Екатерина Краснова

Хусанта иртекен ҫуллахи Универсиадӑра пирӗн ентешсем кунран-кун лайӑх кӑтартусем тӑваҫҫӗ. Вырсарникун, утӑн 14-мӗшӗнче, пьедистал картлашки ҫине Екатерина Краснова хӑпарма пултарнӑ. Вӑл хӗрсем хушшинчи 51 килограмм йывӑрӑш категорире кӗрешӳ ӑмӑртӑвӗнче пӑхӑр медаль ҫӗнсе илнӗ.

«Эпир тренерпа «ылтӑн» медаль выляса илессе шанӑ ӗнтӗ. Анчах чӗрӗк финалта Казахстан спортсменкипе — Татьяна Аманжолпа — кӗрешӗве тухсан чӗретлӗ тытӑҫу валли вӑй пухма вӑхӑт ҫитмерӗ», — Краснова сӑмахӗсене палӑртать РИА Хыпар агенстви. Асӑннӑ ӑмӑртура ылтӑн медале япун спортсменки — Хикари Сугавара — тивӗҫнӗ пулнӑ.

Хусанти Универсиада ӑмӑртӑвӗсем паян, утӑн 17-мӗшӗнче, вӗҫленеҫҫӗ. Юлашки кунсенче те Раҫҫей пӗрлешӳлле команди ӑмӑртусенче татах та медальсем ҫӗнсе илес шанӑҫ пур. Ӑнӑҫу вӗсене!

Авалхи календарӗн шӑтӑксен схеми

Шотландире чи авалхи календарь тупнӑ иккен, ӑна шӑтӑк алтса хатӗрленӗ пулать. Ӑсчахсен шухӑшӗпе календаре 10 пин ҫул каялла авалхи сунарҫӑсем ӑсталанӑ иккен. Месопотаминче тупнӑ календарьсемпе танлаштарсан — унччен чи авалхисем шутланнӑ — вӗсем темиҫе пин ҫул авалтарах пулаҫҫӗ.

Британи археологӗсем Крейзес замокӗ ҫумӗнче 12 шӑтӑк тупнӑ — вӗсем тӑрӑх ӗлӗк уйӑх тӑхрине (фазине) пӗлме пултарнӑ имӗш. Ӑсчахсен шухӑшӗпе шӑтӑксене авалхи сунарҫӑсем йывӑҫ юпасем лартнӑ пулнӑ. Хӑш-пӗр путӑка унсӑр пуҫне хӗллехи кун таврӑннӑ вӑхӑтри хӗвел тухӑҫнелле тунӑ — ҫапла май вӗсем календаре йӑнӑшсӑр шутласа пынине тӗрӗслеме пултарнӑ.

Крейзес замокӗ патӗнче археологсем 2004 ҫултанпа чаваҫҫӗ, анчах мӗн тупнине нумай пулмасть ҫеҫ пичетлеме пултарнӑ имӗш — 4 университетри темиҫе ӑсчах ҫак вӑхӑт хушшинче хӑйсен тӗпчевне ҫырнӑ, фактсене тӗрӗсленӗ.

Канашлура

Муниципалитетсен пуҫлӑхӗсем надзор органӗсем тӗрӗслесе халтан яраҫҫӗ тесе кӑмӑлсӑрланнине нумаях пулмасть федерацин Чӑваш Енти тӗп инспекторӗ Геннадий Федоров патӗнче иртнӗ канашлура та палӑртнӑччӗ. Паян, ав, ку ыйту патне тӗрӗслевпе надзор органӗсен тухӑҫлӑхне сӳтсе явакан ведомствӑсен хушшинчи канашлура хускатнӑ иккен. Унта Чӑваш Ен Элтеперӗ Михаил Игнатьев та хутшӑннӑ.

