 Чӑваш Енре электромеханикӑ колледжӗнче «Ют ҫӗршывра ӗҫлеме пултаракан сварщик» ӑстисене хатӗрлеме пуҫлаҫҫӗ тет. Вӗренӳ Центрне уҫма тата ӗҫне йӗркелеме Голландирен Хенк Бодт (Henk Bodt), Румынирен Хориа Даскау (Horia Dascau) Шупашкара килсе ҫитнӗ иккен. Кусем пуҫне тӗрӗслев ушкӑнне Раҫҫейри сварка ӑстисем тата тӗнче стандарчӗсен ӑстаҫисем килнӗ пулнӑ. Тӗлпулура Чӑваш Ен правительствин ӗҫченӗсем те хутшӑннӑ тет. Тӗрӗслев ушкӑн членӗсем колледж ӗҫне тӗплӗн пӑхса ҫаврӑннӑ хыҫҫӑн ҫак вӗренӳ ҫуртӗнче тӗнчипе ӗҫлеме пултаракан ӑста сварщиксене хатӗрлеме май пуррине палартнӑ. Ҫӗнӗ Центр кӑҫалтан «Международный сварщик» (Тӗнчипе ӗҫлеме пултаракан сварка ӑсти) диплом хучӗ алла илме пуҫлаҫҫӗ, унпа вӗсем (шут тытсан, паллах) ют ҫӗршывсенче те ӗҫлеме пултарӗҫ. Чӑваш Енри евӗр вӗренӳ Центрӗ Раҫҫейре урӑх ҫук иккен. Шупашкарта вӗренсе тухнӑ сварка ӑсти тӗнчери 45 ҫӗршывра ӗҫ вырӑнӗ тупма пултарӗ. Чӑваш Ен каччи-хӗрӗсем ҫак хыпара илтсе пуҫа хывсан питӗ лайӑх пулӗччӗ. Ытти хуласенчен персе ҫитиччен. |
 Субботникри пӗр самант Ҫуркунне ҫитсен ял хушшинче, урамсенче тирпей-илем кӗртесси пур ҫӗрте те йӑлана кӗнӗ тейӗпӗр. Ялпа ял хушшинче пухӑннӑ ҫӳп-ҫапсене пухса тирпейлесси вара пур ҫӗртре йӑлана кӗрсе ҫитмен-ха. Патӑрьел районӗнчи Вӑтаел ялӗ пысӑк ял шутӗнче мар, ҫапах та пӗчӗккисен шутне кӗртме те май ҫук. 189 кил шутланса тӑрать (50 килӗнче никам та пурӑнмасть). Вӗсенче пурӗ 500 ытла ҫын пурӑнать. Ҫак ял ачисем кӳршӗри Тури Туҫа шкулне вӗренме ҫӳреҫҫӗ. Виҫҫӗмӗш ҫул Вӑтаел ачисем Тури Туҫа ялӗпе Вӑтаел ялӗ хушшинчи тавралӑха тирпей-илем кӗртеҫҫӗ, ҫӳп-ҫапран тасатаҫҫӗ. Унччен ку ӗҫе колхоз тирпейлесе тӑнӑ, анчах юлашки вӑхӑтра колхозӗ йӑлтах саланнӑ пирки ҫак ӗҫе ачасем хӑйсем ҫине илнӗ. Паллах, пысӑккисем вӗсен хастарлӑхне ырлаҫҫӗ, май пур таран хавхалантарса пыраҫҫӗ. |
 Ӗнер, ҫӑвӑн 3-мӗшӗнче, Чӑваш республикин халӑх пултарулӑх ҫуртӗнче вырнаҫнӑ 6х7 галерейӑра Вячеслав Эткерӗн ятарлӑ куравӗ уҫӑлчӗ. Ӑна ӳнерҫӗ 50 ҫул тултарнӑ тӗле хатӗрленӗ. Курава уҫма Чӑвашри ӳнерҫӗсем, сӑрӑ ӑстисем, вӗрентӳҫӗсем, халӑх пултарулӑхӗн ӑстисем пухӑннӑччӗ, вӗсенчен кашни Вячеслав Эткерӗн пултарулахӗнчи хӑйнеевӗрлӗхне палӑртрӗҫ. Курава уҫнӑ май чи малтанхи сӑмаха Халӑх пултарулӑх ҫурчӗн директорӗ Виктор Бондарев каларӗ. Вӑл йывӑҫпа ӗҫлекен ӑстана Тав хучӗпе чысларӗ, ӗҫре ӑнӑҫусем сунчӗ. Ҫавӑн пекех ӑшӑ сӑмахсемпе тухса калаҫакансем шутӗнче Чӑваш