Шупашкарти 60-мӗш шкула республикӑри хуласемпе ялсенчи шкулсенче вӗрентекенсем пуҫтарӑнчӗҫ. Вӗсен хушшинче кӳршӗ Мари Эл ҫыннисем те пур. Сӑлтавӗ — кунта паян Раҫҫей шайӗнче вунвиҫӗ хутчен иртнӗ «Человек в истории. Россия — ХХ век» конкурс пӗтӗмлетӗвне туни тата ҫитес ҫул унта хутшӑнакансен мӗн ҫине тимлӗх уйӑрас пирки пычӗ. Ҫакӑн ҫинче Раҫҫей Мемориалӗн Чӑваш Республикинчи уйрӑмӗн ертӳҫи Екатерина Яранцева тата ҫутӗҫ программисен кураторӗ Максим Дмитриев тӗплӗн каласа пачӗҫ.

60-мӗш шкулта чӑваш культурине сӑнласа паракан паха музей вырнаҫнӑ. Ӑна йӗркелесе пӑхса тӑракан Людмила Аркадьевна Федотова пуҫтарӑннисене тӗрлӗ экспонатсемпе паллаштарчӗ, музей ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа пачӗ.

Каярахпа семинара пухӑннисен умӗнче Раҫҫей Мемориалӗн Мари Республикинчи уйрӑмӗн ертӳҫи Николай Аракчеев тухса калаҫрӗ. Ӑна шкулти аслӑ классенче вӗренекенсем те хапӑлласах итлерӗҫ. Николай Александрович тӑрӑшнипе Йошкар-Ола хулинче ГУЛАГ историйӗн Мемориаллӑ халӑх музейӗ уҫнӑ, ӑна вӑл хӑйӗх ертсе пырать. Пуҫтарӑннӑ ҫынсене Н.Аракчеев музейра упранакан хӑшпӗр сӑнӳкерчӗксемпе тата экспонатсемпе паллаштарчӗ, хӑй туса пыракан ӗҫ ҫинчен каласа пачӗ.

Малалла...

Тин ҫеҫ тенӗ пек иртнӗ ҫуллахи кунсенче Хырхӗрри культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем кӗҫӗн ҫулхи хӗрачасем валли ятарласа «Ҫу пики» ӑмӑрту ирттернӗччӗ. Юпан 14-мӗшӗнче вара ҫак ӳнер вучахӗнче ялти шкулта 7-9 классенче вӗренекенсем валли «Кӗр пики» ятлӑ конкурс иртрӗ. Ҫак тупӑшу пулассине ачасене маларах пӗлтерсе хунӑччӗ. Ҫавӑнпа та хутшӑнакансем ун патне тӗплӗнрех хатӗрленме пултарчӗҫ.

Чӑн малтан хӗрачасем хӑйсемпе паллаштарчӗҫ. Унтан конкурса йӗркелесе ертсе пыракан Т.И. Бормотина хатӗрленӗ ыйтусем ҫине хурав шырарӗҫ. Хыҫҫӑн хӗрупраҫсем пушӑ вӑхӑтра мӗн ӗҫ тума юратнине, е урӑхла каласа хӑйсен хобби ҫинчен каласа пачӗҫ. Юлашкин конкурссем — ташӑ ташласси тата кӗрхи модӑна сӑнласси.

Куракансем те ахаль ларса тӑмарӗҫ. Ертсе пыракан вӗсемпе тӗрлӗ ӑмӑртусем ирттерчӗ. Унсӑрӑн шкул ачисем хӑйсен класӗнче вӗренекен конкурсанткӑсене алӑ ҫупса, «Маттур! Пултаратӑн!» — тесе хавхалантарса кӑшкӑрсах тӑчӗҫ. Жюрире ларакансем баллсене тӗплӗ шутласа тухнӑ хыҫҫҫӑн пӗтӗмлетӳ туса пачӗҫ. Чи нумай балл пуҫтарса «Кӗр пики» ята тӑххӑрмӗш класра вӗренекен Настя Ятманова тивӗҫрӗ.

