Виктор Семенов тренер, спортсмен

Паян Чӑваш Республикинчи паллӑ спортсмен, хӑвӑрт утассипе тупӑшнӑ пӗрремӗш чӑваш, Олимп вӑййисене хутшӑннӑ маттур, СССР тата Раҫҫей тава тивӗҫлӗ тренерӗ Виктор Семенов 65 ҫул тултарать.

Виктор Семенов Элӗк районӗнчи Аслӑ Вылӑра ҫуралнӑ. Спорт енне вӑл аслӑ пиччӗшӗ Василий Семенов илӗртнипе туртӑнма тытӑннӑ. Асли, сӑмах май, иртнӗ ӗмӗрӗн 50-мӗш ҫулӗсенче Шупашкарта хӑвӑрт утассипе пӗрремӗш секци уҫнӑ. «Спортсмен пулмасан май та килмен. Икӗ пиччем те тренерсем-ҫке», — тенӗ Виктор Семенов каярах.

Пиччӗшӗсем ертсе-вӗрентсе пынипе Виктор СССР чемпионӗ ята виҫӗ хутчен тивӗҫет. РСФСР шайӗнчи ӑмӑртусене асӑнмӑпӑр та. 1976 ҫулта чӑвашсенчен пуҫласа хӑвӑрт утассипе Олимп вӑййине хутшӑнать. Унта вӑл финиша 15-мӗш ҫитет.

Пӗлӗвӗпе, сӑмах май каласан, Виктор Семенов Чӑваш патшалӑх педагогика институчӗн физикӑпа математика факультетне вӗренсе пӗтернӗ. Спорт карьерине вӗҫленӗ хыҫҫӑн пиччӗшӗсен ҫулне суйласа тренер пулса тӑнӑ. Виктор Семенович ренер евӗр ертсе пынипе ӗнтӗ Елена Николаева 1992 ҫулта Олимп вӑййинче кӗмӗл медале тивӗҫнӗ.

Малалла...

Михаил Игнатьевпа Александр Проханов

Ӗнер Чӑваш Ени Элтеперӗ Михаил Игнатьев Александр Проханов публицистпа, ҫыравҫӑпа тата общество ӗҫченӗпе тӗл пулнӑ. Ҫӗршыв шайӗнчи ятлӑ ҫынпа курнӑҫма ытти тӳре-шарана та йыхравланӑ. Тӗл пулӑва Элтепер Администрацийӗн Ертӳҫи Александр Иванов, культура министрӗ Вадим Ефимов хутшӑннӑ. Кунсӑр пуҫне политиксем те — «Родина» Пӗтӗм Раҫҫейри партин Политика канашӗн Президиумӗн Бюровӗн пайташӗ Алексей Рылевв, асӑннӑ партин регионти уйрӑмӗн канашӗн ертӳҫи Владимир Михайлов — пулнӑ.

Чӑваш Ен Элтеперӗн пресс-служби хыпарланӑ тӑрӑх, республика ертӳҫи Проханова Чӑваш Ен нумай нациллӗ регион пулнине пӗлтернӗ май патшалӑх шайӗнче хӑй вӑл халӑхсен лӑпкӑлӑхне упраса хӑварассишӗн тӑрӑшнине пӗлтернӗ. Проханов вара Шупашкара Тӑван ҫӗршывӑн аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче эвакуаципе килни пирки асаилӗве упраса хӑварнине палӑртнӑ. Унсӑр пуҫне вӑл хӑй ертсе пыракан Изборск клубӗн республикӑри уйрӑмне йӗркелеме сӗннӗ.

Изборск клубӗ пирки каласан, ӑна 2012 ҫулта Изборск хула уявне палӑртнӑ чух йӗркеленӗ. Унӑн пайташӗсем — вӑтӑра яхӑн ҫын. Ҫавсен йышӗнче — Максим Шевченко.

Малалла...

