Литературӑпа, химипе тата обществознанипе пӗрлӗхлӗ патшалӑх экзаменӗн малтанхи кӑтартӑвӗсене пӗтӗмлетнӗ иккен. Пысӑк бал тата 100 балл пухнисене Рособрнадзор тепӗр хутчен тӗрӗслесшӗн имӗш. Анчах пур ҫӗрте те мар. Вӑл пыскӑ бала нумаййӑн тивӗҫнӗ регионсенчи ӗҫсене ҫӗнӗрен пӑхса тухма шут тытнӑ иккен.

Литературӑпа, акӑ, Брянск, Калуга, Самар, Сарӑту, Ростов облаҫӗнчи, Калмӑкпа Мари Эл республикисенчи тата Пермь енӗнчи ачасен ӗҫӗсене тӗрӗслӗҫ. Хими предмечӗпе 22 регион пирки иккӗленеҫҫӗ иккен. Унта Ҫурҫӗр кавказри мӗнпур тӑрӑх, Брянск облаҫӗ, Адыгея, Мари Эл, Калмӑк, Коми республикисем лекнӗ. Обществознание тепӗр хут тӗрӗслемелли регионсен йышӗ пирӗн республика та кӗнӗ.

Чӑваш наци вулавӑшӗн «Кӗмӗл ӗмӗр» галерейинче Комсомольски район администрацийӗн культура секторӗн заведующийӗн Василий Васильевӑн «Савнӑ енӗм, Чӑваш Ен!» юбилей куравӗ уҫӑлнӑ. Вӑл утӑ уйӑхӗн ҫурриччен ӗҫлӗ. Курава ӑста 70-е яхӑн ӗҫ — пейзаж, портрет, натюрморт — тӑратнӑ.

Василий Софронович Елчӗк районӗнчи Ҫуткӳл ялӗнче 1953 ҫулта ҫуралнӑ. И.Н. Яковлев ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ӳнерпе графика факультетне пӗтернӗ. Аслӑ шкул пӗтернӗ ҫамрӑка хӑйсемпе кӳршӗллӗ Комсомольски районӗнчи Явӑш шкулне направленипе ӗҫлеме янӑ. Унтан вӑл пӗр вӑхӑт асӑннӑ районта художник пулса тӑрӑшнӑ. 1984 ҫултанпа культура пайне ертсе пынӑ.

Курав уҫӑлнӑ ятпа саламлама тӗрлӗ шайри пуҫлӑхсем, ӳнер ӗҫченӗсем тата ҫуралнӑ ялӑн культура ҫурчӗ ҫумӗнчи «Шанӑҫ» фольклор ансамблӗ пырса ҫитнӗ.

Сӑнсем (72)

Информаци ятне ҫапла калани кӑшт ӳстеререх те пулчӗ-тӗр-ха. Ҫапах кирек епле тӗрӗслев те шиклентернине шута илсен сӑмахӑмӑра суя тееймӗпӗр.

Чӑваш Енӗн транспорт министерствин ӗҫченӗсем ҫул-йӗр хӑрушсӑрлӑхӗн инспекторӗсемпе, Ространснадзор тытӑмӗнче тата прокуратурӑра тӑрӑшакансемпе пӗрле черетлӗ рейд ирттернӗ. Вӗсем пассажир турттаракан автобуссен тата таксисен ӗҫне хакланӑ. Тӗрӗслевҫӗсем хайхисен ӗҫлеме лицензи пуррипе ҫуккине, рейса тухас умӗн водительсем медтӗрӗслев тата транспорта техника тӗрӗслевӗ витӗр кӑларнине пӑхнӑ. Асӑрханӑ кӑлтӑксем пирки административлӑ майпа ӗҫ пуҫарнӑ.

Ҫак кунсенче Республика кунне халалласа Чӑваш Енре тӗрлӗ мероприяти иртет. Ҫакӑн пек хӗрӳ график вӑхӑтӗнче Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев Питӗрте иртнӗ Пӗтӗм тӗнчери экономика формуне ҫитсе килме вӑхӑт тупнӑ.

Унта Михаил Васильевич «Сименс» компанин Раҫҫейри тата Вӑтам Азинчи президенчӗпе Дитрих Мёллерпа тӗл пулса калаҫнӑ. Усламҫӑ Чӑваш Енре регионсем хушшинчи сервис центрӗ тӑвас шухӑшлине палӑртнӑ иккен. Предприяти медицина оборудованине юсассипе специализациленмелле иккен. Калаҫу вӑхӑтӗнче ҫавӑн пекех «Сименс» производствине Шупашкарти электроаппаратура заводӗнче йӗркелес ыйтӑва та сӳтсе явнӑ. Компани элчисем ҫитес уйӑхӑн 8-9-мӗшӗсенче Шупашкара килме шухӑшлаҫҫӗ имӗш.

