Чӑваш халӑх сайчӗ ҫак кунсенче тепӗр ҫӗнӗ сайт хута ячӗ — чӑваш чӗлхин икӗ чӗлхеллӗ корпусне. Унӑн тӗп тӗллевӗ — чӑвашла-вырӑсла пӗрешкел текстсене пухасси, вӗсемпе усӑ курса чӑвашла-вырӑсла е вырӑсла-чӑвашла куҫаруҫӑ тума пулӑшасси. Шӑп ҫавӑн пек текстсен пуххипе усӑ курса тӗнчери чи паллӑ онлайн куҫаруҫӑсем ӗҫлеҫҫӗ те. Яндекс та, Google те.
Хальлӗхе ку чӗлхе корпусӗнче 100 яхӑн текст. Ытларах пайӗпе — хаҫатсенче пичетленнӗ текстсем. «Хыпар», «Ҫамрӑксен хаҫачӗ», «Чӑваш хӗрарӑмӗ» кӑларӑмӗсенчи тата район хаҫачӗсенчи статьясемпе хыпарсем унта вырнаҫнӑ. Чӑваш халӑх сайчӗнчисем те унта пур.
Предложенисемпе шутласан вӗсен йышӗ 3 пинрен иртнӗ, сӑмахсемпе шутласан — 40 пине яхӑн. Вӗсенчен 800 ытларах предложение куҫарма ӗлкӗрнӗ. Ку вӑл вунӑ пин ытларах сӑмах.
Чӑвашла-вырӑсла текстсем хӑйсем тӗллӗн хатӗрленеймӗҫ, ҫавӑнпа та кашни чӑвашӑн пулӑшӑвӗ кирлӗ. Енчен те эсир чӑвашла-вырӑсла куҫарма пултаратӑр пулсан — сайт сире хапӑлласа йышӑнать. Сирӗн ӗҫ пур чӑвашшӑн та усӑллӑ пулӗ. Сайт corpus.chv.su адреспа вырнаҫнӑ.
Чӑваш Ен чиновникӗсем тата наркополицейскисем наркотикпа туслисене ятлӑ сертификат парас ыйтӑва сӳтсе яваҫҫӗ. Унпа усӑ курса сипленме май пулӗ.
Пуш уйӑхӗн 5-мӗшӗнче сывлӑх сыхлавӗн ыйтӑвӗсемпе ӗҫлекен правительство комиссийӗ пухӑннӑ. Регионта наркотикран хӑпайман ҫынсем валли пулӑшу йӗркелесшӗн, реабилитаци центрӗсемпе программӑсем суйлӗҫ.
Наркотикпа туслисене сипленмешкӗн ятлӑ сертификат пама тытӑнӗҫ. Канашлура палӑртнӑ тӑрӑх, ҫӗршывра накортик тутанакансем нумайланнӑ, вӗсене сиплев кирлӗ. Пушӑн 1-мӗшӗччен суд органӗсем 350 ытла ҫынна сипленме янӑ.
Чернобыльти атомлӑ электростанцинчи аварин сиенне пӗтернӗ ҫӗре хутшӑннӑ ҫынсене сывлӑха радиаципе хавшатнӑшӑн компенсаци парӗҫ.
Шупашкарти Мускав районӗнче пурӑнакансене, ку категорие кӗрекенсене, пуш уйӑхӗнче компенсаци памашкӑн 1 миллион тенкӗ ытла тӑкаклӗҫ. Асӑннӑ районти социаллӑ хӳтӗлев уйрӑмӗнче Чернобыльти атомлӑ электростанцинчи аварие сирме хутшӑннӑ 62 сусӑр шутра тӑрать.
Сӑмах май, ҫак категорие кӗрекен, радиаци илнӗ ҫынсене уйӑхсерен укҫа-тенкӗ енчен пулӑшаҫҫӗ.
Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗнче ҫуралнӑ Ксюша Максимова комӑна кӗрсе ӳкни мана та ыттисем пекех пӑшӑрхантарать. Унӑн шӑпишӗн нумайӑшӗ кулянать. Ахӗртнех, чылайӑшӗн ыйту хыҫҫӑн ыйту ҫуралать. Чӑннипе, блогерсем Ксюша пульницӑра выртнине, вӑл комӑра пулнине тӗнче тетелӗнче хускатман-тӑк эпир, тен, ун пирки пӗлместӗмӗр те. Кунашкал миҫе тӗслӗх ҫине ҫӳлтисем куҫ хупса ирттереҫҫӗ? Пирӗн ҫапла, халӑх пӗлесрен, калаҫасран хӑраҫҫӗ.
