Ҫынна ырӑ тума ӳркенменни сӑвап пулать теҫҫӗ. Пулӑшу аллине тӑсакансенчен чылайӑхӗ ун пирки шухӑшламасть те пулӗ — чун ыйтнипе ҫапла тӑвать.

Инҫет Хӗвелтухӑҫӗнче шыв илнине пула шар курнисене пулӑшма укҫа пухасси республикӑра малалла пырать. Паянхи кун тӗлне 760 пин тенкӗ пухӑннӑ. Паянтан пуҫласа почта урлӑ куҫарнишӗн укҫа илмеҫҫӗ иккен. Куҫарнӑ чух Раҫҫейӗн Хӗрлӗ Хӗрес обществи валли тесе кӑтартма хушаҫҫӗ.

Малалла...

Настя Владимирова сӑнӗ

Нумаях пулмасть массӑлӑ информаци хатӗресенче «Улӑп» чӑваш халӑх эпосне туркӑлла пичетлесе кӑларнӑ сас-хура тухрӗ. Ҫак пысӑк ӗҫе вара Турцири паллӑ чӗлхеҫӗ тата фольклорист — Бюлент Байрам пурнӑҫланӑ пулнӑ имӗш. Ҫурлан 29-мӗшӗнче вара республикӑри наци вулавӑшӗнче кун ҫутти курнӑ куҫарӑвӑн хӑтлавӗ иртнӗ.

Куҫарупа тата унӑн авторӗпе паллашма хӑтлава республикӑри паллӑ ӑсчахсем, чӑваш культурине аталантаракансем, литература никӗсне тытса пыракансем — Порфирий Афанасьев, Юрий Сементер, Раиса Сарпи, Петӗр Яккусен, Валери Туркай — сӑвӑҫӑсем, Борис Чиндыков — ҫыравҫӑ, «Улӑп» эпоса вырӑс чӗлхи ҫине куҫаракан — Аристарх Дмитриев, Эктор Алос-и-Фонт — социолог, Николай Егоров, Виталий Родионов, Георгий Фёдоров — филологсем тата ытти чӑваш интелегенцийӗ пуҫтарӑннӑ.

Трибуна умне тухса калаҫакансен йышӗ сахал мар пулчӗ, вӗсенчен кашни Бюлент Байрам ӗҫе-хӗлӗн пысӑк тӳпине палӑртрӗ.

Малалла...

Краснорамейски районӗнче комбайнёрсем хушшинче ӑмӑрту ирттерни пирки эпир хыпарланӑччӗ. Ун пек тупӑшӑва муркашсем те йӗркеленӗ иккен. Утӑ уйӑхӗн 25-мӗшӗнчен тытӑнса ҫурлан 29-мӗшӗччен вырмара хӑш комбайнёр епле ӗҫленине эрнесерен тишкерсе пынӑ.

Иртнӗ эрнере ҫурлан 22–28-мӗшӗсенчине пӗтӗмлетнӗ. Ун чух Суворов ячӗллӗ кооперативра «Акрос–530» комбайнпа ӗҫлекен Радонеж Кузнецов пӗрремӗш вырӑна тухнӑ. Вӑл ҫав вӑхӑтра 181,6 тонна ҫапса илнӗ. Мала тухнӑшӑн ӑна пин тенкӗ илме свидетельство парса хавхалантарнӑ. Иккӗмӗшӗнче те асӑннӑ хуҫалӑхри комбайнёрах. Вӑл — «Дон–1500» комбайнпа 171,2 тонна вырнӑ Фёдор Журавлёв. Ӑна 800 тенкӗ тивӗҫӗ. «Полесье–7» комбайнпа 123,2 тонна вырнӑ «Ударник» предприяти комбайнёрӗ Владимир Степанов. Ӑна 500 тенкӗпе хавхалантармалла.

Нумаях пулмасть чӑваш наци юхӑмне хутшӑнакан Дмитрий Степанов Тутарстан республикине пуҫарса янӑ ятпа Хусан хулинче йӗркеленӗ акцине хутшӑннӑ. Кун ҫинчен вӑл «Ирӗклӗ Сӑмах» корреспондентне пӗлтернӗ.

Тутар обеществӑллӑ центр тата «Азатлык» тутар ҫамрӑксен пӗрлешӗвӗ йӗркеленӗ пикет ҫурлан 30-мӗшӗнче Шаляпин палӑкӗ умӗнче иртнӗ. Акцийе хутшӑнакансем Тутарстанпа Чӑваш Ен ялавӗсемпе тата Тутарстан суверенитет доклачӗпе пынӑ. ТОЦ элчисем «Тутарстан патшалӑх пулнӑ, патшалӑх пулать те» ҫырнӑ плакатсене алла тытнӑ.

Пикет йӗркине вара ШӖМ тата ХФС ӗҫченӗсем тытса пынӑ. Мероприяти иртекен вырӑна чӑваш ялавӗпе ӳкерӗнме темиҫе хутченех хусан чӑвашӗсем пырса тӑнӑ.

