Ҫамрӑк ҫемьесене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтерес тӗллевпе Чӑваш Ен федераци хыснинчен 70 млн тенкӗ хушма субсиди илӗ. Ку укҫапа кӑҫалах 380 ҫамрӑк мӑшӑр усӑ курма пултарӗ.

Чӑваш Ен Элтепӗрӗн администрацийӗ пӗлтернӗ тӑрӑх федераци субъекчӗсене панӑ хушма субсиди 378,4 млн тенкӗпе танлашать. Пирӗн республикӑна вара ытти регионсенчен ытларах панӑ. Сӑмахран, Кострома облаҫӗпе Карачай-Черкес Республикине 38,4 миллионшар тивнӗ, ытти субъекта — тата та сахалрах.

2006 ҫултанпа, федерацин «Ҫурт-йӗр» ятарлӑ программин «Ҫамрӑк ҫемьесене ҫурт-йӗрпе тивӗҫтересси» хушма проекчӗ ӗҫлеме тытӑннӑранпа, республикӑра 3 357 ҫамрӑк ҫемье патшалӑх пулӑшӑвне илнӗ, ҫурт-йӗр ыйтӑвне татса панӑ.

Республикӑри следстви комитетӗнчен пӗлтернӗ тӑрӑх Чӑваш Енре ачасене хирӗҫ тунӑ преступленисен шучӗ икӗ хут ӳснӗ. Енчен те пӗлтӗр следстви управленийӗ тӗпченӗ ӗҫсенче 40 ача шар курнӑ пулсан кӑҫал 100 ытла. Ведомство кӑтартӑвӗсем тӑрӑх ҫул ҫитменнисене хурахла тапӑнни, хӑратса укҫа ыйтнӑ тӗслӗх нумай. Унсӑр пуҫне ашшӗ-амӑшӗ ачисене асаплантарнипе ҫыхӑннӑ ӗҫсене те шута илнӗ. Ҫавна май Чӑваш Енри следстви комитечӗн следстви управленийӗ «Ача хӑрушлӑхра» хӗрӳ лини йӗркеленӗ: 45-23-99. Телефон номерӗпе ачасене хирӗҫ тунӑ преступлени ҫинчен пӗлтерме пулать. Следовательсем пур шӑнкӑрава та тӗрӗслӗҫ.

Шупашкарта пурӑнакансем комуналлӑ пулӑшусемшӗн тӳлемелли тӗлентермӗш хутсем илнӗ. Ҫӗнӗ квитанцисем ҫинче ҫыннӑн ячӗпе хушамачӗ те, вӑл ӑҫта пурӑннине те ҫырман. Ҫав хушӑрах мӗнле счет ҫине тата мӗн чухлӗ укҫа куҫармаллине лайӑх кӑтартнӑ. Анчах та укҫа илекенни ку ҫурт-йӗре тытакан компанин мар. Хут ҫинчи счет укҫана Чӗмпӗрти уйрӑм компанине куҫармалли пулнӑ иккен.

Чылайӑшӗ тимлӗхе ҫухатман, суя хут иккенне тӳрех ӑнланса илнӗ. Киревсӗр хӑтланакансем хӑйсен вӑрттӑн ӗҫне ахальтен пуҫламан. Шупашкарта пурӑнакансене комуналлӑ пулӑшусемшӗн авӑн уйӑхӗнче ярса панӑ квитанцисем ҫӗнӗлле курӑннипе усӑ курса вӑрӑсем почта ещекӗсене суя хутсем ярса ҫӳренӗ. Халӗ комунальщиксем пурне те ҫакӑн пек хутсенчен асӑрханма ыйтаҫҫӗ.

Чӑваш халӑхӗ мӗн авалтанах хӑйӗн сӗтеклӗ те тутлӑ ҫимӗҫӗпе палӑрать. Пурнӑҫ улшӑнса пынӑ май хӑш-пӗр йӑла-йӗрке манӑҫа тухса пырать. Ҫавах та тутлӑ апат пӗҫересси мар. Ҫакна Шупашкарти «Салют» культура керменӗнче иртнӗ уявра тепӗр хут ҫирӗплетрӗҫ. Унта «Кукӑль уявӗ» фестиаваль иртрӗ.

Уява Шупашкарти Мускав район администрацийӗ пуҫарнипе йӗркеленӗ. Унӑн тӗллевӗ чӑваш халӑхӗн сыпӑкран сыпӑка куҫса пынӑ апат-ҫимӗҫне паян ҫӗнӗ шая кӑларса ҫынсене кӑтартасси, пӗлтересси, ырӑ йӑла-йӗркене аталантарасси.

Конкурсра сакӑр ушкӑн хӑйӗн пуян сӗтелӗпе паллаштарчӗ. Поварсем кукӑль-пӳремечсене асламӑшӗ-кукамӑшӗсенченех вӗренсе юлнӑ вӑрттӑнлӑхӗсемпе усӑ курса пӗҫернӗ.

