Республикӑри предприятисем туса кӑларакан апат-ҫимӗҫӗн хӑтлавне Правительство ҫуртӗнче ирттересси ырӑ йӑлана кӗнине пӗлтерет республикӑн Ял хуҫалӑх министерстви. «Чӑвашрине туян» девизпа йӗркеленӗ суту-илӗве вырӑнти агропромышленность предприятийӗсем туса кӑларакан ҫӗнӗ продукципе паллаштарас тӗллевпе пухаҫҫӗ-мӗн.

Хальхинче хӑтлав Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ умӗн, пуш уйӑхӗн 6-мӗшӗнче, ӗҫленӗ. Курава хӑйсен продукцине «АККонд» общество, Шупашкарти 2-мӗш ҫӑкӑр савучӗ, Вӑрнарти аш-какай комбиначӗ, «Юрма» агрохолдинг хутшӑннӑ. Чӑвашра маттур предприятисем тата пур та, курава вӗсем тем сӑлтава пула хутшӑнман. Е, тен, вӗсем пирӗн апат-ҫимӗҫне ахаль те пурте аван пӗлеҫҫӗ тенӗ-ши?..

Сергей Скворцов

Федерацин регионти ведомствисен пуҫлӑхӗсене ертсе пыма кандидатсене Мускавра ҫирӗплетеҫҫӗ. Пуш уйӑхӗн 7-мӗшӗнче, акӑ, Чӑваш Енӗн Ветеринари службине ертсе пымалли кандидатсене пӑхса тухнӑ хыҫҫӑн ҫак должноҫе Сергей Сковрцов тивӗҫлӗ тесе йышӑннӑ.

Комисси кандидатсен «объективлӑ даннӑйӗсене» пӑхса тухнине пӗлтереҫҫӗ. Сергей Скворцов Хусанти ветеринари институтне 1982 ҫулта вӗренсе пӗтернӗ. Чылай ҫул вӑл Шупашкар районӗнчи «Лапсарская» чӑх-чӗп фабрикинче тӑрӑшнӑ. Малтан — ахаль тухтӑрта. Кайран тӗп ветеринарта. 2005 ҫулта вӑл Чӗрчунсен чирӗсемпе кӗрешекен Шупашкар хула станцийӗнче выльӑх тухтӑрӗнче ӗҫлеме тытӑннӑ. Анчах унта ҫур ҫулта ӗҫлемен, ӑна патшалӑхӑн ветеринари службин ертӳҫи пулма шаннӑ. Юлашки вӑхӑтра унта вӑл пуҫлӑх тивӗҫӗсене пурнӑҫланӑ. Ҫапла вара Сергей Скворцова «посылкӑпа янӑ ҫын» теме ниепле те май ҫук: вӑл — карьера картлашкипе пӗчӗккӗн-пӗчӗккӗн хӑпарнӑ ҫын.

Йошкар-Ола хулинче вырнаҫнӑ Атӑлҫи патшалӑх технологи университечӗ тӗллевлӗ майпа вӗренме илессине пӗлтерет. Тӗллевлӗ вӗренме килӗшӗве хатӗрлеме Чӑваш Енӗн Ҫутҫанталӑк министерствине, право тата кадр енӗпе ӗҫлекен пая пыма чӗнеҫҫӗ.

Асӑннӑ аслӑ шкул бакалаврсене тата магистрсене куҫӑн тата куҫӑнсӑр майсемпе вӗрентет. Унта вӑрман промышленноҫӗ, механикӑпа машиностроени, радиотехника, ҫурт тӑвӑм, вӑрман хуҫалӑхӗпе экологи, ҫутҫанталӑка йӗркелессипе шыв ресурсӗсен тата ытти факультет пур. Факультетсемпе направленисем пирки тӗплӗнрех пӗлес тесен www.volgatech.net сайтра, «Абитуриент» уйрӑмра, паллашма пулать. Укҫа шеллемесен (8362) 45-02-72, 68-68-89 номерсемпе те шӑнкӑравласа ыйтма май пур.

