|
Чӑвашлӑх
 Шупашкар районӗнчи Чӑрӑшкасси шкулӗнчи 6 класра вӗренекенсем Николай Золотницкий пирки пуҫ ватнӑ. Кам вӑл? Ҫапла ыйтнӑ чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекен Алина Николаева. Хурав шыраса ачасенчен пӗрисем шкул вулавӑшне васканӑ, теприсем чӑваш чӗлхипе литература пӳлӗмӗнчи тӗрлӗ меслетлӗх кӗнекисене, вӗрентӳ пособийӗсене тишкернӗ, теприсем вӗрентекенпе тӗнче тетелӗнче Николай Золотницкий ҫинчен ҫырнине, унӑн статйисене шыранӑ. «Ачасем тӑхтав вӑхӑтне усӑллӑ ирттерчӗҫ, каннӑ вӑхӑтрах вӗсем пӗчӗк тӗпчев ӗҫӗ тума пултарчӗҫ. Николай Золотницкий (1829-1880) чӑваш ҫырулӑхне "ӳ" сас палли кӗртни ачасемшӗн питӗ кӑсӑклӑ пулчӗ. Вӑлах 1867 ҫулта чӑвашсем валли пӗрремӗш букварьпе пӗрремӗш календарь те кӑларнӑ иккен! Улттӑмӗш класра ӑс пухакансем паллӑ чӗлхеҫӗ ҫинчен презентаци курчӗҫ, "ӳ" сас паллипе сӑмахсем тупса чӑвашла-вырӑсла словарь турӗҫ», — пӗлтерет Алина Николаева. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Ҫул-йӗр
 cheb.mk.ru сӑнӳкерчӗкӗ Паян Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче республикӑн влаҫ органӗсенче тӑрӑшакансемпе ирттернӗ канашлура Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хушшинче троллейбус ҫӳретес ыйтӑва хускатнӑ. Канашлӑва яланхиллех Михаил Игнатьев Элтепер ертсе пынӑ. Тунтикунхи планеркӑна пухӑннӑ тӳре-шара тӗрлӗ ыйтӑва хускатнӑ. Ҫав шутра ҫул-йе ҫинчи хӑрушсӑрлӑхпа, транспорт ыйтӑвӗпе, коммуналлӑ хуҫалӑхпа ҫыхӑннисем те пулнӑ. Республикӑн транспорт министрӗ Александр Николаев пирӗн тӑрӑха ҫӗнӗ йышши троллейбуссем килсе ҫитмеллине пӗлтернӗ. Транспорта Шупашкара раштав уйӑхӗн 16-мӗшӗнче илсе килесшӗн. Троллейбуссем Ҫӗнӗ ҫул тӗлне ҫула тухас шанчӑк пур. Кунта сӑмах Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкар хулине троллейбуспа ҫыхӑнтарасси пирки пырать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 Юрий Филиппов Республикӑри Пукане театрӗн илемлӗх ертӳҫи, Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ Юрий Филиппов Пукане театрӗсен пӗтӗм тӗнчери фестивалӗнчен ҫӗнтерӳпе таврӑннӑ. Пултаруллӑ ӑста унта Ева Лисина пьеси тӑрӑх хӑй лартнӑ «Илюк» спектакльпе тухса кайнӑ.Пӗтӗм тӗнчери фестивале хутшӑнма режиссер акӑлчан чӗлхине ҫине тӑрса вӗреннӗ. Моноспектакль «Ачасем валли лартнӑ чи лайӑх спектакль» номинацире ҫӗнтернӗ. «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Чӑваш хӗрарӑмӗ» хаҫачӗн шӑматкунхи номерӗнче Юрий Филипповпа анлӑ интервью пичетленнӗ. Рита Арти журналист Юрий Филипповпа калаҫнӑ май: «Филиппов тата Кᴼ театр йӗркелес шухӑш нихӑҫан та ҫуралман-и? Нумаях пулмасть санӑн «Пукане-шоуна» курма тивнӗччӗ. Вышкайсӑр чаплӑ ӗҫ! Пирӗн чӑваш театрӗнче ҫавӑн пек шоу пытарӑннине пӗлмен те. Чӑн та, Пукане театрӗн сцени хӗсӗкрех-тӗр ун пек ӗҫ валли. Тен, пӗр актер театрӗ те кӑсӑклӑ пулмалла…» —тесе касӑкланнӑ. «Ун пек шухӑш тахҫанах пур. Шухӑшӗ пур кӑна мар, ӑна пурнӑҫа та кӗртсе пыратпӑр. Вӑл тӗнче шайӗнчи театр, анчах — пӗр актерӑн кӑна мар, тӗрлӗ ҫӗршыври пултарулӑх ҫыннисене пӗрлештерсе тӑрать», — тенӗ Пукане театрӗн илемлӗх ертӳҫи. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Спорт