Унта пухӑннӑ тӳре-шара прокуратурӑна тата монополипе кӗрешес енӗпе ӗҫлекен службӑна уйрӑмах ӳпкеленӗ. Мӗншӗн тесен вӗсем ытларах тӗрӗслеҫҫӗ-мӗн.

Хӑйсен сӑмахне ҫирӗплетме муниципалитетсем цифрӑсемех илсе кӑтартнӑ. Кӑҫалхи ҫур ҫулта муниципалитетсенче тӗрлӗ орган 10 пин ытла тӗрӗслевпе надзор мероприятийӗ ирттернӗ. Вӗсен шутӗнче 7,9 пин хутчен ыйтса ҫырнӑ хутсем ҫитнӗ иккен. Вӑл шутран 600 тӗслӗхӗнче кирлӗ информацие уҫӑ ҫӑлкуҫсене вырнаҫтарнӑскерсем пулнӑ иккен.

Муниципалитетсене пӗтӗмпе 133 хутчен 1,085 миллион тенкӗлӗх штарфланӑ иккен. Ҫав шутран 41 процентне монополипе кӗрешекенсем ҫырса панӑ, 38 процентне — прокуратура, ӳркенмесӗрех шутланӑ муниципалитетсем.

Малалла...

Хваттер илес ӗмӗтпе тӳпене кӗрсе укҫа хывнисене ҫурт-йӗр тӑвакансенчен хӑшӗсем самай ҫынна шӑнман пӑр ҫине лартса ячӗҫ. Юрӗ-ха, укҫа-тенке куҫман пурлӑха хывас тесе кӑна хваттер тунӑ ҫӗре янӑ пулсан тата аптӑрамӗ-ха темеллеччӗ-ши? Хӑйсем пурӑнакан хваттере е пӳлӗме сутса укҫа хывнӑ пулсан вара?..

Кӑҫалхи ҫул пуҫламӑшӗ тӗлне Шупашкарта ҫӗклеме пуҫланӑ, анчах вӗҫне ҫитереймен нумай хвтатерлӗ ҫичӗ ҫурт пулнӑ тӑк, ҫулталӑк вӗҫленнӗ тӗле тӑваттӑ ҫеҫ юлмалла. Килес ҫул вӗсене пурне те хута ярса хуҫисене хваттерлӗ тӑвасшӑн иккен.

Ҫапах та, тӗлӗнмелле пек те, анчах вӑраха тӑсӑлса кайнӑ объектсен ыйтӑвӗсене татса пынӑ вӑхӑтра ӗҫ-пуҫа вӗҫне ҫитересси пирки шиклентерекен самантсем тупӑнса пыраҫҫӗ иккен. Акӑ, Шупашкар хула администрацийӗн пуҫлӑхӗ Алексей Ладыков «Байконур» текен микрорайон пирки пӑшӑрханса калаҫнӑ-мӗн. Вӑл пӗлтернӗ тӑрӑх, унта ҫурт-йӗр хӑпартма юраманни чаракан суд йышӑнӑвӗ те пур-мӗн. Ҫапах та ӗҫ малалла пырать, строительсем хваттерсене сутаҫҫӗ имӗш. Саккунлӑ мар майпа хӑпартнӑ ҫуртра хваттер илекенсен кайран мӗн тумалла тет?

Паян, утӑн 16-мӗшӗнче, Красноармейски районӗнче «Агрофирма Таябинка» ТМЯО пӑрҫа пуҫтарма тухнӑ. 45 гектар лаптӑкра лартнӑ «Дударь» сортлине вырмас ӗҫе хуҫалӑхри 4 комбайн пуҫӑннӑ. Тыр-пулӑн пӗтӗмӗшле лаптӑкне илес пулсан агрофирмӑн 2 372 гектарта ӗҫлеме тивӗ.

Вырмана пуҫарӑннӑ ятпа агрофирмӑн ертӳҫисемпе ӗҫченӗсене Красноармейски районӗн администраци пуҫлӑхӗ А.В. Шестаков саламланӑ.

