ФГБУ «Верхне-Волжское УГМС» уйрӑмӗн гидрометеорологипе ҫутҫанталӑк сӑнавӗн чӑваш центрӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӗртмен 25-29-мӗшӗсенче Шупашкарта тата Чӑваш Республикинче шӑрӑх ҫанталӑк таврӑнӗ. Асӑннӑ кунсенче сывлӑш температури ытти ҫулсемпе танлаштарсан 7 градус ӑшӑрах пулма пултарӗ (+17… +19).

Паянхи кун ҫанталӑк кӗркуннехи пек ӑмӑрлӑ. Ҫавӑнпа та таврана килекен шӑрӑх кун пӗр енчен лайӑх та пуль, вӑл ҫуллахи кунсемпе килленсе ӗлкӗреймен ҫынсене хавхалантарӗ.

Людмила Линик

Чӑваш патшалӑх ял хуҫалӑх академийӗнче паян ректор суйлассине эпир пӗлтернӗччӗ. Пуҫлӑх пуканне ректор тивӗҫне халӗ пурнӑҫлакан Людмила Линика шанса панӑ иккен. Уншӑн 118 ҫынтан 90-шӗ сасӑланӑ. Пӗлекенсем каланӑ тӑрӑх, суйлава академи алӑкне шал енчен питӗрсех ирттернӗ-мӗн. Унта журналистсем ҫеҫ мар, ректор пулма кандидат пулнӑ Семеновӑн шаннӑ ҫынни те кӗреймен иккен.

Владимир Семенов кадидатуришӗн 25-ӗн сасӑланӑ-мӗн, Николай Кирилловшӑн — 2-ӗн.

«Общество укҫи-тенкине тытса пырассипе Раҫҫейри чи лайӑх ӗҫлекен муниципалитет пӗрлешӗвӗ» конкурса пӗтӗмлетнӗ. Чӑвашран унта тӑватӑ муниципалитет хутшӑннӑ: Патӑрьел, Пӑрачкав, Муркаш районӗсем тата Шупашкар хули. Пӗтӗмпе вара 60 регионти 186 хула округӗ тата район тупӑшнӑ.

Конкурса йӗркелекенсем вырӑнтисен хысни пӗлтӗр епле тулнине, вӗсен нормативпа право базине, йӗркелӳпе кадр ӗҫ-хӗлне тишкернӗ. Пӗрремӗш степеньлӗ дипломпа виҫӗ муниципалитета чысланӑ: Владимир хулине, Алтай енӗнчи Барнаул хулине тата Муркаш районне.

Чӑваш Енрен турист фирмисем урлӑ пӗлтӗр канма тухса кайнисенчен иккӗ виҫҫӗмӗш пайӗ ют ҫӗршыва суйланӑ. Акӑ, унталла ҫул тытнӑ 24,4 пин туристран чӗрӗк пайӗнчен кӑшт ытларахӑшӗ Египетра каннӑ; 24,2 проценчӗ — Турцинче; 6,4 % — Испанире; 6% — Арабри Пӗрлештернӗ Эмиратра; 4,8% — Грецинче; 4,6% — Таиландра.

Хамӑр ҫӗршыв тӑрӑх тура 58,1 пин турист тухса кайнӑ. Вӗсенчен 92 проценчӗ Чӑвашра каннӑ; 3,8% — Краснодар крайӗнче; 2,7% — Питӗрте.

«Ҫынтан милиционер пулать, милиционертан ҫын пулмасть» сӑмах ҫаврӑнӑшӗ халь тухса кайнӑскер мар. Айӑпа йышӑнтарасшӑн апла хӗненӗ, капла тунӑ йышши хыпарсене вуласан чун ҫӳҫенсе каятчӗ. Халӗ йӗрке хуралҫисен пуҫлӑхӗсем ӗҫтешӗсене — хӑйсене пӑхӑнакансене — пуҫтахланма памасси пирки вӗҫӗмех калаҫҫӗ, шантараҫҫӗ. Чӑн та, пакун таврашне пӑхмасӑрах явап тыттарнӑ тӗслӗхсене те вӗсем асӑнкалаҫҫӗ.