Кунсӑр пуҫне Чӑваш Ен Элтеперӗпе Михаил Игнатьевпа Питӗр хулин кӗпӗрнаттӑрӗ Георгий Полтавченко суту-илӳпе экономика, ӑслӑлӑхпа техника, социаллӑ тата культура пурнӑҫ енӗпе 2013-2014 ҫулсенче килӗштерсе ӗҫлесси пирки икӗ енлӗ килӗшӳ тунӑ.

«Нарспи» мюзиклти самант

Ҫывӑх вӑхӑтра Чӑваш патшалӑх оперӑпа театрӗн сцени ҫинче вилӗмсӗр «Нарспи» поэма тӑрӑх лартнӑ оперӑна ҫӗнӗрен курса киленме май килӗ. Театр ҫак проекта пурнӑҫа кӗртме республика хыснинчен укҫа ҫӗнсе илнӗ.

Хӑй вӑхӑтӗнче ӑна Георгий Хирпӳ композитор кӗввипе Борис Марков режиссёр сцена ҫине 1967 ҫулта опера евӗр кӑларнӑ-ха. Халӗ ӑна театрӑн ӳнер ертӳҫи Ольга Нестерова тепӗр хут лартасшӑн. Ҫитес ҫул Раҫҫей тата чӑваш халӑх артисчӗ Борис Марков ҫуралнӑранпа 90 ҫитет. Шӑпах ӑна халалласшӑн та оперӑна. Чӑваш музыка театрӗн пӗрремӗш режиссёрӗ пулнӑ ҫав ҫын республикӑн опера сцени ҫине 20 ытла спектакль, ҫав шутра оперӑсемпе опереттӑсем, музыка камичӗсем, кӑларнӑ.

Аса илтеретпӗр, 2008 ҫулта Чӑваш патшалӑх филармонийӗ «Нарспие» мюзикл евӗр сцена ҫине кӑларнӑччӗ. «Нарспи» спектакль аслисене ҫывӑххине, анчах вӑл ҫамрӑксен чунне витерейменнине асӑрханӑ маттур чӑвашсем — Николай Казаков композиторпа Борис Чиндыков драматург — мюзикл ҫырас шухӑша 1989 ҫултах тытнӑ-мӗн.

Малалла...

Тӑвай районӗнчи юсаса ҫӗнетнӗ ҫул

Тӑвай районӗнче пурӑнакансем тинех лӑш сывласа янӑ теме пулать. Ку хыпар ҫуран ҫӳрекенсемшӗн, тен, аплах та мар пулӗ-ха. Анчах Тутар Республикине тата Чӗмпӗр облаҫне каян-килен автомашина хуҫисем уншӑн хавасланма тивӗҫ. Ара, вӑл ҫулпа ҫӳресе курнисем Тӑвай–Чӑваш Чутей–Мӑн Кайпӑҫ ҫулпа ҫӳресси чӗр нуша пулнӑ теҫҫӗ. Вунӑ ҫул ытла юсаман ҫул япӑхсах кайнӑ иккен. 3 километр ытларах ытларах тӑршшӗ ҫула строительсем икӗ уйӑхран кӑшт сахалтарах вӑхӑтра юсаса пӗтернӗ. Ӗҫ калӑпӑшӗ вара пӗчӗк пулман-мӗн. Мӗншӗн тесен ӑна юсанӑ кӑна мар, сарнӑ та.

Ҫул юсани пирки каларӑмӑр та, Канаш районӗнчи Шаккӑл ялӗнче пурӑнакансем те халӗ хавасланма пултараҫҫӗ. Нумаях пулмасть ҫул-йӗрҫӗсем Канаш–Шаккӑл автоҫула та юсанӑ. Ӑна та сарнӑ, ҫул айккисене ҫирӗплетнӗ.

Сӑнсем (7)

Ҫемьере кашӑк-тирӗк шӑкӑртатмасӑр пулмасть теҫҫӗ. Канаш хулинче тата районӗнче пурӑнакансем паянтан «Юрату, шанчӑклӑх тата ҫураҫу сакӗ» ҫине ларса пӗр чӗлхе тупас шанчӑк пур. Ӑна вырӑнти таврапӗлӳ музейӗ умӗнче вырнаҫтарнӑ. Ҫапла ят панӑ сака хӗрлӗ хӑю кассах уҫнӑ. Унта хӗрарӑмсен канашӗн хастарӗсем хутшӑннӑ иккен.

Хулана илем кӳрекен ҫак вырӑна Геннадий Захаров художник ӑсталанӑ иккен. Вырӑнтисем ҫураҫу сакне официаллӑ майпа уҫичченех халӑх унтан татӑлма пӗлменни пирки хыпарлаҫҫӗ. Ҫавсем ылтӑн алӑллӑ ӑстана тем тӗрлӗ ӑшӑ сӑмахпа тав тӑваҫҫӗ имӗш.