«Кӗнеке — пӗлӳ ҫӑлкуҫӗ». Ахальтен мар ӗнтӗ каланӑ ҫак сӑмахсене Петӗр Хусанкай. Шкулсенче вара кӗнекесӗр пӗлӗве тарӑнӑн тӗпчеме май ҫук.

Пӗтӗмӗшле пӗлӗве модернезацилес тӗллевпе йышӑннӑ ятарлӑ программӑпа килешӳллӗн федераллӑ хыснинчен уйӑрнӑ укҫа-тенкӗпе Шӑмӑршӑ районӗн шкулӗсене 2013–2014 вӗренӳ ҫулӗ валли туяннӑ шкул кӗнекисемпе тивӗҫтереҫҫӗ. Ку лару-тӑру вара 1–4 тата 9–11 класс ачисене шкул кӗнекисене укҫалла туянассинчен хӑтарать. 5–8 класра вӗренекенсен те кӗнекесем ҫине тӑкакланмалла мар пулӗ, вӗсем валли вӗренӳ литературине республика тата вырӑнти хыснаран уйӑрнӑ укҫапа туянма палӑртнӑ.

Паянхи куна Шӑмӑршӑ районӗн вӗренӳ пайӗ тата ҫамрӑксен политикин администрацийӗ 1–4 тата 9–11 класс ачисем валли пайӑмлӑ учебниксен пуххи ҫитнӗ — 2 602 яхӑн экземпляр, вӗсен пӗтӗмӗшле суммми — 424 764 тенкӗ.

Район администрацине килнӗ кӗнекесем шкулсене вӗренӳ учрежденийӗ панӑ заявкӑсем тӑрӑх валеҫӗнет.

Кӑҫалхи ҫу кунӗсенче вӑйлӑ ҫумӑр та, хӑрушӑ аслати те, йывӑҫсене хуҫакан ҫил-тӑвӑл та пулчӗ. Вӗсем те пуль этеме шырлӑх нумаях кӳнӗ. Ҫапах та пӗр енчен пӗлтерӗшсӗр шӑрӑх кунсем ҫынна тата та нумайрах шар кӑтартнӑ. Хытӑ хӗртекен хӗвелтен тарса кӳлӗ таврашне кӗрсе нумайӑшӗ лӑпкӑллӑх шыраҫҫӗ, унта вара вӗсемпе тӗрлӗ пӑтӑрмахсем пулса иртеҫҫӗ.

Чӑваш Енри Раҫҫейӗн ИӖМ служби пӗлтернӗ тӑрӑх кӑҫал республикӑра шыв-шур таврашӗнче пурӗ 29 инкек тухнӑ, вӗсенчен 24 ҫынӑн пурнӑҫӗ татӑлнӑ. Нумай чухне инкек шыва кӗме юраман вырӑнсенче ишекенсемпе тата «хӗренкеленнисемпе» пулать иккен.

— Паян, утӑн 16-мӗшӗнче, 11:30 сехетсенче Ҫӗмӗрле хулинчи «Статуй пӗвере» ҫын путса вилнӗ, — пӗлтереҫҫӗ ведомствӑра. — Путакан хӗрарӑм ишме юраман вырӑна ӳсӗрле кӗнӗ, ҫакӑ вара ӗнтӗ инкеке лекнӗ сӑлтавӗ пулнӑ та.

Иртнӗ эрнекун, утӑн 12-мӗшӗнче, Шупашкар районӗнчи Типнер ялӗнче 50 ҫулхи арҫын путса вилнӗ. Шӑматкун, утӑн 13-мӗшӗнче, шыв-шурта вара Вӑрмар районӗнчи Кивӗ Вӑрмарта пурӑнакан 56 ҫулхи арҫын пурнӑҫӗ татӑлнӑ.

Малалла...

