Республикӑн Аслӑ сучӗ

Чӑваш Енӗн Патшалӑх канашӗн виҫӗ фракци депутачӗсем — «Тӳрӗ кӑмӑллӑ Раҫҫей», РФКП тата РЛДП (ЛДПР) — Аслӑ сута ӳпкев янӑ. Вӗсем республика «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗсем хӑйсен йышӗпе усӑ курса республика Конституцине улшӑнусем кӗртсе унтан «патшалӑх» сӑмаха кӑларса пенине хирӗҫлесе ҫырнӑ.

Шалӑп яракансен шухӑшӗпе ҫак улшӑнӑва йӑнӑшсемпе кӗртнӗ — лару вӑхӑтӗнче депутатсене ун пирки систермесӗр хӑварма тӑрӑшнӑ, регламента вырӑсла кӑна салатнӑ.

Влаҫри тӳре-шара, уйрӑмах «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫей» депутачӗсем, республикӑна патшалӑх шайӗнче курасшӑн марри сисӗнет. Элтепӗр шухӑшӗпе те патшалӑх тени ниме тӑман япала — вӑл, имӗш, халӑх пурнӑҫне нимле хӑт та кӗртмест, лайӑхлатмасть.

Чӑваш Енӗн Аслӑ сучӗн ҫыру секретарӗ пӗлтернӗ тӑрӑх ӳпкевпе мӗн тумаллине пилӗк кун хушшинче пӑхса тухӗҫ.

Йӗпреҫ районӗнчи Пучинкери вӑтам шкул вӗрентекенӗсемпе Муркаш тӑрӑхӗнчи вӗрентӳ ӗҫченӗсен хушшинчи туслӑ ҫыхӑну ҫирӗпленсех пырать. Иртнӗ ҫул ҫу уйӑхӗнче Муркаш районӗнчи чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекенӗсем Пучинкере кашни ҫул иртекен «Чӑваш вӑййине» килнӗччӗ, ӗнер вара, пушӑн 27-мӗшӗнче, Муркашри «Ача-пӑча пултарулӑх ҫурчӗн» ӗҫченӗсем хӑнара пулчӗҫ. Хӑнасен тӗллевӗ — пучинкесенчен тухья тӑвас ӑсталӑха вӗренесси.

Ӗҫлӗ тӗлпулу шкулти таврапӗлӳ музейӗнче иртрӗ. Чӑваш чӗлхипе литература вӗрентекен Е.М.Михайловапа Л.Н.Клементьева мастер-класс ирттерчӗҫ. Вӗсем тухья ӑсталас вӑрттӑнлӑхпа паллаштарчӗҫ, вӗтӗ шӑрҫапа эрешсем ҫыхма вӗрентрӗҫ. Кружока ҫӳрекен ачасем те хӑйсен ӑсталахне кӑтартрӗҫ.

Тӗлпулу тухӑҫлӑ иртрӗ, хӑнасем кӑмӑллӑ юлчӗҫ.

Вулавӑшри кӗнеке куравӗ

Вӑрмар районӗнчи Арапуҫри ял вулавӑшӗнче Пӗтӗм тӗнчери театр кунӗ тӗлне «В творческом горении — высшая радость» кӗнеке куравӗ йӗркеленӗ.

Вӑл икӗ пайран тӑрать: «Гордимся своим земляком» тата «О театре». Пӗрремӗш пайне Ефим Никитин паллӑ драматурга халалланӑ. Ефим Никитич хӑйӗн хайлавӗсене чӑвашла кӑна ҫырнӑ-ха та ӗнтӗ, анчах вулавӑш ӗҫченӗсем курав ятне вырӑсла парас тенӗ. Мӗн тейӗн, самани ҫапла — чӑвашла йӗркелеме хал ҫитмест ҫав хӑшӗ-пӗрисен. Арапуҫра ҫуралса ӳснӗ Ефим Никитин ку тӗлӗшпе пӗр-пӗр шӳт шутласа тупӑччех ӗнтӗ.

Тепӗр пайӗ вара театр ҫинчен каласа парать — вулакансем Надежда Павлова тата ытти паллӑ артистсем пирки пӗлме пултарӗҫ.

2009 ҫултанпа Вӑрмар районӗнчи 209 ветеран кил-ҫуртне лайӑхлатма пултарнӑ. Кун пирки район сайчӗ пӗлтерет.

2008 ҫулхи ҫу уйӑхӗн 7-мӗшӗнчи Раҫҫей Федерацийӗн Президенчӗн 714-мӗш Хушӑва пурнӑҫланӑ май кӑҫал районти 30 ветерана сертификат алла тыттарнӑ. Виҫҫӗшӗ вӗсенчен вӑрҫӑ ветеранӗсем, 27-шӗ — тӑлӑха юлнӑ арӑмсем. 22 сертификатпа усӑ курнӑ та ӗнтӗ — федераци хуснинчен уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе кил-ҫурта лайӑхлатнӑ.