Чӑваш тата тутар хастарӗсем пӗрремӗш хутчен мар пӗрлешӳлле акцийӗ хутшӑнаҫҫӗ. Сӑмахран, 2012 ҫулхи юпа уйӑхӗн 13-мӗшӗнче чӑваш делегацийӗ Хусан хӳтелевҫисен асӑну маршне хутшӑннӑ.

Авӑнӑн 21-мӗшӗнче «Ман хыҫҫӑн чуп» пӗтӗм Раҫҫей шайӗнчи акцине тӗпе хурса Шупашкарта ҫамрӑксен йышлӑ чупӑвӗ иртет. Вӗренӳ тата сывлӑх сыхлакан тата социаллӑ аталанӑ министерствисен пулӑшӑвӗпе йӗркеленекен ӑмӑртӑва пур кӑмӑл тӑвакан та хутшӑнма пултарать.

Палӑртнӑ тӑрӑх чупура хутшӑнакансен шучӗ вӑтамран 5 пине яхӑн ҫитме кирлӗ. Вӗсенчен нумайӑшӗ республикӑри вӗренӳ учрежденийӗсенче ӑс пухакан шкул ачисемпе студентсем пулӗҫ.

Мероприятийӗ 9 сехетсенче хулари Хӗрлӗ тӳремре иртекен «Ҫӑлтӑрпа зарядкӑран» пуҫлама палӑртнӑ, чупу старчӗ вара — 10:00 сехетсенче пулӗ.

Ҫӗнӗ кун ҫул-йӗрте тухакан инкексемсӗр вӗҫленмест тейӗн, ҫавӑн йышши пӑтӑрмахсем ҫинчен хыпар агенствийӗсем ҫине-ҫине пӗлтерсех тӑраҫҫӗ.

Ак, эрнекун, ҫурлан 30-мӗшӗнче те «Ҫӗрпӳ–Канаш» трассинче чӗретлӗ пӑтӑрмах сиксе тухнӑ. Тӗпчесе пӗлнӗ тӑрӑх, ҫул-йӗр инкекӗ «99-мӗш» урапан водителӗ айӑпӗпе пулса иртнӗ. Хайхи арҫын умӗнче пыракан урапана иртсе каясшӑн пулнӑ, ҫакна пула хирӗҫле килекен ҫул пайӗ ҫине тухса кайнӑ, «Форд Фокус» тата «ВАЗ-2111» маркӑллӑ урапасемпе ҫапӑннӑ.

Сиксе тухнӑ инкеке пула «99-мӗш» урапара ларса пыракан пассажир вилнӗ. Ӑна пульница леҫме ӗлкернӗ пулин те, вӑл вӑйлӑ суранланнине пула пурнӑҫран уйрӑлса кайнӑ. Иккемӗш пассажирпа водителӗ вара чӗрех юлнӑ, анчах йывӑр аманнӑ.

«Форд» урапинче 4 ҫын ларса пынӑ. Вӗсенчен виҫҫӗшӗ — 29 ҫулхи водитель, 27 ҫулхи хӗрарӑм тата пӗр ҫулхи хӗр пӗрчи пульница лекнӗ. «ВАЗ–2111» маркӑллӑ урапа ҫинче ларса пыракан пӗр ҫулхи шӑпӑрлан тата хӗрпе каччӑ та аманнӑ пулнӑ. Республикӑри ШӖМре пӗлтернӗ тӑрӑх «ВАЗ-2111» урпара ларса пыракансем медицина пулӑшӑвне вырӑнтах илнӗ, хыҫҫӑн килелле таврӑннӑ.

Малалла...

Ҫак кунсенче Австрали ҫӗршӗвӗнче ҫулҫӳревҫе ҫӑлнӑ. Хайхи шеремет икӗ эрне хушши Хӗвеланӑҫ Австрали ҫӗршывӑн штатне кӗрекен утравра ларса пурӑннӑ. Agence France-Presse пӗлтернӗ тӑрӑх, Райан ятлӑ арҫын (хушаматне пӗлтермеҫҫӗ) хӑйӗн киммипе утравран тухса кайма хӑранӑ, мӗншӗн тесен вӑл вырӑнти шывсенче ҫӳрекен пысӑк крокодил тапӑнма пултарасси ӑна самай сехерелтернӗ.

Крокодил тамӑкне лекнӗ Ҫӗнӗ Зеланди ҫулҫӳревҫине Колумбурура пурӑнакан Дон Маклеод асӑрханӑ. Вӑл ҫурлан 31-мӗшӗнче каҫкӳлӗм вӑхӑтӗнче лаптӑка тӗрӗслеме тухнӑ, утравра хунар ҫуттине асӑрханӑ хыҫҫӑн пляж патне пынӑ, ҫапла ӗнтӗ арҫына ҫӑлнӑ та.

Маклеод каласа панӑ тӑрӑх ҫулҫӳревҫӗ крокодил тапӑнассинчен хытах хӑранӑ. Хайхи туралла крокодила ҫынсем пӗр хутчен кӑна мар асӑрханӑ, чӗрчун ҫынсем ҫине тапӑннӑ пулӑмсем ҫинчен вара хальлехӗ никам та илтмен.