Уяври апат-ҫимӗҫе ятарлӑ жюри хакланӑ. Вӗсем сӗтель ҫинче мӗн пулнине йӑлтах тутанса пӑхма тӑрӑшрӗҫ.

Фестивале ватти-вӗтти таранах пухӑннӑ. Хаваслӑ лару-тӑрура пурте ташланипе, юрланипе пӗрлех тутлӑ апатпа сӑйланчӗҫ.

Конкурса йӗркелекенсемпе спонсорсем фестивале хутшӑнакансене дипломсемпе, парнесемпе тата тав хучӗсемпе чысларӗҫ.

Малалла...

Ыран Патӑрьел районӗнчи Шӑнкӑртамра «Пӗтӗм Раҫҫейри ялти экономика форумӗ» иртӗ. Ӑна иккӗмӗш хут йӗркелеҫҫӗ. Вырсарникун вара йӑлана кӗнӗ «Шӑнкӑртам вулавӗсем» 9-мӗш ӑслӑлӑхпа ӗҫлев конференцийӗ пулӗ. Ҫавӑнпа пӗрлех кунта ҫӗнӗ ача сачӗ уҫӑлӗ. Патӑрьел районӗпе Тутар, Мордва Республикисенчи районсем малашне пӗрле хутшӑнса ӗҫлесси пирки килӗшӳ тума палӑртнӑ. Шӑнкӑртам вулавӗсем программине тӗп сапур мечетӗн 3D форматлӑ интерактивлӑ моделӗн презентацине кӗртнӗ. Ҫавӑн пекех Бурнаш ячӗллӗ премине тивӗҫнисене чыслӗҫ.

Шупашкарти 60-мӗш шкула республикӑри хуласемпе ялсенчи шкулсенче вӗрентекенсем пуҫтарӑнчӗҫ. Вӗсен хушшинче кӳршӗ Мари Эл ҫыннисем те пур. Сӑлтавӗ — кунта паян Раҫҫей шайӗнче вунвиҫӗ хутчен иртнӗ «Человек в истории. Россия — ХХ век» конкурс пӗтӗмлетӗвне туни тата ҫитес ҫул унта хутшӑнакансен мӗн ҫине тимлӗх уйӑрас пирки пычӗ. Ҫакӑн ҫинче Раҫҫей Мемориалӗн Чӑваш Республикинчи уйрӑмӗн ертӳҫи Екатерина Яранцева тата ҫутӗҫ программисен кураторӗ Максим Дмитриев тӗплӗн каласа пачӗҫ.

60-мӗш шкулта чӑваш культурине сӑнласа паракан паха музей вырнаҫнӑ. Ӑна йӗркелесе пӑхса тӑракан Людмила Аркадьевна Федотова пуҫтарӑннисене тӗрлӗ экспонатсемпе паллаштарчӗ, музей ӗҫӗ-хӗлӗ ҫинчен каласа пачӗ.

Каярахпа семинара пухӑннисен умӗнче Раҫҫей Мемориалӗн Мари Республикинчи уйрӑмӗн ертӳҫи Николай Аракчеев тухса калаҫрӗ. Ӑна шкулти аслӑ классенче вӗренекенсем те хапӑлласах итлерӗҫ. Николай Александрович тӑрӑшнипе Йошкар-Ола хулинче ГУЛАГ историйӗн Мемориаллӑ халӑх музейӗ уҫнӑ, ӑна вӑл хӑйӗх ертсе пырать. Пуҫтарӑннӑ ҫынсене Н.Аракчеев музейра упранакан хӑшпӗр сӑнӳкерчӗксемпе тата экспонатсемпе паллаштарчӗ, хӑй туса пыракан ӗҫ ҫинчен каласа пачӗ.

Малалла...

Тин ҫеҫ тенӗ пек иртнӗ ҫуллахи кунсенче Хырхӗрри культура ҫурчӗн ӗҫченӗсем кӗҫӗн ҫулхи хӗрачасем валли ятарласа «Ҫу пики» ӑмӑрту ирттернӗччӗ. Юпан 14-мӗшӗнче вара ҫак ӳнер вучахӗнче ялти шкулта 7-9 классенче вӗренекенсем валли «Кӗр пики» ятлӑ конкурс иртрӗ. Ҫак тупӑшу пулассине ачасене маларах пӗлтерсе хунӑччӗ. Ҫавӑнпа та хутшӑнакансем ун патне тӗплӗнрех хатӗрленме пултарчӗҫ.

Чӑн малтан хӗрачасем хӑйсемпе паллаштарчӗҫ. Унтан конкурса йӗркелесе ертсе пыракан Т.И. Бормотина хатӗрленӗ ыйтусем ҫине хурав шырарӗҫ. Хыҫҫӑн хӗрупраҫсем пушӑ вӑхӑтра мӗн ӗҫ тума юратнине, е урӑхла каласа хӑйсен хобби ҫинчен каласа пачӗҫ. Юлашкин конкурссем — ташӑ ташласси тата кӗрхи модӑна сӑнласси.