Сӑнсем (17)

Паян Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи пуҫланнӑ кун. Унтанпа сахал мар шыв-шур юхса иртнӗ пулин те унӑн суранне теприсем паянхи пекех астӑваҫҫӗ. Уйрӑмах — ашшӗсемсӗр ӳснӗ вӑрҫӑ ачисем. Пин-пин ҫемьене ҫухату илсе килнӗ ҫав хурлӑхлӑ куна асӑнса Шупашкарти «Ҫӗнтерӳ» мемориал комплексӗнчи Мухтав Монуменчӗ умне республика ертӳҫисем чечек хунӑ.

Вӑрҫӑра пуҫ хунисене сума сунине, вӗсене асра тытнине палӑртакан мероприятие республика Элтеперӗ Михаил Игнатьев, Раҫҫей Патшалӑх Думин финанс рынокӗ енӗпе ӗҫлекен комитечӗн председателӗн ҫумӗ Руслан Тихонов, ЧР Патшалӑх Канашӗн Председателӗ Юрий Попов, ЧР Министрсен Кабинечӗн Председателӗн ҫумӗ — республика Элтеперӗн Администраци ертӳҫи Александр Иванов, федерацин Чӑваш Енри тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров тата ыттисем хутшӑннӑ.

Сӑмах май, унччен вара ирхи тӑватӑ сехетре ҫамрӑксем пухӑннӑ. Вӗсем «Эпир астӑватпӑр...» ҫамрӑксен акцине ирттернӗ. Яш-кӗрӗмпе хӗр-упраҫ асӑну ҫурти ҫутнӑ, йывӑҫ тураттисем ҫине Георгий хӑйӑвӗсем ҫакнӑ.

Сӑнсем (15)

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑха реформӑлама пулӑшакан фонд нумай хваттерлӗ ҫуртсене юсама тата ҫынсене ишӗлекен ҫуртсенчен куҫарма укҫа-тенкӗ уйӑрассине чарса лартни пирки кӑҫалхи ака уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче Regnum информаци агентстви хыпарланӑччӗ. Ҫапла тума вӑл регионсен унчченхи отчечёсене тишкернӗ хыҫҫӑн йышӑннӑ иккен. Укҫана хӗссе хунӑ 42 субъекчӗ шутне Чӑваш Ен те лекнӗччӗ. Кӑлтӑка пӗтерменсене асӑннӑ фонд хӑй уйӑрнӑ тупрана каялла шыраса илессипе те хӑратнӑччӗ. Анчах кӑлтӑксене пӗтерсен финанслассине тепӗр хут пуҫарма пулнӑччӗ.

Халӗ пирӗн республикӑна савӑнӑҫлӑ хыпар ҫитнӗ. Нумай хваттерлӗ ҫурстене юсама тата ҫынсене ишӗлекен ҫурстенчен куҫарма кӑҫал валли «кӗмӗл» ыйтнине вӑл ырланӑ, укҫапа пулӑшма пулнӑ. Ҫапла вара пирӗн республикӑна 935,21 миллион тенкӗ килмелле, Чӑваш ен вара хӑйӗн хыснинчен 708,55 миллион тенкӗ уйӑрмалла. Тупра 22 муниципалитет пӗрлешӗвӗнчи (ансатрах каласан, районпа хулари) 119 ҫурта юсама; 23 районпа хулари ишӗлекен 246 ҫуртран ҫынсене куҫарма май парӗ.

Чӑваш Енри икӗ кӗрешӳҫӗ «Еврази чемпионӗ» титула ҫӗнсе илессишӗн кӗрешӗве тухӗ. Ӑмӑрту ҫӗртмен 24-мӗшӗнче Шупашкарта иртӗ.

Республика кунӗнче Чӑваш енри, Мускаври, Сарӑтури тата Махачкалари 14 спортсмен Шупашкарти «Энергия» стадиона пухӑнӗ. Ӑмӑрту тӗрлӗ кӗрешӳрен — кудо, каратэ, тхэквондо, бокс, хутӑш кӗрешӳ енӗсем, кикбоксинг — тӑрӗ. Пирӗн республикӑна Тӗнче кубокӗн кӗмӗл призёрӗ Артур Шишокин хӳтӗлӗ. Вӑл Рамазан Разаков тӗнче чемпионӗпе тупӑшӗ. Хӗрарӑмсенчен вара Тӗнче кубокне кикбоксинг енӗпе пӗлтӗр ҫӗнсе илнӗ Ирина Спиридонова ринга тухӗ.

Кӗрешӗве курас текенсене тӳлевсӗрех кӗртеҫҫӗ иккен. Ӑмӑрту каҫхи сакӑр сехетре пуҫланмалла.