Кӑҫалхи кӑрлач уйӑхӗнче ШӖМӗн Етӗрне районӗнчи пай пуҫлӑхӗ пулнӑ Олег Тевянов тӗлӗшпе пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ пулнӑ иккен. Ӑна пӗлтӗрхи утӑ уйӑхӗн 3-мӗшӗнче ӳсӗр арҫынна камерӑра хӗненӗ тесе айӑпланӑ. Ара, лешӗн тата ӳт-пӳ ҫинче суранӗсем те пулнӑ. Ӗҫтешӗсем видеокамера ӳкернине пӑхнӑ та Тевянов камерӑна кӗменнине, ҫавна май ӳсӗре хӗнеме пултарайманнине палӑртнӑ. Экс-полицейские хирӗҫле пуҫарнӑ ӗҫе халӗ чарса лартнӑ. Саккунпа ӑна пуҫиле ӗҫ пуҫарса кӑмӑл-сипет тӗлӗшӗнчен сиен кӳнӗшӗн саплаштармалла тата реабилитацилемелле.

Мемориал хӑми умӗнче

Паян, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче, Вӑрмар районӗнчи Энтрияль ял тӑрӑхне кӗрекен Ыхраҫырми (халь Шӑплат ялӗ) ялӗнче ҫуралнӑ чӑваш поэчӗн, прозаикӑн, тӑлмачӑн, литература критикӗн, ӑслӑлӑх ӗҫченӗн, публицистӑн Анатолий Тимофеевӑн-Ыхран пултарулӑхне, ӗҫ-хӗлне сума-суса ҫӗнӗ мемориал хӑми уҫӑлнӑ. Асӑну палӑкне Анатолий Ыхра пурӑннӑ ҫурт-йӗр вырӑнӗнче лартнӑ.

Паянхи митинга Шӑплат ялӑн ҫыннисем, поэтӑн тӑванӗсем, юлташӗсем пухӑннӑ. Мемориал хӑмине уҫнӑ ҫӗрте районти администрацин йӗркелӳ ӗҫне тытса пыракан пайӗн пуҫлӑхӗ Николай Павлов, культура, спорт тата архив ӗҫӗн пуҫлӑхӗ Ирина Дмитриева, Энтрияль тата Арапуҫ ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсем — Игорь Яковлевпа Александр Агеев килсе ҫитнӗ. Митингра Анатолий Ыхра пурнӑҫӗпе-пултарулӑхӗ ҫинчен нумай сӑмах хускатнӑ. Ӑшӑ сӑмахсемпе поэта аппӑшӗ — Альбина Сухан, арӑмӗ Дина Тимофеевна тата ывӑлӗ Атнер аса илнӗ. Мемориал хӑми патне асӑнма пуҫтарӑннӑ ҫынсем валли Шупашкар районӗнчи Тутаркасси ИКЦ ҫумӗнчи «Санар» фолькор ансамблӗ пултарулӑх концертне кӑтартнӑ.

Малалла...

«Ольдеевская» агрофирмӑна чысланӑ самант. Сылтӑмри — общество ертӳҫи Евгения Беликова

Юлашки ҫулсенче республикӑра «Агро-100» клуб йӗркелесси ырӑ йӑлана кӗчӗ. Мӗне пӗлтерет-ха вӑл? Вӑл — ял хуҫалӑх предприятийӗсем епле ӗҫленине кӑтартакан рейтинг. Иртсе кайнӑ ҫулталӑкри ӗҫ-хӗле шута илсе Чӑваш Енӗн «Агро-Инновации» хысна предприятийӗ «Агро-100» клуб йӗркелет. Ӗнер вара ҫавна презентациленӗ.

Клубӑн пӗрремӗш йӗркине «Авангард» тулли мар яваплӑ общество — «Ҫӗрпӳри бекон» йышӑннӑ. Ун хыҫҫӑн Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ тата «Юрма» агроходинг пыраҫҫӗ иккен. Вӗсем хыҫҫӑн — «Ольдеевская» агрофирма, Елчӗк районӗнчи «Комбайн» кооператив, Йӗпреҫ районӗнчи «Рассвет» общество, Шупашкар районӗнчи «Чӑваш бройлерӗ» общество, Хӗрлӗ Чутай районӗнчи «Коминтерн» кооператив, Тӑвай районӗнчи «Акконд-агро» фирма, Комсомольски районӗнчи «Ҫӗр улмие мухтав» агрофирма пыраҫҫӗ.