«Ясна» этно-экологиллӗ поселени ачасен «Пирӗн мӑн асаттесем» (выр. «Наши предки») ӳнер конкурсне ирттерет. Ӗҫсене ака уйӑхӗн 15-мӗшӗччен йышӑнаҫҫӗ.

Ку ӑмӑртӑва 5–17 ҫулхи ачасемпе ҫамрӑксем хутшӑнма пултараҫҫӗ, ӳкерчӗке хуть те мӗнле меслетпе, хуть те мӗнле сӑрӑ хатӗрӗпе усӑ курса ӳкерме юрать. Конкурс темисем: мифсемпе халапсем, мӑн асаттесен тӗнче курӑмӗ, халӑх эпосӗн паттӑрӗсем, ӗмӗрсем витер пыракан мӑн асаттесен ӑс-хакӑлӗ.

Ӗҫсене Чӑваш наци вулавӑшне кайса памалла: Шупашкар, Ленин проспекчӗ, 15 ҫурт. Ыйтса пӗлмелли номерсем: 62-38-12, 8-927-665-72-92.

Ӑмӑртӑва хутшӑнакан ачасене «Авалхи чӑвашсен асамлӑ уҫланки» тӳлевсӗр экскурсине илсе кайӗҫ. Ҫӗнтерӳҫӗсене вара хаклӑ парнесем кӗтеҫҫӗ. Чи лайӑх ӗҫсене наци вулавӑшӗпе ӳнер музейӗнчи куравсенче кӑтартӗҫ. Конкурсӑн йӗрке-шывӗпе туллин кунта паллашма пулать.

Шупашкарти Калинин районӗн сайчӗ пӗлтернӗ тӑрӑх нумай пулмасть иртнӗ «Чӑваш пики» илем ӑмӑртӑвне хутшӑннӑ пикесем Шупашкарти ача ҫуртӗнче хӑнара пулнӑ иккен. Тӗлпулӑва ҫамрӑксен «Хастар» пӗрлешӗвӗ йӗркеленӗ, вӑл ӑмӑрту умӗнех иртнӗ пулать.

Ача ҫуртӗнче ӳсекен ачасем хӑнасене тараватлӑн кӗтсе илнӗ, хӑйсен пурнӑҫӗпе паллаштарнӑ. Екатерина Мельников, Женя Миронов тата Саша Чурмакова сӑвӑсем вуласа панӑ. Кристина Юдина вара чӑваш пикисене ача ҫурчӗн музей кӗтесӗпе паллаштарнӑ.

Хаваслӑ тӗлпулу «Шупашкар ҫӑкӑркомбиначӗ» хатӗрленӗ тортпа сӑйланнипе вӗҫленнӗ.

Чечек ҫыххи ӑсталама вӗренеҫҫӗ

Паян, пушӑн 26-мӗшӗнче, Куславккари социаллӑ пулӑшу центрӗнче «Очумелые ручки» (чӑв. «Ӑста алӑсем») клубӑн черетлӗ ӗҫлӗ тӗлпулӑвӗ иртрӗ. Хальхинче вӗсем хутран ҫурхи чечек ҫыххи ӑсталама вӗренчӗҫ.

Вӗренӳллӗ тӗлпулӑва Моисеева Галина Витальевна ерте пычӗ — вӑл хутран чечексем епле хатӗрлемелли пирки каласа-кӑтарса пачӗ. Мастер-класс ирттернӗ хыҫҫӑн клубра тӑракансем малтанласа хатӗрленӗ тӑваткал хутсенчен чечек ҫеҫкисене тума вӗренчӗҫ. Ҫӑмӑл мар пулин те майӗпен-майӗпен хутран хитре чечексем калӑпланчӗҫ. Ку вара пурне те савӑнтарчӗ, ҫӗнӗрен те ҫӗнӗрен чечексем ӑсталама хавхалантарчӗ.

Ҫуркунне паянхи кун календарьпе ҫеҫ ҫитнӗрен чӑн-чӑн чечексем уйӑхран тин пире савантарӗҫ. Анчах ытла нумай кӗтес килмесен вӗсене хутран ӑсталама пулать — клуба ҫӳрекенсене ку шухӑш питӗ килӗшрӗ, вӗрентӳллӗ тӗлпулуран таврӑнсан килте чечек ҫыххисем сахал мар тума шантарчӗҫ вӗсем.

