Хирӗҫлев пикечӗ

Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ хуҫалӑх тарифӗсене ылмаштарнипе килӗшмесӗр виҫӗмкун Шупашкарта хирӗҫлев пикечӗ иртнӗ иккен. Унта 20-е яхӑн ҫын хутшӑннине пӗлтереҫҫӗ. Акцие «Солидарность», «Другая Россия», «РПР-ПАРНАС» тата «Партия 5 декабря» юхӑм членӗсем хутшӑннӑ.

Демонстрацие тухнисен тӗп лозунгӗ «Ӗҫ укҫине индексацилемесӗр ҪЙКХ тарифӗсене ӳстермелле мар» тени пулнӑ иккен.

Ҫак уйӑхӑн пуҫламӑшӗнчен тарифсем хӑпарасси пирки эпир хыпарланӑччӗ. Хамӑр енчен тата ҫакна пӗлтерер. Ҫурт-йӗрпе коммуналлӑ тӳлев хакӗ уйрӑм регионта кӑна ӳсмен, ӑна Раҫҫейӗпех хӑпартнӑ.

Паян Хусанта Пӗтӗм тӗнчери ҫуллахи XXVII Универсиадӑна савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫмалли мероприти пуҫланнӑ. Шоу 21 сехет те 40 минутра пуҫланнӑ. Унта пин ҫурӑна яхӑн ҫын хутшӑнмалла тесе пӗлтернӗ.

Ӑна уҫнӑ ҫӗре Универсиадӑн Ҫулӑмне илсе пыма палӑртнӑ. Ҫавна пуҫласа ҫулталӑк каялла Парижри Сорбонна университетӗнче чӗртнӗччӗ. Мӗншӗн шупах унта тетӗр-и? Студентсен хушшинчи ҫавӑн евӗрлӗ ӑмӑртӑва пуҫласа унта, 1923 ҫулта, йӗркеленӗ-мӗн. Универсиада пирӗн ҫӗршывра пӗр хутчен, 1973 ҫулта, Мускавра иртнӗ.

Кӑҫалхи Универсиада утӑ уйӑхӗн 17-мӗшӗччен пырӗ. Унта 162 ҫӗршыври 13,5 пин спортсмен хутшӑнмалла. Аса илтеретпӗр, Чӑвашран Универсиадӑна 8 спортсмен тата 51 судья хутшӑнать. Ун вӑхӑтӗнче спортӑн 27 енӗпе медальсен 351 комплектне выляттарӗҫ.

Сӑмах май, тӗрлӗ ҫӑлкуҫсем пӗлтӗрнӗ тӑрӑх мероприятие хытӑ сыхлаҫҫӗ — оппозициллӗ шухӑшлӑ ҫынсене Хусана каяссинчен хӗтӗртеҫҫӗ, теприсене, тӗрлӗ сӑлтавсем тупса, вӑхӑтлӑха тӗрмене хупаҫҫӗ. Тутарстанӑн тӗп хулине килекен пур транспорта та хытӑ тӗрӗслени пирки те ҫынсем тӑтӑшах пӗлтереҫҫӗ.

Пушкӑрт Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Айрат Абушахманов

Чӑваш патшалӑх ҫамрӑксен театрӗ сцена ҫине классикӑлла хайлавсене кӑларас тесе «Раҫҫей культури (2012–2018ҫҫ.)» программӑпа килӗшӳллӗн йӗркеленӗ конкурса хутшӑннӑччӗ. Унта вӑл хӑйӗн проекчӗсене ӑнӑҫлӑ хӳтӗлесе «Король Лир» тата «Мамаша Кураж и ее дети» пьесӑсем тӑрӑх спектакль лартма федераци хыснинчен укҫа илме тивӗҫнӗччӗ.

«Король Лир» спектакле театрӑн тӗп режиссёрӗ Станислав Васильев хӑй лартӗ, «Мамаша Кураж и ее дети» пьеса тӑрӑх — Пушкӑрт Республикин тава тивӗҫлӗ ӳнер ӗҫченӗ Айрат Абушахманов. Юлашкинчен асӑннӑ спектакле лартассипе халӗ, ав, ӗҫсем пуҫланнӑ та. Утӑ уйӑхӗн 5-мӗшӗнче режиссер чӑваш театрӗн артисчӗсемпе тата пьеса тӑлмачипе, Чӑваш Республикин халӑх ҫыравҫипе Порфирий Афанасьевпа тӗл пулнӑ. Ҫывӑх вӑхӑтра рольсене валеҫсе парса репетицие пуҫӑнмалла. Премьерӑна чӳк уйӑхӗ валли палӑртнӑ.