Агенство палӑртнӑ тӑрӑх паянхи кун Райан тӳссе ирттернӗ пулӑмран сывалать, хӑйӗн тӑван кӗтесне хӑҫан таврӑнасси вара паяна паллӑ мар-ха.

Ҫурлан 30-мӗшӗнче Улатӑр районӗнчи Атрать ялӗ хӑйӗн 389 ҫулхи ҫуралнӑ кунне паллӑ тунӑ. Паянхи куна ял 122 гектар лаптӑкра вырнаҫнӑ. Транспорт ҫыхӑнӑвӗ енчен ял тупӑшлӑ вырӑн йышӑнса тӑрать. Сали витӗр чукун ҫул магистралӗ выртать, инҫех мар республика пӗлтерӗшлӗ «Йӗпреҫ–Улатӑр» урапа ҫулӗ вырнаҫнӑ.

Ялӑн ҫуралнӑ кунӗ нумай хӑнасене пуҫтарнӑ. Вӗсем валли ятарласа халӑх пултарулӑхӗн ал ӗҫӗсенчен ятарлӑ куравне йӗркеленӗ, харпӑр килте пеҫӗрне апат-ҫимӗҫен дигустацине ирттернӗ, суту-илӳ вырӑнӗсене йӗркеленӗ.

Савӑнӑҫлӑ уява Атрать ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ Михеева Надежда Михайловна уҫнӑ. Улатӑр районӗн администраци пуҫлӑхӗ Романов Николай Григорьевич, Чӑваш Республикинчи патшалӑх канашлӑвӗн депутачӗ Ефремов Николай Николаевич, Улатӑр районӗн мухтавлӑ ҫынни, Гудов ялта пурӑнакан Виктор Михайлович ял ҫуралнӑ кунне паллӑ тума пуҫтарӑннӑ ҫынсене уяв ячӗпе саламланӑ.

Ҫирӗпленнӗ йӗркепе ял тӑрӑхӗн администрацийӗ чи лайӑх вӗренекен шкул ачисене, спортсменсене, уйрӑм хуҫалӑхӑн пуҫлӑхӗсене, организаци тата учреждени коллективӗсене чысланӑ.

Малалла...

Вӑрнар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан хӗрарӑм ҫичӗ ҫулхи ывӑлне канӑҫ паман. Ӑна вӑл тем тӗрлӗ те нушалантарнӑ: мӑйӗнчен тытса пӑвнӑ, батарея пӑрӑхӗ ҫумне пуҫӗпе те ҫапнӑ, хӗллехи вӑхӑтрах урама ҫаран пуҫӑн, пальтосӑр-курткӑсӑр тата ҫаран уран урама кӑларса янӑ. Пӗчӗкскер амӑшӗн ҫав ялтах пурӑнакан тӑванӗ патне темиҫе хут та тарса кайнӑ. Тӗпчевҫӗсем хӗрарӑм ачаран иртнӗ ҫулхи юпа уйӑхӗнчен пуҫласа кӑҫалхи пуш уйӑхӗччен тӑрӑхласа пурӑннине ҫирӗплетсе панӑ. Хӑйӗн тыткаларӑшне ӗҫкӗҫ-хӗрарӑм ача кӗтмен пепке пулнипе ҫыхӑнтарнӑ иккен.

Хӗрарӑм пирки пуҫарнӑ ӗҫе халӗ прокуратура суда ярса панӑ. Халӗ пӗчӗк каччӑна хӗрарӑмӑн тӑванӗ усрава илнӗ.

Чӑваш Енри усламҫӑсене хӑйсем унччен тара илнӗ ҫурт-йӗре туянма йӳлӗмрен ҫӑмӑл пулӗ. Кун пирки саккун проектне улшӑнусем кӗртме йышӑннӑ иккен. Проекта Правительство ларӑвӗнче ырласа йышӑннӑ.

Тӗп улшӑнусен шутне «Regnum» информаци агентстви виҫӗ саманта асӑнса хӑварнӑ. Маларах усламҫӑсене тара илнӗ лаптӑк 5 тӑваткал метртан пӗчӗк мар тата 10 пинтен иртмесен кӑна май килейнӗ пулсан, халӗ лаптӑка пӑхмӗҫ. Тепӗр тӗп самант шутӗнче — унччен усламҫӑ пурлӑха мӗн чухлӗ вӑхӑт тара илсе пурӑннине тӗпе хунӑ. Тӗрӗсрех, икӗ ҫултан кая маррине пӑхнӑ. Анчах… 2008 ҫулхи ҫурлан 5-мӗшӗ тӗлне илсен. Халӗ вара кӑҫалхи утӑ уйӑхӗн пӗрремӗшӗ кун тӑрӑх шутлӗҫ. Маларах туянас правӑпа усӑ курманнисене те халӗ тепӗр хут шанчӑк параҫҫӗ.

Республикӑн Пурлӑх министерстви шутласа пӑхнӑ тӑрӑх, саккуна улшӑну кӗртсен 228 усламҫӑ халӗ тара илсе пурӑнакан пурлӑха туянма пултарӗ. Вӗсенчен ҫурри ытла, 144-шӗ, Шупашкарти предпринимательсем.