 Канаш хулинче ҫуралнӑ биатлонист Раҫҫей кубокӗнче врҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Ку хыпара эпир Чӑваш Енри паллӑ журналист, халӗ Чӑваш Енӗн Элтеперӗн Администрацийӗнче информаципе аналитика управленийӗн пуҫлӑхӗнче ӗҫлекен Михаил Вансяцкий Фейсбукра хыпарлани тӑрӑх пӗлтӗмӗр. Канашра ҫуралнӑ Алексей Петров Пушкӑртстан чысне хӳтӗлет. Биатлон енӗпе иртекен Раҫҫей кубокӗн иккӗмӗш тапхӑрӗнче вӑл спринтра палӑрнӑ. Чӑваш Ен ҫӗрӗнче ҫуралнӑскер виҫҫӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Раҫҫей кубокӗн пӗтӗмӗшле зачетӗнче ентешӗмӗр — малти виҫҫӗмӗш вырӑнта, Раҫҫей биатлонисчӗсен союзӗн танлаштарӑмӗнче раштавӑн 3-мӗшӗнче вӑл тӑваттӑмӗш пулнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Хулара
 moygorod-online.ru архивӗнчи сӑн Шупашкарти Андриян Николаев ячӗллӗ парк «Ҫӗнӗ ҫул карнавалӗ» костюмсен конкурсне ирттерӗ. Мероприяти раштав уйӑхӗн 14-мӗшӗнче пулӗ. Унччен заявка парса ӗлкӗрмелле. Унта ят-хушамата, шкул, ача пахчи номерне, ӑҫта вӗреннине е ӗҫленине, телефон номерне , костюм ятне кӑтартмалла. Раштавӑн 14-мӗшӗнче парка костюм тӑхӑнса пымалла. Ҫӗнтерӳҫӗсене темиҫе номинацире палӑртӗҫ: «Ҫӗнӗ ҫул ҫемйи», «Чи пӗчӗк Хӗл Мучи», «Чи пӗчӗк Юр Пике», «Юр кӗлетке мистер», «Юмах патӗнче – хӑнара». Регистраци 11-12 сехетсенче пулӗ. Пӗтӗмлетӗве 13 сехетре тӑвӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Тӗнчере
 moygorod-online.ru сайтри сӑн Чӳк уйӑхӗн 28-мӗшӗнчен пуҫласа раштавӑн 1-мӗшӗччен Турцири Стамбул хулинче кулинарсемпе кондитерсен хушшинче тӗнче шайӗнчи конкурс иртнӗ, вӗсем хӑйсен ӑсталӑхне кӑтартнӑ. Унта Шупашкарти Ирина Щетинина та хутшӑннӑ. Мероприяти ҫак ҫӗршывӑн президенчӗн Тайип Эрдоганӑн администрацийӗ пулӑшнипе йӗркеленнӗ. Ирина Шупашкарти пӗр кондитерскинче ӗҫлет. Пирӗн ентеш жюри пайташӗсене «Незнакомка» (чӑв. «Палламан хӗр») ӗҫпе тӗлӗнтернӗ. Палӑртма кӑмӑллӑ: Ирина Щетинина «Арт-класс» номинацире иккӗмӗш вырӑн йышӑннӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 youtube.com сайтри сӑн Улатӑрти хастарсем хулана Мӑкшӑ Республикипе пӗрлештересси пирки калаҫма тытӑннӑ. Кун пирки «Известия Мордовии» хаҫатра ҫырнӑ. Хастарсем ҫакна темиҫе сӑлтавпа ӑнлантарнӑ. Чи пӗрремӗшӗ – Улатӑр Шупашкартан 200 ҫухрӑмра вырнаҫнӑ, Саранскран вара – 150 ҫухрӑмра. Статьяра палӑртнӑ тӑрӑх, юлашки 5 ҫулта 5 мэр улшӑннӑ, хула лайӑх енне аталанман. Тӗслӗхрен, ҫӗнӗ ача пахчисем ҫӗклес вырӑнне «Солнышко» ятлине хупнӑ. Кӳршӗ республикӑра вара пач тепӗр май: шкулсем, ача пахчисем, спорт