Сӑнсем (16)

Пӗрисемшӗн ҫуллахи кунсем — кану кунӗсене лайӑх ирттермелли вӑхӑт. Теприсем валли вара ку тапхӑр ӗҫе пуҫарӑнассине пӗлтерет. Сӑмах вара ача-пӑча лагерь вожатыйӗсем ҫинчен пырать. Вӗсен ӗҫе ҫуллахи кану кунӗсенче самай пӗлтерӗшлӗ. Вожатыйсем пур енӗпе те пултаруллӑ ҫынсем. Ҫапла вара утӑн 9-мӗшӗнче «Вӑрман юмахӗ» ача-пӑча санаторийӗн республика базинче Вожатыйсен пултаруллӑхӗн IV республика фестивалӗ иртӗ. Унта республикӑри чи маттур вожатыйсем ӑмӑртӗҫ.

Фестивале хутшӑнма заявкӑсем республикӑри пурӗ 8 сывлӑха ҫиреплетекен лагерьсем панӑ: «Росинка», «Звездочка», «Волна», «Лесная сказка», «Березка», «Солнышко», «Янтарный», «Белые камни» тата республика тулаш енче ӗҫлекен 2 педагогика отрячӗсем — СПО «ВесельЧаКИ» тата СПО «Чугунок».

Фестиваль виҫӗ туртӑмпа иртӗ — юрӑ-кӗвӗ, ташӑ тата видео (педагогика ӗҫ-хӗлне ҫутатса паракан видео-ролик).

Ҫурлан 17-мӗшӗнче Шупашкарта регионсем хушшинче иртекен ҫамрӑксен альтернативлӑ культурӑсен III фестивалӗ пулмалла. Мероприяти анонсне вуласан ӑна питӗ те хӑйне евӗрлӗ хатӗрлеҫҫӗ иккен, кӑсӑкланакансем унта интересленсех хутшанасса шанӑҫ пур.

Фестивале тӗрлӗ енпе йӗркелӗҫ. Сӑмахран, кӗвӗ-ҫемӗн тӗрлӗ стилӗпе пупӑшӗҫ: рок, рэп, битбокс, диджеинг, бард. Ташлакансем вара брейк-данс, урам ташши тата ытти ӑсталӑха кӑтартӗҫ. Ӳнерӗн тӗрлӗ енӗпе маттуррисем граффити, боди-арт, чӗрӗ кӳлепе тата ытти енпе тӗлӗнтерӗҫ. Театр ӳнерне кӑмӑллакансене пӗчӗк хурӑмлӑ театр ӑсталӗхӗпе, вӑрӑм пуканесемпе савӑнтарӗҫ. Спортпа туслисем валли паркур-зона, скейт-лаптӑк уйӑрӗҫ, стритбаскет, зорбинг, турникмен, скипинг тата тӗрлӗ енпе правурлӑха кӑтартса парӗҫ.

Фестивале хутшӑнас кӑмӑллисенчен заявкӑсем йышӑнма тытӑннӑ ӗнтӗ.

Ҫак кунсенче Тутарстанри Анат Кама районӗнчи Камские Поляны поселокра чӑвашсен наци уявӗ паллӑ тунӑ. Уява кӳршӗ хуласемпе район хӑнисем килсе ҫитнӗ. Ҫак кунпа саламлама уява пуҫтарӑннӑ халӑх валли ятарласа Элмет, Самар, Шупашкар артисчӗсем килнӗ. Унсӑр пуҫне тата халӑха Анат Уратьма ялӗн «Комеш чылкуч» ансамбль хӑйсен юрри-ташшипе савӑнтарнӑ.

«Тутар-хыпар» республика агентствинче палӑртнӑ тӑрӑх Анат Кама районта 7 500 чӑваш пурӑнать. Тутарстан республикинче шучӗ тӑрӑх ку виҫҫемӗш национальность.

Чӑваш юрӑ-фольклор уявне иртнинче Нижнекамскийӗнче тата Анат Уратьмӑра ирттернӗ пулнӑ.

Темиҫе ҫул каялла салтака кайман яшсене арҫын вырӑнне те хуман. Хӗрсем те ун пек «юрӑхсӑр» каччӑсемпе калаҫсах кайман. Сывлӑх енчен хавшаннӑ пулин те яшсем салтака каясшӑн ҫуннӑ. Хальхи саманара вара ку ыйту тавра лару-тӑрӑ самай синкерлӗ.

Сӑмахран, Канаш районӗнчи Чӑрӑшкасси ялӗнче пурӑнакан яш-кӗрем ҫар хӗсметне хытах каясшӑн мар пулнӑ пулмалла, мӗншӗн тесен вӑл 2009–2012 ҫулсем хушшинче хӑйӗн патне военкомат ярса панӑ ятарлӑ чӗнӳ хучӗсене шута илмен, комитета пилӗк хутччен кайман, кайманнин сӑлтавӗ те ун пулман.

Йӗрлев комитетӗнче пӗлтернӗ тӑрӑх ҫак ӗҫ-пуҫа пула Канаш районӗн суд ларӑвӗнче хайхи каччӑна салтака каймалли яваплӑхран тарса ҫӳренӗшӗн 50 пин штраф тӳлеттерме йышӑннӑ.