Кироври ФАП

Республика кунӗнче Комсомольски районӗнчи Киров поселокӗнче фельдшерпа акушер пункчӗ уҫӑлнӑ. Пӗтӗмпе 2015 ҫул тӗлне республикӑра 100 ФАП уҫма палӑртнӑ. Хальлӗхе 20-шӗ ӗҫлеҫҫӗ. Кун валли республика хыснинчен 41,4 миллион тенкӗ уйӑрнӑ.

Киров поселокӗнчи ФАПра медицина пулӑшӑвӗ памашкӑн йӑлтах пур. Ирина Корнилова фельдшер хӑнасене хӑтлӑ пӳлӗмсемпе паллаштарнӑ. Ҫӗнӗ ФАП 300 ҫынна медицина пулӑшӑвӗ парӗ. Унта кӳршӗ ялтан, Ҫӗнӗ Александровкӑран, та ҫӳрӗҫ.

Кӗҫех Ҫӗрпӳ, Муркаш, Шупашкар, Етӗрне районӗсенче ФАПсем туса пӗтермелле. Тепӗр 15 ФАПа кӑҫал ҫурла уйӑхӗнче вӗҫлеме палӑртнӑ.

Ветерансен хорӗ

Ҫӗртме уйӑхӗн 28-мӗшӗнче Мускавра чӑвашсен Акатуйӗ пулать. Унӑн йӗркелӳҫисем Вӑрнар районне Акатуя чӗнсе ҫыру янӑ, Мускава Вӑрнар районӗнчи ветерансен халӑх хорне яма сӗннӗ.

Паллах, хор ҫакна хапӑлласах йышӑннӑ, Мускава ҫула тухнӑ. Ветерансен хорӗ республика тулашне унччен те тухса ҫӳренӗ. Пӗлтӗрхи раштавра вӗсем Смоленск хулинче иртнӗ Пӗтӗм Раҫҫей канашлуне хутшӑннӑ.

Ветерансен халӑх хорӗ 1993 ҫулта йӗркеленнӗ. Унӑн пӗрремӗш ертӳҫи — ЧР тава тивӗҫлӗ культура ӗҫченӗ Анатолий Юдин. Вӑл Красноармейски районӗнчи Кушкӑ ялӗнче ҫуралса ӳснӗ. Вӑл районти культура ҫуртӗнче чылай ҫул ӗҫленӗ. Халӗ хора Елена Матвеева ертсе пырать. Музыка ертӳҫисем — Василий Семенов тата Валерий Кудрявцев.

Кӑҫал Крымри ача-пӑча лагерӗнче Чӑваш Енри ача ҫурчӗсенчи 80 шӑпӑрлан канӗ. Пӗрремӗш ушкӑн, 10 ача, Хура тинӗс хӗррине ҫӗртме уйӑхӗнчех тухса кайнӑ.

ЧР Вӗренӳ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, ҫак кунсенче тата тепӗр 23 шӑпӑрлан ҫула тухӗ. Ҫулла вӗҫлениччен тепӗр 47 тӑлӑх ачана канма каймашкӑн путевкӑсем парӗҫ. Чиновниксем каланӑ тӑрӑх, ушкӑнсенче — чи лайӑххисем, ӑмӑртусене, конкурссене, олипиадӑсене хастар хутшӑннисем.

Ачасем «Тимуровец» уйлӑхра канӗҫ. Вӗсем 21 кунра Хура тинӗсре шыва кӗрӗҫ, хӗвел ҫинче хӗртӗнӗҫ. Ҫавӑн пекех вӗсем валли спорт тата культура программисем хатӗрленӗ.

Кӑҫал ачасене лагере каймашкӑн 578,5 миллион тенкӗ уйӑрма палӑртнӑ. Ку, пӗлтӗрхипе танлаштарсан, 15 процент нумайрах. Пӗтӗмпе лагерьсенче 149 пин ача канӗ.

Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗн Шупашкарти филиалӗ

«Известия» хаҫат пӗлтернӗ тӑрӑх, РФ Вӗренӳ министерстви 60 аслӑ шкула ҫыру янӑ. Унта абитуриентсене пухма чармашкӑн сӗннӗ. Анчах чылайӑшӗ ҫакна шута илмен — абитуриентсенчен документсем йышӑнать-мӗн.

Реорганизаци тума е пӗтерме йышӑннӑ аслӑ шкулсен йышне ытларах техника университечӗсен регионти уйрӑмӗсем кӗнӗ (50%). Ҫырусене РФ вӗренӳ министрӗ Дмитрий Ливанов алӑ пуснӑ. Ведомство пӗлтернӗ тӑрӑх, тухӑҫлӑ мар ӗҫлекен аслӑ шкулсене пӑхса тухнӑ. Хӑшӗ-пӗрне, тен, 2016 ҫулта хупӗҫ те. Ҫавӑнпа ҫак списока лекнисене студентсене пухма чарасшӑн-мӗн.

Чӑваш Енре икӗ аслӑ шкул ҫак списока лекнӗ. Вӗсем — Раҫҫей патшалӑх социаллӑ университечӗн тата Санкт-Петербургри патшалӑх политехника университечӗн Шупашкарти филиалӗсем. Вӗсене 2016 ҫулта хупма пултарӗҫ.

Республика кунӗ тӗлне Чӑваш кӗнеке издательстви «Государственные символы Чувашской Республики: история создания, проекты, докмуенты и материалы» ятап ҫӗнӗ кӗнеке кӑларнӑ. Унӑн авторӗ — Сергей Щербаков. Кӑларӑма кун ҫути кӑтартма пулӑшнӑшӑн вӑл хальхи вӑхӑтри ӳнер ӗҫченӗсене А.А. Трофимовпа М.Г. Кондратьев ӑслӑлӑх докторӗсене, истори ӑслӑлӑхӗсен докторне В.Н. Клементьева, республикӑн Патшалӑх истори архивӗн ӗҫченӗсене тав тӑвать тесе пӗлтереҫҫӗ Чӑваш кӗнеке издательствинче.

Пин тиражпа кӑларнӑ кӗнеке республикӑн патшалӑх символӗсемпе — гербпа, ялавпа, гимнпа — паллаштарнӑ. Этнокультура символикине патшалӑх шайне кӑларас тесе чӑвашсем самай ҫине тӑнӑ. 1920-мӗш ҫулсен ҫурринче патшалӑх символне чӑвашлӑх сӗмне кӑштах кӗртме май килнӗ. Анчах иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче чӑвашлӑх сӗмне вӗсенчен пуҫӗпех кӑларса пӑрахнӑ. Ҫапла вара 1937-мӗш ҫултан тытӑнса 1992-мӗшчен Чӑваш Енӗн символӗ герб тата РСФСР ялавӗ ҫине чӑвашла «Чӑваш АССРӗ» тата «Пӗтӗм тӗнчери пролетарисем пӗрлешӗр» тесе чӑвашла ҫырнипех ҫырлахса пурӑнма тивнӗ.

Кӗнекене епле хатӗрлени тӑрӑх та вӑл ыттисенчен уйрӑлса тӑрать-мӗн.

Малалла...

«Пӗрлӗхлӗ Раҫҫейӗн Ҫамрӑк Гвардийӗн» хастарӗсем

ЧР Элтеперӗ Михаил Игнатьев Ҫамрӑксен патшалӑх премине парасси ҫинчен Хушу алӑ пуснӑ.

Кӑҫал ӑна журналистика енӗпе «Пӗрлӗхлӗ Раҫҫейӗн Ҫамрӑк Гвардийӗн» Чӑваш Енри уйрӑмӗн ертӳҫин ҫумӗ Артем Чубуков «Информаци юхӑмӗ» проекта пурнӑҫа кӗртнӗшӗн тивӗҫнӗ. Ку пуҫару пултаруллӑ ҫамрӑк журналистсене, блогҫӑсене, PR-специалистсене, медиа-менеджерсене аталанма пулӑшать-мӗн.