Халӗ Ксюшӑна Канадӑри тухтӑрсем пулӑшма хатӗрринине пӗлсен, пытармастӑп, чунтан савӑнтӑм. Ара, пирӗннисем, Раҫҫейрисем, нимпе те пулӑшаймаҫҫӗ-ҫке-ха. Мӗншӗн? Мӗншӗн пирӗн медицина вӑйсӑр? Мӗншӗн пирӗн ют ҫӗршыври клиникӑсенчен пулӑшу ыйтмалла? Мӗншӗн пин-пин ҫын вӑйсӑр медицинӑна пула вӑхӑтсӑр куҫ хупать? Ют ҫӗршыври тухтӑрсем сипленмешкӗн сахал мар укҫа ыйтаҫҫӗ-ҫке-ха. Ирӗксӗрех халӑхран пухма, пӗрчӗн-пӗрчӗн пухма тивет.
Чӑваш Енре осеопетрозпа чирлекен ача нумай. Вӗсене Мускавра пулӑшаҫҫӗ-ха, анчах пур чухне те мар. Чӑваш Енри кунашкал чирпе аптӑракан миҫе ача Израиьти клиникӑра сипенмен-ши?
Етӗрне районӗнчи Урпаш ялӗнчи Ксюша Максимова шӑпи чылайӑшне пӑшӑрхантарать. Комӑна кӗрсе ӳкнӗ хӗрача халӗ те вӑранайман.
Тӑванӗсем Раҫҫейри пульницӑсем пулӑшайманнине кура ют ҫӗршыв клиникисенчен пулӑшу ыйтнӑ. Канадӑран хурав килнӗ. Унта Ксюшӑна йышӑнма хатӗр. Халӗ унти тухтӑрсем Ксюшӑна сиплемешкӗн мӗн чухлӗ укҫа кирлине шутлаҫҫӗ.
Ксюшӑна нумаях пулмасть реанимацирен палатӑна куҫарнӑ. Халӗ амӑшӗ унпа талӑкӗпех пулаять. Канадӑна каймашкӑн ҫемьене укҫа кирлӗ. Пульницӑра пурӑнтармаҫҫӗ, ҫурт тара тытма укҫа пухмалла.
Тӑванӗсем Ксюша кӑштах лайӑхланнине калаҫҫӗ. Пичӗ кӑшт хӗрелнӗ, алли ҫемҫелнӗ. Канада пулӑшма хатӗррине пӗлсен ҫемьен шанчӑкӗ тата пысӑкланнӑ.
Ҫӗмӗрле хулинче арҫын ҫунакан хваттертен тусне ҫӑлнӑ. Кунашкал тӗслӗхсем ҫак кунсенче Улатӑр тата Шупашкар хулисенче те пулнӑ.
Ҫӗмӗрлере икӗ пӳлӗмлӗ хваттерте, пурӑнакан 63-ри арҫыннӑн килӗнче, ҫулӑм тухнӑ. Пушар алхасни пирки «01» пульт ҫине нарӑсӑн 23-мӗшӗнче каҫхи 6 сехет хыҫҫӑн пӗлтернӗ.
Хайхи арҫын пирус туртнӑ та ҫывӑрса кайнӑ. Чӗлӗм тӗпне пула матрас ҫунма тытӑннӑ. Пӳлӗмре тӗтӗм-сӗрӗм темиҫе минутрах сарӑлнӑ. Кил хуҫи вара ним туймасӑр ҫывӑрнӑ. Тусӗ килмен пулсан… Шухӑшлама та хӑрушӑ. Юлташӗ ӑна вӑратнӑ та хваттертен илсе тухнӑ.
Пушарнӑйсем ҫулӑма 15 минутра сӳнтернӗ. Сӑмах май, ҫулталӑк пуҫланнӑранпа Чӑваш Енре 126 пушар тухнӑ. Вӗсенче 16 ҫын вилнӗ, 21-ен суранланнӑ. Пушартан 83 ҫынна ҫӑлнӑ.
Ӗлӗкрех республикӑра Тимур отрячӗсем пурччӗ. Вӗсем ватӑ, пӗччен пурӑнакан ҫынсене кил-хуҫалӑхра пулӑшатчӗҫ. Шел те, ҫулсем иртсен вӗсем ҫухалчӗҫ.
Шупашкарти пӗр ача пахчинчи шӑпӑрлансем вара Тимур отрядне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура кӗнӗ. Халӗ пӗчӗкскерсем хулана хӑтлӑх кӗртессишӗн яваплӑ пулӗҫ.