Шел пулин чӑннипех те каччӑсем хушшинче хӑйсен кӑмӑлӗпе салтака каяс текенсен шучӗ иртнӗ ҫулсенчен самай пӗчӗк. Ку лару-тӑрӑ мӗнле сӑлтавпа ҫыхӑнни — чӑннипех те кӑсӑклӑ. Ҫар хӗсметне тухмалли вӑхӑт тахҫанхи пек 2 ҫул та мар — ҫулталӑк ҫеҫ, ҫапах яш-кӗрем тӗрлӗ мелсемпе усӑ курса салтака каяссинчен хӑтӑлма хӗмленеҫҫӗ.

Малалла...

Брифингра

Менингит та менингит тесе пӗр вӑхӑтра Раҫҫей шайӗнче хытах шавларӗҫ. Чире тӗрӗс палӑртайманнине кура диагноза тӗрӗс мар лартнӑ тесе шур халатлисене ӳпкелесе калаҫни асрах-ха. Чӑваш Енре еплерех лару-тӑру-ха? Ку ыйтӑва уҫӑмлатма пулӑшнӑ та республикӑн Сывлӑх сыхлавӗн министерстви паян йӗркеленӗ брифингра.

Кӑҫалхи кӑрлач–ҫӗртме уйӑхӗсенче пирӗн патра менингит паллиллӗ 6 ачана тупса палӑртнӑ иккен. Вӗсенчен пӗринне энтеровирус этилогине ҫирӗплетсе панӑ. Ҫак уйӑхра менингитпа чирлӗ икӗ ача тупӑннӑ. Шупашкарти 65-мӗш ача пахчинчи пӗр ушкӑнра карантин пирки пӗлтернӗ-мӗн.

Тухтӑрсен 100 пин ҫын пуҫне миҫе ҫын чирленине илсе парас йӑла пур та, ҫавӑн тӑрӑх хакласан, ку вӑл 0,5 тӗслӗх тенине пӗлтерет иккен. Раҫҫейре вара — 1,45 тӗслӗх-мӗн. Ҫапах ку кӑтарту пӗлтӗрхи ҫав тапхӑртинчен пӗчӗкрех иккен. Пӗлтӗр 100 пин ҫын пуҫне менингитпа чирленисен шучӗ 3,39 тӗслӗхпе танлашнӑ.

Эпидемиологсемпе ача-пӑча тухтӑрӗсем тӗрӗс апатлантарма тата гигиенӑна пӑхӑнма, чир паллине сиссенех тухтӑрсенчен пулӑшу ыйтма сӗнеҫҫӗ.

Республикӑн Строительство министерстви ҫамрӑк ҫемьесене патшалӑх тӗкӗ кӳни пирки пӗлтерес тесе ятарлӑ баннерсем вырнаҫтарма шут тытнӑ. Ун пек пулӑшупа кашни ҫемьен усӑ курма ирӗк пуррине пӗлтерекен реклама щичӗсене «Хула реклами» учреждени хатӗрленӗ. Баннерсене халӑх уйрӑмах ҫӳрекен вырӑнсене вырнаҫтарса тухнӑ.

Сӑмах май, хальхи вӑхӑтра ҫамрӑк ҫемьесене федерацин ятарлӑ программипе тата республика шайӗнче йышӑннӑ программӑсемпе килӗшӳллӗн тӗрев кӳреҫҫӗ. 2006-2011 ҫулсенче патшалӑх пулӑшнипе пурӗ 3349 ҫемье хӑйсен ҫурт-йӗр ыйтӑвне лайӑхлатнӑ.

Информаци ятне ҫапла патӑм та, хам вара: «Ҫапла пулмалла та», — тесе ҫийӗнчех шухӑшласа илтӗм. Ара, Филипп Лукин пек ҫынсем ӗмӗрте пӗрре ҫуралаҫҫӗ тесен те пысӑк йӑнӑшах мар-тӑр. Филипп Миронович кӗвӗленӗ юрӑсене халӑх паян та пӗлет-юрлать. Вӑл пӗтӗмпе 800-е яхӑн юрӑ ҫырнӑ. Вӗсенчен хӑшне-пӗрне ҫынсем халӑх юрри тесе те шухӑшлаҫҫӗ пулӗ.

Ҫак уйӑхӑн 1-мӗш кунӗнче паллӑ композитор ҫуралнӑранпа 100 ҫул ҫитрӗ. Ку куна халалласа унта та кунта вӗҫӗмех тӗрлӗ мероприяти иртнӗ. Культурӑпа вӗренӳ учрежденийӗсем коцертсем, музыка каҫӗсем, куравсем, фестивлаьсемпе конкурссем, «ҫавра сӗтелсем» йӗркеленӗ. Ыран вара композиторӑн тӑван ялӗнче, Красноармейски районӗнчи Чатуккассинче пысӑк уяв иртмелле.