Ӑслӑлӑхпа техника енӗпе Александр Антоновпа Василий Капитонов, И.Н.Ульянов ячӗллӗ ЧПУ вӗрентекенӗ Сергей Карпов премие тивӗҫнӗ. Анна Головинана вӗренӳ енӗпе «Математика ҫапӑҫӑвӑ» проекта хатӗрленӗшӗн панӑ.

Сывлӑх сыхлавӗн тытӑмӗнче Чӑваш Енре «Сывӑ шӑл — сывӑ ачасем — сывӑ ҫемье» проекта пурнӑҫланӑ ушкӑн мала тухнӑ. Экологи енӗпе Ҫамрӑксен премине Сергей Трофимова «Ытларах кислород» проектшӑн панӑ.

Вӑй-хал культурипе спорт енӗпе Алексей Германова пама йышӑннӑ. Вӑл спорт аэробикинче пысӑк ҫитӗнӳсем тунӑ-мӗн.

Аса илтерер: Ҫамрӑксен патшалӑх премине Чӑваш Енре 1996 ҫултанпа параҫҫӗ. Халӗ вӑл 50 пин тенкӗпе танлашать.

Калӑн, пӗчӗк кӑна кӑпшанкӑ. Ҫук вӗт, ним мар ҫынна вӗлернӗ. Инкекӗ Ҫӗрпӳ районӗнче пулса иртнӗ. 45-ри арҫын квас ӗҫнӗ чух ӑна ҫыртнӑ. Вӗлле хурчӗ квас куркине лекнӗ. Арҫын ҫавна асӑрхамасӑр шӗвеке пӗрех ҫавӑрса хунӑ.

Ҫӑвара тем сӑхнине ӑнлансан арҫын кваса сурса пӑрахнӑ. Сурчӑкпа вӗлле хурчӗ тухнӑ. Темиҫе минутран арҫын хӑрлатма тата чыхӑнма пуҫланӑ. Ҫавна курнӑ ҫынсем часрах васкавлӑ пулӑшу машини чӗннӗ. Те тухтӑрсене кӗтсе илесси пулмасть тесе вӗсем ӑна ахаль машинӑпа шурӑ халатлисем патне илсе кайма тухнӑ. Тухтӑрсен машини вырӑна пырса ҫитнӗ ҫӗре арҫын вилсе кайнӑ.

Ҫӗртмен 27-мӗшӗнче пирӗн ҫӗршывра тӳлевсӗр юридици кӳмелли кун пулать. Ӑна Раҫҫейри юристсен ассоциацийӗ йӗркелет.

Ун пек мероприяти йӗркелессине Чӑваш Енре ырӑ йӑлана кӗртнӗ ӗнтӗ. Ӑна маларах асӑннӑ ассоциацин регионти уйрӑмӗ тата ҫӗршыв Элтеперӗн Йышӑну пӳлӗмӗ РФ Юстици министерствин республикӑри Управленийӗ, Суд приставӗсен федераци службин республикӑри УправленийӗЧӑваш Енӗн Юстици министерстви, Чӑваш енӗн Нотариус палати, Чӑваш Енӗн Ваккат палати пулӑшнипе ирттереҫҫӗ.

Тӳлевсӗр юридици пулӑшӑвӗ илес тесен РФ Элтеперӗн Чӑваш Енри Йышӑну пӳлӗмне ҫӗртмен 27-мӗшӗнче 12 сехетрен тытӑнса 15 сехетчен каймалла. Йышӑну пӳлӗмӗ Шупашкарти Ленинград урамӗнчи 36-мӗш ҫуртра вырнаҫнӑ. Малтанласа ҫырӑнмалли телефон номерӗ — 62-22-33.