керменӗсем, ытти учреждени ҫӗкленеҫҫӗ. Улатӑрти стадиона чылай ҫул юсаман, ку ыйтӑва вара тахҫанах ҫӗкленӗ. Улатӑрсене япӑх ҫулсем те пӑшӑрхантараҫҫӗ. Кунти чи лайӑх ҫулсем Мӑкшӑ Республикинчи чи япӑх ҫулсемпе танлашаҫҫӗ-мӗн. Хулара ҫӳп-ҫап контейнерӗсем сахал пулнӑран пӗлтӗр ӑпӑр-тапӑр сапаланса выртнӑ иккен. Хастарсем контейнерсем ларттарнӑ, анчах вӗсем те кивӗ тата ҫӗтӗк-ҫатӑк. Вырӑнти тӳре-шара вара халӑх шухӑшне витӗм кӳресшӗн. Вӗсем каланӑ тӑрӑх, Мӑкшӑ Республикин патшалӑх парӑмӗ пысӑк. Анчах хастарсене ку та хӑратман – Чӑваш Енӗн те парӑм пур. Хастарсем палӑртнӑ тӑрӑх, Улатӑрта пысӑк улшӑнусем ҫук. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Республикӑра
 "Про Город" сайтри сӑн Сӗнтӗрвӑрри хулинче пурӑнакан Петр Димитриевич Заказова тӑванӗсем ҫухатнӑ. Вӗсем ӑна раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнченпе курман. Арҫын ҫухалнӑ. Ӑна халӗ следовательсем те шыраҫҫӗ. 50 ҫулти Петр Заказов тӑванӗсемпе юлашки хутчен раштав уйӑхӗн 5-мӗшӗнче ҫыхӑнӑва тухнӑ. Унӑн хӗрӗ каланӑ тӑрӑх, вӗсем унӑн машинине тупнӑ, хӑй вара ҫук. Следстви комитечӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, ведомство хыпарсӑр ҫухалнӑ арҫынна шыраҫҫӗ, ку ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатаҫҫӗ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Пӑтӑрмахсем
 ҪҪХПИ тунӑ сӑн Ӗнер, раштав уйӑхӗн 8-мӗшӗнче, Етӗрне районӗнче рейс автобусӗ пӑтӑрмаха ҫакланнӑ. Пассажирсене илсе ҫӳрекен транспорт ҫӑмӑл автомашинӑпа ҫапӑннӑ. Малтаналӑха пӗлтернӗ тӑрӑх, автобус рулӗ умӗнче ларнӑ 61 ҫулти арҫын транспорта итлеттереймен, хирӗҫ ҫул ҫине тухса кайнӑ. Ҫав вӑхӑтра унта ҫӑмӑл автомашина пынӑ. Ку пӑтӑрмах 14 сехет те 15 минутра пулнӑ. Аварире ҫӑмал автомашинӑн 52 ҫулти водителӗ аманнӑ, ӑна пульницӑна илсе ҫитернӗ. Автобус салонӗнче 11 пассажир пулнӑ. Телее, вӗсенчен нихӑшӗ те суранланман. Халӗ Патшалӑх автоинспекцийӗ ӗҫ-пуҫа уҫӑмлатать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
|
Культура
 Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗн ертӳҫине Юрий Васильева ЧР Культура министерствин «За достижения в культуре» (чӑв. Культурӑри ҫитӗнӳсемшӗн) кӑкӑр ҫине ҫине ҫакмалли паллӑпа чысланӑ. Коллективӑн ытти хӑш-пӗр артистне вара Чӑваш Республикин Культура, национальноҫсен ӗҫӗсен тата архив ӗҫӗн Хисеп хучӗсемпе, Тав хучӗсемпе хавхалантарнӑ. Раштав уйӑхӗн 6-мӗшӗнче юрӑпа ташӑ ансамблӗ 95 ҫулхи юбилейне Чӑваш патшалӑх оперӑпа балет театрӗн сцени ҫинче уявланӑ. Уява ансамбль пултарулӑхне пысӑка хурса хаклакан куракансем, тӗрлӗ шайри тӳре-шара пырса ҫитнӗ. Чӑваш Ен Элтеперӗн Михаил Игнатьевӑн саламне ЧР Министрсен Кабинечӗн Ертӳҫин ҫумӗ — сывлӑх сыхлав министрӗ Владимир Викторов ҫитернӗ. Вӑл коллектива ҫӗнӗ автобуссен уҫҫине те тыттарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
+19.3 °C