художникӗсен союзӗн правлени председателӗ Василий Кузьмин, Чӑваш наци музейен этнографи пайӗн заведующийӗ Светлана Недвигова, паллӑ шӗпсутҫӑ Владислав Зотиков, Шупашкар районӗнчи Кӳкеҫре вырнаҫнӑ «Бичурин тата хальхи вӑхӑт» музей директорӗ Ирина Удалова тата ыттисем пулчӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Чӗмпӗрте пӗрремӗш хут регионсен хушшинчи «Яковлев вулавӗсем» иртрӗҫ. Ӑна облаҫри наципе культура автономийӗ йӗркелерӗ (председателӗ В.И. Сваев). Мероприятие Мускав, Чӑваш Ен, Самар Ен, Тутарстан хӑнисем килсе ҫитрӗҫ. Малтанах пухӑннисем И.Я. Яковлев палӑкӗ умне чӗрӗ чечексем хучӗҫ, митинг ирттерчӗҫ. Унтан Чӗмпӗр чӑваш шкулӗнче «Яковлев тата хальхи самана» ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ пулчӗ. Л.П. Кураков профессор, академик (Мускав) И.Я. Яковлев гений пулни ҫинчен, ун ятне канонизаци тӑвас пирки каларӗ. Ҫаплах Пӗтӗм Раҫҫей шайӗнче И.Я. Яковлев премине туса хурас пирки асӑнчӗ. «Пирӗн хамӑр Вӗрентекенӗмӗре нихҫан та манмалла мар, ун Халалӗпе пурӑнмалла, ун ӗҫӗсене малалла тӑсмалла», — терӗ Лев Пантелеймонович. Тухса калаҫакансем хушшинче «Чӗмпӗр чӑваш шкулӗ. И.Я.Яковлев хваттер-музейӗн» директорӗ Н.Литвинова, Н.Краснов профессор (Шупашкар), облаҫри вӗрентӳ управленийӗн тӗп специалисчӗ Ф.Улендеева, ЧР вӗрентӳ министерствин тӗп специалисчӗ И. |
 Аслӑ Ҫӗнтерӳ Кунне Шупашкар кӑҫал та — 67-мӗш хут — мӑнаҫлӑн кӗтсе илме хатӗрленет. Тӗп хула урамӗсене вӑрҫӑ тата тыл ветеранӗсем, мӗнпур ватти-вӗтти савӑнӑҫлӑ кулӑ-юрӑпа тултарӗҫ. Ҫак кун Шупашкарти ҫар гарнизонӗ те вӑрҫӑ паттӑрӗсене валли ятарлӑ парад ирттересшӗн. Ҫӗнтерӳ Уявӗ Хӗрлӗ Тӳремре (лаптӑкра) кӑнтӑрла пуҫланать. Вӑрҫӑ ҫулӗсенчи техникӑсӑр пуҫне парадра хастар ҫапӑҫусенче тава тивӗҫнӗ «Катюша» тата «Т-34» танк та хутшӑнма кирлӗ теҫҫӗ. Иртнӗ ҫулсенче уява хутшӑннисем аса илнӗ тӑрӑх ҫак кунра пӗр ҫын та килте чӑтса лараймӗ, кашнин ырӑ кӑмӑлӗпе савӑнӑҫне ҫиҫсе тӑрӗҫ. Ҫӗнтерӳ Уявӗпе сире, Тӑванӑмӑрсем! Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Пӗлтӗрхи чунҫӳревре Чӑваш ҫамрӑкӗсен «Сувар» пӗрлешӗвӗ утӑ уйӑхӗн пуҫламӑшӗнче кашни ҫул Атӑлҫи Пӑлхар тӑрӑхне ҫула тухать. Пӗлтӗр вара Дагестана ҫул тытнӑ пулсан, кӑҫал Алтай тӑрӑхне ҫитсе килесшӗн. Чунҫӳрев-2012 ҫӗртмен 25-мӗшӗнче пуҫланӗ. Маршрут: Шупашкар–Хусан–Ӗпхӳ–Курган–Омск–Барнаул–Горноалтайск — малалли ҫул каялла. Ҫӗр каҫма палӑртнӑ вырӑнсем: Пушкӑртстанра, Омск облаҫӗнче, Тутарстанри