Виктор Немцев тата унӑн ӗҫӗ

Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ тата халӑх художникӗн Виктор Немцевӑн ӳкерчӗкӗсене курма-пӗлмен ҫын сахал та пулӗ. Комсомольски районӗнчи Вутланта ҫуралнӑскер Шупашкарти ӳнер училищинче тата Чӑваш патшалӑх педагогика университечӗн ӳнерпе графика факультетӗнче ӑс пухнӑ.

Виктор Немцев ӗҫӗсем Йӗпреҫри Культура аталанӑвӗн центрӗнче нумай упранаҫҫӗ-мӗн. Тӗрӗсрех, 240 ӳкерчӗкрен 42-шӗ — унӑн иккен. Кӑҫал художникӑн тата тепӗр 124 ӗҫӗ хутшӑннӑ-мӗн.

Йӗпреҫсен Виктор Немцев ячӗллӗ галерея уҫас шухӑш унчченех пулнӑ имӗш. Иртнӗ эрне вӗҫӗнче вара ҫак ыйтупа унта ЧР культура министрӗ Вадим Ефимов тата министрӑн пӗрремӗш ҫумӗ Альбина Алексеева пулнӑ. Курав залне районти Культура ҫуртӗнче уҫма шухӑшлаҫҫӗ иккен.

Ыран Чӑваш патшалӑх академии драма театрӗ совет писателӗн Иван Стаднюкӑн пьесипе лартнӑ «Юратупа кавӑн» спектакле чӗнет. Ӑна кӑҫал Чӑваш Республикин тава тивӗҫлӗ артисчӗ пулса тӑнӑн Валерий Карпов лартнӑ. Художникӗ — СССР халӑх артисчӗ Валерий Яковлев.

Камитри ӗҫсем иртнӗ ӗмӗрӗн 60-мӗш ҫулӗсенче Украинӑри пӗр ялта пулса иртеҫҫӗ иккен. Спектакльти харкамҫӑн салтака кайма ят тухсан савнӑ хӗрне ҫухатасран ялти мӗнпур каччӑна кавӑн валеҫсе тухать. Унти йӑлапа ҫак ҫимӗҫ ҫураҫма килмелле мар тенине пӗлтернӗ иккен. Анчах кавӑнӑн усси пулать-и-ха? Кӑна спектакле кайса курсан пӗлме май килӗ. Ҫавӑнпа та ан ӳркенӗр, ҫитсе килӗр.

Сӑмах май, кӗҫнерникун та театрта спектакль кӑтартӗҫ. Ун чух «Килех килчӗ Тур ҫырни» курма май килӗ.

Мексикӑра ҫак кунсенче «Raices el mundo en mexiko» фольклор фестивалӗ иртет. Кӑҫалхипе ӑна тӑваттӑмӗш хут йӗркелеҫҫӗ-мӗн. Ятне вырӑсла куҫарсан, «Тӗнче тымарӗ — Мексикӑра» тени пулать. Фестиваль паянтан тытӑнса утӑн 26-мӗшӗччен пырӗ. 27-мӗшӗнче вара San Pedro Atocpan Пӗтӗм тӗнчери фестиваль уҫӑлӗ, вӑл ҫурла уйӑхӗн 5-мӗшӗнче вӗҫленӗ.

Пирӗн республикӑна савӑнтаракканни — асӑннӑ мероприятисене Чӑваш патшалӑх юрӑпа ташӑ ансамблӗ хутшӑнни. Хӑйӗн сакӑр теҫетке ӗмӗрхи кун-ҫулӗ вӑхӑтӗнче вӑл мӗн чухлӗ чӑваш юррине шӑрантарман-ши! Кунпа пӗрлех репертуара вырӑс тата анӑҫри авторсен хайлавӗсене те кӗртеҫҫӗ. Юлашки ҫулсенче ансамбль ют ҫӗршыва тӑтӑшах тухса ҫӳрет. Вӑл Европӑри, Азири тата Африкӑри 10 ытла ҫӗршыва ҫитсе хӑйӗн пултарулӑхне кӑтартнӑ.