Куракансем те ахаль ларса тӑмарӗҫ. Ертсе пыракан вӗсемпе тӗрлӗ ӑмӑртусем ирттерчӗ. Унсӑрӑн шкул ачисем хӑйсен класӗнче вӗренекен конкурсанткӑсене алӑ ҫупса, «Маттур! Пултаратӑн!» — тесе хавхалантарса кӑшкӑрсах тӑчӗҫ. Жюрире ларакансем баллсене тӗплӗ шутласа тухнӑ хыҫҫҫӑн пӗтӗмлетӳ туса пачӗҫ. Чи нумай балл пуҫтарса «Кӗр пики» ята тӑххӑрмӗш класра вӗренекен Настя Ятманова тивӗҫрӗ.

Малалла...

Асӑрхануллӑ пулӑр

Шупашкар районӗн полици ӗҫченӗсем Дагестан Республикинчен килнӗ икӗ арҫынна чарнӑ. Вӗсем Кӳкеҫри «Апат-ҫимӗҫ» лавккинче РФ суя банкнотне тыттарса хӑварнӑ. Сутуҫӑ хӗрарӑм туянакан тухса кайсан анчах парса хӑварнӑ укҫа чӑн маррине сиснӗ, хайхискер тӳрех пӑтӑрмах пирки Шупашкар районӗн полици уйрӑмне шӑнкӑравласа пӗлтернӗ.

Нумаях пулмасть ют регион номерлӗ автомашинӑна Хыркассинчи постра чарнӑ. Тимлӗ инспекторсем пассажир сумкинчен 5000 тенкӗлӗх 2 укҫа курӑннине асӑрханӑ. Дагестан ҫыннисем тӳрре тухма хӑтланман, унсӑр пуҫне автомашинӑра пытарнӑ ытти купюрӑсене те кӑтартнӑ. Унта 5000 тенкӗлӗх 84 хут укҫа пулнӑ.

Преступлени ҫулӗ ҫине тӑнӑскерсене РФ тӗп билечӗсене туса кӑларнӑшӑн, упранӑшӑн тата вырӑнтан вырӑна куҫарса ҫынсене улталанӑшӑн айӑпланӑ. Вӗсене 6 ҫуллӑха ирӗкрен хӑтарнӑ, унсӑр пуҫне 400 пин тенкӗ штраф тӳлеме йышӑннӑ.

Аякра пурӑнакансем Чӑваш Ене килсе суя укҫа вырнаҫтарни тӑтӑшах пулать. Ҫакнашкал преступленисене тӑвакансенчен чылайӑшӗ Кавказ тӑрӑхӗнчен.

Малалла...

Пушкӑртстанӑн шӗкер хулинче паян халӑх пухӑвӗ — митинг — иртнӗ. Ҫын нумайях пуҫтарӑнман пулин те (ШӖМ 50 ҫын шутланӑ) унта кӑсӑклӑ чӗнӳсем пулни пирки «Интерфакс» пӗлтерет.

Хулари профсоюзсен ҫурчӗ умӗнчи митинга тухнӑ халӑх «Суверинетсӑр Пушкӑртстанӑн малашлӑхӗ ҫук!» плакатсемпе те тухнӑ иккен. Пухӑва пӗтӗмлетнӗ резолюцине те ҫак шухӑша кӗртнӗ — 2002 ҫулччен республика Конституцийӗнче ҫырӑннӑ «суверенитета» тавӑрма ыйтнӑ. Ҫавӑн пекех кӑк халӑхсен прависем ҫинчен калакан ООН декларацине ратификацилеме ыйтнӑ.

Халӑх пухӑвне «Кук буре» (чӑв. Тӳпери кашкӑрсем) право хӳтӗлекен движени йӗркеленӗ, вырӑнти влаҫ ӑна ирттерме ирӗк панӑ. Митинга пуҫаракансем унта 200 ҫын пулни ҫинчен пӗлтернӗ.

Патӑрьел районӗнчи чӑваш чӗлхипе литературине вӗрентекенсем Йӗпреҫ ялӗнчи пӗлӗт айӗнче вырнаҫнӑ этнографи музйӗнче пулса курчӗҫ. Музей пӗр гектар ҫурӑ ҫӗр йышӑнать. Унта XIX тата XX ӗмӗрсенчи чӑваш ялӗнчи кил-ҫурт таврашне, пӳрт ӑш-чикиисене, чӑвашсем усӑ курнӑ пур хатӗр-хӗтӗре сӑнласа кӑтартнӑ. Унсӑр пуҫне картинӑсен галерийи, этнографи музейӗ мӗне тарать! Куҫпа курнине мӗнех ҫитейӗ! Ҫулҫӳрев пурин кӑмӑлне те кайрӗ.