Усрав ҫемьесен шкулӗ кӑҫал хӑйӗн пӗрремӗш вӗренекенӗсене вӗрентсе кӑларнӑ. Тепӗр чух тӑван ачапа пӗр чӗлхе тупаймастӑн та, ют ачапа пушшех те ансат марри каламасӑрах паллӑ ӗнтӗ. Вӑрҫсан вӑрҫнӑ пек, ытлашши ачашласан ӗнсе ҫине хӑпарса ларӗҫ тейӗн.

Усрава илнӗ ачасене тӗрӗс воспитани пама, вӗсемпе пӗр чӗлхе тупма хӑнӑхтарать те маларах асӑннӑ шкул. Нумаях пулмасть вӗҫленнӗ курсран 100 ҫын вӗренсе тухнӑ. Вӗсем пурте — ашшӗ-амӑшӗсӗр юлнӑ ачасем валли ҫывӑх ҫын пулса тӑрас кӑмӑллӑ ҫынсем. Вӗсен хушшинче тӗрлӗ йышшисем пур иккен. Хӑшӗсем хӑйсем ача ҫуратайманнипе ҫапла утӑм патне пырса тухаҫҫӗ, теприсем хӑйсен тӗпренчӗкӗсем ӳссе тӑван килтен тухса кайнӑ хыҫҫӑн ача усрава илме шут тытаҫҫӗ. Виҫҫӗмӗшсем вара хӑйсен ачисемпе пӗрле пӑхса ӳстереҫҫӗ.

Усрава илекен ҫемьесен шкулӗ черетлӗ хут вӗрентӗве пушӑн 15-мӗшӗнче пуҫлать. Яваплӑ ҫапла утӑм тытнисем е Шупашкарти Семашко урамӗнчи 1-мӗш ҫуртра (ыйтса пӗлмелли телефон номерӗ — 8/8352/51-31-99), е Канашри Мускав урамӗнчи 19-мӗш ҫуртра (8/83533/-5-15-95) вӗренме пултараҫҫӗ.

Хальхи вӑхӑтра ҫынсем хыпар-хӑнара тӗнче уҫлӑхӗнче пӗлме кӑмӑллаҫҫӗ тесен те йӑнӑш мар. Ҫапах та хаҫат-журнал ҫырӑнса илекенсем те пур-ха. Вӑт вӗсем валли шӑпах ырӑ хыпар. Ҫак уйӑх вӗҫлениччен хӑш-пӗр хаҫата унчченхи хаксемпе ҫырӑнма пулать тесе пӗлтерет республикӑн Информаци политикипе массӑллӑ коммуникаци министерстви.

Йӳнӗпе, кӑҫалхи пӗрремӗш ҫур ҫул валли ҫырӑнтарнӑ хаксемпе, кӑҫалхи иккӗмӗш ҫул ҫул валли пичет кӑларӑмӗсемлӗ пулас тесен почтальон патне васкамалла. Ҫапла, теприсем патне васкамалла. Атту хӑш-пӗр почтальона кӑнтӑрла хунарпа шырасан тупаймӑн теҫҫӗ ҫынсем. Ара, хӑшӗсем ӗлӗкхилле пысӑк сумкӑпа мӗкӗрленсе ҫӳресшӗнех мар. Шупашкар районӗнчи пӗр ялта пурӑнакан кинемей каласа панӑ тӑрӑх, район хаҫатне ҫырӑнас тесе почтальон хаҫат валеҫнӗ чух виҫӗ хутчен сиксе тухнӑ вӑл урама. Лешӗ кашнинчех тарса ӗлкӗрет имӗш. Ҫук-ха, тарсах-ха мар. Тепрехинче тесе калать иккен. Ара, автобуспа ҫӳрекенскер черетлӗ рейсран юласран шикленнипе васкать иккен. Пӗринче тата вӑл халь тин ҫырӑнма кая юлнӑ тесе те тыттарнӑ. Парӑнман кинемей аптӑранӑ енне ҫырӑнтару уйрӑмне кайсах ҫырӑнса килтӗм тенӗччӗ.

Малалла...

