

Пĕрне-пĕри ыр сунăр кăмăлтан.

Çак ĕмĕр тăрăх утăр юрăпа,

Тус-тантăшпа та савнă мăшăрпа,

Пĕрне-пĕри вăй парăр, вут хыптарăр

Юратупа та ăшă сăмахпа.

Тавах, тăванăмсем, тавах сире,

Эсир — кашни пĕри — ман чĕрере.

Шăп сирĕнпе пулма Турри çырнишĕн

Телейлĕ тетĕп хамăн ĕмĕре.

Хунав тĕреке — тымарта.

Тымаршăн савнăçĕ —

Хунавра.

Ытла та ырă, кăмăллă — чунра.

Утса кĕретĕп те сада.

Тымар çул тыттăр тарăна.

Вăл патварлантăр-и

Сĕткен илме?

Хунав çĕклентĕр ши! кăна

Памашкăн çимĕç те

Илем кӳме.