Малалла...

Асӑрхануллӑ пулӑр

Шупашкар районӗн полици ӗҫченӗсем Дагестан Республикинчен килнӗ икӗ арҫынна чарнӑ. Вӗсем Кӳкеҫри «Апат-ҫимӗҫ» лавккинче РФ суя банкнотне тыттарса хӑварнӑ. Сутуҫӑ хӗрарӑм туянакан тухса кайсан анчах парса хӑварнӑ укҫа чӑн маррине сиснӗ, хайхискер тӳрех пӑтӑрмах пирки Шупашкар районӗн полици уйрӑмне шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Нумаях пулмасть ют регион номерлӗ автомашинӑна Хыркассинчи постра чарнӑ. Тимлӗ инспекторсем пассажир сумкинчен 5000 тенкӗлӗх 2 укҫа курӑннине асӑрханӑ. Дагестан ҫыннисем тӳрре тухма хӑтланман, унсӑр пуҫне автомашинӑра пытарнӑ ытти купюрӑсене те кӑтартнӑ. Унта 5000 тенкӗлӗх 84 хут укҫа пулнӑ.

Преступлени ҫулӗ ҫине тӑнӑскерсене РФ тӗп билечӗсене туса кӑларнӑшӑн, упранӑшӑн тата вырӑнтан вырӑна куҫарса ҫынсене улталанӑшӑн айӑпланӑ. Вӗсене 6 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарнӑ, унсӑр пуҫне 400 пин тенкӗ штраф тӳлеме йышӑннӑ.

Аякра пурӑнакансем Чӑваш Ене килсе суя укҫа вырнаҫтарни тӑтӑшах пулать. Ҫакнашкал преступленисене тӑвакансенчен чылайӑшӗ Кавказ тӑрӑхӗнчен.

Малалла...

Пушкӑртстанӑн шӗкер хулинче паян халӑх пухӑвӗ — митинг — иртнӗ. Ҫын нумайях пуҫтарӑнман пулин те (ШӖМ 50 ҫын шутланӑ) унта кӑсӑклӑ чӗнӳсем пулни пирки «Интерфакс» пӗлтерет.

Хулари профсоюзсен ҫурчӗ умӗнчи митинга тухнӑ халӑх «Суверинетсӑр Пушкӑртстанӑн малашлӑхӗ ҫук!» плакатсемпе те тухнӑ иккен. Пухӑва пӗтӗмлетнӗ резолюцине те ҫак шухӑша кӗртнӗ — 2002 ҫулччен республика Конституцийӗнче ҫырӑннӑ «суверенитета» тавӑрма ыйтнӑ. Ҫавӑн пекех кӑк халӑхсен прависем ҫинчен калакан ООН декларацине ратификацилеме ыйтнӑ.

Халӑх пухӑвне «Кук буре» (чӑв. Тӳпери кашкӑрсем) право хӳтӗлекен движени йӗркеленӗ, вырӑнти влаҫ ӑна ирттерме ирӗк панӑ. Митинга пуҫаракансем унта 200 ҫын пулни ҫинчен пӗлтернӗ.

Патӑрьел районӗнчи чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем Йӗпреҫ ялӗнчи пӗлӗт айӗнче вырнаҫнӑ этнографи музйӗнче пулса курчӗҫ. Музей пӗр гектар ҫурӑ ҫӗр йышӑнать. Унта XIX тата XX ӗмӗрсенчи чӑваш ялӗнчи кил-ҫурт таврашне, пӳрт ӑш-чикиисене, чӑвашсем усӑ курнӑ пур хатӗр-хӗтӗре сӑнласа кӑтартнӑ. Унсӑр пуҫне картинӑсен галерийи, этнографи музейӗ мӗне тарать! Куҫпа курнине мӗнех ҫитейӗ! Ҫулҫӳрев пурин кӑмӑлне те кайрӗ.