Пуш уйӑхӗн 8-мӗшӗ хӗрарӑмсемшӗн кӑна мар, вӗсене савӑк парнелессишӗн кускалакан арҫынсемшӗн те уявран та уявӑн туйӑнать-тӗр. Анчах пурнӑҫра савӑнӑҫпа пӗрле хурлӑхӗ те пӗрлех ҫӳрет те, Шупашкарти пӗр ҫемьене ҫав кун хуйхӑ ҫитнӗ. Пролетари урамӗнчи 21/22-мӗш ҫуртра пурӑнакан 28 ҫулти каччӑ ҫав кун хӑй килӗ умӗнче ларакан машинӑра вилнӗ. Тӗпчевҫӗсем халӗ инкек сӑлтавне палӑртассипе ӗҫлеҫҫӗ-ха.

Малтанласа палӑртнӑ тӑрӑх, ҫамрӑка такам вӗлернӗ тесе каламан. Каччӑна «ВАЗ-2115» маркӑллӑ машинӑра кабининче тупнӑ. Вут тивсе илнӗскерте. Тӗпчевҫӗсем малтанласа шутланӑ тӑрӑх, каччӑ сӗрӗм тивнипе вилнӗ.

Александр Кочетов

Кӑҫал Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи чарӑннӑранпа 69 ҫул ҫитнине паллӑ тӑватпӑр. Ҫӗршывӑмӑра фашистсенчен хӑтарас ӗҫре Чӑваш Енре ҫуралса ӳснӗ Александр Кочетовӑн тӳпе пӗчӗк мар. Совет Союзӗн Геройӗ, летчик тӑшмансен 34 самолетне ҫапса ӳкернӗ, тӳпене 480 хут вӗҫсе хӑпарнӑ. Пушӑн 8-мӗшӗнче Александр Кочетов 95 ҫул тултарнӑ пулӗччӗ. Унӑн кӗҫӗн мӑнукӗ Аделина Сотникова та ҫӗршывӑмӑршӑн сахал мар ҫитӗнӳ тунӑ.

Вӑрҫӑ паттӑрӗ Улатӑрта ҫуралнӑ, унтах вӗреннӗ. Иртнӗ ӗмӗрӗн 30-мӗш ҫулӗсенче хулара аэроклуб пулнӑ. 1938 ҫулта Александр Кочетов вӗҫев клубне ӑнӑҫлӑ вӗренсе пӗтернӗ. Кун хыҫҫӑнах Энгельсри ҫар-авиаци клубне кайнӑ. 1940 ҫулта вӑл Киеври ҫар округӗнче ҫар службинче тӑнӑ.

Александр Кочетов вӑрҫӑ пуҫлансанах фронта кайнӑ. Ҫав ҫулхи ҫурла уйӑхӗнче вӑл хӑйӗн пӗрремӗш ҫитӗнӗвне тунӑ: Гитлер бамбардировщикне персе антарнӑ. Икӗ кунрах каллех тӑшман самолетне аркатнӑ. 1942 ҫулхи утӑ уйӑхӗнчен пуҫласа вӑл Сталинграда хӳтӗленӗ ҫӗре хутшӑннӑ. Унтан — Ҫурҫӗр Кавказ, Кубань ҫинчи ҫапӑҫусем, Крыма тӑшманран хӑтарни. 1943 ҫул тӗлне ентешӗмӗр нимӗҫсен 19 истребительне аркатнӑ. Тепӗр ҫулхине ҫулла Александр Кочетов кӗске отпуск вӑхӑтӗнче Улатӑрта пулнӑ.

Малалла...

Яланлӑхах мар-ха. 30 кунлӑха. Шӑп та ҫавӑн чухлӗ вӑхӑт Йӗпреҫри «Стройкомплект» тулли мар яваплӑ пӗрлешӗве прокуратура ӗҫлеме чарнӑ.

