Ҫул-йӗр
![]() Лира Нурсаитова архивӗнчи сӑнӳкерчӗк Чӑваш Енри ҫул ҫинчи пӑра ирӗлтерекен реагента ҫынсӑр-мӗнсӗр сапакан хатӗр вырнаҫтарнӑ. Ун пекки пирӗн республикӑра халиччен пулман. Ятарлӑ комплекс ҫул тӑрӑмне хӑй тӗллӗн палӑртӗ, ҫав шутра — пӑрлак хулӑнӑшне те. Аса илтерер: Сӑр юханшывӗ патне пыма тунӑ эстакадӑна (вӑл Етӗрне хули ҫывӑхӗнче вырнаҫнӑ) раштавӑн 13-мӗшӗнче уҫассине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ. Шӑпах ҫавӑнта ҫӗнӗ йышши меслете хута янӑ та. Кун пирки ҫак йӗркесен авторне «Волго-Вятскуправтодор» федерацин хысна учрежденийӗн халӑхпа ҫыхӑну тытакан специалисчӗ Лира Нурсаитова пӗлтерчӗ. Эстакада урлӑ машинӑсене унччен палӑртнинчен чылай маларах ҫӳреттермелле тунӑ. Мӗнпур ӗҫе предприяти 2020 ҫулхи утӑ уйӑхӗччен туса пӗтерме палӑртнӑччӗ. |
Пӑтӑрмахсем
![]() https://www.drive2.ru сӑнӳкерчӗк Ют машинӑпа ларса кайнӑшӑн Тӑвай район хӗрне явап тыттарнӑ. Вӑл пӗлтӗрхи раштавӑн 1-мӗшӗнче ирхи виҫҫӗре ҫын машинине хускатса кайнӑ. 1993-мӗш ҫулта ҫуралнӑ хӗр Шупашкарти «Грубиян» кафе-бар умӗнче ларакан «VW Jetta» автомобиле кӗрсе ларнӑ. Салонта хуҫи ҫуккине кура вӑл водитель вырӑнне куҫса ларнӑ та машинӑна хускатса кайнӑ. Хӑй вӑл ӳсӗр пулнӑ. Пуҫтахланнӑ хӗре Шупашкарти Ленин районӗнчи суд 50 пин тенкӗлӗх штрафлама йышӑннӑ. Пикен ваккачӗ ку йышӑнупа килӗшмесӗр Чӑваш Енӗн Аслӑ судне ҫитнӗ. Апла пулин те унтисем те ӳсӗр хӗр тыткаларӑшне ӑнланасшӑн пулман. Тепӗр майлӑ каласан, ют ҫын машинипе хуҫи ирӗк памасӑр хуҫаланнӑ хӗре ЧР Аслӑ сучӗ шеллемен, пӗрремӗш инстанцири суд йышӑнӑвне унчченхиллех хӑварнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Раҫҫейре
![]() riadagestan.ru сайтри сӑн Чӑваш Енри Евгения Чебанева Мускав облаҫӗнче ӗҫленӗ. Анчах вӑл халӗ урӑхла йышӑну тунӑ: ӗҫрен тухса кайнӑ та хӑйӗн юратнӑ мотоциклӗпе тӗнче курма тухса кайнӑ. Халӗ Евгения Дагестана ҫитнӗ. Женя ҫула чӳкӗн 19-мӗшӗнчеч тухнӑ. Вӑл Мускаври Хӗрлӗ тӳремрен ҫула кайнӑ. Дагестана вӑл пӗр эрне каялла ҫитнӗ. Унӑн пӗтӗмӗшле маршручӗ 150 пине яхӑн ҫухрӑмпа танлашӗ. Евгения Владивостокран Мускава ҫитме палӑртнӑ. Сӑмах май, 30 ҫулти хӗр унччен те ҫулҫӳревсенче пулнӑ.2017 ҫулта Мускавран Владивостока ҫитнӗ, пӗлтӗр вара мускавран Ямбург тата Вӑтам Ази урлӑ Сочие кайнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() iz.ru сайтри сӑн Шупашкарта пурӑнакан хӗрарӑм халӑх тетелӗнче пӗр арҫынпа паллашнӑ. Лешӗ пуян-мӗн. Чӑннипе вара вӑл Тутарстанри юсанмалли колонире ларакан арҫын пулнӑ. Ҫак арҫынна пула хӗрарӑм укҫасӑр тӑрса юлнӑ. Пӗррехичне вӑл хӗрарӑмран банк карттин реквизичӗсене ыйтнӑ – парне тӑвасшӑн-мӗн. Лешӗ реквизитсене пӗлтерсенех карточкӑсем ҫинчен укҫа ҫухалнӑ: 65 пин тата 5 пин тенкӗ. Ултава ШӖМӗн уголовлӑ шырав ӗҫченӗсем тӑрӑ шыв ҫине кӑларнӑ. Палӑртмалла: ҫав 25 ҫулти арҫын юсанмалли колоние ҫаратнӑшӑн лекнӗ. Ун тӗлӗшпе каллех пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Персона