Учительсен кунӗ — паллӑ та чаплӑ уяв. Кашни вӗренекен, кашни вӗрентекен ҫак уява ӑшри ҫепӗҫ те асамлӑ туйӑмсемпе кӗтсе илет.

Шупашкарти 37-мӗш шкулти учительсем уявсене ытти коллективсем пек сӗтел хушшинче хӑналанса ларса ирттернипе ҫырлахмаҫҫӗ, ҫутҫанталӑкпа киленес, сывлӑха ҫирӗплетес тесе вӗсем тӗрлӗ вырӑна ҫитсе курма тӑрӑшаҫҫӗ. Лапсарти йӗлтӗр базинче Пӗтӗм тӗнчери Хӗрарӑмсен кунне уявлани, вӗренӳ ҫулӗ пуҫланнине халалласа «Березка» кану лагерӗнче канни халӗ те асра.

Ак, ҫак паянхи пӗтӗм тӗнче уявлакан Учительсен кунӗ уява та вӗсем Атӑлӑн йӑлӑм енче вырнаҫнӑ «Росинка» спортпа сывлӑх центрне ҫитсе килме шут тытрӗҫ.

Уҫӑ сывлӑшра вӗрентекенсем хыр вӑрманӗнче уҫӑлса ҫӳрерӗҫ, гольф вӑййа выляма вӗренчӗҫ, гитарӑпа тӗрлӗ юрӑсем шӑрантарчӗҫ. Юлашкинчен вара мунча кӗрсе, бассейнра ишсе сывлӑхӗсене ҫирӗплетрӗҫ. Пӗтӗм вӗренӳ ҫулӗ тӑршшӗпе тухӑҫлӑ та интереслӗ ӗҫлемеллӗх асамлӑ вӑй хушрӗҫ.

Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Хусанушкӑнь шкулӗнчи чӑваш чӗлхи вӗрентекенӗ Светлана Яруткина час-часах хаҫат-журнал страницисенче тӗрлӗ хайлав пичетлет. Шкулти вӗренекенсене те кулленех литература ӗҫне явӑҫтарать. Чӑваш сайчӗ ирттерекен фантастика конкурсӗсене вӗренекенсене те явӑҫтарать, хӑй те хастар хутшӑнать. Николай Плотников пухса хатӗрленӗ икӗ кӗнекере те унӑн хайлавӗсем пичетленчӗҫ. Кӑҫал икӗ кӗнеке пичетлесе кӑларма пултарчӗ: «Илемлӗх ытамӗ» тата «Сӑвӑсемпе юрӑсем».

Ҫак кунсенче Чӑваш Республики писательсен союз председателӗ Юхма Мишши (Михаил Николаевич Юхма) тата Татюк Юркки ҫыравҫӑ (Юрий Витальевич Дадюков) Хусанушкӑнь ял халӑхӗпе тӗлпулу ирттерчӗҫ. Светлана Яруткинӑна писательсен союзне илнине пӗлтерекен хушупа паллаштарчӗҫ, кунсӑр пуҫне ӑна Алексей Талвир ячӗллӗ преми пачӗҫ. Юхма Мишши тӗлпулӑва пуш алӑпа килмен, вӑл Хусанушкӑнь шкулне 100 ытла кӗнеке парнелерӗ. Шкул ачисем пухӑннисене Светлана Яруткина ертсе пынипе (вӑл баянпа ӑста калать) пуян концертпа савӑнтарчӗҫ.

Малалла...