Малалла...

Ҫурҫӗр ҫурчӑмӑрӗнче (эпир пурӑннӑ ҫӗрте) ҫуллахи хӗвел тӑнни паянхи куна, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче лекет. Ҫуллахи хӗвел тӑни вӑл — чи вӑрӑм кунпа чи кӗске каҫа сӑнӑма пултарнӑ вӑхӑт. 2013 ҫулта астрономи ҫуллахи кунӗ 9:04 сехетре килнӗ. Паян хӗвел ҫӗр хӗрри ҫийӗн 16-18 сехет тӑма пултарӗ. Кун тӑршшӗ — 17 сехет те 37 минут пырӗ, каҫ вара — 6 сехет 23 минут.

Чӑваш Ен Гидрометеоцентрӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх асӑннӑ лару-тӑру хӗвел хӑйӗн хӑвӑртлӑхне чакарнипе ҫыхӑннӑ. Ҫуллахи хӗвел тӑнӑ хыҫҫӑн малала кунсем кӗскелме пуҫлаҫҫӗ, каҫ вара вӑрӑмланать. Ытларах ҫакӑн хыҫҫӑн шӑрӑх вӑхӑт пуҫланать.

Инкекӗн ӳкӗрчӗкӗ

Иртнӗ кунхине, ҫурҫӗр иртни икӗ сехет тӗлнелле, Тӗмен облаҫӗнчи ҫул ҫинче инкек сиксе тухнӑ пулнӑ. Пӑтӑрмахра пирӗн ентӗшсем, Шупашкарта пурӑннӑ 59 ҫулсенчи икӗ арҫын вилнӗ. Вӗсенчен пери «Ауди 100» урапапа, тепри «Лада Калинӑпа» пынӑ пулнӑ.

Инкеке лекнӗ арҫынсем Ханты-Мансийск автономи округне урапа туянас тӗллевпе кайнӑ имӗш. Ҫӗнӗ «Аудипе» хуҫаланнӑ хыҫҫӑн арҫынсем икӗ машинпа килелле ҫул тытнӑ. Ҫул-йӗрте тухнӑ инкек сӑлтавӗ вара ҫӗнӗ урапан шофер айӑпӗнче. Вӑл хирӗҫ пыракан ҫурприцеплӑ «Камаз» ҫине пырса ҫапӑннӑ. Тиев машини ҫӑнӑх турттарнӑ, ҫаврӑнса ӳкнӗ хыҫҫӑн вӗсем хыҫалта пыракан «Калина» урапана хупласа хунӑ.

Тӗмен облаҫӗнчи ҪХПИ тытӑмӗн пресс-службинче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫӑмӑл машин водителӗсем йывӑр аманнине пула васкавлӑ пулӑшу ҫитичченех вилнӗ. «Камаз» шофёрӗ вара, пиҫихиппе ҫыхӑннӑскер, пӑтӑрмахра вӑйлӑ аманман.

Патӑрьел районӗн администраци йышӑнӑвӗпе ҫӗртмен 17-мӗшӗнчен 16:00 сехетре районта йывӑр лару-тӑру режимне ҫирӗплетни ҫинчен эпир маларӑх пӗлтернӗччӗ ӗнтӗ. Кулленхи шӑрӑх кунсене пула районта ун чухне 7,093 пин гектар лаптӑкра ял-хуҫалӑх акнӑ тыр-пулӑ аманнӑ пулнӑччӗ. Паян вара, ҫӗртмен 21-мӗшӗнче Патӑрьел районӗнче йывӑр лару-тӑру режимне сирнӗ. Ку районти шӑрӑх кунсем ҫумӑрлӑ, ӑмӑрлӑ кунсемпе ылмашнипе ҫыхӑннӑ. Ҫапла вара районти вӑрмансене те ҫӳрӗме ирӗк панӑ.

Чӑваш Енри ИӖМ пайӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ял тӑрӑхӗсен пуҫлӑхӗсене, организаципе преприятисен ертӳҫисене шырлӑх масштаблӑ курассинчен хӑтӑлас тӗлӗшпе кирлӗ ӗҫсене пурнӑҫласа пыма сӗнеҫҫӗ.