чӑваш ялӗсенче. Тутарстанри чӑваш ялӗсенче концерт та кӑтартма палӑртнӑ. Хальхи вӑхӑтра кайма шутлисен йышӗ — 45 ҫын. Хутшӑнма кӑмӑлланисем Тӗменпе Сарӑту облаҫӗсенчен те пур. Горноалтайск хулинчи чӑвашсем те пулӗҫ. Горноалтайскра выранти халӑхӑн Эл-Ойын уявне хутшӑнӑпӑр, хулара уҫӑлакан пӗрремӗш этнопаркра юпа лартӑпӑр, така пусса чӳк тӑвӑпӑр, чӑвашла ятсем йышӑнӑпӑр. Каяс кӑмӑл пулсан сирӗн карас телефонӗн 8-927-667-93-23 номерӗпе шӑнкӑравламалла (Олег Цыпленков). Ҫул хакӗ — 8 000 тенкӗ. Ҫынсен шучӗ нумайлансан икӗ автобуспа та кайма май пулӗ — кун пирки пӑшӑрханас ҫук. |
 Акан 30-мӗшӗ иртнӗ май эпир ирттерекен «Ҫӑлтӑр ҫути» комикссен ӑмӑртӑвӗн 1 тапхӑрӗ вӗҫленчӗ. Ҫу уйӑхӗн 15-мӗшӗ тӗлне ӗҫсене хак парса вырӑнсене палӑртӑпӑр. Пӗрремӗш тапхӑра вӗҫленӗ май ҫак пӗтӗмлетӳсене тума май пур: - пурӗ 11 ӗҫ килчӗ; - хутшӑнакансен йышӗ — 13 ача (1-9 кл.) - 7 шкул ачисем хутшӑннӑ — Хӗрлӗ Чутай районӗнчи Питӗркасси шкулӗ, Ҫӗрпӳ районӗнчи Михайловка шкулӗ, Шупашкарти 49-мӗш шкул тата 2-мӗш лицей, Красноармейски районӗнчи Красноармейски тата Именкасси шкулӗсем, Канашри 10-мӗш шкул. Пур ӗҫсемпе те эсир кунта паллашайратӑр. Ку ӑмӑрту пирӗншӗн ҫӗнӗлӗх пулчӗ, ҫавна май ӗҫсен йышӗ пысӑках маррине эпир ҫитменлӗх тесе хак памастпӑр. |
 Вӑйӑ конкурс элемӗ Акан 17-27-мӗшӗсенче Пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан Красноармейски вӑтам шкулӗнче чӑваш чӗлхипе литератури тата тӑван ен культури вӗрентекен В.М. Михайлов пуҫарнипе тата Красноармейски район администрацийӗн вӗрентӳ пайӗ йӗркеленипе республикӑмӑрти районсем хушшинче «Улӑп — 2012: Эпир - Улӑп йӑхӗнчен!» инҫет вӑйӑ конкурс иртрӗ. Вӑйӑ конкурса Раҫҫей историйӗн тата Чӑваш историйӗн ҫулталӑкне тата Чӑваш чӗлхи кунне халалланӑччӗ. Ыйтусем вара чӑваш халӑхӗн кун-ҫулӗпе тата культура аталанӑвӗпе ҫыхӑннӑччӗ. Конкурса пурӗ 350 ытла ача заявка панӑ. Вӗсенчен 165 ача вӑйӑ конкурса хутшӑнма кӑмӑл туса сайта кӗрсе регистрациленнӗ. Вӑйӑ конкурс ыйтӑвӗсене вара 130 ача ҫеҫ хуравлама пултарнӑ. Пӗтӗмӗшле илсен, ҫак районсен вӗрентекенӗсемпе вӗренекенӗсем хастар пулчӗҫ: Красноармейски районӗ — 75 ача; Комсомольски районӗ — 15 ача; Сӗнтӗрвӑрри районӗ — 14 ача; Вӑрмар районӗ — 11 ача; Канаш хули — 11 ача; Шупашкар хули — 10 ача; Хӗрлӗ Чутай районӗ — 6 ача; Элӗк районӗ — 4 ача; Елчӗк районӗ — 4 ача; Етӗрне хули — 3 ача; Ҫӗрпӳ районӗ — 3 ача; Етӗрне районӗ — 2 ача; Канаш районӗ — 2 ача; Ҫӗрпӳ хули — 2 ача; Куславкка районӗ — 2 ача; Улатӑр районӗ — 2 ача; Муркаш районӗ — 1 ача; Ҫӗмӗрле хули — 1 ача; Ҫӗмӗрле районӗ — 1 ача. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Пӗлтӗр кӑҫалхи ҫӗртмен 13–18-мӗшӗсенче Чӑваш Енре Раҫҫей ял хуҫалӑх ӗҫченӗсен вӑйисене ирттерме йышӑннӑччӗ. Ӑна йӗркелесси пирки Чӑваш Республикин Элтеперӗ Михаил Игнатьев акан 25-мӗшӗнче Мускавра канашлура пулчӗ. «Вӑйӑсене Шупашкарпа Ҫӗнӗ Шупашкарта тата Шупашкар районӗнче ирттерме палӑртрӑмӑр», — тесе пӗлтернӗ Раҫҫей ял хуҫалӑх министрӗн ҫумӗ Александр Петриков. «Кӑҫалхи ял ӗҫченӗсен ӑмӑртӑвӗсене Чӑваш Енре ирттерме халӑх юлашки ҫулсенче ял хуҫалӑх тата спорт енӗсемпе пысӑк ҫитӗнӳсем тунине кура суйларӑмӑр», — тесе пӗтӗмлетнӗ вӑл. Михаил Игнатьев хушса каланӑ тӑрӑх Чӑваш Ен халӑхӗн 29% кашни кун тенӗ пекех пушӑ вӑхӑтне спортпа туслӑн ирттерет: «Юлашки вӑхӑтра ялсенче 22 ҫӗнӗ спорт-кермен хута янӑ, кӑҫал тата иккӗшне уҫасса кӗтетпӗр. Вара, 2012-мӗш ҫулта, республикӑри мӗнпур ял ҫынни спорт-кермене ҫӳреме пултарӗ». Чӑваш Ен ял хуҫалӑх министрӗ Сергей Павлов каланӑ тӑрӑх 17 тӗслӗ спорт вӑййисем Шупашкарти «Олимпийский», «Энергия», «Спартак» тата «Труд» стадионсенче, ял хуҫалӑх академинче, Шупашкар кооператив институтӗнче иртӗҫ. Хыпар ҫӑлкуҫӗ:
|
 Николай Карай сӑввисемпе кӗвӗленӗ юрӑсем шӑранаҫҫӗ Красноармейски пӗтӗмӗшле пӗлӳ паракан вӑтам шкулӗнче Чӑваш чӗлхи кунне халалласа вунӑкунлӑх иртрӗ. Ҫак вӑхӑтра шкулта Красноармейски ял тӑрӑхӗсем хушшинчи информаципе культура центрӗнче ӗҫлекенсем те пулчӗҫ. Районти тӗп вулавӑшра вӑй хуракан Гурьева С.В. Николай Карай сӑвӑҫ ҫуралнӑранпа 70 ҫул ҫитнине халалласа «Вӑл ҫуралнӑ ҫыравҫӑ пулмах…» мультимедилле хӑтлав хатӗрленӗ. Унпа усӑ курса вӑл 5 тата 10б классенче вӗренекенсене ентеш-поэтӑн кун-ҫулӗпе, пултарулӑхӗпе, пичетленнӗ кӗнекисемпе паллаштарчӗ, викторина ирттерчӗ. Ҫак тӗлпулу ачасене питӗ килӗшрӗ. Трак енри Карай ялӗнче ҫуралса ӳснӗ, халӗ Томск облаҫӗнче пурӑнакан поэтӑмӑр ҫинчен ытларах пӗлме май пачӗ. Красноармейски ял тӑрӑхӗсем хушшинчи информаципе культура центрӗ ҫумӗнчи «Кӑмӑл» ансамблӗн пӗр ушкӑнӗ Николай Карай сӑввисем тӑрӑх кӗвӗленӗ юрӑсене шӑрантарчӗ. Надежда Филиппова, Светлана Васильева юрӑҫсем тата Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Анатолий Алексеев музыкант вӗренекенсене хӑйсен пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ. |
-5.7 °C