Паян — пӗтӗм тӗнчери учительсен кунӗ. Хырхӗрри тӗп шкулӗнче ҫак уява вӗрентекенсемпе пӗрле ачасем те чӑтӑмсӑррӑн кӗтеҫҫӗ. Ирех шкулти коридора уяв ячӗпе кӑларнӑ стена хаҫачӗсем илем кӳчӗҫ, вӗсемпе чылайӑшӗ кӑткӑсланчӗҫ. Уроксене паян «ҫӗнӗ вӗрентекенсем» — аслӑ классенче вӗренекенсем — ирттерчӗҫ. Каярахпа культура ҫуртӗнче савӑнӑҫлӑ уяв концерчӗ пулчӗ. Ӑна шкул ачисемпе культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем лартса пачӗҫ. Ҫак кунах Комсомольски салинче савӑнӑҫлӑ пуху пулса иртрӗ. Ӗҫри ҫитӗнӳсемшӗн районти вӗрентекенсене тӗрлӗ шайри хисеп хучӗсем парса чысларӗҫ, вӗсемпе пӗрле пилӗк вӗрентекене республикӑри Газпром пӗрлешӗвӗн пуҫлӑхӗ К.С.Мифтахутдинов укҫан преми парса хавхалантарчӗ.

Кӑшт каярах Хырхӗрри тӗп шкулӗн вӗрентекенӗсем кӳршӗ Елчӗк районӗнчи Ҫуткӳл тӗп шкулӗнчи ӗҫтешӗсемпе тӗл пулчӗҫ, пӗр-пӗрин ӗҫ-хӗлӗпе паллашрӗҫ. Малашне те ӗҫлӗ ҫыхӑну тытса тӑма калаҫса татӑлчӗҫ. Уяв ҫӳллӗ шайра иртрӗ тесен те пӗртте йӑнӑш пулмасть пуль.

Мускаври чӑвашсене пӗлме!

Мускавра чӑваш чӗлхине вӗренмелли тӳлевсӗр курс ӗҫлеме пуҫлӗ — унта вӗренме 22 ҫула ҫитмен ҫамрӑксене йышӑнаҫҫӗ. Уроксем канмалли кунсенче иртӗҫ — центрта, Белорусская метро ҫывӑхӗнче.

Тӗплӗнрех пӗлмелли телефон: 8-915-383-68-35.

Хырхӗрри шкулӗнч ачисем экскурсире

Паян — илемлӗ ылтӑн кӗр кунӗ. Йӗри-таврана тимлӗн сӑнаса пӑхсан ҫак илеме ҫутҫанталӑкран лайӑхрах нимӗнле художник та сӑнласа кӑтартайманнине туятӑн. Пысӑк ҫулӑн икӗ енӗпе ӳсекен йывӑҫсен тӗрлӗ тӗслӗ тумӗсемпе киленсе Хырхӗрри тӗп шкулӗнче вӗренекенсем Шупашкара ҫул тытрӗҫ. Икӗ сехетрен паллӑ ентеш — Василий Иванович Чапаев палӑкӗ патне ҫитрӗҫ. Ҫӳллӗ постамент ҫинче вырнаҫтарнӑ мӑнаҫлӑ юланутҫӑ ҫине пуҫсене каҫӑртсах тимлерӗҫ шӑпӑрлансем. Часах музейе те кӗрсе курчӗҫ. Кунта вырнаҫтарнӑ экспонатсем хушшинче вӗсене ытларах граждан вӑрҫи вӑхӑтӗнчи салтаксен тумтирӗ тата хӗҫ-пӑшал кӑткӑслантарчӗ. Легендарлӑ ҫар пуҫӗ ҫуралса ӳснӗ ҫурта та хаваспах кӗрсе тухрӗҫ ачасем.

Малалла ҫул — Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑл ялӗнче вырнаҫнӑ Космонавтика мемориаллӑ комплексне. Ҫур сехетрен палӑртнӑ вырӑна ҫитсе те тӑчӗҫ ачасем. Тепӗр паллӑ ентеш — Андриян Григорьевич Николаев виҫҫӗмӗш космонавтӑн пурнӑҫӗпе тата ӗҫӗ-хӗлӗпе паллашрӗҫ.

Малалла...