Ҫирӗп мера йышӑнма унта ют ҫӗршыв ҫыннисем ӗҫленипе ҫыхӑннӑ. Хайхисене, Узбекистанран килнӗ икӗ ҫынна, фирма каменщик вырӑнне тесе ӗҫе йышӑннӑ иккен. Анчах тӗрӗссипе лешсем тӗрлӗ ӗҫ пурнӑҫлакан евӗр тӑрӑшнӑ. Хут ҫинче пӗр тӗрлине, шучӗпе вара тепӗр майлине Миграци службин ӗҫченсӗем асӑрханӑ. Ку вӑл саккуна пӑсни пулать тесе судах ҫитнӗ. Ҫапла хӑтланнине суд Раҫҫей территорийӗнче ют ҫӗршыв ҫыннисене ӗҫе саккуна пӑсса явӑҫтарни вырӑнне хурса йышӑннӑ та айӑплав вырӑнне фирмӑна 30 кунлӑха ӗҫлеме чарса лартнӑ.

Ҫак кунсенче Чӑваш Енре Вожатӑйсене хатӗрлекен центр уҫӑлнӑ. Аслӑ шкулсенче, техникумсенче, колледжсенче ӑс пухакансем 2 уйӑхлӑх курсра пӗлӗве туптӗҫ.

Унта ҫӳрекенсене парктика психологийӗ, педагогика, ачасемпе ӗҫлес енпе ӑс-тӑн парӗҫ. Калаҫма-тытма вӗсене хӑнӑхтарӗҫ. Вожатӑй пулас шухӑшлисемпе опытлӑ педагогсем ӗҫленине пӗлтереҫҫӗ.

2014 ҫулта Раҫҫейӗн студентсен отрячӗн регионти уйрӑмӗ 3 пин ытла студента ӗҫпе тивӗҫтерме палӑртать. Асӑннӑ пӗрлешӳ урлӑ суйланнисем ытти ҫулсенче хамӑр патра кӑна мар, Мускав облаҫӗнчи, Краснодар крайӗнчи уйлӑхсенче те ӗҫленӗ.

Хӗрарӑма унччен ҫӳҫӗ вӑрӑм та ӑсӗ кӗске тесе кӑлӑхах кӳрентернӗ. Этемлӗхӗн черчен ҫуррийӗ арҫынсенчен кая маррине, теприсем вӗсенчен ирттернине тахҫанах ҫирӗплетсе пачӗҫ. Ара, хӗрарӑм тӗнче уҫлӑхне те ҫӗкленчӗ мар-и!

Пӗтӗм тӗнчери хӗрарӑмсен кунӗ умӗн Людмила Арзамасова журналист хӗрарӑмсем арҫынсенчен кая мар ӗҫлекен вырӑнсене тишкернӗ. Черчен теме хӑнӑхнӑ хӗрарӑмсем тимӗр те шӑратаҫҫӗ иккен. Акӑ, Шупашкарти агрегат савутӗнчи «Промлит» цехра ӗҫлеҫҫӗ. Хайхисене хӗрарӑмах ертсе пырать.

Ҫул-йӗр рабочийӗсем пирки ҫавнах каламалла. Совет самани вӑхӑтӗнче ун пек ӗҫе 15 талӑклӑха хупса хунисене явӑҫтарнӑ иккен-ха, халӗ, ав, хӗрарӑмсем ним шухӑшламасӑрах ӗҫлеҫҫӗ. Тӗп хулари «Дорэкс» предприятире ҫул-йӗр ҫинче ӗҫлекен 130 рабочирен, сӑмахран, ытларахӑшӗ хӗрарӑмсем теҫҫӗ.

Водительте ӗҫлекен хӗрарӑмсем те паян тӗлӗнтермӗш мар. Троллейбус рулӗ умне вӗсем тахҫанах ларчӗҫ-ха, халӗ, ав, автобус рульне те тытса пыраҫҫӗ. Тепӗр тесен, темиҫе ҫул каялла Чӑвашавтотрансра кӑна 10 ҫын таран пулнӑ, халӗ иккӗн кӑна юлнӑ.

Йӗрке хуралӗнче ӗҫлекенсем пирки каламӑпӑр та. Тӑвай районӗнче, ав, прокурорта та хӗрарӑм — Оксана Ястребова — тӑрӑшать.

Малалла...