Юпа уйӑхӗн 4-мӗшӗнче Чӑваш Ен Правительство ҫуртӗнче Шупашкар районӗнчи Вӑрман-Ҫӗктерти шкулта ӑс пухакансем пулнӑ. Вӗсем правительствӑра тӑрӑшакансен ӗҫӗпе паллашма кӑмӑл тунӑ. Шкул ачисене республикӑн Правительство ҫуртне Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев йыхравланӑ.

Регион Пуҫлӑхӗ нумай пулмасть иртнӗ «Вӑрмансене упрас» акцие Шупашкар районӗнче хутшӑннӑ. Кадетсене лайӑх ӗҫленине кура Михаил Васильевич республика Правительствине пырса курма чӗннӗ.

Халӗ ачасен ӗмӗчӗ пурнӑҫа кӗнӗ. Вӗсем Чӑваш Республикин Пуҫлӑхӗн Администрацийӗн Ертӳҫин ҫумӗн Валерий Филимоновӑн ӗҫӗпе кӑсӑкланнӑ. Михаил Игнатьев эрнесерен ирттерекен канашлӑвӑн залне те кӗрсе тухнӑ. Кадетсем Чӑваш Республикин Министрсен Кабинечӗн пайташӗсем ларакан пукансем ҫине ларса пӑхнӑ.

Кадетсем Правительство ҫурчӗн ҫӳлти хутӗнче те пулнӑ, патшалӑх наградисене памалли зала пӑхса ҫаврӑннӑ. Балкон ҫине тухса Шупашкар хулин историллӗ вырӑнӗсене курса хӗпӗртенӗ.

Красноармейски районӗнчи Еншик Чуллӑ ял тӑрӑхӗн администрацийӗн пуҫлӑхне штрафланӑ. Вӑл служба транспорчӗпе хӑйӗн тӗллевӗсемпе усӑ курнӑ. Хайхискер ӗҫпе ҫыхӑнман ыйтусене татса парас тесе служба машини ҫине ларса кайнӑ.

Тӗрӗслев ведомстви ӗҫе миравай суда ярса панӑ. Вӑл вара Еншик Чуллӑ ял тӑрӑхӗн пуҫлӑхӗ айӑплӑ тесе йышӑннӑ. Кунашкал статьяшӑн нумайран та 500 тенкӗлӗх штрафлаҫҫӗ.

Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗнче Канашра ачасен IT-Куб цифра вӗренӳ центрӗнче «Яндекс.Лицей» вӗренӳ проекчӗн лапамне савӑнӑҫлӑ лару-тӑрура уҫнӑ. Кун пирки ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтерет.

Курс – икӗ ҫуллӑха. Пӗрремӗш ҫулхине ачасем Python ятлӑ чӗлхе программированине вӗренеҫҫӗ. Вӑл – тӗнчери чи анлӑ сарӑлнисенчен пӗри. Иккӗмӗш ҫулхине промышленноҫ программированине ӑса хывӗҫ, вӗренӳ проекчӗсемпе ӗҫлӗҫ.

Палӑртмалла: «Яндекс.Лицей» - 2016 ҫулта старт илнӗ Яндексӑн вӗренӳ проекчӗ.

Ҫеҫпӗл Мишши премийӗн кӑҫалхи лауреачӗсем паллӑ. Кун пирки Шупашкарти Ҫеҫпӗл Мишши музейӗн ертӳҫи Антонина Андреева Фейсбукра пӗлтернӗ.

Лауреатсен йышӗнче — Александр Николаевич Тукмаков тата Магомед Ахмедович Ахмедов.

Александр Тукмаков — СССР летчик-космонавтӑн А.Г. Николаевӑн Сӗнтӗрвӑрри районӗнчи Шуршӑлти мемориал комплексӗн ертӳҫи. Магомед Ахмедов — Далестанри писательсен союзӗн правленийӗн ертӳҫи, Дагестан поэчӗ. Малтан каланине Андриян Николаевӑн асра тытма нумай тӳпе хывнишӗн, мемориал комплексне аталантарассишӗн тӑрӑшнӑшӑн Ҫеҫпӗл Мишшин лауреачӗн ятне пама йышӑннӑ. Дагестан поэчӗ вара Ҫеҫпӗл Мишшин пултарулӑхне Дагестанра сарнӑшӑн, Чӑваш Енпе Дагестан туслахне аталантарнӑшӑн тивӗҫнӗ.

Лауреатсене Ҫеҫпӗл Мишши фончӗн учредительсем палӑртнӑ.

