Беринг тинӗс пырӗ урлӑ ишсе каҫассипе ҫак кунсенче Пӗтӗм тӗнчери эстафетӑлла ишев йӗркеленӗ. Унта Шупашкарта пурӑнакан Татьяна Александрова та хутшӑннӑ. Вӑл ушкӑнри 64 экстремал-ишевҫӗ хушшинчи 11 хӗрарӑмран пӗри пулнӑ.

86 ҫухрӑма вӗсен гидрокостюм тӑхӑнмасӑр ишсе каҫма тивнӗ. Экстремалсем 20 минутшер виҫшерӗн ишнӗ. Вӗсене тухтӑрсем пӑхса тӑнӑ. Малтанхи икӗ кун хумсем вӑйлӑ пулнӑ, алӑ хытӑ шӑннӑ иккен. Кайранхи тепӗр икӗ кунӗнче шыв ӑшӑ, ишме те ҫӑмӑлрах пулнӑ.

Ишевҫӗсене кунне тӑватӑ хутчен вӑйлӑ апатлантарнӑ, саунӑра ӑшӑннӑ. Ҫыран патне ҫитес умӗн 10 минут ишевҫӗсем ялав тытса ишнӗ. Тӗрӗсрех. Ишмен-мӗн-ха, ӑшӑх вырӑн пирки унта утнӑ.

Кӑнтӑр енчи Патӑрьел, Комсомольски, Елчӗк, Ҫӗмӗрле районӗсенче ҫурла уйӑхӗн 28-мӗшӗ тӗлнех вырмана вӗҫленӗ. Тухӑҫ республикипе вӑтамран 18,1 центнер тухать. Шӑп та лӑп ҫулталӑк каяллахи ҫав кун тӗлне вӑл кашни гектартан 19,8 центнерпа танлашнӑ.

Хӑш-пӗр хуҫалӑхра ҫӗр улми кӑларма тытӑннӑ ӗнтӗ. Ӑна пин гектар ытларах ҫинчен кӑларма ӗлкӗрнӗ. Иккӗмӗш ҫӑкӑр тухӑҫӗ те тӗш тырӑнни евӗрех пӗлтӗрхинчен пӗчӗкрех: унчченхи 201,2 центнер вырӑнне 149,2 центнер тухать.

Кӗрхисене акассипе те хресчен ҫине тӑрать. Елчӗк районӗнче планпа ипалӑртнинчен виҫ кун каяллах 83 процентне акма ӗлкӗрнӗ пулнӑ иккен.

Хӑмла ӳстерекенсем кашни районтах мар-ха. Ҫав культурӑна туса илекенсем, сӑмахран, вӑрмарсем, ҫӗрпӳсем, етӗрнесем, ӑна татма тытӑннӑ.

Ӑна икӗ уйӑх каялла ӗҫлеттерсе янӑ-мӗн. Унти ӗҫ-пуҫпа халӗ Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев паллашнӑ. Савутра хальхи вӑхӑтри оборудовани вырнаҫтарнӑ иккен. 35 ҫын пӗр уйӑхра 300 тонна ытла тӗрлӗ тимӗр-тӑмӑр кӑларса ӗлкӗрет. Нумаях пулмасть предприяти ҫармӑссен пысӑк саккасне пурнӑҫланӑ.

Республикӑн ЗАГС ӗҫченӗсем ашшӗ-амӑшӗ хӑйсен ывӑл-хӗрне мӗн ят панине тишкерсе тухнӑ. 2012–2013 ҫулсенче сайра пулин те, анчха чӑваш ячӗсем те пуррине асӑрханӑ. Вӗсем: Илемпи, Синерпи, Пинерпи, Пинеслу, Саламби. Ҫапла, кашниех хӗрарӑм ячӗсем.

Ытти ята илсен хальхи вӑхӑтра авалхи вырӑс тата Библири ятсене хурас йӑла час-час тӗл пулать иккен. Авалхи вырӑс ячӗсем терӗмӗр-ха. Анчах чӑн вырӑсла Ваҫҫӑсемпе Петьӑсем паян манӑҫса пыраҫҫӗ иккен. Иртнӗ ӗмӗрӗн 70-мӗш ҫулӗсенче вара шӑпах ҫав ятсене нумай суйланӑ.

Хӗрарӑм ячӗсенчен паян ыттисенчен сайра тӗл пулакан Аида, Властилина, Гера, Дельфина, Добромира, Доминика, Женевьева, Ива, Иоланта, Мадонна, Максим, Миляуша, Павла, Хадиджа, Чулпан, Саида, Ярославна йышшисене суйлакнасем те пур-мӗн. Чиркӳри ятсенче е классикӑлла хайлавсенче кӑна тӗл пулаканнисене: арҫын ачасенчен — Гордей, Глеб, Матвей, Савелий, Арсений, Демьян, Прохор, Захар, Елисей, Савва, хӗрачасенчен — Анисия, Есения, Таисия, Устиния, Варвара текеннисене суйлакансем йышлӑ иккен.

Канаш хулинче вырнаҫнӑ «Промтрактор-Вагон» тулли мар яваплӑ обществӑн директорсен канашӗн председателӗ пулнӑ Семен Млодик пирки пуҫиле ӗҫ пуҫарни пирки хаҫат-журналсем массӑллӑ пӗлтерчӗҫ-ха.

Тӗпчевҫӗсен шучӗпе Семен Млодик 2006 ҫулта посредник-фирма урлӑ «Промтрактор-Вагонӑн» 273 миллион тенкӗ укҫине айккинелле янӑ, кайран ҫав «кӗмӗлпе» асӑннӑ предприятин акцийӗсене туяннӑ. Ҫак ӗҫе унсӑр пуҫне Светлана Романова текен хӗрарӑм та явӑҫнӑ-мӗн. Юлашкинчен асӑнни, эпир ас тунӑ тӑрӑх, таҫта тарса ҫӳрет текен сас-хура тухнӑччӗ.