Ку нарӑсӑн 19-мӗшӗнче пулнӑ. 201-мӗш ача пахчинчи ҫарпа патриот мероприятийӗ иртнӗ. Ачасем патне «Синева» десантсен спорт клубӗн председателӗ Олег Ялугин хӑнана килнӗ. 40-мӗш шкулта ӑс пухакан кадетсем те ҫитнӗ. Вӗсем кӗҫӗннисене Тӑван ҫӗршыва юратмаллине, таса чунлӑ тата хӑюллӑ пулмаллине ӑнлантарнӑ. Унтан шкул ачисем пӗчӗккисене Тимур отрядне йышӑннӑ. Тимур ачисем ырӑ ӗҫ теме ӗлкӗрнӗ ӗнтӗ — макулатура пухнӑ.
Эрех-сӑра енне супнӑ, ачи-пӑчи пирки маннӑпа пӗрех пурӑнакан ҫемьесене вӑхӑтра тупса палӑртассипе ҫул ҫитменнисен ӗҫӗпе тата вӗсене хӳтӗлес енӗпе ӗҫлекен комиссисем ӗҫлеҫҫӗ. Кашни районтах пур ун пеккисем. Ҫул ҫитменнисене хӳтӗлессинчен ытла вӗсене явап тыттарассипе ҫине тӑраҫҫӗ тесе калакаланине те илтме тиветчӗ маларах.
Ҫавӑн пек комиссин черетлӗ ларӑвӗ ҫак кунсенче Шупашкар районӗнче иртнӗ. Унта Шупашкар районӗнчи халӑхӑн социаллӑ ыйтӑвӗсене тивӗҫтерекен центрӗн ҫемьене тата ачасене социаллӑ пулӑшу кӳрекен уйрӑмӗн ертӳҫи Татьяна Михайлова та хутшӑннӑ.
Хальхи ларура яваплисем ашшӗ-амӑшӗпе тата вӗсен ҫул ҫитмен ачисемпе ҫыхӑннӑ вунӑ ӗҫе пӑхса тухнӑ. Учетра тӑракан ҫемьсенчен юсанакансем те пур иккен. 4 ҫемьене, ав, реабилитациленнӗ тесе начаррисен шутӗнчен кӑларнӑ.
РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗ «шанӑҫ телефонӗн» номерне улӑштарнӑ. Кун пирки ведомствӑн пресс-службинче пӗлтернӗ.
Малашне следстви управленине (8352) 624-658 номерпе шӑнкӑравлама пулать. «Ача хӑрушлӑхра» тӳрӗ линипе вара (8352) 624-657 номере ҫавӑрттармалла. Ача хӑрушлӑха лекнине кӗсье телефонӗнчен 123 номерпе те шӑнкӑравлама май пур. «Ача хӑрушлӑхра» телефон линийӗ ачасене хӳтӗлеме пулӑшать.
«Шанӑҫ телефонӗпе» кашниех усӑ курма пултарать. Унпа шӑнкӑравласа преступлени пирки пӗлтерме май пур.
Чӑваш Енре «Ачалӑх ячӗпе, ачалӑхшӑн» ыркӑмӑллӑх марафонӗ старт илнӗ. Марафон ку таранччен ачасем валли 25 миллион тенкӗ пухма пултарнӑ.
Акци кӑҫалхипе 20-мӗш хут иртет. Вӑл Ҫӗнӗ Шупашкарти сусӑр ачасен шкулӗнче старт илнӗ. Пӗлтер фондран ун валли 165 пин тенкӗ уйӑрнӑ. Укҫапа кулинари мастерскойне уҫнӑ. Шкултан вӗренсе тухакансенчен чылайӑшӗ техникума, колледжа вӗренме кӗрет.
Марафон ӗнер, нарӑсӑн 9-мӗшӗнче, старт илнӗ. Анчах фонда унччен маларах укҫа килме тытӑннӑ. Кӑрлач уйӑхӗнче фонда Елчӗк ҫыннисем пуянлатнӑ.
Фонд ҫулталӑкӗпех ӗҫлет. Чӑваш Ен — нимелле укҫа пухакан пӗртен пӗр регион. Ытти регионсем спонсорсене шыраҫҫӗ.
2014 ҫулта марафонра 9 миллион ҫурӑ пухнӑ. 2015 ҫулта вара кӑшт сахалрах. Ҫапах кӑҫал икӗ ҫул каяллахи рекорда ҫитесшӗн. Ӑна утмашкӑн республикӑри кашни ҫыннӑн 7 тенкӗ фонда хывмалла. Укҫа-тенкӗ чирлӗ ачасене сиплеме кайӗ, унтанах юсанмалли шкулсене, ача пахчисене уйӑрӗҫ.
+0.3 °C