ШӖМ тунӑ видео скринӗ

Шупашкарта пурӑнакан 32 ҫулти хӗрарӑм ҫемйи арканасран хӑраса укҫа-тенкӗсӗр тӑрса юлнӑ. ШӖМ пӗлтернӗ тӑрӑх, вӑл халӑх тетелӗнче ӑрӑмҫӑран пулӑшу ыйтнӑ. Хӗрарӑмӑн тахҫантанпах ҫие юлмасть-мӗн, ҫавӑнпа вӑл упӑшкине ҫухатма хӑрать.

Экстрасенс ӑна пулӑшма шантарнӑ. Анчах куншӑн вӑл укҫа ыйтнӑ. Малтанах экстрасенс пысӑках мар укҫа ыйтнӑ, унтан – тата нумайрах. Хӗрарӑмӑн укҫа нумай пулман, вӑл микрофинанс организацийӗсенче кивҫен илнӗ. Ҫапла майпа вӑл экстрасенса 384 пин тенкӗ куҫарса панӑ.

Хӑйне улталанине хӗрарӑм кайран тин ӑнланнӑ, кун пирки полицие пӗлтернӗ. Полицейскисем ултавҫа Ӗренпур облаҫӗнче тытса чарнӑ. Вӑл – унччен судпа айӑпланнӑ 22 ҫулти хӗрарӑм, Коми Республикинче пурӑнаканскер. Хайхискер айӑпне йышӑннӑ, тӑкакӑн пӗр пайне – 150 пин тенке – саплаштарнӑ.

Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗн пуҫлӑхӗн пӗрремӗш ҫумӗ пулса тӑрӑшнӑ ҫынна ҫӗнӗ ӗҫе куҫарнӑ. Сӑмах Анатолий Митин пирки пырать. Халӗ вӑл РСКӗн (Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн) Атӑлҫи тӑрӑхӗнчи транспорт управленийӗнче ертӳҫӗ пулса ӗҫлӗ.

Анатолий Митинпа коллектива тата регионти ведомствӑсен ертӳҫисене паллаштарнӑ ӗнтӗ. Маларах унта Александр Полтинин ертӳҫӗ пулса ӗҫленӗ. 2011 ҫултанпа Александр Полтинин РФ Следстви комитечӗн транспорт енӗпе ӗҫлекен Атӑлҫи следстви управленине ертсе пынӑ. Александр Полтинин Раҫҫейӗн Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗнчи сумлӑ должноҫе 2018 ҫулхи нарӑс уйӑхӗнче йышӑннӑ. Ведомствӑна маларах ертсе пынӑ Александр Мигушов Мари Элта ӗҫлет.

Кӗҫнерникун, юпан 4-мӗшӗнче, Александр Савельев (Сантӑр Савкилта чӗлхеҫӗ миноритари ("вак") халӑхсемпе чӗлхесен ҫивӗч ыйтӑвӗсене сӳтсе явма BBC радиовӗн Мускаври студийӗнче пулнӑ. Сантӑр Савкилта пӗлтернӗ тӑрӑх, BBCӗн The Real Story подкасчӗн кӑларӑмне ҫыртарнӑ. Унта Францире пурӑнакан Розанн Милин бретон чӗлхеҫи, Канадӑри индейсен чӗлхисене тӗпчекен Барбара Мэй Бернхардт чӗлхеҫӗ те хутшӑннӑ. Ертсе пыраканӗ Лондонран иккен.

«Эпӗ Альберт Разин, ар (удмурт) халӑхӗн паттӑрӗ, хӑйне ҫунтарса янипе чӑваш чӗлхин кӑткӑс лару-тӑрӑвӗ пирки акӑлчанла сӑмах тытрӑм», — тесе ҫырнӑ чӑваш тӗпчевҫи «Контактра» страницӑра. «Бретон пики хӑйӗн ачалӑхӗ ҫинчен каласа панине илтсен эпӗ хамӑн ачалӑха палларӑм. Пӗрпеклӗхсем, чӑн та, нумай: Францире те, Раҫҫейре те миноритари халӑхсен шӑпи тертлӗ те хӗн-хурлӑ», — пӗтӗмлетнӗ Сантӑр Савкилта.

Розанн каланӑ тӑрӑх, юлашки ӗмӗрсенче влаҫсем пирӗн чӗлхене вӗлерес тесе калама ҫук нумай укҫа тӑкнӑ, калама ҫук нумай вӑй хывнӑ. Халӗ вара пире эпир ирӗклӗ упчӑра (обществӑра) пурӑнатпӑр, хӑвӑрӑн чӗлхӗре аталантарас тесен хӑвӑрӑн укҫӑра тӑкӑр, хӑвӑрӑн вӑйӑра хывӑр теҫҫӗ.