Семен Млодик пирки суд хальлӗхе вӗҫне-хӗрне тухман-ха… Анчах ун ячӗпе ҫыхӑннӑ ҫӗнӗ хыпар илтме май килчӗ. Семен Млодик Красноярск енӗнчи Лесосибирск хулинчи вӑрман комбинатне ертсе пыма тытӑннӑ иккен.

Шупашкар хулин пурлӑх комитечӗ урамри кивелнӗ хунарсене ҫӗнетме, ҫук вырӑнта ҫӗнӗрен вырнаҫтарма конкурс ирттересси пирки пӗлтернӗ. Уншӑн тӗп хула 3 миллион та 692 миллион тенкӗ кӑларса хума хатӗр.

Хунарсене Обиково, Мопра урамӗсенче. Аш-какай комбиначӗн тӑкӑрлӑкӗнче, Менжинский урамӗнчен тытӑнса Плеханов урамӗ таран ҫӗнӗрен тумалла. Калинин районӗнче вара хӑш-пӗр ҫӗрте киввисене ҫӗнетӗҫ. Пӗтӗмпе 161 хунар вырнаҫтармалла.

Аукцион авӑн уйӑхӗн 30-мӗшӗнче иртӗ, мӗнпур ӗҫе юпан 31-мӗшӗччен вӗҫлемелле.

Республикӑн Конкурентлӑ политика тата тариф служби автоҫулсене юсассипе ирттернӗ аукциона пӗтӗмлетнӗ иккен. Асӑннӑ конкурсра ҫул-йӗр хӗррипе тимӗр карта тытакансене палӑртма тӗллев лартнӑ. Ҫак ӗҫе Шупашкар, Красноармейски, Вӑрнар, Ҫӗмӗрле, Пӑрачкав, Вӑрмар тата Улатӑр районӗсенче пурнӑҫламалла-мӗн. Ун валли хыснаран 18,9 миллион тенкӗ уйӑрма хатӗр пулнӑ. Анчах аукциона хутшӑннӑ пилӗк предприятирен пӗри, «Металлоконструкция» комплекслӑ техника центрӗ» тулли мар яваплӑ общество, ӗҫе самай йӳнӗпе кӳлӗнме килӗшнӗ. Ҫапла вара вӑл республика хыснинчен ҫак ӗҫ валли малтанласа уйӑрма палӑртнӑ тупрана 40 процент перекетлеме май туса панӑ.

Йӗпреҫре биологилле тасатмалли сооружени хута яма палӑртнӑ. Ӑна тума 175,5 миллион тенкӗ тухса кайӗ. Ӗҫе пурнӑҫлакан подряд организацине суйлама аукцион ирттересси пирки пӗлтернӗ чух ӗҫ хакне 184,9 миллион тенкӗ тесе палӑртнӑ иккен.

Сооружение кама тутарттарассине палӑртма ирттернӗ конкурса ултӑ предприяти хутшӑннӑ. Конкурса йӗркелекенсем сӗннинчен 9,2 миллион тенкӗ йӳнӗрех сӗннӗ «Стоюзстрйоинвест» общество ҫӗнтернӗ. Ҫапла вара хысна укҫине 5 процент перекетлеме май килнӗ иккен.

Ҫапла, Мускавра пурӑнакан пӗр чӑваш хӑйӗн урапи ҫине «Навальнишӗн» текен чӗнӳ ҫыпӑҫтарса хунӑ иккен — хӑйӗн машинипе вӑл Мускав тӑрӑх ҫӳрет.

Урапа хуҫи «Ирӗклӗ сӑмах» хаҫата пӗлтернӗ тӑрӑх ку шухӑш ун пуҫне Мускав мэр пуканӗшӗн кӗрешекен Алексей Навальный блогӗнчи пӗр ҫырӑва вуланӑ хыҫҫӑн пырса кӗнӗ — унта кандидат машинсем ҫине ҫыпӑҫкӑҫ (наклейка) ҫыпӑҫтарма чӗнсе каланӑ иккен, пӑтӑрмах сиксе тухсан та штабӑн укҫи-тенкинчен саплаштарма шантарнӑ. Пирӗн чӑваш вара хатӗр вырӑс тексчӗпе ҫырлахасшӑн пулман — чӑвашлине хатӗрленӗ.

Урапа хуҫи каласа панӑ тӑрӑх чӑвашла текст чылайӑшне кӑсӑклантарать, унта мӗн ҫырнине ӑнкарса илнӗ хыҫҫӑн чылайӑшӗ ӑшшӑн кулса илеҫҫӗ ҫеҫ. Тӗлӗнсе пӑхакансем те тӗл пулаҫҫӗ имӗш.

Шупашкарти Андриан Николаев ячӗллӗ паркра нумаях пулмасть ӳхӗ пурӑнма тытӑннӑ. Анчах хӑй тӗллӗн пырса лекмен-ха вӑл унта. Паркра ӗҫлекенсем унти «Ноев ковчег» ят панӑ зоокӗтесе пуянлатма шухӑшланӑ. Ӳхӗ Раҫҫейӗн Хӗрлӗ кӗнекинчи кайӑк шутланать. Орнитологсем ӳхӗ Европӑри, Ҫурҫӗр тата Кӑнтӑр Америкӑри, Азири сӗм вӑрмансенче пурӑннине пӗлтереҫҫӗ. Шупашкара ӑна Пенза хулинчен илсе килнӗ.