![]() cap.ru сайтри сӑн Шупашкарта пурӑнакан Зинаида Клопова ҫак кунсенче 100 ҫул тултарнӑ. Вӑл 1919 ҫулта Муркаш районӗнчи Ҫулав ялӗнче ҫуралнӑ. Зинаида шкул пӗтерсен ҫыхӑну уйрӑмӗнче телефонисткӑра ӗҫленӗ. 23 ҫулта чухне вӑл пулас мӑшӑрне Гордей Клопова тӗл пулнӑ. Арҫын вӑрҫӑра аманнӑ пулнӑ. Ҫамрӑксем пӗрлешсен Уйкаса пурӑнма куҫнӑ. Унта Зинаида икӗ вырӑнта ӗҫленӗ. Каярахпа вӑл почтӑра тӑрӑшнӑ, унтанах тивӗҫлӗ канӑва тухнӑ. Зинаида Клопова халӗ виҫӗ ачипе, сакӑр мӑнукӗпе, мӑнукӗсен 10 ачипе тата кӗҫӗн мӑнукӗсен пӗр ачипе савӑнса пурӑнать. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Хулара
![]() Шупашкар хулин Мускав район администрацийӗнче Уйрӑлма чаракан кун пулӗ. Анчах ялан мар. «День без разводов» (чӑв. Уйрӑлусемсӗр кун) акцие раштав уйӑхӗн 18-мӗшӗнче, юнкун, ирттерме палӑртнӑ. Ҫав кун тӗллевӗ — уйрӑлакансен йышне чакарасси тата ҫемье статусне ҫирӗплетесси. Ҫапла палӑртнӑ акцие йӗркелекенсем. Уйрӑлма чаракан кун ЗАГС органӗсенче ӗҫлекенсен кунӗпе пӗр килӗ. Тепӗр майлӑ каласан, Мускав район администрацийӗнче юри ҫапла йышӑннӑ. Раҫҫейре ЗАГС органӗсем 1917 ҫулхи раштавӑн 18-мӗшӗнченпе ӗҫлеҫҫӗ теме юрать. Мӗншӗн тесен шӑпах ҫав кун «О гражданском браке, о детях и о ведении книг актов состояния» (чӑв. Гражданла мӑшӑрлану, ачасем тата тӑрӑм акчӗсен кӗнекине йӗркелесси ҫинчен) йышӑну кӑларнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Харпӑр шухӑш
Чӑвашлӑх
17 ӗмӗрте-20-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Пушкӑртстанра пурӑннӑ типтерсен (тептярьсен) сословийӗ чӑваш халӑх историйӗнче пысӑк пӗлтерӗшлӗ вырӑн йышӑнать пулсан та, ҫак анлӑ сарӑлнӑ халӑх сословийӗ ҫинчен чӑваш историкӗсем ҫырни ҫукпа пӗрех. Пӗтӗмӗшле илсен, типтерсем ҫинчен тутар-пушкӑрт историкӗсем (А.З.Асфандияров, Р.К.Рахимов, Р.Г.Кузеев, Д.М.Исхаков тата ыттисем), тата вӗсем ҫырнипе усӑ курса, ытти ӑсчахсем ҫыраҫҫӗ. Ҫакна шута илсе, типтерсен историйӗ ҫине чӑвашла куҫпа пӑхса, эпӗ ҫак тишкӗрӳллӗ статьяна ҫырас терӗм. Типтерсем (тептярьсем) 17-мӗш ӗмӗр пуҫламӑшӗнче Пушкӑртстанри халӑхсен пысӑк социаллӑ ушкӑнӗ пек паллӑ пулса тӑраҫҫӗ. Ку ушкӑн Вырӑс патшалӑхӗ Хусан ханлӑхне ҫапса аркатнӑ хыҫҫӑнхи тапхӑрта, унти халӑхсем Пушкӑртстана йышлӑн куҫса , пушкӑртсенчен ҫӗр илсе пурӑна пуҫланӑ саманара палӑрма тытӑннӑ. Асӑннӑ халӑхсем хушшинче чӑвашсем, вӗсен ҫывӑх тӑванӗсем пулса тӑракан бесерменсем, вотяксем (удмуртсем), марисем (ҫармӑссем), тутарсем, мӑкшӑсем, хӑйсен ӑрӑвӗсенчен чухӑнлӑха пула тухса ӳкнӗ пушкӑртсем пулнӑ. |