Малалла...

Чӑваш Ен тӗп хулинче ҫуралнӑ Евгения Леванова тӗнче чемпионки ята пилӗкмӗш хут тивӗҫнине Чӑваш халӑх сайчӗ пӗлтернӗччӗ.

Нумаях пулмасть вӑл И.Н. Ульянов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх университетӗнче пулас журналистсемпе тӗл пулнӑ. Ҫамрӑксем унран ӳлӗмрен, спорт карьерине вӗҫленӗ хыҫҫӑн, кам пулас килни пирки ыйтнӑ. Евгения аслӑ шкулта вӗренме, спорт журналисчӗ пулма ӗмӗтленет.

Евгения ашшӗ-амӑшӗ, Екатерина Леонидовна тата Анатолий Юрьевич, сӑмах май, Чӑваш патшалӑх университетӗнче вӗреннӗ. Чемпионкӑн кукашшӗ Леонид Георгиевич Ефремов (1948—2016 ҫҫ.) Чӑваш патшалӑх университетӗнче проректор пулса 26 ҫул ӗҫленӗ. Раҫҫей Федерацийӗн аслӑ шкулӗн тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, профессор пулнӑ.

Чунҫӳревсем ҫитнӗ вырӑнсем

Чӑваш Республикин наци вулавӑшӗнче паян «Ҫӑлтӑр витӗр ҫул курӑнать...» ятпа ӑслӑлӑхпа ӗҫлӗх конференцийӗ иртрӗ. Ӑна чунҫӳревсем йӗркелеме пуҫланӑранпа 30 ҫул ҫитнине халалларӗҫ. Сӑмах май, ҫак ҫулҫӳревсене йӗркелекен Олег Цыпленков (Ултиар) хӑй те ӗнер юбилей палӑртрӗ — чӑвашлӑх анинче сахал мар тӑрӑшаканскер 60 ҫул тултарчӗ.

Олег Михайлович чунҫӳревсем мӗнле йӗркеленни пирки каласа пачӗ, ҫулҫӳревсенчи йӑласем епле ҫуралнисем ҫинчен. Енчен те малтан вӗсем Атӑлҫи Пӑлхарӑн авалхи хула вырӑнӗсем тӑрӑх кӑна ҫӳренӗ пулсан, юлашки ҫулсенче инҫете сахал мар кайса килнӗ — Туҫи Алтай, Азербайджанри Пӳлесӑвар, Дагестан, Хура тинӗс хӗрринчи Хӑнакур, Элиста, Тӑпӑл (Тобольск), Туркестан... Унсӑр пуҫне пирӗн республикӑн тулашӗнче вырнаҫнӑ Слакпуҫ, Ухинкел, Пӑртас, Ҫӑрттанлӑ чӑваш ялӗсенче пулнӑ. Украинӑри Остёр хулине те чунҫӳревҫӗсем кайса курнӑ.

Конференцире тухса калаҫакансем иртнӗ вӑхӑта аса илчӗҫ, чунҫӳревсем ырӑ енӗсене мухтарӗҫ. Тӑхтав вӑхӑтӗнче чунҫӳревсене хутшӑннӑ юрӑҫсем хӑйӗн пултарулӑхӗпе савӑнтарчӗҫ.

К.В. Иванов ячӗллӗ Чӑваш патшалӑх академи драма театрӗ 102-мӗш сезона юпа уйӑхӗн 10-мӗшӗнче уҫӗ. Театра юратакансем вӑл кун «Сурхури сӑри» спектакль кӑтартӗҫ.

Аса илтерер, ку ӗҫе театр сцена ҫине кӑҫалхи ҫу уйӑхӗн 17-мӗшӗнче пуҫласа кӑларнӑччӗ. Шӑпах унпа театр 101-мӗш сезона хупнӑччӗ.

«Сурхури сӑри» спектакле Петр Осипов пьеси тӑрӑх лартнӑ. Унӑн режиссёрӗ — Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артистки Наталия Сергеева. Кӗвӗ-ҫемӗпе Чӑваш Республикин искусствӑсен тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ, ЧР патшалӑх премийӗн лауреачӗ Лолита Чекушкина илемлетнӗ. Художникӗ — Светлана Зверева, ташӑсене Чӑваш Республикин культура тава тивӗҫлӗ ӗҫченӗ Зоя Александрова лартнӑ.