Ӗнер, пушӑн 25-мӗшӗнче, «Эсир пуртан кил-ҫуртӑм ӑшӑ» ятпа Патӑрьел районӗнчи Сӑкӑт шкулӗнче уҫӑ класс сехечӗ иртрӗ.

4 класра вӗренекенсем Чиркина Н.А. класс ертӳҫипе пӗрле кашнин килӗнчех пулса курчӗҫ, пӗр-пӗрин ашшӗ-амӑшӗпе, аслашшӗ-асламӑшӗпе, кукашшӗ-кукамӑшӗпе ҫывӑхрах паллашрӗҫ.

Хӗрачасемпе арҫын ачасем сӑвӑсем каларӗҫ, класпа пӗрле маларах йӗркеленӗ слайдсене — сӑнӳкерчӗксен альбомӗн страницисене уҫса пынӑҫемӗн чи юратнӑ ҫынсем ҫинчен кала-кала пачӗҫ. Юрӑ-кӗвӗ те, ваттисен сӑмахӗсем те вырӑнлӑ пулчӗҫ кунта.

Туслӑ ҫемье тенине мӗнле ӑнланатӑр? Ҫемье телейӗ мӗнре-ши? Ҫемйӗре эсир мӗнпе пулӑшатӑр? — вӗрентекенӗн тӗрлӗ ыйтӑвӗсене туллин хуравларӗҫ ачасем.

Ачисен ашшӗ-амӑшне итлесе, пулӑшса пымалла, кирлӗ мар киревсӗр ӗҫсемпе хуйхӑртмалла мар. Кил-ҫуртра пурте ырӑ шухӑш-кӑмӑлпа пурӑнсан, пӗр тӗллевлӗ пулсан, пӗр-пӗрне хисеплесен, пурнӑҫ та малалла йӗркеллӗ аталанса пырать— пурте пӗрле ҫак шухӑш патне ҫитрӗҫ тӑваттӑмӗшсем.

Комсомольскинчи «Кӗтне» вӑй-хал культурипе спорт комплексӗ хута кайни иккӗмӗш ҫул ӗнтӗ. Ҫак кӗске вӑхӑтра миҫе ҫын унта пулса сывлӑхне ҫирӗплетмерӗ-ши?

Нумаях пулмасть Чӑваш Республикин вӑй-хал культурипе спорт министерствин анлӑ коллегийӗнче комплекссен 2012 ҫулхи ӗҫ-хӗлне сӳтсе явнӑ. Пӗтӗмлетӳ тунӑ хыҫҫӑн Комсомольскинчи «Кӗтне» ФСК смотр-конкурсра виҫҫӗмӗш вырӑна тухнине палӑртнӑ, хисеп хучӗпе чысланӑ. Ҫавӑн пекех 40 пин тенкӗлӗх сертификат парса наградӑланӑ. Яллӑ районсем хушшинче вара Каҫалсем — иккӗмӗшсем (малта — Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫ поселокӗнчи ВКСК).

«Ку пире малалла тата та лайӑхрах, тӑрӑшарах ӗҫлеме хавхалантарать», — терӗ ВКСК директорӗ Евгений Тихонов.

Алиса Чайникова

«Канаш ен пики» конкурсра ҫӗнтернӗ Ҫӗнӗ Шӗлттем хӗрӗ Алиса Чайникова иртнӗ шӑматкун республика шайӗнчи «Чӑваш пики» ӑмӑртура та хӑйне маттур кӑтартма пултарчӗ, «Чӑваш пики–2013» ята ҫӗнсе илчӗ.

Пушӑн 23-мӗшӗнче Яков Ухсай ячӗллӗ культура керменӗнче иртнӗ ӑмӑртӑва Алисӑсӑр пуҫне тата 13 хӗр хутшӑнчӗ, вӗсем Шупашкар, Канаш, Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенчен тата Елчӗк, Етӗрне, Йӗпреҫ, Комсомольски, Муркаш, Сӗнтӗрвӑрри, Ҫӗрпӳ, Тӑвай, Улатӑр, Элӗк районӗсенчен пулчӗҫ.

Ӑмӑртури ытти чыславсем ҫак хӗрсене лекрӗҫ:

• Вице-Чӑваш пики–2013 — Лилия Петрова (Етӗрне районӗ);

• Куракансен кӑмалне кайнӑ пике — Екатерина Козлова (Муркаш районӗ);

• Ҫепӗҫ пике — Елена Рыжова (Канаш хули);

• Ӑс пике — Мария Шемякина (Йӗпреҫ районӗ);

• Хӳхӗм пике — Татьяна Константинова (Тӑвай районӗ);

• «Ю-ТВ» пики — Алиса Чайникова.

Малалла...