Пӑтӑрмахсем
![]() vzsar.ru сайтри сӑн Нумаях пулмасть Мускавра хӗр виллине тупнине, ҫак тискер ӗҫе Чӑваш Енри каччӑ тума пӗлтернӗччӗ. Ҫак кунсенче ҫамрӑк ҫынна тытса чарнӑ, тӗпчев тунӑ. Аса илтерер: раштавӑн 10-мешӗнче Мускаври пӗр хваттерте 20 ҫулти хӗр виллине тупнӑ. Унтах Чӑваш Енри 23 ҫулти каччӑ пулнӑ, вӑл ҫывӑрнӑ. Пике виллине ҫывӑх тӑванӗсем тупнӑ. Вӗсем полици чӗннӗ вӑхӑтра каччӑ тарса ҫухалнӑ. Раштавӑн 12-мӗшӗнче ӑна тытса чарнӑ. Каччӑ – Ҫӗнӗ Шупашкартан. Вӑл следовательсене каланӑ тӑрӑх, хӗре хирӗҫсе кайсан пӑвса вӗлернӗ. Палӑртмалла: каччӑ унчен те судпа айӑпланнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Айӑплава пурнӑҫлакан федераци служби тунӑ сӑн Нумаях пулмасть Чӑваш Енри юсанмалли 4-мӗш колонире икӗ мӑшӑр ҫемье ҫавӑрнӑ. Кун пирки Айӑплава пурнӑҫлакан федераци службин Чӑваш Енри управленийӗ пӗлтерет. «Саккунпа килӗшӳллӗн ҫемье ҫавӑрма мӑшӑрсем чылай хатӗрленнӗ. Туслӑ ҫыхӑну майӗпен вӑйлӑрах туйӑма куҫнӑ, ӑна хут уйӑрттарса ҫирӗплетме йышӑннӑ», - пӗлтернӗ ведомство. Ҫамрӑк мӑшӑрсем ЗАГС специалисчӗсен ырӑ сӑмахӗсене итленӗ, пӗр-пӗрне ҫӗрӗ тӑхӑнтарнӑ. Кайран вӗсене виҫӗ талӑк пӗр пӳлӗмре пурӑнма ирӗк панӑ. Палӑртмалла: кӑҫал асӑннӑ колонире 8 айӑпланнӑ арҫын ҫемье ҫавӑрнӑ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
Республикӑра
![]() Пӗрремӗш съезд хыҫҫӑн тунӑ сӑнӳкерчӗк. Лидия Филиппова архивӗнчен Чӑваш Енри Профессионал ҫыравҫӑсен пӗрлешӗвӗ союзӑн 85 ҫулхине уявлама хатӗрленет. Ҫакӑн пирки пӗрлешӗвӗн правленийӗн председателӗ Лидия Филиппова асӑннӑ союзӑн мессенджерсенчен пӗринчи ушкӑнӗнче пӗлтернӗ. Мероприяти вӑхӑтӗнче профессионал ҫыравҫӑсем кӑҫалхи ҫулталӑка та тишкерӗҫ. Мӗн туса ирттернине аса илӗҫ, мӗншӗн хавхаланса-савӑннине е хурланса пӑшӑрахннине каласа кӑтартӗҫ. Мероприяти раштав уйӑхӗн 20-мӗшӗнче иртӗ. Юбилее халалланӑ савӑнӑҫлӑ пухӑва Шупашкарти Наци вулавӑшне (Ленин проспекчӗ, 15-мӗш ҫурт, 4-мӗш хут) 13 сехете пухӑнмалла. Регистраци 12 сехетре пуҫланӗ. Уява республикӑри тата унӑн тулашӗнчи ҫыравҫӑсемпе поэтсене, «Хыпар» издательство ҫурчӗн «Тӑван Атӑл» литературӑпа художество журналӗн авторӗсене, ҫамрӑк литераторсене йыхравлаҫҫӗ. Пурне те хапӑл тӑвӗҫ. |
Шупашкарта ҫывӑх вӑхӑтра (22.04.2025 15:00) пӗлӗтлӗ ҫанталӑк, атмосфера пусӑмӗ 751 - 753 мм, 21 - 23 градус ӑшӑ пулӗ, ҫил 3-5 м/ҫ хӑвӑртлӑхпа кӑнтӑр-хӗвеланӑҫ енчен вӗрӗ.
| Ленин Владимир Ильич, ХХ ӗмӗрти паллӑ политиксенчен пӗри ҫуралнӑ. | ||
| Сергеев Илья Тимофеевич, филологи ӑслӑлӑхӗсен кандидачӗ, доцент вилнӗ. | ||
![]() | Пулӑм хуш... |